๘๖๗. คมนาคม - กระทรวง  กระทรวงคมนาคม ตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ.๒๔๕๕ โดยมีเจ้าพระยาวงษานุประพันธ์ (ม.ร.ว.สะท้าน สนิทวงศ์) ดำรงตำแหน่งเสนาบดี หลังเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ.๒๔๗๕ ได้มีการปรับปรุงกระทรวงทบวงกรมใหม่ งานเกี่ยวกับคมนาคม ได้เข้ารวมอยู่ในหน้าที่ของกระทรวงเศรษฐการ จนถึงปี พ.ศ.๒๔๘๔ จึงได้จัดตั้งกระทรวงคมนาคมขึ้นใหม่ โดยมีพันตรี หลวงโกวิท อภัยวงศ์ (ควง อภัยวงศ์ ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการ)
                    ในปี พ.ศ.๒๔๙๔ กรมรถไฟได้แยกออกเป็นองค์การอิสระเรียกว่า การรถไฟแห่งประเทศไทย และสำนักงานท่าเรือกรุงเทพ ฯ ก็ได้แยกออกเป็นองค์กรอิสระเรียกว่า การท่าเรือแห่งประเทศไทย
                    พ.ศ.๒๔๙๖ สำนักงานรับส่งสินค้าและพัสดุภัณฑ์ หรือ ร.ส.พ.ได้แยกออกเป็นองค์การอิสระเรียกว่า องค์การรับส่งสินค้า และพัสดุภัณฑ์
                    พ.ศ.๒๔๙๗ การโทรศัพท์แยกออกจากกรมไปรษณีย์โทรเลข ตั้งเป็นองค์การอิสระเรียกว่า องค์การโทรศัพท์แห่งประเทศไทย
                    นอกจากนี้กระทรนวงคมนาคมยังเป็นผู้ถือหุ้นใหญ่และควบคุมบริษัทต่าง ๆ ด้วยคือ บริษัทขนส่งจำกัด บริษัทเดินอากาศไทยจำกัด และบริษัทไทยเดินเรือทะเลจำกัด           หน้า ๒๕๘๗
            ๘๖๘. คมบาง - หญ้า  เป็นชื่อเรียกพรรณไม้หลายชนิด ซึ่งขึ้นเป็นกอ ลำต้นเป็นสามเหลี่ยม มีขอบใบบางคม           หน้า ๒๕๙๓
            ๘๖๙. คยา  ชื่อเมืองโบราณเมืองหนึ่งในแคว้นพิหาร (มคธเดิม) ประเทศอินเดีย เมืองคยาปัจจุบัน อยู่ทางใต้ของเมืองคยาเดิม พุทธคยาอันเป็นที่ตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าก็อยู่ในเขตของเมืองนี้ไปทางใต้ ประมาณ ๑๐ ก.ม.
                    ชาวฮินดูนับถือว่า เมืองคยาเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ผู้ใดได้ทำพิธีศราทธ์ เพื่ออุทิศผลให้แก่ญาติที่ล่วงลับไปแล้ว ก็จะได้บุญแรง โดยเล่าเป็นต้นเหตุว่า ณ ที่นี้เคยมีอสูรตนหนึ่งชื่อคยา มีฤทธิ์มาก ร้อนถึงพระวิษณุต้องมาปราบ แล้วได้เหยียบรอยพระบาทไว้เรียกว่าวิษณุบาท เพี้ยนมาเป็นพิษาบาทในปัจจุบัน
                    รอยวิษณุบาทนี้ว่าเดิมเป็นรอยพระพุทธบาท ภายหลังเมื่อพระพุทธศาสนาเสื่อมลง ชาวฮินดูจึงรื้อฟื้นและเปลี่ยนเป็นวิษณุบาทไป
                    พระพุทธโฆษาจารย์กล่าวว่า คยาเป็นชื่อนิคมหมู่บ้านและชื่อท่าน้ำของสระคยาโบกขรณี ซึ่งอยู่ใกล้ ๆ กับหมู่บ้านนั้น เมืองคยานี้บางทีก็เรียกว่าพรหมคยา เพื่อไม่ให้สับสนกับพุทธคยา           หน้า ๒๕๙๓
            ๘๗๐. คยาศีรษะ คยาสีสะ  ชื่อภูเขาลูกหนึ่งของเทือกเขาพรหมโยนิ อยู่ทางตอนใต้ของเมืองคยา ที่บริเวณเขาลูกนี้มีเทวาลัยของฮินดู ซึ่งมีรอยพระวิษณุบาทประดิษฐานอยู่หลายแห่ง เดิมเทวาลัยเหล่านี้เป็นวัดในพระพุทธศาสนา เมื่อพระพุทธศาสนาเสื่อม ลัทธิศาสนาฮินดูจึงเข้ามาแทนที่ คยาศีรษะมีเรื่องเกี่ยวกับพระพุทธศาสนาอยู่มาก เช่น คยากัสสป เป็นน้องคนเล็กของกัสสปสามพี่น้อง มีสำนักอยู่ที่คยาศีรษะ พระเทวทัตชักชวนภิกษุที่บวชใหม่ ๕๐๐ รูป ให้ออกจากเมืองเวสาลี ซึ่งพระพุทธเจ้าประทับอยู่ ให้ไปตั้งสำนักใหม่ที่คยาศีรษะนี้           หน้า ๒๕๙๔
            ๘๗๑. ครบุรี  อำเภอขึ้น จ.นครราชสีมา เดิมเป็นกิ่งอำเภอ เรียกว่า กิ่ง อ.แซะ ขึ้น อ.โชคชัย ยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๒ เรียกว่า อ.ครบุรี
            ๘๗๒. ครหิ  เป็นชื่อเก่าของเมืองไชยา ซึ่งอยู่ในอำเภอไชยา จังหวัดสุราษฎร์ธานี ในเมืองไชยามีโบราณสถาน โบราณวัตถุแบบศรีวิชัย อยู่หลายแห่ง          หน้า ๒๕๙๔
            ๘๗๓. ครอบครัว  ผู้ร่วมครัวเรือนเดียวกันคือ มีสามีภรรยา และบุตร ครอบครัวลักษณะนี้ในวิชามานุษยวิทยา เรียกว่า ครอบครัวจุดเริ่มต้น ถ้ามีญาติอาศัยอยู่ด้วยเรียกว่า ครอบครัวขยาย ถ้ามีครอบครัวอื่นอยู่ด้วย เรียกว่า ครอบครัวซับซ้อน            หน้า ๒๕๙๖
            ๘๗๔. ครอบงวม  เป็นเครื่องมือจับสัตว์น้ำประเภทจักสานชนิดหนึ่ง ทำเป็นรูปถังสูงพอมือล้วงถึงก้นได้ หัวท้ายสอบกลางป่อง ตรงหัวเปิดทำริมเรียบ แต่ตอนท้ายเปิดตลอด สำหรับครอบสัตว์น้ำ           หน้า ๒๕๙๖
