๑๘๐๙. ซ พยัญชนะตัวที่สิบเอ็ด  เป็นตัวที่สี่ในวรรคที่สอง นับเป็นพวกอักษรต่ำ คู่กับสำเนียง ส. มีใช้เฉพาะในคำไทยไม่มีในบาลี และสันสกฤต
                ซ. เป็นพยัญชนะอโฆษะคือ ไม่ก้อง และเป็นพยัญชนะเสียดแทรกคือ พยัญชนะที่อวัยวะในปากมีลิ้น และริมฝีปาก เป็นต้น ปิดกักลมไว้ไม่สนิท ปล่อยให้ลมมีโอกาสเสียดแทรกออกมา ถ้าลิ้นกักลมที่ฟัน เสียงที่หลุดออกมาก็เป็นเสียง ซ  ถ้าริมฝีปากกักลมเสียงที่หลุดเสียดแทรกออกมา ก็เป็นเสียง ฟ           หน้า ๖๖๐๙
            ๑๘๑๐. ซอ  เป็นเครื่องดนตรี ที่มีสาย และใช้เส้นหางม้าหลาย ๆ เส้นรวมกันสีไปมาที่สาย แล้วเกิดเป็นเสียง มีรูปร่างลักษณะและชื่อหลายอย่างต่าง ๆ กัน อยู่ในประเภทเครื่องสี ซอมีอยู่หลายเสียง เรียกชื่อตามลักษณะบ้าง ตามเสียงบ้าง นอกจากจะใช้บรรเลงเป็นเอกเทศแล้ว ยังใช้บรรเลงผสมอยู่ในวงดนตรีต่าง ๆ เช่น วงเครื่องสาย วงมโหรี และวงปี่พาทย์ บางอย่าง ลักษณะนามของซอเรียกว่า "คัน"
                ซอด้วง  เป็นซอชนิดหนึ่งของไทย ลักษณะของส่วนที่เป็นเครื่องอุ้มเสียง ให้เกิดเสียงกังวานเรียกว่า "กระบอก" มีคันยาวเรียกว่า "ทวน" กลมสอดปักที่กระบอก และตั้งขึ้นไปตอนบนที่เป็นสี่เหลี่ยม ปลายโอนช้อยไปข้างหลัง มีลูกบิดสองลูกเสียบคันทวน ตอนบนสำหรับผูกพันปลายสาย และขึ้นเสียงให้สูงต่ำตามต้องการ มีสายสองสายทำด้วยไหม หรือเอ็น ฟั่นเป็นเกลียว ผูกคล้องปลายทวนล่างสุด ขึงผ่านหน้าซอขึ้นไปตามคัน (ทวน) ปลายสายข้างบนผูกพันกับปลายลูกบิดลูกละสาย สายที่มีเสียงสูงเรียกว่า "สายเอก"  สายที่มีเสียงต่ำเรียกว่า "สายทุ้ม"  คันชักทำด้วยไม้ หรืองาช้าง ใช้เส้นหางม้าประมาณ ๒๕๐ เส้น รวมกันขึงให้ตึงคล้ายคันกระสุน สำหรับชักเข้าชักออก ให้เส้นหางม้าถูกับสายซอ ซึ่งเรียกว่า "สี"  เนื่องจากรูปร่างของซอชนิดนี้ คล้ายกับเครื่องดักสัตว์ชนิดหนึ่ง เรียกว่า ด้วง จึงเรียกว่า ซอด้วง
                ซอด้วงนี้ บรรเลงรวมอยู่ในวงเครื่องสายและมโหรี เวลาบรรเลงอยู่ในวงเครื่องสาย มีหน้าที่เป็นผู้นำวง และดำเนินทำนองเนื้อเพลงเป็นหลักของวง แต่เวลาบรรเลงอยู่ในวงมโหรี มีหน้าที่เพียงดำเนินเนื้อเพลง เท่านั้น
                ซอสามสาย  เป็นซออีกชนิดหนึ่งของไทย ส่วนที่เป็นเครื่องอุ้มเสียงทำด้วยกะลามะพร้าว ตัดขวางลูก เรียกว่า กะโหลก สายที่มีเสียงสูงเรียก "สายเอก"  สายรองลงมาเรียก "สายกลาง" และสายที่มีเสียงต่ำเรียก "สายทุ้ม"          หน้า ๖๖๑๐
                ซอสามสายนี้บรรเลงรวมอยู่ในวง "ขับไม้" ทำหน้าที่คลอเสียงขับ และบรรเลงเพลงแทรก (ดูขับไม้ - ลำดับที่ ๗๒๒) วงมโหรีโบราณ ซึ่งมีผู้บรรเลงสี่คนก็มีซอสามสายอยู่ด้วย หน้าที่ของซอสามสายในวงมโหรีคือ คลอเสียงคนร้องและบรรเลงร่วมกับเครื่องดนตรีอื่น ๆ
                ซออู้  เป็นซอชนิดหนึ่งของไทย ลักษณะทั่วไปคล้ายซอด้วง แต่ส่วนประกอบบางส่วนที่ต่างกัน ส่วนที่เป็นเครื่องอุ้มเสียงเรียกว่า กะโหลก เพราะทำด้วยกะลามะพร้าว
                ซออู้ใช้บรรเลงรวมอยู่ในวงเครื่องสายมโหรีปี่พาทย์ไม้นวม และปี่พาทย์ดึกดำบรรพ์ มีหน้าที่หยอกล้อยั่วเย้าไปกับทำนองเพลง กระตุ้นอารมณ์ให้สนุกสนาน
                ซอโอ๊ก  เป็นซอที่สร้างพิเศษ รูปร่างเหมือนซออู้ทุกประการ แต่มีขนาดใหญ่กว่า
            ๑๘๑๑. ซอง  เป็นเครื่องมือจับปลาชนิดหนึ่ง มีรูปร่างคล้ายกระบอก ยาว ๗๐ ซม. แต่ปากบาน กว้าง ๘.๕ ซม. กรวยยาว ๒๐ ซม. ใส่ทางปาก ก้นมีฝาไม้ไผ่เจาะรูปิดก้นกว้าง ๕ ซม. มีใช้ในจังหวัดนครราชสีมา          หน้า ๖๖๑๗
            ๑๘๑๒. ซ้อง  เป็นชื่อราชวงศ์หนึ่งของจีน  ก่อนสิ้นราชวงศ์ถัง ประเทศจีนแบ่งแยกออกเป็นห้าก๊ก เรียกว่า ยุคอู่ไต้
                ต่อมาราวปี พ.ศ.๑๕๐๓ เจ้าควงเอี้ยน นายพลราชองครักษ์ของกษัตริย์จิว ได้รับการร้องขอของบรรดาทหารให้ขึ้นเป็นกษัตริย์ทรงพระนามว่า ซ่งไท้จู่ นับเป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์ซ้อง แล้วเริ่มปราบปรามก๊กต่าง ๆ และจัดการปกครองแบบบริหารจากศูนย์กลาง พระเจ้าซ่งไท่จู่ครองราชย์ได้ ๑๗ ปีก็สวรรคต พระอนุชาได้ครองราชย์สืบต่อมา ประเทศจีนเริ่มเข้าสู่สภาพปรกติ และมีเอกภาพอีกระยะหนึ่ง แต่ภาคใต้และภาคเหนือของจีน ยังมีชนเผ่าที่ไม่ยอมอ่อนน้อม เช่น มณฑลยูนนานขึ้นต่อน่านเจ้าอันนัมยังตั้งตนเป็นเอกราช
                ช่วงระยะเวลานับแต่พระเจ้าซ่งไท่จู่ถึงพระเจ้าซ่งจินจงรวมกษัตริย์แปดองค์ ตั้งเมืองหลวงอยู่ที่เหอหนาน ต่อมาในปี พ.ศ.๑๖๗๐ เมืองเหอหนานถูกพวกกิมยกทัพมาตีแตก (ดูคำงักฮุย - ลำดับที่ ๑๒๑๗ ประกอบ) จึงไปตั้งเมืองหลวงใหม่ที่เมืองหางโจว มีกษัตริย์สืบต่อมาอีกแปดพระองค์ ตามประวัติศาสตร์เรียกช่วงหลังนี้ว่า หนานซ่ง (ซ้องใต้) และเรียกช่วงแรกว่า เป่ยซ่ง (ซ้องเหนือ)
                เหตุการณ์สำคัญประการหนึ่งในราชวงศ์ซ้องคือ ความคิดริเริ่มในการเปลี่ยนแปลงรัฐประศาสโนบาย โดยได้มอบหมายให้หวางอันซี ผู้เป็นเสนาบดีในรัชสมัยพระเจ้าซ่งเสิงจง เป็นผู้ดำเนินการปรับปรุง หวางอันซีได้เสนอแนวทางปรับปรุงรวม ๑๔ ประการ เช่น ควรแต่งตั้งข้าราชการเพื่อบริหารงานการคลัง ซึ่งจะสามารถตัดทอนรายจ่ายลงได้ราวร้อยละเจ็ดสิบ ควรสำรวจที่ดินเพื่อการเกษตรทั่วราชอาณาจักร ควรสะสมเสบียงอาหารไว้ให้พรักพร้อม ควรให้ประชาชนกู้ยืมเงินจากรัฐได้ ชายฉกรรจ์จะได้รับยกเว้นการเป็นทหารเมื่อส่งเงินจำนวนหนึ่งแก่รัฐ รัฐบาลควรตั้งศูนย์การค้าของรัฐ และมีหน้าที่รับจำนองจำนำ ควรตัดทอนงบประมาณการทหารในยามว่างศึก เพราะรัฐต้องใช้งบประมาณเพื่อการทหารถึงสองในสามของรายจ่ายทั้งหมด ควรปลดทหารออกจากกองประจำการ คงเหลือแต่ทหารตระเวนชายแดน และทหารรักษาดินแดนเฉพาะจุดยุทธศาสตร์ที่สำคัญ ควรคัดเลือกทหารที่มีภูมิลำเนาในท้องถิ่นนั้น แต่สายการบังคับบัญชายังคงขึ้นตรงต่อรัฐบาลกลาง ให้ทหารประจำการทำหน้าที่เป็นตำรวจของท้องที่ด้วย ควรเปลี่ยนแปลงระบบการสอบคัดเลือกข้าราชการ จากเดิมที่ยึดถือความสามารถในการประพันธ์ มาเป็นความสามารถด้านการเมือง เศรษฐกิจและสังคม ให้จัดตั้งโรงเรียนรัฐบาลเพิ่มขึ้นทุกอำเภอ จัดตั้งสถาบันการศึกษาระดับมหาวิทยาลัยขึ้นอีกสามแห่งในเมืองหลวง ควรจัดตั้งมหาวิทยาลัยการทหาร นิติศาสตร์และแพทยศาสตร์
                ในทางปรัชญา ราชวงศ์ซ้องนี้นักปราชญ์ได้นำเอานิกายเซ็นของพุทธศาสนาฝ่ายมหายานมาประกอบกับลัทธิขงจื๊อ ปรัชญาดังกล่าว ได้เผยแพร่ไปยังประเทศญี่ปุ่น ในราชวงศ์เหม็ง
                ในปี พ.ศ.๑๘๒๕ เมืองหลวงของราชวงศ์ซ้องถูกพวกมองโกลยึดได้ และสิ้นราชวงศ์ซ้องในที่สุด รวมระยะเวลาที่ราชวงศ์ซ้อง ปกครองประเทศจีนประมาณ ๓๒๓ ปีเศษ          หน้า ๖๖๑๗
            ๑๘๑๓. ซ้องกั๋ง  เป็นขุนโจรผู้ขึ้นชื่อในรัชสมัยพระเจ้าซ่งเฟยจงแห่งราชวงศ์ซ้อง (ราว พ.ศ.๑๖๖๔)  ซ้องกั๋งมีสมุนฝีมือเยี่ยมในการรบพุ่งอยู่ ๓๖ คน ได้ทำการปล้นสะดมทั่วบริเวณสิบจังหวัดแถบแคว้นเหอเป่ย และซันตุง กองทัพรัฐบาลไม่อาจจะปราบได้
                ชีวประวัติของซ้องกั๋งได้มีผู้นำมาดัดแปลง และประพันธ์เป็นนวนิยายอันนับเป็นวรรณกรรมชิ้นเอกของจีน ผู้ประพันธ์ได้สะท้อนให้เห็นถึงสภาพสังคมจีนในสมัยนั้น เช่น สภาพความคับแค้นอันสืบเนื่องจากถูกข้าราชการเบียดเบียนบีฑา และความไร้ประสิทธิภาพของข้าราชการ เป็นต้น          หน้า ๖๖๒๕
