4  พระบรมธาตุ

ตำนานที่มาโดยละเอียด สถานที่ศักดิ์สิทธิ์อายุกว่าพันปี

พระธาตุพนม  นครพนม

โดย สำนักงานนิตยสารเทียนชัย

ประวัติพระธาตุพนม นครพนม (5)

การบูรณปฏิสังขรณ์ครั้งที่ 4

                สมัยเจ้าอนุวงศ์แห่งเมืองเวียงจันทน์ พ.ศ. 2349 ซึ่งตรงกับรัชกาลที่ 1 ของกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น ศูนย์อำนาจได้เปลี่ยนจากฝั่งขวาของแม่น้ำโขง มาเป็นฝั่งซ้ายของลำน้ำ โดยมีกรุงเทพเป็นศูนย์กลางอำนาจ

                ในปี พ.ศ. 2355-2356 เจ้าอนุวงศ์หรือเจ้าอนุรุทราชโอรสเจ้าศิริบุญสาร ผู้ครองเมืองเวียงจันทน์เป็นองค์สุดท้ายได้ร่วมมือกับเจ้าเมืองนครพนม (พระบรมราชา สุดตา) และเจ้าเมืองมุกดาหาร (พระเจ้าจันนสุริยวงศา กิ่ง) ได้บูรณปฏิสังขรณ์องค์พระธาตุพนม โดยใช้เวลาหนึ่งปีสร้างถนนอิฐหน้าวัดไปท่าน้ำยาว 478 เมตร เรียกว่าขัวตะพานหรือขัวสะพาน

                สร้างหอพระ ได้ซ่อมฉัตรยอดพระธาตุที่หักลงมาทำฉัตรใหม่ด้วยทองคำ แล้วประดับด้วยเพชรพลอยสีต่าง ๆ ประมาณ 200 เม็ด (ปัจจุบันฉัตรนี้ได้นำลงมาเก็บรักษาไว้ที่วัดพระธาตุพนม) เสร็จแล้วเสด็จลงฉลองและทำบุญวัดพระธาตุพนมนับเป็นปีท้าย ๆ หลังจากนั้นก็เกิดสงครามระหว่างเมืองล้านช้างกับกรุงเทพฯ ปี พ.ศ. 2369-2371 ชุมชนที่อยู่บริเวณลุ่มน้ำโขงระส่ำระสายเกรงภัยสงคราม ถ้าไม่ถูกกวาดต้อนไปกรุงเทพฯ ก็หลบหนีเข้าป่าเข้าดง

                พวกข้าวัดที่มีหน้าที่ปรนนิบัติทำนุบำรุงพระธาตุพนม ก็ขาดจำนวนไปมาก องค์พระธาตุและศาสนสิ่งก่อสร้างต่าง ๆ ก็ชำรุดทรุดโทรมไป เช่น เมื่อ พ.ศ. 2430 พระวิหารหลวง (หอพระแก้ว) ซึ่งสร้างในสมัยพระเจ้าโพธิสารได้รับการทำนุบำรุงรักษาจากราชวงศ์ล้านช้างต่อ ๆ มานั้นก็ชำรุดทรุดโทรมพังทลายลงมาเป็นกองอิฐอยู่กลางวัด

                ส่วนองค์พระธาตุพนมก็ขาดผู้ดูแลทำบุญบำรุงรักษาต้นไม้ต่าง ๆ ขึ้นตามรอยปริแยก มีกาฝากต้นโพธิ์ต้นไทรขึ้นตามอิฐแตก มองดูแล้วเกิดความเศร้าหมองไม่เจริญศรัทธา เช่นอดีตกาลที่ผ่านมาเลย