            ๘๗๕. ครอบจักรวาล  เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก พบขึ้นทั่วไปตามไร่ร้าง          หน้า ๒๕๙๗
            ๘๗๖. ครอเฟอร์ด, จอห์น  ดู การาฝัด  (ลำดับที่ ๓๘๘)          หน้า ๒๕๙๗
            ๘๗๗. ครอมเวลล์ โอลิเวอร์  (พ.ศ.๒๑๔๒ - ๒๒๐๑)  นักการเมืองของอังกฤษได้สร้างชื่อเสียงของตน ในฐานะผู้พิทักษ์ประเทศอังกฤษ เขาได้แสดงบทบาทสำคัญในสงครามกลางเมืองของประเทศอังกฤษ ระหว่างพระเจ้าชาร์ลที่หนึ่ง แห่งราชวงศ์สจ๊วตกับรัฐสภา (พ.ศ.๒๑๘๕ - ๒๑๙๒)  เริ่มด้วยได้รับแต่งตั้งเป็นนายทหารในกองทัพของรัฐสภา และได้เลื่อนตำแหน่งขึ้นเป็นลำดับ จนได้เป็นแม่ทัพรบชนะกองทัพของฝ่ายพระเจ้าชาร์ลที่หนึ่ง ในปี พ.ศ.๒๑๘๗ อังกฤษจึงกลายเป็นสาธารณรัฐมาเป็นเวลา ๑๑ ปีเศษ
                    ครอมเวลล์ได้ยุบรัฐสภา เมื่อปี พ.ศ.๒๑๙๖  และได้ร่วมมือกับบรรดาแม่ทัพตรารัฐธรรมนูญขึ้น ซึ่งรวมอิงแลนด์ สกอตแลนด์ และไอร์แลนด์ เป็นสาธารณรัฐ ให้อยู่ในอำนาจปกครองของผู้พิทักษ์ประเทศ ซึ่งปกครองโดยอาศัยสภาสามัญแต่สภาเดียว ครอมเวลล์ได้รับเลือกตั้งเป็นผู้พิทักษ์ประเทศ
                    ครอมเวลล์ได้นำประเทศอังกฤษ ทำสงครามกับเนเธอร์แลนด์ครั้งหนึ่งกับเสปญอีกครั้งหนึ่ง ได้ชัยชนะทั้งสองครั้ง          หน้า ๒๕๙๗
            ๘๗๘. ครั่ง ๑  เป็นยางธรรมชาติชนิดหนึ่ง ซึ่งถ่ายออกมาจากตัวแมลงครั่ง ซึ่งมีขนาดโตเท่าตัวไร ชีวิตโดยใช้ปากดูดน้ำเลี้ยง จากต้นไม้เป็นอาหาร เมื่อตัวครั่งเจริญเติบโตขึ้นลำตัวของมัน จะเต่งโตเป็นสีแดงเลือดนก ระบายน้ำครั้งเหนียว ๆ ออกทำรังหุ้มตัวมัน รังครั่งใช้เป็นสินค้าซื้อขายกัน          หน้า ๒๕๐๑
            ๘๗๙. ครั่ง ๒  เป็นชื่อพันธุ์ไม้ชนิดหนึ่ง เรียกกันโดยทั่วไปว่าเอื้องครั่ง เอื้องน้ำครั่ง เป็นกล้วยไม้ชนิดทิ้งใบ ออกเป็นกอ ชอบขึ้นบนต้นไม้ในป่าเบญจพรรณ ทางภาคเหนือทั่วไป          หน้า ๒๕๐๖
            ๘๘๐. คราเคาว์  เป็นชื่อเมืองในประเทศโปแลนด์ เป็นเมืองหลวงของแคว้นคราเคาว์ ทางภาคใต้ของโปแลนด์ กล่าวกันว่าสร้างขึ้นเมื่อประมาณปี พ.ศ.๑๒๔๐  ต่อมาในพุทธศตวรรษที่ ๑๙ ได้เป็นที่ประทับของกษัตริย์โปแลนด์ จนถึงปี พ.ศ.๒๑๕๒ จึงได้ย้ายราชธานีไปอยู่เมืองวอซอว์ มีมหาวิทยาลัยเก่าแก่ตั้ง เมื่อปี พ.ศ.๑๙๐๗ ซึ่งได้กลายเป็นมหาวิทยาลัยที่มีชื่อเสียง มากแห่งหนึ่งของยุโรปสมัยกลาง          หน้า ๒๖๐๐
            ๘๘๑. คราง - หอย  เป็นหอยน้ำเค็มชนิดหนึ่ง รูปร่างคล้ายหอยแครง แต่ต่างชนิดกัน           หน้า ๒๖๐๗
            ๘๘๒. คราด ๑  ชื่อพรรณไม้ล้มลุกชนิดหนึ่ง พบขึ้นทั่วไปตามทุ่งนา และที่ชื้น ๆ ดอกสีเหลืองบางทีเรียกคราดหัวแหวน ส่วนคราดทะเลเป็นพรรณไม้พุ่มขนาดเล็ก ทอดไปตามต้นไม้อื่น ดอกสีเหลืองพบตามป่าเชิงทรง ที่น้ำทะเลขึ้นถึง          หน้า ๒๖๐๗
            ๘๘๓.  คราด ๒  คือสิ่งที่ใช้กอบโกยวัตถุที่หลุดร่วง และแยกตัวได้ เช่น ขยะมูลฝอย หรือเป็นสิ่งที่ทำให้วัตถุบางอย่างหลุดร่วง แตกแยกออกได้ เช่น การพรวนดินให้ร่วนซุย จึงเป็นเครื่องมือสำหรับใช้ในการเตรียมดิน ทำนา ทำไร่ ทำสวน
                    คราดเป็นครุภัณฑ์ ที่มีหลายขนาดและต่างรูปลักษณะ คราดหรือรูปของคราด ยังเป็นสัญลักษณะของผู้ประกอบการ เกษตรกรรมอีกด้วย          หน้า ๒๖๐๗
            ๘๘๔. คราดหอยแครง  เป็นเครื่องมือจับสัตว์น้ำ ทำเป็นตะกร้ารูปกลมครึ่งท่อน ทำด้วยลวดตาข่าย          หน้า ๒๖๒๔
            ๘๘๕. คราบ  เป็นหนังสือเปลือกนอกของสัตว์บางชนิด ที่ลอกออกได้ เช่น คราบงู คราบกุ้ง เปลือกนอกดังกล่าวนี้เป็นเครื่องปกคลุมร่างกายอย่างหนึ่งที่ตายแล้ว และสัตว์จำต้องสลัดออกทิ้ง เพื่อร่างกายจะได้เติบโตขึ้นได้ จะเห็นได้ทั้งในสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง และสัตว์มีกระดูกสันหลัง ส่วนแมลงบางชนิด ก็ลอกคราบเหมือนกัน เพื่อความเจริญเติบโตจากตัวอ่อน เป็นตัวแก่และภาวะความเป็นอยู่ของแต่ละชนิด          หน้า ๒๖๒๕
            ๘๘๖. คราม  เป็นชื่อเรียกพรรณไม้หลายชนิด เป็นไม่พุ่มขนาดย่อม โดยทั่วไปใช้เรียกพรรณไม้ ซึ่งเป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก ปลูกกันเพื่อทำครามผง ใช้ย้อมผ้า ตามปรกติตัดต้นเมื่อออกดอกเริ่มผลิ นำเอาไปแช่หมักทำคราม          หน้า ๒๖๒๖