            ๑๘๑๔. ซอเจ้ง  เป็นเครื่องดนตรีจีนชนิดหนึ่ง มีสายสำหรับดีดคล้ายจะเข้ (ดูจะเข้และเจ้ง - ลำดับที่ ๑๒๙๔ และ ๑๔๖๓)          หน้า ๖๖๒๗
            ๑๘๑๕. ซ่อน  เป็นเครื่องมือจับปลาชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้ไผ่หรือใบมะพร้าวสาน มีลักษณะคล้ายกรวย ยาว ๑.๑๐ เมตร กว้าง ๙ ซม. การใช้ซ่อนจะขุดคันนาเป็นช่อง สำหรับวางจับปลาดุก ปลาไหล มีใช้ทั่วไป
            ๑๘๑๖. ซ่อนกลิ่น  เป็นพันธุ์ไม้ชนิดหนึ่ง เป็นพันธุ์มีหัวแล้วแตกหน่อพุ่งเป็นยอดขึ้นจากพื้นดิน ดอกออกเป็นช่อตั้งตรงกลางหน่อ ก้านช่อกลมยาว มีดอกมากเรียงติดกันไปจากกึ่งกลางช่อ จนถึงปลายสุดช่อ สีขาว กลีบค่อนข้างหนามีกลิ่นหอมแรงทน ปลูกเป็นไม้ตัดดอก ใช้ตกแต่งประดับ          หน้า ๖๖๒๗
            ๑๘๑๗. ซองแมว ซ้องแมว - ต้น (ดูซ้องแมว ลำดับที่ ๑๖๓๖)          หน้า ๖๖๒๘
            ๑๘๑๘. ซ่อนหา  เป็นการเล่นอย่างหนึ่ง มีวิธีการเล่นสองวิธี          หน้า ๖๖๒๘
                    วิธีที่ ๑  ผู้เล่นมีจำนวนตั้งแต่สามคนขึ้นไป ผู้ที่เป็นผู้หาจะต้องหลับตา หรือใช้ผ้าผูกตาไม่ให้เห็นผู้ซ่อน เมื่อผู้ซ่อนได้ซ่อนตัวเรียบร้อยแล้วก็ให้อาณัติสัญญาณ ผู้หาลืมตาขึ้นแล้วออกเที่ยวหาผู้ซ่อน  เมื่อพบผู้ซ่อน ให้ใช้คำพูดว่า "โป้ง" พร้อมกับเรียกชื่อผู้นั้น ถ้าเรียกชื่อผิด ผู้หาจะต้องเป็นผู้หาต่อไป ถ้าเรียกชื่อถูก ผู้หาจะต้องหาต่อไปจนครบจำนวนผู้เล่น แล้วผู้ซ่อนคนแรกที่ถูกพบ จะเป็นผู้หาต่อไป
                    วิธีที่ ๒  แบ่งผู้เล่นออกเป็นสองพวกเท่า ๆ กัน พวกหนึ่งเป็นผู้ซ่อน อีกพวกหนึ่งเป็นผู้หา ผู้หาต้องนั่งรวมอยู่ในวงกลม ที่ขีดไว้แล้วหลับตา เมื่อผู้หาพบผู้ซ่อนแล้ว ต้องพยายามจับให้ได้ ผู้ซ่อนพยายามหนีเข้าวงกลมที่ขีดกำหนดไว้ ถ้าเข้าได้ก็ปลอดภัย
            ๑๘๑๙. ซ่อม  เป็นเครื่องมือจับปลาชนิดหนึ่ง ทำด้วยเหล็กมีสองง่าม มีด้ามเหล็กเสียบติดกับด้ามไม้ ใช้แทงปลาไหล มีใช้ในจังหวัดภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคกลาง           หน้า ๖๖๓๐
            ๑๘๒๐. ซอสามสาย (ดู ซอ - ลำดับที่ ๑๘๑๔)           หน้า ๖๖๓๑
            ๑๘๒๑. ซออู้ (ดู ซอ - ลำดับที่ ๑๘๑๔)           หน้า ๖๖๓๑
            ๑๘๒๒. ซอโอ๊ก (ดู ซอ - ลำดับที่ ๑๑๔)           หน้า ๖๖๓๑
            ๑๘๒๓. ซักส้าว  เป็นการเล่นพื้นเมืองแบบหนึ่งของไทย ส่วนใหญ่เป็นการเล่นของเด็ก และเล่นในร่ม การเล่นผู้เล่นจะยืนหันหน้าเข้าหากัน ยื่นมือทั้งสองมายึดกันไว้ แล้วแกว่งไปแกว่งมา โดยไม่ให้หลุดจากกัน พร้อมกับร้องเพลงเป็นทำนองของชาวบ้าน มีเนื้อร้องว่า
                    "ซักส้าวเอย มะนาวโตงเตง ขุนนางมาเอง จะเล่นซักส้าว มือใครยาวสาวได้สาวเอา มือใครสั้นเอาเถาวัลย์ต่อเข้า"           หน้า ๖๖๓๑
            ๑๘๒๔. ซังแซว  เป็นชื่อนกชนิดหนึ่ง ตัวดำ หางยาว โตขนาดนกเอี้ยง (ดู แซงแซว - นก ลำดับที่ ๑๘๘๓)           หน้า ๖๖๓๑
            ๑๘๒๕. ซัด (ซักซ้าว) ๑ - ลูก  เป็นชื่อใช้เรียกเมล็ดถั่วชนิดหนึ่ง มีกลิ่นหอมแรงมาก อินเดีย จีน ปลูกและเก็บเมล็ดใช้ปรุงอาหาร ยารักษาโรค และบางครั้งในพิธีกรรมทางศาสนา ในเมืองไทยนิยมใช้อบร่ำ เครื่องนุ่งห่มให้มีกลิ่นหอม มักเอาผ้าต้มกับน้ำลูกซัด เรียกว่า ย้อมลูกซัด           หน้า ๖๖๓๑
            ๑๘๒๖. ซัด ๒  เป็นท่ารำตามแบบนาฎศิลป์ไทยอย่างหนึ่ง ที่ทอดแขนเหยียดตึงออกไปทั้งสองข้าง เสมอระดับไหล่ ตั้งมือแบเหยียดนิ้วทั้งสี่ขึ้นข้างบน ให้ตึงทั้งสี่นิ้ว ส่วนหัวแม่มือหักข้อเข้าหาฝ่ามือนิดหน่อย แต่พองาม แล้วผลัดกันหย่อนตรงข้อศอก เวลาแขนซ้ายตึง ก็หย่อนแขนขวา เวลาแขนขวาตึงก็หย่อนแขนซ้าย สลับกันตามจังหวะเพลง บางทีก็เพิ่มกระทบไล่ผสม ในเวลาซัดแขนทั้งสองนี้ด้วยคือ เยื้องไหล่ ทางแขนที่ตึงมาข้างหลังเล็กน้อย สลับกันตามแขน การรำอย่างนี้เรียกว่า "ซัด" หรือ "ซัดแขน"            หน้า ๖๖๓๑
            ๑๘๒๗. ซัด ๓  เป็นการรำตอนเบิกโรงในการแสดงโนห์รา หรือชาตรี การแสดงละครแบบนี้ เมื่อโหมโรงจบกระบวนแล้ว ตัวนายโรง (หรือยืนเครื่อง)  จะออกมานั่งที่เตียง หรือกระบอกไม้ ที่ทำเป็นราวสำหรับนั่งร้อบบทไหว้ครูอาจารย์ เสร็จแล้วจึงลุกขึ้นรำแสดงท่าต่าง ๆ การรำในตอนนี้เรียกว่า รำซัด ซึ่งมีแบบแผนต่าง ๆ กัน           หน้า ๖๖๓๒
            ๑๘๒๘. ซัดน้ำ  เป็นการสาดน้ำในพิธีแต่งงาน บ่าวสาวของพระสงฆ์ เมื่อถึงบทขึ้นชยนฺโต ก็ตีฆ้องชัย พระเถระผู้เป็นประธานก็สาดน้ำมนต์รดบ่าวสาวและพวก การซัดน้ำนี้ซัดกันจนน้ำในบาตรหมด
                การซัดน้ำตามประเพณีโบราณดังกล่าว ต่อมาได้เปลี่ยนแปลงมาเป็นพิธีหลั่งน้ำรดน้ำ           หน้า ๖๖๓๘
            ๑๘๒๙. ซันซี  เป็นชื่อมณฑลหนึ่งของประเทศจีนในสมัยเลียดก๊ก เป็นที่ตั้งของแคว้นจิ้น มีเมืองไท่เหวียนเป็นศูนย์กลางการปกครอง
                ในอดีต ด่านย่านเหยินกวานในมณฑลซันซีเป็นด่านยุทธศาสตร์ที่สำคัญด่านหนึ่ง กล่าวคือถ้าข้าศึกสามารถยึดด่านนี้ได้ ราชธานีก็จะตกเป็นของข้าศึก
                มณฑลซันซี เป็นดินแดนศักดิ์สิทธิ์ทางพระพุทธศาสนาแห่งหนึ่งของจีน มีภูเขาชื่ออู่ไถซัน ตามประวัติพุทธศาสนาของจีนกล่าวว่า พระบัญชุโพธิสัตว์ประทับอยู่ ณ ภูเขาแห่งนี้ นอกจากภูเขาอู่ไถซันแล้วยังมีภูเขาหวินกัง หินต่าง ๆ ภายในถ้ำของภูเขาแห่งนี้ แกะสลักศิลาเป็นพระพุทธรูป พระโพธิสัตว์และพระอรหันต์อย่างวิจิตรพิสดาร สันนิษฐานว่ารูปสลักต่าง ๆ ดังกล่าวสร้างขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ ๑๐           หน้า ๖๖๗๒
            ๑๘๓๐. ซันตุง  เป็นชื่อมณฑลหนึ่งในประเทศจีน มีแม่น้ำฮวงโหไหลผ่าน มีเมืองจี้หนาน เป็นศูนย์กลางการปกครอง มีเมืองชิงเตา เป็นเมืองสำคัญทางยุทธศาสตร์ ในสมัยราชวงศ์เช็ง เยอรมันเคยเช่าเมืองชิงเตาจากรัฐบาลจีน และญี่ปุ่นก็เคยยึดเมืองนี้ได้ในสมัยก๊กมินตั๋ง มณฑลซันตุงในสมัยเลียดก๊ก เป็นที่ตั้งของแคว้นฉี่และหลู่
                มณฑลซันตุง มีภูเขาไท่ซัน เป็นหนึ่งในห้าของภูเขาที่สูงที่สุดในประเทศจีน
                ขงจื้อเกิดที่เมืองจูฟู ในมณฑลซันตุง           หน้า ๖๖๔๔
            ๑๘๓๑. ซัวเถา  เป็นเมืองท่าและศูนย์กลางการค้าสำคัญแห่งหนึ่งของจีน ตั้งอยู่ทางฝั่งขวาของปากแม่น้ำฮั่น ทางภาคตะวันออกของมณฑลกวางตุ้ง
                เมืองซัวเถา แต่เดิมเป็นเพียงหมู่บ้านเล็ก ๆ ต่อมาได้ขนยายตัวกลายเป็นเมืองท่าสำคัญ และเปิดการค้ากับชาวต่างประเทศ ตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๔๐๑ เป็นเมืองหนึ่งในบรรดาเมืองท่าต่าง ๆ ที่จีนต้องถูกบังคับให้ทำสนธิสัญญากับประเทศตะวันตก เปิดให้ชาวต่างประเทศเข้ามาทำการค้าได้
                ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง เมืองนี้ถูกกองทัพญี่ปุ่นเข้ายึดครองจนถึงปี พ.ศ.๒๔๘๘           หน้า ๖๖๔๖
            ๑๘๓๒. ซาก - ไม้  เป็นพันธุ์ไม้ที่พบขึ้นในประเทศไทย มีอยู่ด้วยกันสองชนิด
                ชนิดแรก เป็นไม้ต้นสูง ๑๕ - ๒๐ เมตร ลำต้นสูงเปลา เรือนยอดพุ่มทึบ ใบเป็นช่อ แยกแขนงเป็นสองชั้น ช่อดอกเดี่ยว ๆ หรือสองช่อ ตามง่ามใบ ดอกเล็กสีขาวอยู่ชิดติดกันบนช่อ ผลเป็นฝักแบน ๆ
                ชนิดหลัง ใบมีขนาดใหญ่กว่า ก้านช่อใบยาว ๓๐ ซม. ผลยาว ๑๓ - ๑๕ ซม.
                พันธุ์ไม้ทั้งสองชนิดนี้ พบขึ้นตามป่าเบญจพรรณทั่ว ๆ  ไป ชนิดแรกมีมากในภาคอีสาน เนื้อไม้แข็งมากนิยมใช้เผาถ่าน สำหรับหลอมทอง           หน้า ๖๖๔๗
            ๑๘๓๓. ซาไก, สะไก  เป็นคนป่าพวกหนึ่งในแหลมมลายูที่เรียกกันว่า เงาะ อีกพวกหนึ่ง จากพวกเงาะซึ่งเป็นชาวพื้นเมืองเดิม พวกซาไกมีผิวดำคล้ำ ผมหยิกเป็นลูกคลื่น ภาษาที่พูดมีคำในตระกูลภาษามอญ - เขมร ปนอยู่ไม่น้อย มีความรู้เรื่องกสิกรรมน้อยมาก คนป่าเผ่านี้ต่างกับพวกเซมัง ในตระกูลอินโดนีเซียน ซึ่งเรียกว่า เงาะ เหมือนกัน
                ซาไก เป็นคำมลายู แปลว่า คนใช้ หรือทาส เหมือนกับคำว่า ข่า ในประเทศไทยตอนเหนือ
                บางท่านว่า ลูกผสมของเซมังกับซาไก เรียกว่า เซนอย พวกนี้กินเนื้อสัตว์เป็นอาหาร
                ซาไก เรียกตัวเองว่า กอย           หน้า ๖๖๔๘
            ๑๘๓๔. ซาง ๑  - ไม้  เป็นชื่อทั่ว ๆ ไป ของไม้ไผ่ขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง พบขึ้นในป่าเบญจพรรณ ทางภาคเหนือและภาคกลางตามที่ชุ่มชื้น ลำต้นขึ้นตรงเป็นกอใหญ่ ๆ เนื้อหนา ขนาดลำกล้องเส้นผ่าศูนย์กลาง ๖ - ๘ ซม.
                สำหรับไม้ไผ่ลำเล็ก ๆ เนื้อบาง รูปล้องโต เส้นผ่าศูนย์กลาง ๐.๕ - ๑.๐ ซม. มีช่วงลำปล้องยาวประมาณ ๗๐ - ๙๐ ซม. ใช้ทำเป็นลำกล้องเป่าลูกกระสุน และลูกดอกนั้น ทางกรุงเทพ ฯ เรียกว่า ไม้ซาง ด้วยเหมือนกัน           หน้า ๖๖๔๙
            ๑๘๓๕.  ซาง ๒ - โรค  โรคจำพวกซาง เป็นโรคของเด็กเล็ก มีอาการได้หลายอย่าง มีลักษณะสำคัญอย่างหนึ่งคือ มีเม็ดขึ้นในปากในคอ ลิ้นเป็นฝ้า แสดงให้เห็นว่ามีการผิดปกติ เกิดขึ้นในระบบทางเดินอาหารร่วมอยู่           หน้า ๖๖๕๐
            ๑๘๓๖. ซาง  มีคำนิยามว่า "ที่ยกพื้นไว้สูงสำหรับพระสงฆ์นั่งสวดพระอภิธรรม อยู่สี่มุมเมรุ" แต่เดิมเรียกว่า ส้างหรือสร้าง           หน้า ๖๖๕๒
            ๑๘๓๗. ซาด พันซาด  ต้นไม้ชนิดหนึ่ง (ดู ซาก - ต้น ลำดับที่ ๑๘๓๕)           หน้า ๖๖๕๖
            ๑๘๓๘. ซาร์ นิโคลาสที่ ๒  เป็นชื่อจักรพรรดิ์องค์สุดท้ายของราชวงศ์โรมานอฟ และองค์สุดท้ายของระบอบการปกครองสมบูรณาญาสิทธิราช ของประเทศรุสเซีย (ดู โรมานอฟ - ลำดับที่...)
                คำว่า ซาร์ แปลว่า จักรพรรดิ์ เป็นชื่อเรียกจักรพรรดิ์รุสเซียทุกพระองค์ (ซารินา - พระมเหสีของซาร์ และซาร์เรวิช - มกุฎราชกุมาร)
                พระเจ้าซาร์ องค์นี้เคยเสด็จประพาสเยี่ยมประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ.๒๔๓๓ สมัยดำรงพระอิสริยยศเป็น มกุฎราชกุมาร และทรงเป็นพระสหายของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า ฯ
                ซาร์ นิโคลาสที่ ๒ ประสูติเมื่อปี พ.ศ.๒๔๑๑ ระหว่างปี พ.ศ.๒๔๓๓ - ๒๔๓๔ ได้เสด็จประพาสต่างประเทศตะวันออก เริ่มตั้งแต่ประเทศกริซ อียิปต์ อินเดีย ลังกา ญี่ปุ่น และประเทศไทย เมื่อเสด็จกลับจากประเทศไทย ไม่ถึงห้าปี ก็ได้ทรงเป็นจักรพรรดิ์รุสเซีย เมื่อปี พ.ศ.๒๔๓๗
                จากการปกครองที่เข้มงวด จนกลายเป็นโหดร้าย เกิดความไม่พอใจของพลเมือง ด้านต่างประเทศดำเนินนโยบายพลาดพลั้ง ต้องทำสงครามกับญี่ปุ่น และพ่ายแพ้ญี่ปุ่น อำนาจพระเจ้าซาร์เริ่มเสื่อม ในปี พ.ศ.๒๔๔๗ - ๒๔๔๘  เกิดการจลาจลขึ้นในหัวเมืองใหญ่ ๆ พระเจ้าซาร์พยายามแก้ไข โดยประกาศตั้งสภาการประชุมของชาติ เรียกว่า สภาดูมา เป็นการผ่อนผันให้ราษฎรเลือกตั้งผู้แทน เข้ามามีอำนาจการปกครองบ้านเมือง ประกาศให้เสรีภาพหลายอย่าง เช่น การเขียน การพิมพ์ การประชุม และการออกความคิดเห็น แล้วให้มีการเลือกตั้งครั้งแรก เมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๘ ได้พวกพ่อค้าและกรรมกร เข้ามาไม่เป็นที่พอใจ จึงให้ยุบสภาเสีย ได้พรรคพวกที่พอใจเข้ามา แล้วเปิดสภาครั้งแรก เมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๙ ปีต่อมาก็มีการเลือกตั้งใหม่ ก็ได้คนของพระเจ้าซาร์อย่างเดิม
                เหตุการณ์ดังกล่าว สร้างความไม่พอใจในหมู่ราษฎร ประกอบกับรัสปูติน ผู้เป็นอลัชชี เข้ามามีอำนาจในราชสำนัก จากการสนับสนุนของพระมเหสี พระเจ้าซาร์ทรงว่ากล่าวมิได้ ทำให้ประชาชนเกลียดชัง
                ท่ามกลางความยุ่งยากทางการเมืองและครอบครัว รุสเซียต้องร่วมรบกับฝ่ายสัมพันธมิตรในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ในปี พ.ศ.๒๔๕๗ - ๒๔๖๐ ในการรบด้านยุโรปตะวันออก กองทัพรุสเซียเพลี่ยงพล้ำแก่กองทัพเยอรมัน พวกนักการเมืองและกรรมกร มีเลนินเป็นหัวหน้า ประกาศตั้งพรรคการเมืองบอลเชวิกส์ ก่อการปฎิวัติขึ้นในปี พ.ศ.๒๔๖๐ ได้สำเร็จ พระเจ้าซาร์ พระมเหสี และพระราชธิดา ถูกประหารเป็นอันสิ้นซาร์ และราชวงศ์โรมานอฟ           หน้า ๖๖๕๖
            ๑๘๓๙. ซาร์ดิน - ปลา  เป็นปลาหลังเขียว มีหลายชนิดด้วยกัน ปลาซาร์ดีนแท้ เกิดในน่านน้ำยุโรป ในประเทศสหรัฐอเมริกาตะวันออก ลูกปลาหลังเขียวธรรมดา หรือปลาเมนเฮเด็น ก็เรียกกันว่า ปลาซาร์ดีน           หน้า ๖๖๖๐
            ๑๘๔๐. ซาล์มอน - ปลา  เป็นปลาครีบอ่อนขนาดใหญ่ มีสีน้ำตาลอ่อน ข้างบน ด้านข้างเป็นสีน้ำเงิน มีแต้มจุดดำ อาศัยอยู่ในทะเลแถบชายฝั่ง และจะขึ้นไปตามแม่น้ำของยุโรป และอเมริกา ที่ไหลลงสู่มหาสมุทรแอตแลนติกตอนเหนือ มากสายด้วยกัน เพื่อวางไข่ ปลาซาล์มอนมีน้ำหนักเฉลี่ยราว ๗ กิโลกรัม
                ปลาซาล์มอน จะเข้าไปในแม่น้ำต่าง ๆ เฉพาะฤดูใบไม้ผลิ หรือฤดูร้อน แต่จะวางไข่ในฤดูใบไม้ร่วง และลูกอ่อนจะอยู่ในน้ำจืดราว ๑ ปี สีและรูปร่างเปลี่ยนไปมากสุดแต่อายุ ถิ่นที่อาศัยและฤดูกาล
                ปลาที่จัดอยู่ในวงศ์ซาล์มอน มีปลาไวต์ฟิส และเทร้า ที่อาศัยและว่ายขึ้นตามแม่น้ำทางมหาสมุทรแปซิฟิกตอนเหนือ มีอยู่ราว ๖ ชนิด ปลาซาล์มอนสกุลนี้ จะวางไข่เพียงครั้งเดียว แล้วก็ตายโดยไม่มีโอกาสกลับไปยังทะเลอีก            หน้า ๖๖๖๑
            ๑๘๔๑. ซ่าหริ่ม  เป็นขนม (น้ำ) ชนิดหนึ่ง คล้ายลอดช่อง ทำด้วยแป้งถั่วเขียว เช่นเดียวกับวุ้นเส้น (ดู วุ้น - ลำดับที่...)            หน้า ๖๖๖๒
            ๑๘๔๒. ซำ  เป็นชื่อเมืองสองเมือง ในแขวงหัวพันของประเทศลาวคือ เมืองซำเหนือ กับเมืองซำใต้
           ตอนต้นของประวัติศาสตร์เมืองซำเหนือ และเมืองซำใต้ มีชื่อปรากฏอยู่ในหลักฐานทางประวัติศาสตร์ตั้งแต่สมัยโบราณพลเมืองส่วนใหญ่คือ ชาวผู้ไทยดำ พูดภาษาไทย           หน้า ๖๖๖๓
            ๑๘๔๓. ซิก  เป็นชื่อศาสนาที่เกิดในอินเดียศาสนาหนึ่ง เกิดขึ้นในแคว้นปัญจาบเมื่อประมาณปี พ.ศ.๒๐๑๒ โดยถือปีอุบัติของศาสดาองค์แรกเป็นเกณฑ์เริ่มต้น
                คำว่า ซิก ที่ใช้เป็นชื่อศาสนานี้ มีผู้เขียนต่างออกไปเป็นซิกข์ ศิกข์ สิกข์และสิข แต่ในที่นี้เขียนตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน
                ในศาสนาซิกมีศาสดาสิบองค์คือ คุรุนานัก คุรุอังคัท คุรุอมรทาส คุรุรามราส คุรุอรชุน คุรุหริโคสินท์ คุรุหริไร คุรุหริกฤษณะ คุรุเตฆะพาหาทุระ และคุรุโควินท์สิงห์
                ตามตำนานกล่าวว่า นานัก ผู้ตั้งศาสนาเดิมเป็นศิษย์ของกพีร์ เจ้าลัทธิกพีรปันตี เป็นคนสงบเสงี่ยม มีเมตตาธรรม มีความเพียรกล้า และอุทิศตนเพื่อความเจริญแห่งลัทธิที่ตนนับถืออย่างยิ่งยวด ในสมัยนั้น พวกอิสลามมีอำนาจเหนืออินเดีย แคว้นปัญจาบก็ตกอยู่ในอำนาจของพวกอิสลามด้วย พวกอิสลามได้ใช้วิธีเผยแพร่ศาสนาของตนเป็นหลักใหญ่สองประการคือ
                        ๑. ใช้กำลังปราบปรามและบังคับให้นับถือศาสนาอิสลาม
                        ๒. บัญญัติภาษีประเภทหนึ่งชื่อชิเชีย เก็บภาษีจากผู้ไม่นับถือศาสนาอิสลามด้วยอัตราสูง จึงเกิดความเดือดร้อนในหมู่ผู้ที่ไม่นับถือศาสนาอิสลามเป็นอย่างยิ่ง