            ๘๘๗. คร่ำ - น้ำ  คือน้ำขับถ่าย ซึ่งส่วนมากมาจากถุงหุ้มทารก ซึ่งเรียกว่าถุงน้ำคร่ำ อยู่ในมดลูก ครั้งแรกน้ำคร่ำมีลักษณะใส ต่อมาจะมีสีขุ่นเล็กน้อย น้ำคร่ำมีหล่อรอบตัวเด็ก เมื่อทารกครบกำหนดคลอดจะมีประมาณ ๕๐๐ - ๑,๐๐๐ ลูกบาศก์เซ็นติเมตร และบางรายอาจถึง ๒,๐๐๐ ลูกบาศ์กเซนติเมตร
                    น้ำคร่ำมีประโยชน์ช่วยหล่อเลี้ยงทารกในครรภ์ มิให้เกิดอันตรายจากการกระทบกระเทือนจากภายนอก ทำให้ทารกเคลื่อนไหวได้โดยสะดวก ตลอดจนทำหน้าที่คล้ายลิ่ม ช่วยขยายปากช่องคลอดขณะเมื่อเด็กจะคลอด และเมื่อเด็กคลอดแล้ว ก็ช่วยชำระล้างช่องคลอดให้สะอาด รวมทั้งมีฤทธิ์ฆ่าจุลินทรีย์ได้บ้าง ซึ่งช่วยป้องกันเชื้อโรค มิให้เข้าสู่ช่องคลอด หรือเข้าสู่ทารกได้ง่าย ตามธรรมดาถุงน้ำคร่ำจะแตก เมื่อปากมดลูกเปิดหมดแล้ว
                    น้ำคร่ำ มีฤทธิ์เป็นด่างเล็กน้อย ถ้มีน้ำคร่ำมากไป จะมีอาการที่เรียกว่า แฝดน้ำ ถ้ามีน้อยไปทารกอาจพิการ แต่กำเนิดได้           หน้า ๒๖๒๘
            ๘๘๘. คริกเก็ต  เป็นกีฬาที่นิยมเล่นกันมาก ในประเทศอังกฤษ จนถือว่าเป็นกีฬาประจำชาติของอังกฤษ ปัจจุบันแพร่หลาย และนิยมเล่นกันในประเทศ ในเครือจักรภพอังกฤษ มีประวัติว่ากีฬาประเภทนี้ได้เล่นกันมา ในประเทศอังกฤษ เมื่อ ๒๕๐ กว่าปีมาแล้ว           หน้า ๒๖๒๙
            ๘๘๙. คริสต์  เป็นนามที่ยกย่องพระเยซู ผู้เป็นศาสดาในศาสนาคริสต์ คริสต์เป็นคำภาษากรีกแปลว่า พระผู้ได้รับเจิมแล้ว บริสุทธิ์แล้ว ถ่ายความหมายจากคำเมสสิอาห์ ในภาษาเฮมรู ซึ่งจะมาอุบัติในโลก เพื่อให้เป็นไปตามคำทำนายดังมีอยู่ ในคัมภีร์เก่า ของคัมภีร์ไบเบิล           หน้า ๒๖๓๙
            ๘๙๐. คริสตมาส  เป็นเทศกาลเนื่องด้วยการประสูตของพระเยซูคริสต์ ซึ่งกำหนดเอาวันที่ ่ ๒๕ ธันวาคม โป๊ป เซนต์ ยูเลียน เป็นผู้กำหนด ในคริสตศตวรรษที่ ๔          หน้า ๒๖๓๙
                    นักปราชญ์มีความเห็นว่าวันที่ ๒๕ ธันวาคม เป็นวันอันเนื่องด้วยเหมายันสงกรานต์ (วันดวงอาทิตย์ปัดใต้สุด) ซึ่งประชาชนในทวีปยุโรป แต่สมัยโบราณก่อนมีศาสนาคริสต์กำหนดเป็นวันฉลองประจำปีมาแล้ว
            ๘๙๑. คริสตัง คริสเตียน  ผู้ที่นับถือคริสตศาสนาหรือบางทีก็แปลว่าผู้ซึ่งมีภาคส่วนของพระเยซูคริสต์อยู่ในตน          หน้า ๒๖๔๐
คริสตังเป็นคำที่เรียกกันในหมู่คริสต์ชนนิกายโรมันคาทอลิก และคริสเตียนเป็นคำที่เรียกกันในหมู่คริสต์ชนนิกายโปรเตสตันต์
            ๘๙๒. คริสตศักราช  คือเวลาที่ล่วงเลยมานับตั้งแต่วันประสูติของพระเยซูคริสต์ มีจำนวนน้อยกว่าพุทธศักราช ๕๔๓ ปี           หน้า ๒๖๔๐
            ๘๙๓. คริสตศาสนา  ศาสนาที่ถือเอาคำสั่งสอนของพระเยซูคริสต์และสาวกเป็นหลักในทางปฏิบัติ และดำเนินจริยาความประพฤติ
                    ๑. มีหลักแห่งความเชื่อในพระเจ้าซึ่งมีองค์เดียวเท่านั้น มนุษยชาติย่อมมีทุกข์เพราะทำบาป บาปในที่นี้หมายถึงการฝ่าฝืนบัญญัติข้อห้ามที่พระเจ้ากำหนดไว้ บาปนั้นมีสองอย่างคือบาปมาแต่กำเนิด และบาปที่บุคคลฝ่าฝืนกระทำลงไปอันเป็นปัจจัยให้บุคคลไม่มีโอกาสได้รับใช้และอยู่รวมกับพระเจ้า เพราะพระเจ้าเกลียดชังและไม่พอใจคนที่ทำบาป และบุคคลนั้นอาจได้รับโทษอยู่ตลอดไปในอนาคต ไม่มีวันสิ้นสุด
                    ๒. มีหลักความเชื่อคือ การไถ่โทษ ให้พ้นบาป  มนุษย์โดยลำพังไม่สามารถจะไถ่โทษบาปตนเองได้ พระเจ้าจึงตรัสสั่งพระบุตรของท่านลงมาไถ่โทษบาปแทนมนุษย์ และช่วยผู้ที่ทำบาปให้พ้นทุกข์ทรมาน  กระทำให้บุคคลกลับเป็นผู้บริสุทธิ์ มีโอกาส
ได้รับความสุขเป็นนิตย์นิรันดร์ด้วยกับพระเจ้า
                    ๓. มีหลักเรียกว่า ไตรเอกานุภาพ มีความเชื่อในพระเจ้า พระบุตร และพระจิต ว่าแม้แยกออกเป็นสาม แต่ก็เป็นหนึ่งเดียวกัน
                    ๔. มีหลักแห่งความภักดี คือมอบกายถวายชีวิตและจิตใจไว้ในพระเจ้าอย่างแน่วแน่
                    ๕. มีหลักแห่งความรอดพ้น โดยมีความเชื่อและความภักดีในความกรุณาของพระเจ้า และที่พระคริสโตลงมาเกิดเป็นมนุษย์ และถูกตรึงบนไม้กางเขนจนสิ้นชีวิต ก็เพื่อไถ่โทษบาปเดิมของมนุษย์ซึ่งอาดัม และเอวา มนุษย์ชายหญิงคู่แรกที่พระเจ้าสร้างขึ้น และได้ทำบาปฝ่าฝืนพระเจ้าไว้นั้นให้หมดไป จึงจัดว่าเป็นความกรุณาอันยิ่งใหญ่ของพระเจ้า          หน้า ๒๖๔๐