                นานักจึงดำเนินกุศโลบายรวมศาสนา โดยถือว่าผู้นับถือศาสนาใด ๆ ก็ตามนับว่าเป็นศิษย์ผู้ดำเนินตามศาสโนวาทของศาสดาทั้งนั้น ไม่ควรแบ่งแยกว่าเป็นผู้นับถือศาสนานั้นศาสนานี้ และควรรวมกันเป็นศาสนาเดียวกันเรียกกันว่าศาสนาซิก หมายความว่า ศาสนาของผู้เป็นศิษย์ของศาสดา  กุศโลบายของนานักประสบความสำเร็จมาโดยลำดับ จนถึงปี พ.ศ.๒๐๗๑ จึงถึงแก่กรรม เมื่ออายุได้ ๗๙ ปี
                ศาสนาซิกต้นเดิมนั้นเป็นศาสนาของผู้ไม่ถือนิกายใด ๆ ทั้งสิ้น  แต่เมื่อมาถึงสมัยคุรุโคสินทสิงห์ ได้บัญญัติศีล ๒๑ ข้อขึ้นใหม่ โดยยึดหลักสำคัญของศาสนาแต่เดิม ผสมกับหลักที่เพิ่มขึ้นใหม่ และตั้งแต่นั้นมา ชาวซิกใช้นามสกุลว่าสิงห์ ต่อท้ายชื่อของตนทุกคน
                คัมภีร์ทางศาสนาซิกได้มารวบรวมขึ้นในสมัยคุรุอรชุน ศาสดาองค์ที่ห้า  ก่อนหน้านั้นเป็นเพียงทรงจำต่อ ๆ กันมาเรียกคัมภีร์ที่รวบรวมไว้ครั้งแรกว่า อาทิครันถ์  ถึงสมัยคุรุโควินทสิงห์ ได้แต่งคัมภีร์เพิ่มขึ้นอีกด้วย คัมภีร์ของศาสนาซิกใช้ภาษาถึงหกภาษาคือ ภาษาปัญจาบ ภาษามุลตานี ภาษาเปอร์เซียน ภาษาปรากฤต ภาษาฮินดีและภาษามราถี  คัมภีร์ดังกล่าวประดิษฐานอยู่ ณ อมฤตสระ การปฏิบัติต่อคัมภีร์เหมือนกับการปฏิบัติต่อศาสดาที่ยังมีตัวตนอยู่
                เดิมศาสนาซิกไม่มีนิกาย ต่อมาจึงเกิดมีขึ้น ชั้นแรกแบ่งออกเป็นนิกายใหญ่กับนิกายย่อย นิกายใหญ่มีสองนิกายคือ นิกายสิงห์นับถือคุรุโควินทสิงห์ กับนิกายสหิชธารี (หรือนัมธารี) นับถือจงรักภักดีต่อเทพผู้ศักดิ์สิทธิ์  ส่วนนิกายย่อยนั้นมีถึง ๒๐ นิกาย
                เดิมศาสนาซิกไม่มีการจัดตั้งกำลังทหาร แต่เมื่อมาถึงสมัยคุรุโควินทสิงห์ จึงได้จัดตั้งขึ้นเพื่อปกป้องชาวซิกไม่ให้ถูกเบียดเบียนจากชาวมุสลิม ชาวซิกได้ช่วยอังกฤษปราบปรามจลาจลซีปอยซึ่งส่วนใหญ่เป็นมุสลิม เมื่อปี พ.ศ.๒๓๙๙ อย่างเข้มแข็ง และเมื่อสงครามโลกครั้งที่สอง ก็ได้ช่วยอังกฤษอย่างเข้มแข็งเช่นเดียวกัน           หน้า ๖๖๗๐
            ๑๘๔๔. ซิกัง  เป็นชื่อบุคคลในเกร็ดพงศาวดารจีน เป็นบุตรของซิเตงซัน ผู้เป็นบุตรชายของซิยินกุ้ย ตามประวัติศาสตร์จีนปรากฏว่า ซิยินกุ้ยเป็นทหารเอกของพระเจ้าถังไท่จง มีฝีมือในการรบพุ่ง           หน้า ๖๖๗๖
            ๑๘๔๕.  ซิ่น - ผ้า  เป็นผ้าถุงสำหรับผู้หญิงนุ่ง เมื่อราวปี พ.ศ.๑๕๙๖ เมื่อกองทหารจีนตีไทยแตก ไทยก็ยังคงมีความเป็นไทยอยู่ ผู้หญิงยังนุ่งผ้าถุงลาย  ไทยพวกต่าง ๆ ที่อยู่ในมณฑลยูนนาน กวางสี ไกวเจาและกวางตุ้ง จีนเชื่อว่าพวกไทยต่าง ๆ เหล่านี้มาจากตาลี ประมาณ ๓๐ ชั่วอายุคน มีชื่อย่อย เช่น ไทยลาย เพราะผู้หญิงไทยพวกนี้นุ่งผ้าซิ่นลาย
                ต่อมาไทยได้เคลื่อนย้ายลงมาทางใต้ แตกออกเป็นกลุ่ม กลุ่มหนึ่งได้แก่ไทยยวนหรือเหนือ อีกกลุ่มได้แก่ลาวเวียงหรืออีสาน ไทยยวนหรือเหนือนั้น เข้าไปอยู่ในมณฑลพายัพ และมหาราษฎร์อันเป็นที่ตั้งของจังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน ลำปาง น่านและแพร่ ซึ่งผู้หญิงได้นุ่งผ้าซิ่นลายเป็นทางขวางตัว ส่วนลาวเวียงหรืออีสานนั้น ได้เข้ามาสู่ภาคอีสานของไทย ผู้หญิงนุ่งผ้าซิ่นเป็นลายพาดตามแนวตั้งเป็นลายดิ่งลงมา มีเชิงเป็นลวดลาย           หน้า ๖๖๗๗
            ๑๘๔๖. ซินเกียง  เป็นมณฑลหนึ่งของประเทศจีน อยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศ  ในสมัยราชวงศ์ฮั่นซินเกียงแบ่งออกเป็นแคว้นต่าง ๆ ๓๖ แคว้น ส่วนมากพวกฮั่นปกครองอยู่ ในสมัยราชวงศ์ซ้อง ซินเกียงอยู่ในการปกครองของพวกเหลียว ในรัชสมัยพระเจ้าเฉียงหลงแห่งราชวงศ์เช็ง ได้รวมดินแดนซินเกียงเป็นของประเทศจีน และในรัชสมัยพระเจ้ากวงสู่ กำหนดให้ซินเกียงเป็นมณฑลหนึ่งสืบต่อมาจนปัจจุบัน
                ซินเกียงมีอาณาเขตทิศเหนือจดมองโกเลีย ทิศตะวันออกจดมณฑลกังซู่ ทิศตะวันออกเฉียงใต้จดมณฑลชิงไห่ ทิศตะวันตกเฉียงใต้จดแคว้นแคชเมียร์ ทิศตะวันตกเฉียงเหนือจดประเทศรุสเซีย ทิศตะวันตกจดปามีร์น็อต ทิศใต้จดทิเบต มีพื้นที่ทั้งสิ้น ๑.๖ ล้านตารางกิโลเมตร           หน้า ๖๖๗๘
            ๑๘๔๗. ซินนามิก - กรด  เป็นกรดที่พบได้ตามธรรมชาติอย่างอิสระหรือผสมกับสิ่งอื่น นอกจากนั้นอาจสังเคราะห์ขึ้นทางเคมีได้ด้วยวิธีต่าง ๆ
                กรดนี้ใช่มากในทางอุตสาหกรรม ทำเครื่องสำอาง น้ำหอม สบู่ และชิวอิงกันในทางยา อาศัยฤทธิ์ในการระงับเชื้อ เป็นยาขับเสมหะ แก้ไอ           หน้า ๖๖๗๙
            ๑๘๔๘. ซิฟิลิส  เป็นชื่อกามโรคชนิดหนึ่ง ทำให้เกิดพยาธิสภาพได้กับอวัยวะทุกระบบของร่างกาย เชื้อโรคชนิดนี้หากตกหล่นอยู่ภายนอกร่างกาย จะตายอย่างรวดเร็ว แต่ถ้าหากอาศัยอยู่ในเนื้อ จะมีชีวิตคงทนอยู่นาน
                โรคนี้ประมาณร้อยละ ๙๔ ติดต่อโดยการร่วมประเวณี อีกประมาณร้อยละ ๖ ติอต่อโดยการสัมผัสด้วยวิธีอื่น ๆ เชื้อโรคนี้สามารถเข้าสู่ร่างกายได้ทางแผลถลอกเล็ก ๆ น้อย ๆ ตามบริเวณปากหรือลิ้น           หน้า ๖๖๘๐
            ๑๘๔๙. ซิเมนต์ - ปูน คำว่าซิเมนต์ โดยทั่ว ๆ ไปหมายถึง การยึดเหนี่ยวเข้าด้วยกัน สารที่ทำหน้าที่ยึดเหนี่ยวนี้เรียกว่า เป็นซิเมนต์
                คำว่าปูนซิเมนต์ มีความหมายเฉพาะของวัสดุก่อสร้างชนิดหนึ่ง ซึ่งมีชื่อเรียกเต็มว่า ปูนซิเมนต์ปอร์ตแลนด์ มีสมบัติที่สามารถก่อตัว และแข็งตัวในน้ำได้ เนื่องจากปฏิกิริยาระหว่างน้ำกับส่วนประกอบของปูนนั้น           หน้า ๖๖๘๖
            ๑๘๕๐. ซิยินกุ้ย  เป็นชื่อของทหารเอกคนหนึ่งในสมัยราชวงศ์ถัง ในสมัยของพระเจ้าถังไท่จง จนถึงรัชสมัยพระเจ้าถังเกาจง ซิยินกุ้ยได้เป็นแม่ทัพ ยกทัพไปปราบเกาหลี จนได้มาเป็นประเทศราช ซิยินกุยถึงแก่กรรมเมื่ออายุได้ ๗๐ ปี           หน้า ๖๖๙๐
            ๑๘๕๑. ซิโรซีส - โรค  เป็นโรคตับชนิดหนึ่ง ทำให้ตับแข็งกว่าธรรมดา จึงเรียกโรคนี้ว่า โรคตับแข็ง บางรายตับจะมีไขมันมากด้วย ทำให้ตับมีสีเหลืองจึงเรียกว่า ซิโรซีส แปลว่าสีเหลืองหรือสีส้ม
                ตับที่เป็นโรคนี้ในตอนแรกอาจมีขนาดใหญ่ขึ้น แต่ต่อมาอาจจะเล็กลงหรือเหี่ยว บางคนจึงว่าเป็นโรคตับเหี่ยว ผู้ป่วยโรคนี้บางคนจะมีอาการดีซ่าน เห็นตัวเหลือง ตาเหลือง ตับที่เป็นโรคนี้พบว่า มีมะเร็งของตับเกิดร่วมด้วยเป็นจำนวนมาก           หน้า ๖๖๙๒
            ๑๘๕๒. ซิว - ปลา  เป็นปลาขนาดเล็ก ปลาเหล่านี้รวบรวมกันเข้าเป็นกลุ่มหนึ่งเรียกว่าวงศ์ย่อยปลาซิว ปลาซิวมีมากทั้งสกุลและชนิดในน่านน้ำจืดของไทย และมีจำนวนมากด้วย           หน้า ๖๖๙๓
            ๑๘๕๓. ซีก  เป็นชื่อของเหรียญทองแดง ราคาครึ่งเฟื้อง ตรามงกุฎและตรา จปร. เหรียญซีกตรามงกุฎทำออกใช้ในรัชกาลที่ ๔ ปี พ.ศ.๒๔๐๘ ส่วนเหรียญซีกตรา จปร. ทำออกใช้ในรัชกาลที่ ๕ ปี พ.ศ.๒๔๑๙           หน้า ๖๖๙๗
            ๑๘๕๔. ซีกเดียว - ปลา  เป็นปลาพวกหนึ่งซึ่งมีรูปร่างผิดแผกแตกต่างไปจากปลาธรรมดา เพราะนัยตาทั้งสองของปลานี้ไปรวมกันอยู่ข้างหนึ่ง ทำให้เป็นปลาซีกเดียว
                ปลาอันดับนี้มีอยู่ด้วยกันหลายชนิด และมีชื่อเรียกต่าง ๆ กันเช่น ปลาลิ้นหมา ลิ้นควาย ลิ้นเสือ และอื่น ๆ           หน้า ๖๗๐๓
            ๑๘๕๕. ซี่โครง  เป็นกระดูกแบน ยาวและโค้ง คนเรามีซี่โครง ๑๒ คู่ อยู่ในทรวงอก ซี่โครงเป็นส่วนประกอบสำคัญของกระดูกทรวงอก ซึ่งทำหน้าที่ป้องกันอวัยวะภายในช่องอก ซึ่งมีหัวใจและปอดเป็นสำคัญ นอกจากนั้นยังป้องกันอวัยวะในช่องท้องส่วนบนเช่น ตับ ม้าม และกระเพาะอาหาร เป็นต้น กระดูกทรวงอกยังมีบทบาทสำคัญในการหายใจ           หน้า ๖๗๐๓
            ๑๘๕๖. ซีดาร์ - ไม้  ไม้ซีดาร์ ประกอบด้วยไม้มากมายหลายชนิดจากพันธุ์ไม้ ในวงศ์และสกุลต่าง ๆ กัน เช่น ไม้ยมหอม ก็มีชื่อเรียกในทางการค้าว่า ไม้ซีดาร์    อินเดียตะวันตก เป็นต้น
                ไม้ซีดาร์แท้ มีสามชนิดหลักด้วยกัน พบบนเขาแอตลาสในประเทศแอลจิเรีย แอฟริกาเหนือ บนเขาเลบานอนในประเทศเลบานอน ประเทศอัฟานิสถาน และบนภูเขาหิมาลัย ประเทศอินเดีย นอกนั้นเป็นพันธุ์ย่อย