            ๘๙๔. ครึต  เป็นชื่อเกาะในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน เป็นเกาะที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับสี่ของทะเลนี้ มีพื้นที่ประมาณ ๘,๓๐๐ ตารางกิโลเมตร และเป็นส่วนหนึ่งของประเทศกรีก นับเป็นเกาะที่ใหญ่ที่สุดของประเทศ
                    ในทางประวัติศาสตร์ เกาะนี้เคยเป็นแหล่งอารยธรรมโบราณของยุโรปซึ่งมีอายุประมาณ ๑,๐๐๐ ปีก่อนพุทธกาลที่เรียกว่า วัฒนธรรมไมนวน ต่อมาเมื่อประมาณ ๕๐๐ ปีก่อนพุทธกาล จึงได้ตกอยู่ใต้อิทธิพลของกรีก เมื่อพวกโรมันมีอำนาจเหนือกรีก เกาะนี้ได้เปลี่ยนมาอยู่ในปกครองของอาณาจักรไบแซนไตน์ ในระหว่างปี พ.ศ.๑๓๖๖ - ๑๔๐๔ พวกซาราเซ็นได้เข้ามามีอิทธิพลอยู่มาก จนสงครามครูเสดครั้งที่สี่ จึงได้ตกเป็นของเวนิส ในปี พ.ศ.๑๗๔๗ และได้ตั้งชื่อว่า แกนเดีย ต่อมาในปี พ.ศ.๒๒๑๒ เกาะนี้
ตกเป็นของเตอรกี  ในปี พ.ศ.๒๔๔๐ เกิดสงครามกรีกกับเตอรกี แม้ว่ากรีกจะแพ้แต่เตอรกีก็ถูกชาติมหาอำนาจคืออังกฤษ ฝรั่งเศสรุสเซ๊ยและอิตาลี บังคับให้ถอนออกจากเกาะ และให้เกาะนี้มีฐานะเป็นอิสระอยู่ในอธิปไตยของเตอรกี โดยมีข้าหลวงใหญ่ที่ชาติมหาอำนาจแต่งตั้งเป็นผู้ดูแลปกครอง
                    ในปี พ.ศ.๒๔๕๑ เกิดปฏิวัติในประเทศเตอรกี ชาวเกาะครีตจึงถือโอกาสประกาศแยกตัวจากเตอรกีมารวมกับกรีก          หน้า ๒๖๔๑
            ๘๙๕. ครีษมายัน  เป็นเวลาที่ดวงอาทิตย์ปัดเหนือสุด เห็นเป็นดวงเล็กซึ่งดูประหนึ่งว่าถึงจุดหยุด ไม่เคลื่อนที่อีกต่อไป คือ ประมาณวันที่ ๒๒ มิถุนายน มีเวลากลางวันนานกว่ากลางคืน (มากที่สุด - เพิ่มเติม) ตรงข้ามกับเหมายัน ซึ่งดวงอาทิตย์ปัดใต้สุด เห็นเป็นดวงโต มีเวลากลางคืนมากกว่ากลางวัน (มากที่สุด - เพิ่มเติม)          หน้า ๒๔๖๒
            ๘๙๖. ครืดคราด - ปลา  เป็นชื่อเรียกปลาทะเลสองชนิดที่อยู่ต่างสกุลกัน แต่มีชื่อพ้องกันคือปลากะพงแสม หรือออดแอด และปลาข้างตะเภาข้างลายพรมมะพร้าว หรือออดแอด          หน้า ๒๖๔๒
            ๘๙๗. ครุฑ  พญานกมีรูปเป็นครึ่งมนุษย์ครึ่งนกอินทรี เป็นเทพพาหนะของพระวิษณุ (นารายณ์) เป็นโอรสพระกัศยปมุนี และนางวินตา อีกตำราว่าเป็นโอรสพระกัศยป และนางทิติ
                    ครุฑ เมื่อแรกเกิดร่างกายขยายตัวออกใหญ่โตจนจดฟ้า ดวงตาเมื่อกระพริบเหมือนฟ้าแลบ เวลาขยับปีกบรรดาขุนเขา ก็ตกใจต้องปลาตหนีไปพร้อมกับพระพาย รัศมีที่พวยพุ่งออกจากกายมีลักษณะดังไฟไหม้ ทั่วทั้งสี่ทิศทำให้ทวยเทพต้องตกใจ สำคัญว่าเป็นพระอัคคีต่างพากันมาบูชาครุฑ เพื่อขอความคุ้มครองจากครุฑ
                    ครุฑเป็นศัตรูกับพญานาค เหตุเกิดเพราะนางวินตา มารดาครุฑทะเลาะกับนางกทรู มารดาพวกพญานาค เมื่อคราวครุฑแต่งงาน พวกพญานาคเกรงว่าถ้าครุฑมีผู้สืบเชื้อสายเมื่อใด ก็จะเป็นภัยแก่พวกนาค จึงยกพวกไปหวังไปสังหารครุฑ แต่ถูกครุฑฆ่าพวกพญานาคตายเกือบหมด เหลือรอดอยู่เพียงตัวเดียว ซึ่งครุฑเอามาคล้องเป็นสังวาล
                    ในมหากาพย์มหาภารต เล่าเรื่องต้นเหตุครุฑถ่ายโทษมารดา ให้พ้นจากเป็นทาสีของนางกทรู และเป็นต้นเหตุที่มาเป็น เทพพาหนะของพระวิษณุ
                    ทางวรรณคดีพุทธศาสนากล่าวว่า ครุฑมีขนาดใหญ่มาก เวลากระพือปีกสามารถทำให้เกิดพายุใหญ่ บางทีครุฑแปลงกายเป็นมานพไปเล่นสกา กับพระเจ้าแผ่นดินแล้วลักมเหสีไปเช่นในเรื่องกากี สุสันธีชาดก และกากาติชาดก ที่อยู่ของครุฑเป็นวิมานอยู่บนต้นสิมพลี หรือต้นงิ้ว ซึ่งอยู่ยังเชิงเขาพระสุเมรุ          หน้า ๒๖๔๓
            ๘๙๘. ครุฑพ่าห์ - พระ  พระราชลัญจกรองค์หนึ่งของพระเจ้าแผ่นดิน เดิมเป็นพระราชลัญจกรประจำชาด และประจำครั่งว่า สำหรับผนึกพระราชสาสน์ และหนังสือสัญญานานาประเทศ
                    เมื่อปี พ.ศ.๒๔๕๔ โปรดให้ใช้ตราพระครุฑพ่าห์ เป็นพระราชลัญจกรประจำแผ่นดิน สำหรับประทับกำกับพระปรมาภิไธย ในหนังสือสำคัญทั่วไป