                ซีดาร์เป็นไม้ใหญ่ สูง ๓๐ เมตร พุ่มเรือนยอดเป็นรูปกรวย ไม่ทิ้งใบ ใบสีเขียวแก่ เหมาะปลูกเป็นไม้ประดับ เนื้อไม้สีเหลืองซีด ๆ กลิ่นหอม มีความทนทาน และเป็นที่นิยมในการทำเครื่องเรือนและก่อสร้างมาก
                ในประเทศไทย มีพันธุ์ไม้ที่ใกล้เคียงกับไม้ซีดาร์แท้อยู่ชนิดหนึ่ง พบในระดับสูง ๑,๒๐๐ เมตร บนภูหลวง จังหวัดเลยเท่านั้น           หน้า ๖๗๑๕
            ๑๘๕๗. ซีป่าย  เป็นคำเลียนเสียงมาจากภาษาอังกฤษ หมายถึง ทหารพื้นเมืองชาวอินเดีย ซึ่งมีระเบียบวินัยตลอดถึงการแต่งตัวแบบทหารชาวยุโรป
                มูลเหตุที่จะเกิดทหารซีป่ายขึ้นในเมืองไทยนั้น มีเรื่องว่า เมื่อรัชกาลที่ ๒ รัฐบาลอินเดียแต่งให้ข้าราชการอังกฤษชื่อครอฟอร์ด เข้ามาขอทำสัญญา ในบรรดาเครื่องราชบรรณาการที่ส่งเข้ามาทูลเกล้า ฯ ถวายนั้น มีเครื่องแบบทหารซีป่ายอยู่ด้วย เมื่อสมเด็จ ฯ กรมขุนอิศเรศรังสรรค์คือ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้า ฯ ทรงจัดบุตรหมู่ญวนเป็นทหารได้เอาเครื่องแต่งตัวซีป่ายนั้นมาใช้ จึงเรียกกันว่า ทหารซีป่าย           หน้า ๖๗๑๗
            ๑๘๕๘. ซีเมนต์ - ปูน (ดูซิเมนต์ - ลำดับที่ ๑๘๗๑)           หน้า ๖๗๑๘
            ๑๘๕๙. ซีก - ต้น  เป็นไม้ยืนต้นอยู่ในวงศ์ถั่ว เป็นพันธุ์ไม้ในต่างประเทศ เป็นไม้ สกุลใหญ่ มีมากชนิดอยู่ตามเขตร้อนทั่วโลก ส่วนใหญ่แบ่งอยู่ระหว่างออสเตรเลีย และแอฟริกา
                ในประเทศไทยมีอยู่หลายชนิดรวมทั้งส้มป่อย (ที่ใช้ฟอกผมและขัดล้างเครื่องเงิน เครื่องทอง) ชะอม และสีเสียด           หน้า ๖๗๑๘
            ๑๘๖๐. ซึง  เป็นเครื่องดนตรีพื้นเมืองของไทยภาคเหนือ นับอยู่ในประเภทเครื่องดีด รูปร่างลักษณะคล้ายกระจับปี่ (ดูกระจับปี่ - ลำดับที่ ๖๑)
                ในสมัยโบราณ ซึงเป็นเครื่องดนตรีของชายหนุ่มชาวไทยภาคเหนือ ใช้เป็นสื่อสำหรับเกี้ยวสาวในเวลาค่ำคืนเดือนหงาย           หน้า ๖๗๑๙
            ๑๘๖๑. ซื้อขาย  คือ สัญญาซึ่งบุคคลฝ่ายหนึ่งเรียกว่า ผู้ขาย โอนกรรมสิทธิแห่งทรัพย์สินให้แก่บุคคล อีกฝ่ายหนึ่งเรียกว่า ผู้ซื้อ และผู้ซื้อตกลงว่า จะใช้ราคาทรัพย์สินนั้นให้แก่ผู้ขาย สัญญาซื้อขายมีลักษณะเป็นสัญญาต่างตอบแทน โดยมีบุคคลตั้งแต่สองฝ่ายขึ้นไป ฝ่ายหนึ่งเป็นผู้ขายอีกฝ่ายหนึ่งเป็นผู้ซื้อ ต่างตกลงยินยอมคือ มีคำเสนอและคำสนองถูกต้องตรงกัน จึงทำให้เกิดสัญญาซื้อขายขึ้น และโดยทั่วไปไม่มีแบบ เว้นแต่มีกฎหมายบัญญัติเป็นข้อยกเว้นไว้
                ในบางกรณีกฎหมายเห็นว่า เป็นเรื่องสำคัญเกี่ยวกับตัวทรัพย์ จำต้องบัญญัติเกี่ยวกับตัวทรัพย์ จำต้องบัญญัติแบบและวิธีการขึ้น จึงได้บัญญัติแบบของสัญญาซื้อขาย ทรัพย์สินบางประเภทไว้ดังนี้
                    ๑. การซื้อขายอสังหาริมทรัพย์ ถ้ามิได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ไซร้ ท่านว่าเป็นโมฆะ
                    ๒. การซื้อขายสังหาริมทรัพย์ชนิดพิเศษ ได้แก่ เรือกำปั่น หรือเรือมีระวางตั้งแต่หกตันขึ้นไป เรือกลไฟหรือเรือยนต์ มีระวางตั้งแต่ห้าตันขึ้นไป ทั้งซื้อขายแพ (เรือนแพ) และสัตว์พาหนะ (ได้แก่ ช้าง ม้า โค กระบือ ฬา ล่อ)  ต้องทำตามแบบที่กฎหมายบัญญัติไว้คือ ต้องทำเป็นหนังสือ และจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ มิฉะนั้นท่านว่าเป็นโมฆะ เช่นกัน
                    ๓. สัญญาจะขายหรือจะซื้อทรัพย์ใด ๆ ดังกล่าวมาในข้อ ๑ และข้อ ๒ ถ้ามิได้มีหลักฐานเป็นหนังสืออย่างหนึ่งอย่างใด ลงลายมือชื่อข้างฝ่ายผู้ต้องรับผิดเป็นสำคัญ หรือได้วางประจำไว้ หรือได้ชำระหนี้บางส่วนแล้ว จะฟ้องร้องให้บังคับคดีไม่ได้
                    ๔. การซื้อขายสังหาริมทรัพย์ทั่วไป ซึ่งคู่สัญญาตกลงกันเป็นราคาห้าร้อยบาทขึ้นไป ถ้ามิได้มีหลักฐานเป็นหนังสืออย่างใดอย่างหนึ่ง ลงลายมือชื่อผู้ต้องรับผิดเป็นสำคัญ หรือได้วางประจำไว้ หรือได้ชำระหนี้บางส่วนแล้ว จะฟ้องร้องให้บังคับคดีไม่ได้           หน้า ๖๗๒๒
            ๑๘๖๒. ซุนกวน  เป็นบุคคลสำคัญคนหนึ่งในสมัยสามก๊ก ปลายราชวงศ์ฮั่น เป็นน้องชายของซุนเซ็ก ผู้ครองดินแดนแถบกังตั๋ง ในสมัยพระเจ้าเหียนตี้
                เมื่อซุนเซ็กสิ้นชีพ ซุนกวนได้รับมอบอำนาจต่อจากซุนเซ็ก โจโฉได้ทูลพระเจ้าเหี้ยนตี้ให้แต่งตั้งซุนกวน เป็นเจ้าเมืองไกวกี เพื่อเอาใจซุนกวน
                เมื่อโจโฉ ตีได้เมืองเก็งจิ๋ว โจโฉได้เคลื่อนทัพมายังกังตั๋ง และเกลี้ยกล่อมซุนกวน ให้ยอมจำนน แต่ในที่สุดซุนกวน ก็ร่วมมือกับเล่าปี่ รบชนะโจโฉได้ เป็นเหตุการณ์ตอนโจโฉแตกทัพเรือ
                เมื่อสิ้นโจโฉ โจผีผู้เป็นบุตรโจโฉ ได้ขึ้นครองตำแหน่งแทน โจผีได้บังคับให้พระเจ้าเหี้ยนตี้สละราชสมบัติ และโจผีได้ขึ้นครองราชย์แทน ซุนกวนจึงถือโอกาสสถาปนาตนเองเป็นกษัตริย์ โดยครองดินแดนแถบกั่งตั๋ง และเล่าปี่ก็สถาปนาตนเองเป็นกษัตริย์ ที่เสฉวน และทั้งสามฝ่ายได้สู้รบกันต่อไป
                ซุนกวน ถึงแก่กรรมเมื่ออายุได้ ๙๑ ปี           หน้า ๖๗๓๘
            ๑๘๖๓. ซุ่นจื๊อ (ก่อน พ.ศ.๘๕๓ - ๗๗๓ )  ชื่อจริงว่า ซุ่นจิง เป็นปราชญ์และเจ้าลัทธิของจีน สมัยราชวงศ์จิว ได้เขียนคัมภีร์ไว้ ๓๓ บท ว่าด้วยปรัชญาการศึกษา ซุ่นจื๊อกล่าวว่า มนุษย์เป็นคนเลวมาแต่กำเนิด และจะเป็นคนดี เมื่อรับการอบรมศึกษา ซึ่งตรงข้ามกับคำกล่าวของเม่งจื๊อที่ว่า มนุษย์เป็นคนดีมาแต่กำเนิด และสิ่งแวดล้อมทำให้มนุษย์เป็นคนเลว ซุ่นจื๊อมีแนวความคิดคล้ายคลึงกับขงจื๊อ
                ซุนจื๊อ เห็นว่าสังคมมนุษย์นั้น จำเป็นต้องมีข้อบังคับกฎเกณฑ์ และบทลงโทษ เพื่อก่อให้เกิดความสงบสุข และระเบียบเรียบร้อยแก่สังคมมนุษย์ แนวความคิดของซุ่นจื๊อเป็นต้นกำเนิดของกฎหมายต่างๆ ของประเทศจีน ในสมัยต่อมา            หน้า ๖๗๔๐
            ๑๘๖๔. ซุนยัตเซ็น  เป็นชาวกวางตุ้ง เกิดเมื่อปี พ.ศ.๒๔๐๙ ถึงแก่กรรม เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๘ ต่อมาได้นับถือศาสนาคริสต์ และศึกษาวิชาแพทยศาสตร์ และประกอบอาชีพแพทย์ แต่มีความคิดที่จะปฎิวัติล้มการปกครองของราชวงศ์แมนจู หรือไต้เช็ง
                ในปี พ.ศ.๒๔๓๘ ได้มีส่วนทำการขบถ ที่เมืองกวางตุ้ง แต่ประสบความล้มเหลว ต้องหลบหนีไปอยู่ต่างประเทศ ภายหลังการจลาจลบอกเซอร์ (พ.ศ.๒๔๔๓ - ๒๔๔๔)  ได้รวบรวมพรรคพวกทำการขบถอีกครั้งหนึ่ง ที่เมืองกวางตุ้ง แต่ไม่ประสบผลสำเร็จอีก
                ขณะที่อยู่ในประเทศญี่ปุ่นได้ก่อตั้งสมาคมตุงเม่งฮุย เมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๔ แล้วเดินทางไปประเทศอื่น เพื่อโฆษณาคุณค่าของสมาคม และขอเรี่ยไรเงิน
                ในปี พ.ศ.๒๔๕๑ ดร.ซุนยัตเซ็น เดินทางเข้ามากรุงเทพ ฯ ยังผลให้มีการจัดตั้งโรงเรียนจีนแห่งแรกของสมาคม ในประเทศไทย
                สมาคมตุงเมงหวย มีวัตถุประสงค์ที่จะร่วมมือกับสมาคมลับอื่น ๆ ของจีนเพื่อก่อการปฎิวัติล้มราชวงศ์แมนจู บังคับพระเจ้าซวนท้ง หรือปูยี พระเจ้ากรุงจีนองค์สุดท้ายแห่งราชวงศ์แมนจู สละราชสมบัติ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๕๔ ประเทศจีนก็กลายเป็นสาธารณรัฐตั้งแต่นั้นมา ระหว่างนั้น ดร.ซุนยัตเซ็น ได้จัดตั้งพรรคก๊กมินตั๋ง หรือเก็กเหม็ง ดร.ซุนยัตเซ็น ได้รับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีชั่วคราว ตามมติรัฐสภาแห่งประชาชาติจีน ต่อมาได้สละตำแหน่งนี้ให้ยวนซีไข ซึ่งตั้งรัฐบาลที่กรุงปักกิ่ง ต่อมาเมื่อเห็นว่ารัฐบาลกรุงปักกิ่งไม่ปกครองตามระบอบสาธารณรัฐอย่างแท้จริง ดร.ซุนยัตเซ็น ก็นำพรรคก๊กมินตั๋ง ทำการขบถเมื่อปี พ.ศ.๒๔๕๖ และ พ.ศ.๒๔๖๐  ดร.ซุนยัตเซ็น ได้เป็นหัวหน้ารัฐบาลที่เมืองกวางตุ้ง และได้รับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดี เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๓
                ดร.ซุนยัตเซ็น ได้ประกาศหลักสามประการ หรือลัทธิไตรราษฎร์ ซึ่งได้แก่ ลัทธิชาตินิยม ระบอบประชาธิปไตย และความเป็นธรรมทางสังคม จึนจะต้องมีอำนาจอธิปไตยและบูรณภาพของอาณาเขตทั่วประเทศ เรียกร้องให้ยุบเขตเช่า เขตอิทธิพล และเมืองท่า ตามสนธิสัญญาให้หมดสิ้นไป
                ในชั้นแรก รัฐบาลก๊กมินตั๋งพยายามรวมจีนให้เป็นปึกแผ่นด้วยสันติวิธี แต่ ดร.ซุนยัดเซ็นถึงแก่กรรม เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๘ การเจรจากับรัฐบาลที่กรุงปักกิ่ง ของจอมพลจางซูหลินล้มเหลว รัฐบาลก๊กมินตั๋งจึงตกลงใช้กำลังทหารปราบปรามขุนศึกตามมณฑลต่าง ๆ มอบให้นายพลเจียงไคเช็กเป็นแม่ทัพยกกองทัพ รุกจากกวางตุ้งไปทางเหนือ ยึดกรุงปักกิ่งได้ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๗๑           หน้า ๖๗๔๑
            ๑๘๖๕. ซุนวู  เป็นชื่อนายทหารผู้ชำนาญการสงครามในสมัยราชวงศ์จิว ซุนวูได้เขียนตำราพิชัยสงคราม มี ๑๓ บท เป็นตำราที่ว่าด้วยยุทธวิธี กลยุทธ ตลอดจนหลักการปกครองบังคับบัญชาทหาร นับว่าเป็นตำราพิชัยสงครามฉบับสำคัญที่สุดของจีน
                ต่อมาโจโฉได้ให้คำอรรถาธิบายตำราเล่มนี้ด้วย กล่าวกันว่าตำราเล่มนี้เป็นอมตะ นำไปดัดแปลงใช้ได้ทุกยุคทุกสมัย เมื่อปลายสงครามโลกครั้งที่สอง ฮิตเลอร์ก็ได้อ่านตำราเล่มนี้ฉบับแปลเป็นภาษาเยอรมัน ฮิตเลอร์แสดงความเสียใจที่ตนอ่านตำราเล่มนี้ช้าไป มิฉะนั้นคงไม่ประสบความปราชัยในสงครามครั้งนี้           หน้า ๖๗๔๔
            ๑๘๖๖. ซุ้มกระต่าย  เป็นพันธุ์ไม้ใช้ประดับตามขอบสนาม ตามทางเดิน และปลูกคลุมดินแทนหญ้า เพราะมีความทนทานในที่ร้อนแห้งแล้ง ที่ร่มและที่ยากอื่น ๆ ได้ดีกว่าหญ้า           หน้า ๖๗๔๕
            ๑๘๖๗. ซูสีไทเฮา  เป็นบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์จีนสมัยปลายราชวงศ์เช็ง ที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างใหญ่หลวงในประเทศจีน จนทำให้ราชวงศ์เช็งต้องถูกโค่นล้มในที่สุด
                เดิมทีพระนางซูสีไทเฮาเป็นเพียงนางกำนัลในพระเจ้าเสียนฟงแห่งราชวงศ์เช็ง ต่อมาได้เป็นที่โปรดปรานของพระเจ้าเสียนฟง จนได้รับสถาปนาเป็นพระสนม  เมื่อพระเจ้าเสียนฟงสวรรคต พระเจ้าถงจือพระโอรสขึ้นครองราชย์สืบแทน และได้ทรงสถาปนาพระนางซูสีผู้เป็นมารดาเป็น "ไทเฮา"  ทั้งนี้เพราะพระนางซูอัน พระราชินีไม่มีพระราชโอรส
                ขณะที่พระเจ้าถงจือขึ้นครองราชย์นั้นยังทรงพระเยาว์ พระนางซูสีไทเฮาจึงถือโอกาสยึดอำนาจการปกครองแผ่นดิน และสถาปนาตนเองเป็นผู้สำเร็จราชการ  เมื่อพระเจ้าถงจือสวรรคต พระนางทรงสถาปนาพระเจ้ากวงซู่เป็นพระเจ้าแผ่นดินสืบต่อมา และเป็นเพียงกษัตริย์หุ่นของพระนางเท่านั้น พระนางได้ใช้เงินของแผ่นดิน ไปในทางที่บำรุงความสุขส่วนพระองค์จนการคลัง และเศรษฐกิจของประเทศตกอยู่ในภาวะที่เลวร้าย
                ในปี พ.ศ.๒๔๓๗ ญี่ปุ่นยกกองทัพเรือมารุกรานจีน กองทัพเรือจีนแพ้ ทำให้จีนต้องสูญเสียสิทธิต่าง ๆ แก่ญี่ปุ่นในครั้งนี้
                ได้มีคณะนักมวยได้รวมกำลังกันขึ้นโดยอ้างว่าจะขับไล่ชนต่างชาติที่เข้ามาข่มเหงชาวจีน พวกขบถนักมวยได้ฆ่านักบวชชาวต่างชาติเป็นจำนวนมาก เป็นเหตุให้ประเทศต่าง ๆ แปดประเทศอันมีอังกฤษ รุสเซีย ฝรั่งเศส เยอรมนี สหรัฐอเมริกา อิตาลีออสเตรียและญี่ปุ่น ถือโอกาสรวมกำลังกันยกเข้าตีกรุงปักกิ่ง เมืองหลวงของจีน และยึดกรุงปักกิ่งได้
                ในปี พ.ศ.๒๔๔๑ พระเจ้ากวงซู่ทรงตั้งพระทัยจะเปลี่ยนแปลงการปกครองประเทศมาเป็นระบอบประชาธิปไตย แต่พระนางซูสีไทเฮาไม่ทรงยินยอม จึงได้จับพระเจ้ากวงซู่ไปจองจำไว้แล้วพระนางทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจแทนทุกประการ
                ในปีเดียวกันนี้ ดร.ซุนยัดเซ็นได้ก่อตั้งพรรคการเมืองและบัญญัติลัทธิไตรราษฎร์
                พระนางซูสีไทเฮาได้ลอบปลงพระชนม์พระเจ้ากวงซู่ด้วยยาพิษ และถัดจากวันนั้น พระนางก็สิ้นพระชนม์ด้วยโรคชรา เมื่อปี พ.ศ.๒๔๕๑ รวมชนมายุได้ ๗๔ ปี และทรงครองอำนาจอยู่ ๔๗ ปี           หน้า ๖๗๔๖
            ๑๘๖๘. เซกา  อำเภอขึ้น จ.หนองคาย ภูมิประเทศทางทิศตะวันออกเป็นดงทึบ ส่วนทางทิศตะวันตกเป็นที่ลุ่มน้ำท่วมถึง เมื่อแรกตั้งเป็นกิ่งอำเภอ เมื่อกลางปี พ.ศ.๒๕๐๒ ขึ้น อ.บึงกาฬ  ยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อปลายปี พ.ศ.๒๕๐๒           หน้า ๖๗๕๑
            ๑๘๖๙. เซ่ง  เป็นไม้พุ่มที่ค่อนข้างมีเนื้อน้อย เปลือกของลำต้นเป็นเส้นใย เคยมีรายงานว่าได้ราคาเท่ากับปอใบของต้นเซ่งใช้เป็นอาหารได้       หน้า ๖๗๕๓
            ๑๘๗๐. เซน  เป็นชื่อวิธีปฏิบัติธรรมอย่างหนึ่งในพระพุทธศาสนา ถือการเข้าฌานเพื่อเข้าถึงพุทธิภาวะ คือความไม่มีสิ่งใด ความมีจิตว่างเป็นหลัก ได้กลายเป็นลัทธิหนึ่งในพุทธศาสนา ตั้งต้นในประเทศอินเดียแล้วแพร่เข้าสู่ประเทศจีนและญี่ปุ่นโดยลำดับ
                พุทธศาสนิกชนนิกายนี้ถือว่า พระมหากัสสปเถระเป็นปฐมาจารย์ ต่อจากนั้นได้มีการสืบต่อกันมาอีก ๒๘ รูป ก่อนแพร่เข้าสู่ประเทศจีน โดยพระโพธิธรรม อาจารย์องค์ที่ ๒๘ ได้เดินทางไปประเทศจีนเมื่อประมาณปี พ.ศ.๑๑๐๐ ในรัชสมัยพระเจ้าบูเต้ หรือปูตี่แห่งราชวงศ์เหลียง สั่งสอนหลักการบำเพ็ญฌาน โดยลักษณะสองอย่างคือ หลักการตรัสรู้โดยลำดับ และหลักการตรัสรู้โดยฉับพลัน
                เมื่อสิ้นพระโพธิธรรมแล้ว คณาจารย์ได้เล่าเรียนสั่งสอนสืบต่อกันมาอีกหลายชั่วอายุคนจนถึงอาจารย์ฮวยเล้ง (ฮวยหล่าง) ซึ่งมีชื่อเสียงมาก ตามประวัติกล่าวว่า สมัยนั้นนิกายเซนในเมืองจีนแตกแยกออกเป็นนิกายฝ่ายเหนือและฝ่ายใต้ นิกายฝ่ายเหนือมีอาจารย์ชื่อว่า สิ่งซิ่ว (ยินซู) ถือหลักการปฏิบัติเพื่อตรัสรู้ธรรมเป็นไปโดยลำดับ  นิกายฝ่ายใต้มีอาจารย์ฮวยเล้ง (เอนิน) ถือหลักการเข้าถึงพุทธภาวะโดยฉับพลัน ทั้งสองคนเป็นศิษย์อาจารย์เดียวกันคือฮงยิบ (โคนิน)
                อุดมคติของเซนคือการมุ่งทำงาน (ตามหน้าที่) ให้ดีที่สุด การทำงานนั้นไม่ต้องการอะไร ใจเมื่อถึงภาวะนี้เมื่อใด เข้าถึงซาโตริ ภาวะว่ารู้แล้วเห็นแล้วเมื่อนั้น           หน้า ๖๗๕๓
            ๑๘๗๑. เซนติเกรด  เป็นหน่วยที่ใช้วัดอุณหภูมิแบบหนึ่ง หน่วยนี้เรียกว่าองศาเซนติเกรด มาตราส่วนขององศาเซนติเกรดจัดให้จุดน้ำแข็งเป็น ๐ องศา และจุดน้ำเดือดเป็น ๑๐๐ องศา ๑ องศาเซนติเกรดหมายถึง อุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลงของน้ำ ๑ ลูกบาศก์เซนติเมตร ได้รับความร้อนเพิ่มขึ้นหรือลดลง จำนวนความร้อนมีค่า ๑ แคลอรี           หน้า ๖๗๖๖
            ๑๘๗๒. เซนอย  เป็นคนป่าพวกหนึ่งในแหลมมลายูที่เรียกว่า เงาะ ว่าเป็นลูกผสมของพวกเซมังกับสะไก พวกนี้มีผิวดำคล้ำ ผมเป็นคลื่นคดไปคดมา ว่าเป็นมนุษย์อยู่ในตระกูลออสโตรเนเซียน หรืออินโดนีเซีย ซึ่งมีพวกบาตักในเกาะสุมาตรา พวกดยักในเกาะบอร์เนียว และพวกข่าบางเหล่าทางตอนใต้ของประเทศจีน ประเทศลาว และประเทศเวียดนาม           หน้า ๖๗๖๗
            ๑๘๗๓. เซมัว  เป็นชื่อเงาะอีกพวกหนึ่งในแหลมมลายู ทางรัฐบาลกลันตันเรียกว่าพะงัน (ดูพะงัน - ลำดับที่...) เป็นพวกเร่ร่อนไปตามแหลมมลายูด้านตะวันตก ตั้งแต่จังหวัดตรังลงไปทางใต้ไปถึงรัฐเประตอนเหนือ และทางด้านตะวันออกของแหลมมลายู ในรัฐกลันตัน ตรังกานู และปาหัง เป็นพวกที่ไม่รู้จักสร้างบ้านเรือน ได้แต่อาศัยนอนตามเชิงผา ป่าไม้เป็นทับที่อยู่ สร้างเป็นเพลิงมุ่งและกรุด้วยใบไม้ มีขนาดพอนอนได้
                ตามทางสันนิษฐานว่า เป็นมนุษยย์พวกนิกริโต อพยพเข้ามาในดินแดนแหลมมลายูก่อนมนุษย์พวกออสโตรเนเซียน คือสะไก จากุน และพวกชาวน้ำ           หน้า ๖๗๖๗