                    พระราชลัญจกรพระครุฑพ่าห์ ได้เปลี่ยนแปลงรูปและการใช้มาโดยลำดับ มาในรัชกาลที่หก ทรงใช้พระราชลัญจกรพระครุฑพ่าห์ เป็นตราประจำรัชกาล แล้วเปลี่ยนมาใช้เป็นตราแผ่นดินตลอดมาจนบัดนี้          หน้า ๒๖๕๐
            ๘๙๙. ครุฑพ่าห์ กระบี่ธุช - ธง  ในปีต้นแห่งรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า ฯ มีภิกษุสงฆ์นำของโบราณเป็นแผ่นสัมฤทธิ์ รูปพระกระบี่ธุชพระครุฑพ่าห์ ซึ่งขุดได้ที่พระประโทนมาถวาย พระองค์ได้โปรดเกล้า ฯ ให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงนริศรานุวัตติวงศ์ ทรงคิดเครื่องประกอบเป็นธงกระบี่ธุชครุฑพ่าห์น้อยขึ้น
                    ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า ฯ ได้โปรดเกล้า ฯ ให้ราชองครักษ์เชิญธงกระบี่ธุช ครุฑพ่าห์น้อยนำเสด็จ ฯ หารบกเชิญธงกระบี่ธุชอยู่ขวา ทหารเรือเชิญธงครุฑพ่าห์อยู่ว้าย ในการเสด็จ ฯ กระบวนราบ แต่ถ้าเสด็จขบวนม้า จึงให้องครักษ์ทหารบกเชิญทั้งสองนาย
                    ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๗๒ กระทรวงวังได้กราบบังคมทูลเรียนพระราชปฎิบัติ ระเบียบการเชิญธงว่า ธงพระครุฑพ่าห์ควรอยู่ขวา ธงกระบี่ธุชควรอยู่ซ้าย โดยถือหลักประเพณีเดิม ซึ่งมีอยู่ในโคลงพระราชพิธีทางทศมาส พระบาทสมเด็จพระปกเกล้า ฯ มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้า ฯ ให้เปลี่ยนเสียให้ถูก กระทรวงวังจึงได้ถือเป็นหลักปฎิบัติ และเรียกว่า ธงชัยราชกระบี่ยุทธ และธงชับพระครุฑพ่าห์ จนบัดนี้           หน้า ๒๖๕๔
            ๙๐๐. ครุย - เสื้อ  เป็นชื่อเสื้อคลุมประดับเกียรติยศ และหน้าที่ในพระราชพิธี
                    เสิ้อครุยได้เริ่มใช้ในประเทศไทย แต่เมื่อใดยังหาหลักฐานไม่ได้ แต่อย่างน้อยก็คงไม่ต่ำกว่าแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์ (พ.ศ.๒๑๙๙ - ๒๒๓๑)          หน้า ๒๖๖๓
            ๙๐๑. ครุศาสตร์ ๑  สรรพวิชาที่เกี่ยวกับการเรียนการสอน และสาขาวิชาอื่น ที่เกี่ยวข้องเป็นวิชาที่เกี่ยวเนื่องถึงความรู้ และประสพการณ์ทางการศึกษาทั้งมวล วิชานี้ควรเปิดสอนเฉพาะในสถาบันการศึกาาขั้นอุดม หรือเทียบเท่า เป็นคำที่พัฒนามาจากคำเดิมว่า วิชาครู           หน้า ๒๖๗๑
            ๙๐๒. ครุศาสตร์ ๒  ชื่อคณะหนึ่งในจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ทำการสอนฝึกหัดอบรมผู้ที่ต้องการเป็นครู หรือประกอบอาชีพอื่นที่เกี่ยวกับการศึกษา          หน้า ๒๖๗๑
            ๙๐๓. ครูเทพ  คือนามปากกาของมหาอำมาตย์เอก เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี (สนั่น เทพหัสดิน ณ อยุธยา พ.ศ.๒๔๑๙ - ๒๔๘๖)  เป็นนักเรียนฝึกหัดอาจารย์รุ่นแรก สำเร็จการศึกษา เมื่อปี พ.ศ.๒๔๓๗  ออกมารับราชการครู จนถึงปี พ.ศ.๒๔๓๙ จึงได้ไปศึกษาวิชาครูเพิ่มเติม ที่อังกฤษอีกสามปี แล้วกลับมารับราชการที่กระทรวงธรรมการ จนถึงปี พ.ศ.๒๔๕๙ ได้เป็นเสนาบดีกระทรวงธรรมการ และได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี
                    เมื่อเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ.๒๔๗๕ ท่านได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงธรรมการ และได้เป็นประธานสภาผู้แทนราษฎรคนแรกของประเทศไทย
                    เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี เป็นบุคคลสำคัญยิ่งผู้หนึ่งที่ได้วางรากฐานการศึกษาของชาติ ท่านเป็นทั้งนักการศึกษา นักปราชญ์ นักหนังสือพิมพ์ นักกีฬา นักดนตรี และนักประพันธ์ ท่านได้แต่งแบบเรียนต่าง ๆ ไว้มาก เช่น ชุดแบบสอนอ่านใหม่ ชุดแบบสอนอ่านภาษาไทย ชุดแบบสอนอ่านธรรมจริยา ตำราเรียนเรขาคณิต พืชคณิต และตำราวิชาครู ตรรถวิทยา ฯลฯ            หน้า ๒๖๗๒
            ๙๐๔. ครูเสด - สงคราม  เป็นสงครามศาสนาระหว่างชนชาวยุโรป ซึ่งเป็นคริสต์ศาสนิกชนกับพวกมุสลิม ในดินแดนตะวันออกกลาง สาเหตุเนื่องมาจากว่า ในสมัยที่พวกมุสลิมทำการเผยแพร่ศาสนาอิสลามนั้น ในตอนกลางพุทธศตวรรษที่ ๑๗ (คริสตศตวรรษที่ ๑๑)  พวกเซลจุก เตอร์ก ยิวเข้ารับนับถือศาสนาอิสลาม พวกเหล่านี้เป็นนักรบที่เข้มแข็ง ทำการแพร่ศาสนาอิสลามเข้มงวดขึ้น และได้เข้ารุกรานครอบครองดินแดนศักดิ์สิทธิ์ของคริสตศาสนา อันมีกรุงเยรูซาเลม ในประเทศปาเลสไตน์ หรือประเทศอิสราเอลปัจจุบัน ทำให้ชาวยุโรปซึ่งเดินทางไปนมัสการปูชนียสถานในกรุงเยรูซาเลม ประสบความลำบาก และได้นำข่าวความโหดร้ายทารุณ ที่พวกคริสเตียรในแดนนั้นได้รับ จากพวกเตอร์ก