            ๑๘๗๔. เซรุ่ม ๑  เป็นส่วนน้ำที่ได้ภายหลังการหดตัวของลิ่มเลือดซึ่งเกิดเมื่อเลือดไหลออกมาภายนอกหลอดเลือด เซรุ่มนี้ทางการแพทย์นำเอามาใช ้เพื่อตรวจหาสาร หรือวัตถุเคมี ใช้ประกอบในการวินิจฉัยโรค           หน้า ๖๗๖๘
            ๑๘๗๕. เซรุ่ม ๒  หมายถึงยาที่ใช้ในการป้องกันไม่ให้เกิดโรคหรือรักษาโรค ได้มาจากสัตว์ ปรกติจากม้า ซึ่งเตรียมเป็นพิเศษ โดยการฉีดวัคซีน หรือทอกซอยด์ของเชื้อโรค หรือพิษของสัตว์ เช่น งู เข้าไปในสัตว์ทีละน้อย เพื่อทำให้สัตว์นั้นมีภูมิคุ้มกันขึ้น แล้วต่อมาเพิ่มขนาดของวัคซีนหรือพิษให้มากขึ้น ทำเป็นลำดับขั้นดังกล่าวจนสัตว์นั้นมีภูมิคุ้มกันเกิดขึ้นในร่างกายที่ระดับสูงมากพอ ก็เจาะเอาเลือดจากสัตว์นั้นแล้วแยกเอาเซรุ่มมาเตรียมและทดสอบหาความแรงของภูมิคุ้มกันนั้น ๆ ให้แน่นอน บรรจุหลอดหรือขวดเก็บรักษาไว้ เพื่อนำไปใช้ต่อไป
                การให้เซรุ่มที่เตรียมไว้แล้ว จะทำให้ผู้นั้นเกิดมีภูมิคุ้มกันขึ้นทันทีและจะคงอยู่ในตัวระยะเวลาหนึ่ง           หน้า ๖๗๖๙
            ๑๘๗๖. เซลล์  ในทางชีววิทยาหมายถึง หน่วยชิพที่เล็กที่สุดของสิ่งมีชีวิต ซึ่งประกอบเป็นโครงสร้างและทำงานได้โดยลำพัง สิ่งมีชีวิตในโลกนี้ อาจประกอบด้วยเซลเพียงเซลเดียวเช่น อมีบา พารามีเซียม บัคเตรี และเชื้อหมัก เป็นต้น
                เซลล์มีขนาดตั้งแต่ ๒ - ๓ ไมครอน จนกระทั่งใหญ่เท่าไข่นกกระจอกเทศ เซลล์ประสาทอาจยาวมากกว่า ๑ เมตร จากกล้องจุลทรรศน์อิเลคตรอน ที่ขยายได้มากกว่าแสนเท่า ความรู้ทางเคม ทางฟิสิกส์ และทางไฟฟ้า ทำให้เห็นรูปร่างและเข้าใจการทำงานของส่วนประกอบแต่ละส่วนของเซลล์ดีขึ้น แต่ถึงกระนั้นก็ยังไม่รู้อย่างสมบูรณ์ทีเดียว           หน้า ๖๗๗๑
            ๑๘๗๗. เซา  คำนี้เคยเป็นชื่อเมืองเก่าของเมืองหลวงพระบาง เคยเป็นชื่อเก่าของอำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรี และเคยเป็นชื่อตำบล ตำบลหนึ่งในอำเภอบ้านหมี่           หน้า ๖๗๗๖
            ๑๘๗๘. เซี่ยงไฮ้  เป็นเมืองท่าทางทะเลที่สำคัญมากเมืองหนึ่งของจีนในแคว้นเจียวโซ ชื่อนี้มีมาแต่สมัยราชวงศ์ซ้อง ในตอนปลายของราชวงศ์เช็ง ดินแดนของเซี่ยงไฮ้ แบ่งเป็นเขตเช่าของชนต่างชาติ ก่อให้เกิดสิทธิสภาพนอกอาณาเขตขึ้น
                เซี่ยงไฮ้เป็นทางเข้าของแม่น้ำแยงซีเกียง เป็นศูนย์กลางการขนส่งสินค้าที่สำคัญของจีน และเป็นหนึ่งในสี่ของเมืองท่าสากล ทางมหาสมุทรแปซิฟิกด้านตะวันตก เป็นหนึ่งในสี่ของตลาดโลก (โตเกียว เซี่ยงไฮ้ นิวยอร์ก และลอนดอน) และเป็นตลาดที่ใหญ่ที่สุดของจีน ภาษีอากรที่จัดเก็บได้มีจำนวนเท่ากับหนึ่งในสามของประเทศ เฉพาะภาษีศุลกากรได้ราวหนึ่งในสองของประเทศ           หน้า ๖๗๘๑
            ๑๘๗๙. เซียน  เป็นมนุษย์ผู้บำเพ็ญตนตามแนวทาง และบทบัญญัติที่กำหนดไวในศาสนาเต๋า จนประสบผลแห่งการบำเพ็ญในระดับใดระดับหนึ่ง และมีอิทธิฤทธิ์นานาประการ ศาสนาเต๋านั้นนับว่าเป็นศาสนาใหญ่หนึ่งในสาม (พุทธ เต๋า ขงจื๊อ) ของจีน มีคัมภีร์มากพอ ๆ กับพุทธและขงจื๊อ
                เซียนมีมาแต่ครั้งโบราณกาล เต๋าเจริญรุ่งเรืองมากในรัชสมัยพระเจ้าถังเฉวียนจง ในสมัยราชวงศ์ฮั่น ถัง และซ้อง ก็มีเซียนปรากฎมากขึ้น เซียนที่ชาวจีนนับถือกันมากคือ โป๊ยเซียน
                ผู้ที่จะเป็นเซียนต้องบำเพ็ญตนเป็นเต้าหยินคือ ผู้ปฏิบัติเต๋า ต้องบำเพ็ญพรหมจรรย์ มีการปฏิบัติสมาธิ เพื่อให้ขันธ์ห้าคงมีอายุคู่ฟ้าดิน เซียนจำแนกออกเป็นประเภทใหญ่ ๆ ได้สามประเภทคือ
                    ๑. เทียนเซียน  เป็นเซียนที่มีอิทธิฤทธิ์มาก อาศัยอยู่บนสวรรค์
                    ๒. ตี้เซียน  เป็นเซียนที่ยังเป็นมนุษย์  มีอิทธิฤทธิ์น้อยกว่าเทียนเซียน
                    ๓. กุ่ยเซียน  เป็นเต้าหยินที่ปฏิบัติตนเพื่อเป็นเซียน           หน้า ๖๗๘๒
            ๑๘๘๐. เซียมไซ  เป็นชื่อมณฑลสำคัญของจีน มีด่านสำคัญทางยุทธศาสตร์เช่น ด่านก่งกวน ลักษณะภูมิประเทศของมณฑลนี้ ทางทิศตะวันออกสามารถควบคุมประเทศจีนทั้งประเทศ ทางตะวันตกเฉียงเหนือสามารถต่อต้านการรุกรานของข้าศึกภายนอก จึงเหมาะสำรับเป็นที่ตั้งราชธานี
                การคมนาคมทางบกของมณฑลนี้ ทิศตะวันตกสามารถติดต่อกับอินเดียและปากีสถาน           หน้า ๖๗๘๕
            ๑๘๘๑. เซี่ยวกาง  เป็นชื่อเรียกรูปภาพที่เขียน หรือสลักติดไว้ตามประตูศาสนสถาน และที่เขียนหรือสลักไว้ตามบานพระทวารพระที่นั่งก็มี ความมุ่งหมายเพื่อให้เป็นผู้รักษาประตู เชื่อว่าเป็นคติมาจากจีน           หน้า ๖๗๘๖
            ๑๘๘๒. แซง  เป็นพันธุ์ไม้อยู่ในวงศ์กก พบตามเขตร้อนของโลก กกชนิดนี้มีลำต้นแข็งและตรง ขึ้นรวมเป็นหมู่ในพวกของตัวเอง และขยายพันธุ์ไปตามใต้ดิน ในเมืองไทยพบทั่วไปตามทุ่งนา           หน้า ๖๗๙๑
            ๑๘๘๓. แซงแซว - นก  นกแซงแซว ในโลกมีอยู่ ๒๐ ชนิด เฉพาะในประเทศไทยมี ๗ ชนิด เกือบทุกชนิดมีสีดำเหลือบเขียว หรือน้ำเงิน ส่วนมากหางแฉก           หน้า ๖๗๙๒
            ๑๘๘๔. โซ่ ๑  เป็นเครื่องมือที่ใช้วิดน้ำ (ดู คันโซ่ - ลำดับที่ ๙๙๒)           หน้า ๖๗๙๕
            ๑๘๘๕. โซ่ ๒ หรือกะโซ์  เป็นข่าเผ่าหนึ่ง ผิวคล้ำ บางทีเกือบเป็นสีดำ คำพูดคล้ายมอญเจือเขมร เมื่อประมาณ ๑๕๐ ปี มาแล้ว ได้ข้ามมาจากฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง เข้ามาอยู่ในเขตไทยหมู่หนึ่ง ได้ตั้งรกรากระหว่างหนองหาน สกลนครและนครพนม อีกหมู่หนึ่งอยู่ตามริมฝั่งแม่น้ำสงคราม และด้านเหนือของภูพาน การแต่งกายคล้ายลาว           หน้า ๖๗๙๕
            ๑๘๘๖. โซ่ง  เป็นคำเรียกชื่อคนไทยสาขาหนึ่ง อยู่ในท้องที่บางส่วนของจังหวัดเพชรบุรี และจังหวัดราชบุรี เดิมมาจากดินแดนอันเป็นส่วนหนึ่งของประเทศลาวในปัจจุบัน ขนบธรรมเนียมประเพณีส่วนใหญ่ที่ยังปฎิบัติอยู่คล้ายกับผู้ที่ อยู่ในประเทศลาวจึงเรียกว่า ลาวโซ่ง แต่จะเรียกเฉพาะผู้ที่อยู่ใน จ.ราชบุรี และ จ.เพชรบุรี เท่านั้น แต่ไปอยู่ที่อื่น ไม่ค่อยเรียกว่า โซ่ง
                มีบันทึกของจอมพลเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสงชูโต) ตอนหนึ่งโต้เถียงกับ ม.ปาวี ผู้แทนฝ่ายฝรั่งเศสในกรณีพิพาทเกี่ยวกับดินแดน อ้างถึงเรื่องโซ่งในจังหวัดเพชรบุรี มีความว่า เมืองแถงนี้เป็นพระราชอาณาเขตไทย มาตั้งแต่ครั้งแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้า ฯ ผู้คนในเมืองแถงเป็นไทยดำ เมื่อให้ไปอยู่ ณ เพชรบุรี ก็ได้ชื่อว่า ลาวซ่ง ลาวซ่งผู้ไทยดำนั้น ใช้แซ่อย่างจีนแต่อักษรที่ใช้เป็นอักษรสยาม มีพยัญชนะอย่างโบราณ พวกลาวหัวพันทั้งห้าทั้งหก และเมืองนอกเป็น สองฝ่ายฟ้า คือ ขึ้นกับลาว และญวนเมืองสิบสองจุไทย และสิบสองปันนา เรียกว่า สามฝ่ายฟ้า ขึ้นอยู่กับลาว ญวนและจีน เมืองเหล่านี้ อยู่ในพระราชอาณาเขตทั้งสิ้น
                โซ่ง มีภาษาพูดของตนเองโดยเฉพาะ แต่คล้ายกับพวกเวียงจันทน์และพวกทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย ตัวหนังสือคล้ายกับตัวหนังสือลาว หลักภาษาเป็นแบบเดียวกับไทย           หน้า ๖๗๙๘
            ๑๘๘๗. โซงโขดง  มีคำนิยามว่า การเกล้าผมของหญิงไทย ซึ่งรวบขึ้นไปไว้บนขม่อม เป็นห่วงยาว ๆ โดยมากมีเกี้ยว หรือพวงมาลัยสวมอีก           หน้า ๖๘๑๔
            ๑๘๘๘. โซเชียลิสต์  เป็นชื่อของผู้ที่นิยมลัทธิโซเชียลิสต์ ซึ่งเกิดขึ้นในประเทศต่าง ๆ หลายประเทศในภาคตะวันตกของทวีปยุโรป ระหว่างปี พ.ศ.๒๓๓๒ - ๒๓๙๑  อันเป็นสมัยการปฎิวัติครั้งใหญ่ ในประเทศฝรั่งเศส ในปี พ.ศ.๒๓๓๒ และการปฎิวัติในประเทศฝรั่งเศสกับประเทศอื่น ๆ ในปี พ.ศ.๒๓๗๓ และ พ.ศ.๒๓๙๑ ลัทธิดังกล่าวมีหลายแบบ
                สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง (พ.ศ.๒๔๕๗ - ๒๔๖๑)  ได้แบ่งพวกโซเชียลิสต์ ออกเป็นฝ่ายขวา และฝ่ายซ้าย พวกโซเชียลิสต์ฝ่ายขวาสนับสนุนประเทศของตน ให้เข้าร่วมสงคราม แต่พวกโซเชียลิสต์ฝ่ายซ้าย เป็นฝ่ายคัดค้าน
                ระหว่างสงครามโลกครั้งที่หนึ่งกับครั้งที่สอง (พ.ศ.๒๔๖๑ - ๒๔๘๒)  พรรคโซเชียลิสต์ชนะการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทั่วไป ในประเทศต่าง ๆ หลายประเทศในยุโรป
                ภายหลังสงครามโลกครั้งที่สอง (พ.ศ.๒๔๘๒ - ๒๔๘๘)  พวกโซเชียลิสต์ได้ครองอำนาจโดยจัดตั้งรัฐบาล ในประเทศต่างๆ หลายประเทศในทวีปยุโรป
                ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองของไทย เมื่อปี พ.ศ.๒๔๗๕ ได้มีผู้แสดงความคิดเห็นเกี่ยวโซเชียลิสต์ ต่อมาบุคคลกลุ่มหนึ่งได้ก่อตั้งพรรคสังคมนิยม ซึ่งถือว่าเป็นพรรคโซเชียลิสต์ของไทย เมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๘ แต่พรรคนี้ได้เลิกล้มไป เพราะไม่ได้รับความนิยมจากประชาชนชาวไทย           หน้า ๖๘๑๗
            ๑๘๘๙. โซดา  คำนี้ใช้กับสารประกอบของโซเดียม เช่น โซดาแอช คือ โซเดียมคาร์บอเนต โซดาซักผ้า เบกกิงโซดา และโซดาไฟ           หน้า ๖๘๒๐
            ๑๘๙๐. โซเดียม  เป็นโลหะที่อ่อนใช้มีดตัดได้ และรอยตัดมีเงาสีขาวคล้ายเงิน ทำปฎิกิริยากับออกซิเจน ในอากาศได้ทันที ทำปฎิกิริยารุนแรงกับน้ำ ดังนั้นจึงต้องเก็บไว้ใต้น้ำมันก๊าด เดวี ค้นโซเดียม เมื่อปี พ.ศ.๒๓๕๐
                โซเดียมในธรรมชาติเกิดเป็นโซเดียมคลอไรด์ เช่น ในมหาสมุทร ทะเล หรือเกิดเป็นโซเดียมไนเตรท หรือโซเดียมบอเรต โซเดียมคาร์บอเนต และโซเดียมซังเฟรต           หน้า ๖๘๒๐
            ๑๘๙๑. โซเดียมคลอเรต  เป็นของแข็งสีขาวละลายน้ำได้ เป็นออกซิไดซิงเอเจนด์ อย่างแรง โซเดียมคลอเรต เตรียมได้โดยการอิเล็กโตรลิซิส สารละลายโซเดียมคลอไรด์
                โซเดียมคลอเรต ใช้เป็นสารฆ่าวัชพืช ใช้ทำหัวไม้ขีดไฟ และใช้ในการทำอุตสาหกรรมสิ่งทอ และเครื่องหนัง           หน้า ๖๘๒๒
            ๑๘๙๒. โซเดียม คาร์บอเนต  คือ โซดาแอช หรือโซดาซักผ้า เป็นเกร็ดของแข็งสีขาว ละลายน้ำได้ให้ความร้อนมาก และสารละลายที่ได้จะมีฤทธิ์เป็นด่าง
                โซเดียม คาร์บอเนต ใช้ในการซักฟอก ล้างภาชนะถ้วยชาม ทำความสะอาดและทำสบู่           หน้า ๖๘๒๒
            ๑๘๙๓. โซเดียมไบคาร์บอเนต  บางทีเรียก เบกกิงโซดา เป็นของแข็งสีขาว ละลายน้ำได้  สารละลายมีฤทธิ์เป็นด่าง เมื่อทำให้ร้อนจะได้โซเดียมคาร์บอเนต
                โซเดียมไบคาร์บอเนต มีประโยชน์หลายประการด้วยกันคือ ใช้ทำสารใส่เชื้อหมักแป้งฟูในการทำขนม ใช้เป็นผงทำให้ขนมปังฟู ใช้ใส่ทำให้เครื่องดื่มเป็นฟอง มีรสคล้ายโซดา ใช้ทำยาลดกรดในกระเพาะอาหาร           หน้า ๖๘๒๓
            ๑๘๙๔. โซเดียมไฮดรอกโซด์  บางทีเรียกคอสติกโซดาหรือโซดาไฟ เป็นของแข็งสีขาว ละลายน้ำได้ มีประโยชน์ ใช้ในอุตสาหกรรมการทำสบู่ แพรเทียม (เรยอง) และกระดาษ ใช้ในการทำให้น้ำมันปิโตรเลียม และน้ำมันพืชบริสุทธิ์ ใช้ในอุตสาหกรรมการทำยาง สิ่งทอ และฟอกหนัง และใช้ในการเตรียมเกลือต่าง ๆ ของโซเดียม           หน้า ๖๘๒๔
            ๑๘๙๕. โซโรอัสเตอร์  เป็นชื่อของศาสดา ชาวเปอร์เซีย มีชีวิตระหว่าง ๑๑๗ ปีก่อน พ.ศ. - พ.ศ. ๑ ชื่อนี้ภายหลังเป็นชื่อของศาสนา บางทีเรียกว่า ศาสนาปาร์ซี บางทีเรียกว่า ศาสนาบูชาไฟ
                คำสอนของโซโรอัสเตอร์ สาวกได้รวบรวมไว้เป็นคัมภีร์ที่แปลว่าความรู้ ตรงกับคำว่าเวทะ ชื่อคัมภีร์พระเวทของพราหมณ์
                โซโรอัสเตอร์ ยอมรับผลแห่งกรรมที่บุคคลกระทำ ยอมรับความไม่สูญแห่งดวงวิญญาณ ตามผลแห่งกรรม
                ปัจจุบันศูนย์กลางศาสนาโซโรอัสเตอร์อยู่ในเมืองบอมเบย์ ประเทศอินเดีย ศาสนาโซโรอัสเตอร์เสื่อมสิ้นไปจากประเทศเปอร์เซีย (อิหร่าน) เมื่อประเทศนั้น มีศาสนาอิสลามเข้ามาแทนที่อยู่           หน้า ๖๘๒๕
            ๑๘๙๖. ไซ0 ๑ - หญ้า  เป็นหญ้าชนิดหนึ่งชอบขึ้นในน้ำ ริมน้ำ และที่ชื้อแฉะ มีใบเรียวยาวแคบ ปลายใบแหลม ลำต้นเล็ก มักทอดพิงกับพืชหรือหญ้าใกล้เคียง           หน้า ๖๘๓๖
            ๑๘๙๗. ไซ ๒ - งู  ชอบอยู่ในที่น้ำจืด พบในคลองและนาที่มีน้ำท่วมถึง หัวกลม เป็นกระสวย ตัวยาวไม่เกิน ๑ เมตร สีเทา - เหลือง ท้องสีเหลืองอ่อน เป็นงูไม่มีพิษ   หน้า ๖๘๓๖
            ๑๘๙๘. ไซ ๓  เป็นเครื่องมือจับปลาชนิดหนึ่ง สานด้วยไม้ไผ่ มีรูปหัวสอบท้ายสอบ ก้นสอบ ปากมีฝาปิด ปากกว้าง ๒๐ ซม. ลำตัวยาว ๑.๒๐ เมตร ช่องดักปลา กว้าง ๗ ซม. มีงาแซงติดภายใน ยาว ๙ ซม. ช่องดาไซห่างกัน ๕ ซม.
                วิธีใช้ ขุดคันนาเป็นช่องสำหรับใส่ไซ ให้ช่องปากดักปลาอยู่ข้างล่าง           หน้า ๖๘๓๖
            ๑๘๙๙. ไซ่ง่อน  เดิมเป็นเมืองหลวงของเวียดนามใต้ ตั้งอยู่บนฝั่งขวาของแม่น้ำ ไซ่ง่อนตรงที่บรรจบกับแม่น้ำดอนไน ไซ่ง่อนแต่เดิมเป็นเพียงหมู่บ้านเล็ก ๆ เพิ่งมาขยายตัวอย่างรวดเร็ว ภายหลังที่ฝรั่งเศสเข้ามาปกครอง เมื่อปี พ.ศ.๒๔๐๕
                บริเวณที่ตั้งเมืองไซ่ง่อนแต่เดิม เป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรเขมรโบราณ และได้เปลี่ยนมือมาเป็นของญวนในพุทธศตวรรษที่ ๒๒ ต่อมาในปี พ.ศ.๒๓๓๒ คณะทูตฝรั่งเศสได้เดินทางมาถึงไซ่ง่อนเป็นครั้งแรก และต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๐๒ ก็ได้เข้ายึดเมืองนี้ไว้ ญวนพยายามแย่งคืน แต่ไม่สำเร็จ จึงได้ทำสัญญายกเมืองนี้ให้ฝรั่งเศส เมื่อปี พ.ศ.๒๔๐๕
                ไซ่ง่อน มีฐานะเป็นเมืองหลวงของอินโดจีนของฝรั่งเศส ตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๔๓๐ จนถึงปี พ.ศ.๒๔๔๕ จึงเปลี่ยนไปเป็นเมืองฮานอย ต่อจากนั้นไซ่ง่อนจึงเป็นเพียงเมืองหลวงของแคว้นโคจินจีน หลังสงครามโลกครั้งที่สอง เมื่อสถาปนาประเทศเวียดนามขึ้น อันเป็นผลสืบเนื่องมาจากการแบ่งเวียดนามออกเป็นสองส่วน ตามข้อตกลงของอนุสัญญาเจนีวา พ.ศ.๒๔๙๗ ไซ่ง่อน จึงมีฐานะเป็นเมืองหลวงของเวียดนาม           หน้า ๖๘๔๒
            ๑๙๐๐. ไซซี  เป็นชื่อของหญิงคนหนึ่งในสมัยเลียตก๊ก เป็นบุตรีของคนขายฟืน ในนครอ๊วก ในเวลานั้นนครอ๊วกแพ้สงครามแก่นครโจ้วอยู่เนือง ๆ เจ้าครองนครอ๊วกรู้ว่าเจ้าครองนครโง้วเป็นผู้มักมากในกามคุณ จึงสรรหาสตรีงามไปเป็นเครื่องบรรณาการแก่เจ้านครโง้ว นางไซซีได้รับเลือกไปเพื่อการนี้ เจ้านครโง้วหลงไหลนางไซซีจนละเลยในด้านการปกครองและการทหาร เสนาบดีได้ทักท้วงแต่ไม่เป็นผลและถูกสั่งให้ฆ่าตัวตาย
                ฝ่ายเจ้าครองนครอ๊วกเห็นเป็นโอกาส จึงยกทัพมาตีนครโง้วไว้ได้ หว่นฉี่เสนาบดีนครอ๊วกผู้พานางไซซีไปถวายเจ้าครองนครโง้ว ได้พานางไซซีหนีไป และได้อยู่กินกันฉันสามีภรรยา ได้ตระเวณไปอยู่แถบทะเลสาบทั้งห้า           หน้า ๖๘๔๔
            ๑๙๐๑. ไซอิ๋ว  เป็นชื่อนวนิยายที่แพร่หลายมากที่สุดของจีน ผู้เขียนชื่อโหง่วเส่งอึง (พ.ศ.๒๐๖๓ - ๒๑๒๓) ในสมัยราชวงศ์เหม็ง
                    พระถังซัมจั๋งในเรื่องไซอิ๋วนี้ ตามหลักฐานประวัติศาสตร์จีนเป็นพระภิกษุ ที่เดินทางไปศึกษาพระพุทธศาสนาที่ประเทศอินเดียเป็นเวลา ๑๗ ปี และนำเอาพระไตรปิฏกกลับมาประเทศจีน การเดินทางของพระถังซัมจั๋งมีเหตุการณ์ต่าง ๆ  ปรากฎในจดหมายเหตุการเดินทางของพระถังซัมจั๋ง และลูกศิษย์ของท่าน ก็เขียนประวัติของท่านอีกด้วย ซึ่งต่างก็เป็นเอกสารสำคัญทางพระพุทธศาสนาฝ่ายมหายานของจีน สำหรับเห้งเจียคือ โป๊ยก่ายและซัวเจ๋ง ในเรื่องไซอิ๋ว ต่างก็เป็นตัวบุคคลสมมติขึ้น           หน้า ๖๘๔๕
            ๑๙๐๒. ไซฮั่น  เป็นชื่อราชวงศ์หนึ่งของจีน (๓๓๗ ปี ก่อน พ.ศ.) พระเจ้าจิ้นซีฮ่องเต้ ทรงปกครองประเทศจีนอย่างเหี้ยมโหด ทารุณ เป็นเหตุให้ประชาชนก่อการกบถขึ้น ในที่สุดคงเหลือแต่เล่าปัง และฌ้อปาอ๋อง เล่าปังรบชนะฌ้อปาอ๋อง และได้สถาปนาตนเองเป็นฮั่นอ่อง นับเป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์โซฮั่น ตั้งราชธานีที่เมืองเฉียงอัง ในมณฑลเซียมไซ (ดูเซียมไซ ลำดับที่ ๑๘๗๖)           หน้า ๖๘๔๖