                    เหตุนี้ชาวยุโรปจึงมีใจเป็นศัตรูกับพวกเตอร์ก เมื่อมีเหตุจูงใจคือ จักรพรรดิโรมันตะวันออก หวังจะป้องกันและกู้ดินแดนของจักรวรรดิ์จากพวกมุสลิม ได้ยื่นถวายคำต้องต่อสันตปาปา ขอให้ช่วยกีดกันมิให้พวกนอกศาสนา เข้ารุกรานกรุงคอนสแตนติโนเปิล พระสันตปาปาจึงเชิญคณะบาทหลวงเจ้านาย และขุนนางทั้งปวงมาประชุมกัน ณ เมืองหนึ่งในประเทศฝรั่งเศส ชักนำให้ไปทำการรบเพื่อเทิดทูนศาสนาของตน สันตปาปาได้จัดทำธงเขียนรูปกางเขน ให้ผู้ที่จะไปสงครามศาสนาถือ ด้วยเหตุที่รูปกางเขนนี้ ภาษาลาตินว่า ครูส จึงเกิดคำว่า ครูเสด คือ สงครามเพื่อไม้กางเขน
                    สงครามครูเสดนี้ มีหลายครั้งหลายหนด้วยกัน ผลัดกันแพ้ผลัดกันชนะ ที่ถือว่าสำคัญมีอยู่ ๘ ครั้ง
                        ครั้งที่ ๑ พ.ศ.๑๖๓๙ - ๑๖๔๒  แบ่งออกเป็นสองตอน ตอนแรกพวกชาวยุโรปออกเดินทางไป โดยไม่รู้ทิศทาง ไปทางยุโรปภาคตะวันออกเฉียงใต้ มุ่งจะไปรบคนนอกศาสนาซึ่งยังไม่รู้แน่ว่า เป็นผู้ใดจึงไปรบพุ่งกับพวกคริสเตียนด้วยกัน ตามทางผ่านเสียก็มาก พวกที่เหลือไปถึงกรุงคอนสแตนติโนเปิล จักรพรรดิ์ได้ช่วยพวกที่มาให้เข้าไปถึงแดนทวีปเอเชีย พวกเหล่านี้ถูกฆ่าฟันล้มตายเงียบหายไป
                        ตอนที่สอง  พวกที่ยกไปเป็นพวกนักรบจากฝรั่งเศสเป็นส่วนใหญ่ มีนักรบจากเยอรมัน และอิตาเลียน รวมไปด้วยบ้าง พวกนี้ยกไปจนถึงกรุงเยรูซาเลม และยึดได้ดินแดนบางส่วนของปาเลสไตน์ ซีเรีย และเอเชียไมเนอร์ แล้วจัดตั้งเป็นราชอาณาจักรของพวกคริสเตียนขึ้นให้ชื่อว่า ราชอาณาจักรแห่งกรุงเยรูซาเล็ม ได้รักษาตัวต่อมาถึงปี พ.ศ.๑๖๘๗ (ค.ศ.๑๑๔๔)  ก็ต้องเสียดินแดนส่วนใหญ่ไปแก่พวกมุสลิม ซึ่งกลับรวบรวมกันแข็งขันขึ้นอีก
                        ครั้งที่ ๒ พ.ศ.๑๖๙๐ - ๑๖๙๒  เป็นสงครามเพื่อจะกู้ดินแดนของราชอาณาจักรละตินแห่งกรุงเยรูซาเลมกลับคืน บุคคลสำคัญที่นำทัพไปคือ พระเจ้าหลุยส์ที่ ๗ แห่งประเทศฝรั่งเศส และจักรพรรดิ์คอนราดที่สาม แห่งจักรวรรดิ์โรมันอันศักดิ์สิทธิ์ แต่ไม่เป็นผลสำเร็จ
                        ครั้งที่ ๓ พ.ศ.๑๗๓๒ - ๑๗๓๕  ระยะนี้ฝ่ายมุสลิมมีประมุขใหม่ ผู้สามารถมีนามว่า ซาละดิน ได้รบพุ่งชิงดินแดนที่ยังคงเหลือ เป็นของพวกคริสเตียนอยู่ไปได้อีกเป็นอันมาก เมื่อข่าวไปถึงยุโรปกษัตริย์หลายองค์ ถือเป็นหน้าที่ที่จะช่วยกู้ดินแดนอันศักดิ์สิทธิ์กลับคืนมา จึงจัดเป็นทัพกษัตริย์ยกไปรบ ประกอบด้วย เฟรเดอริก บาร์บารอสสา เป็นกษัตริย์เยอรมันและจักรวรรดิ์โรมันอันศักดิ์สิทธิ์ แต่ได้ประสบอุบัติเหตุจมน้ำสิ้นพระชนม์ ในดินแดนเอเชียไมเนอร์ ทัพเยอรมันจึงยกกลับ ฝ่ายทัพฝรั่งเศสมีกษัตริย์ฟิลิป ออกัสตัส เป็นแม่ทัพยกไป ทัพอังกฤษมีพระเจ้าริชาร์ด ใจสิงห์ เป็นแม่ทัพ ไปรบอยู่ไม่นานสองกษัตริย์เกิดวิวาทกัน พระเจ้าฟิลิป ออกัสตัส ยกทัพกลับ พระเจ้าริชาร์ดใจสิงห์ ได้ต่อสู้ไปตามลำพัง ในที่สุดทั้งสองฝ่ายได้เจรจาพักรบและสงบศึกต่อกัน ในระหว่างนี้พวกคริสเตียนได้เป็นรับอนุญาตให้ตั้งถิ่นฐาน ครอบครองดินแดนเล็ก ๆ ชายฝั่งทะเล และได้เข้านมัสการสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ในกรุงเยรูซาเล็มได้ด้วยความสะดวก เป็นที่พอใจของพวกคริสเตียนมาก
                        ครั้งที่ ๔ พ.ศ.๑๗๔๕ - ๑๗๔๗  เริ่มจากการที่ได้มีชนชั้นสูงชาวยุโรป เดินทางไปถึงเมืองเวนิส เพื่อขอจ้างเรือขนทหารไปรบอิจิปต์ เพื่อตัดกำลังพวกมุสลิมทางด้านนั้นก่อน แต่ชาวเวนิสเรียกค่าจ้างแพงมาก ชาวเวนิสกลับขอให้พวกนักรบไปช่วยตีเมืองหนึ่ง ที่เป็นคู่แข่งทางการค้าของเวนิสให้ก่อน จึงจะขนส่งทหารให้นักรบครูเสด ก็ทำตามทั้งที่ไปรบกับผู้ที่เป็นคริสเตียนด้วยกัน นอกจากนั้นยังชวนให้ไปช่วยจักรพรรดิ์แห่งกรุงคอนสแตนติโนเปิล ไปปราบคู่แข่งของพระองค์ ทั้งนี้เพื่อเวนิสจะได้รับรางวัลเป็นผลประโยชน์ทางการค้า ในจักรวรรดิ์โรมันตะวันออก
                        ครั้งที่ ๕ พ.ศ.๑๗๖๑ - ๑๗๖๔  สันตะปาปาอินโนเซนต์ที่ ๓ ได้ชักชวนในชาวยุโรปไปรบพวกมุสลิมทางอิจิปต์ไปยึดเมืองแดมิเอตตา ในอิจิปต์ได้ในปี พ.ศ.๑๗๖๒ แต่รักษาไว้ไม่ได้ถูกมุสลิมชิงกลับไป
                        ครั้งที่ ๖  พ.ศ.๑๗๗๑ - ๑๗๗๒  จักรพรรดิ์เฟรเดอริกที่ ๒  ผู้ครองจักรวรรดิ์โรมันอันศักดิ์สิทธิ์เป็นผู้นำทัพ สงครามครั้งนี้ไม่มีการรบพุ่งกันเลย พระองค์ได้เปิดเจรจากับสุลต่านแห่งอิจิปต์ เป็นผลให้พวกคริสเตียนได้รับอนุญาต ให้เข้าตั้งอยู่ในดินแดนบางส่วนได้โดยสะดวกสบาย แม้ว่าดินแดนนั้นยังเป็นของมุสลิม
                        ครั้งที่ ๗  พ.ศ.๑๗๙๑ - ๑๗๙๗  พระเจ้าหลุยส์ที่ ๙ แห่งประเทศฝรั่งเศสได้รับข่าวพวกมุสลิม กลับยึดครองกรุงเยรูซาเล็มได้อีก จึงนำทัพไปแต่เมื่อไปถึงอิจิปต์เรือก็อับปาง ต้องเสด็จกลับ
                        ครั้งที่ ๘ พ.ศ.๑๘๑๓  พระเจ้าหลุยส์ที่ ๙  พยายามไปทำสงครามครูเสดอีก โดยไปทางตูนิส หรือคาร์เธจเดิม บนฝั่งทะเลภาคเหนือของอัฟริกา แต่ไปสิ้นพระชนม์ที่เมืองนั้น ด้วยแรงศรัทธาดังกล่าว ทางการศาสนาจึงถวายพระเกียรติยศ และยกย่องพระองค์เป็น เซนต์ หลุยส์
                        ระยะเวลาทำสงครามครูเสดเป็นเวลาทั้งสิ้นประมาณ ๒๐๐ ปี และสิ้นสุดลงด้วยการประนีประนอม ให้พวกคริสเตียนได้รับความสะดวกในการเข้านมัสการปูชียสถาน แต่ดินแดนยังอยู่ในครอบคอรงของพวกมุสลิม
            ๙๐๕.  คฤนถ์  ตัวหนังสือที่ใช้เขียนอยู่ในตำราพราหมณ์ของไทย อันได้แบบจากตัวอักษรครันถ์ของทมิฬในอินเดีย ตอนใต้คือ ตัวอักษรโบราณของมอญ และของเขมรซึ่งเรียกว่า ขอมโบราณหรือคฤนถ์ ดังปรากฎอยู่ในศิลาจารึก "เย ธมฺมาฯ " ก็ว่าสืบมาจากตัวอักษรครันถ์นี้
            โดยเหตุที่ตัวอักษรเดิมของทมิฬมีพยัญชนะน้อยกว่าอักษรเทวนาครี ของภาษาสันสกฤตเมื่อต้องการจะเขียน ถ่ายเสียงจากภาษาสันสกฤตด้วยอักษรทมิฬก็ติดขัด จึงได้คิดตัวอักษรพราหมีสมัยพระเจ้าอโศกมหาราช เพื่อให้เข้ากันได้กับตัวเทวนาครี ตัวอักษรนี้คือ ที่เรียกว่า ครันถ์           หน้า ๒๖๘๐
            ๙๐๖. คฤหยสูตร  ตำรับดูมือของชาวฮินดู อันว่าด้วยกิจพิธีของบุคคลในครอบครัว ตั้งแต่เกิดจนกระทั่งแต่งงาน          หน้า ๒๖๘๑
            ๙๐๗. คลอง  คำนี้มีปรากฎอยู่ในภาษามอญ ยังไม่พบในค่าไทยเดิม ตามความหมายที่ใช้กันอยู่เป็นปรกติหมายถึง ทางน้ำ แต่ที่ใช้หมายถึงทางทั่ว ๆ  ไปก็มี เช่น ที่พูดว่า คลองธรรม คลองเลื่อย           หน้า ๒๖๘๑
            ๙๐๘. คลองขลุง  อำเภอขึ้น จ.กำแพงเพชร เดิมเป็นกิ่งอำเภอ ในปี พ.ศ.๒๔๕๒ ได้ย้ายสับเปลี่ยนที่ว่าการกับ อ.ขาณุ และได้เปลี่ยนชื่อเป็น กิ่ง อ.แสนตอ ต่อมาถึงปี พ.ศ.๒๔๘๑ ได้เปลี่ยนชื่อเป็น อ.คลองขลุง          หน้า๒๖๘๗
            ๙๐๙. คลองท่อม อำเภอขึ้น จ.กระบี่ เดิมขึ้น จ.นครศรีธรรมราช แยกมาขึ้น จ.กระบี่ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๘           หน้า ๒๖๘๙
            ๙๑๐. คลองสาน  อำเภอ ขึ้น จ.ธนบุรี (เดิม)  เดิมเรียก อ.บางลำพูล่าง เปลี่ยนชื่อเป็น อ.คลองสาน เมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๑ ยุบเป็นกิ่งอำเภอ ขึ้น อ.ธนบุรี และยกฐานะเป็นอำเภอเมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๑           หน้า ๒๖๙๑
            ๙๑๑. คลองหลวง  อำเภอขึ้น จ.ปทุมธานี ท้องที่ อ.คลองหลวง เดิมเป็นที่รกร้างว่างเปล่าเป็นป่าหญ้า ป่าพง ป่าแขม และปาตะวาง มีสัตว์ป่าชุกชุม ต่อมาเมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๖ บริษัทขุดคลอง และคูนาสยาม ได้ทำการขุดคลองซอยขึ้นเจ็ดคลอง ราษฎรจึงอพยพมาตั้งถิ่นฐาน เพื่อประกอบอาชีพในทางทำนา ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๔๗ จึงได้ตั้งที่ว่าการอำเภอ และสถานีตำรวจขึ้น เรียกว่า อ.คลองหลวง          หน้า ๒๖๙๒
            ๙๑๒. คลองใหญ่  อำเภอ ขึ้น จ.ตราด เดิมเป็นกิ่งอำเภอขึ้น อ.เมืองตราด เป็นอำเภอชายแดน ต่อกับประเทศกัมพูชา ยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๒          หน้า ๒๖๙๕
            ๙๑๓. คลอรีน  เป็นธาตุชนิดหนึ่ง มีผู้พบเมื่อปี พ.ศ.๒๓๑๗ แรกทีเดียวเข้าใจว่าเป็นออกซิเจน ต่อมาจึงมีผู้ตั้งชื่อว่า คลอรีน เมื่อปี พ.ศ.๒๓๕๓
                    คลอรีนใช้ทำประโยชน์ได้มาก แต่ก็เป็นธาตุที่มีพิษมาก ประโยชน์ที่สำคัญคือ ใช้เป็นสารฟอกจาง และใช้เป็นสารฆ่าเชื้อโรค           หน้า ๒๖๙๕
            ๙๑๔. คอลโรฟิลล์  นักวิทยาศาสตร์ชาวฝรั่งเศสได้ตั้งชื่อนี้ เมื่อปี พ.ศ.๒๓๖๑ คอลโรฟิลล์ มีหน้าที่สำคัญเกี่ยวกับการสังเคราะห์แสง ซึ่งเป็นกระบวนการทางเคมีที่พืชสีเขียว สร้างอาหารจำพวกคาร์โบไฮเดรท เช่น น้ำตาล และแป้ง เป็นต้น คลอโรฟิลล์ทำหน้าที่เป็นตัวคะตะไลต์ และสำหรับดูดพลังงานจากแสงแดด แสงสีน้ำเงินแกมม่วง และสีแดงจะถูกดูดไว้มากที่สุด ส่วนแสงสีเขียวจะสะท้อนออกมา จึงทำให้คลอโรฟิลล์มีสีเขียว           หน้า ๒๖๙๗
            ๙๑๕. คลัง ๑ - การ  คำว่าคลังโดยทั่ว ๆ ไป หมายถึง สถานที่เก็บของเป็นจำนวนมาก ๆ เช่น  คลังพัสดุและคลังสินค้า หรือสถานที่เก็บทรัพย์สมบัติของหลวง หรือสถานที่สำหรับเก็บรักษา และรับจ่ายเงินของแผ่นดิน บางครั้งหมายถึงกระทรวงการคลัง และบางครั้งหมายถึง เจ้าหน้าที่ของกระทรวงการคลัง เช่น คลังเขต คลังจังหวัด คลังอำเภอ ซึ่งปฎิบัติหน้าที่เกี่ยวกับการเงินของแผ่นดิน
                    ส่วนคำว่า การคลัง ที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบัน หมายความถึง การเงินของรัฐบาล หรือการเงินของแผ่นดิน
                    ในสมัยก่อนรายได้ของรัฐ หมายความถึงรายได้ของพระมหากษัตริย์ และโดยที่รายจ่ายของพระองค์ ส่วนใหญ่จ่ายโดยการพระราชทานที่ดิน และรายได้อันเกิดจากที่ดินที่พระราชทาน รายได้ที่เป็นตัวเงินจริง ๆ  จึงไม่ค่อยมีความสำคัญเท่าใดนัก ในด้านการบริหารงานของประเทศนั้น พระมหากษัตริย์ทรงมีอำนาจที่จะเรียกเอาบริการมาได้
                    นับแต่ปี พ.ศ.๒๓๙๕ เป็นต้นมา การคลังของประเทศไทยค่อย ๆ เปลี่ยนโฉมหน้าโดยที่รายจ่ายของรัฐจำต้องจ่ายเป็นตัวเงินมากขึ้นเป็นลำดับ แต่ไม่สามารถเก็บภาษีได้ตามอำเภอใจเพราะมีสนธิสัญญากับต่างประเทศบังคับไว้ทั้งอัตราและประเภทของภาษีอากร และยังบังคับไม่ให้เก็บภาษีอากรจากแหล่งใหม่อีกด้วย
                    ในระยะก่อนปี พ.ศ.๒๔๓๕ การบริหารการคลังของประเทศยากที่จะหยิบยกมาพิจารณาได้ การทำบัญชี การทำงบประมาณ รวมทั้งการตรวจสอบบัญชี เพิ่งมีมาเมื่อปี พ.ศ.๒๔๓๕  รายได้แผ่นดินเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในชั่วระยะเวลาเพียง ๕ ปี ได้เพิ่มจาก ๑๕ ล้านบาทเป็น ๔๐ ล้านบาท
                    พ.ศ.๒๔๖๙ ประเทศไทยได้รับสิทธิทางการคลังอย่างเต็มที่ อากรขาเข้ากลายเป็นแหล่งรายได้ที่ใหญ่ที่สุด แต่หลักการคลังสมัยใหม่ยังไม่ได้นำมาใช้ งบประมาณยังคงต้องมีรายได้เท่ากับรายจ่ายอยู่ตลอดเวลา การคลังของประเทศกลับทวีความฝืดเคืองยิ่งขึ้น
                    พ.ศ.๒๔๗๕ มีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง กระทรวงการคลังปรับปรุงภาษีอากรขึ้นใหม่  แต่ในชั้นแรก ไม่สู้จะมีการเปลี่ยนแปลงอะไรมากนัก
                    ระหว่าง พ.ศ.๒๔๘๔ - ๒๔๘๘ กระทรวงการคลังไม่ได้หารายได้เพิ่มเติมจากแหล่งใหม่เลย และอากรขาเข้าก็ได้หมดความสำคัญลงในระยะสงครามโลกครั้งที่สอง
                    ในระยะต่อมา รายได้ที่มาจากรัฐวิสาหกิจต่าง ๆ เริ่มมีความสำคัญมากขึ้น และภาษีเงินได้ค่อย ๆ สูงขึ้นเป็นลำดับ
                    นับแต่ปี พ.ศ.๒๕๐๒ รัฐบาลได้ใช้จ่ายเงินลงไปในด้านเศรษฐกิจเป็นจำนวนไม่ต่ำกว่าร้อยละ ๒๐ ของรายจ่ายทั้งสิ้น รายจ่ายทางเศรษฐกิจปรากฏสูงขึ้นเป็นอันดับหนึ่ง
            ๙๑๖. คลัง ๒ - กระทรวงการ  เดิมเป็นกรมคลังซึ่งเป็นกรมหนึ่งในสี่กรมที่เรียกว่าจตุสดมภ์ มีมาแล้วแต่แรกตั้งกรุงศรีอยุธยา (พ.ศ.๑๘๙๓)  เสนาบดีกรมคลังในสมัยต่อมายังมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับการต่างประเทศอีกด้วย เสนาบดีกรมคลัง ตำแหน่งโกษาธิบดีว่าการทั้งกรมคลัง และว่าการกรมท่า อันมีหน้าที่เกี่ยวกับการต่างประเทศอีกด้วย เป็นอยู่ตลอดมาจนถึงปลายรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า ฯ ได้แยกงานทั้งสองกรมออกเป็นคนละส่วน และต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๑๘ มีการตั้งกรมขึ้น ๑๒ กรม แล้วยกขึ้นเป็นกระทรวงทั้ง ๑๒ กรม กำหนดให้กรมท่าเป็นกระทรวงการต่างประเทศ และกรมคลังเป็นกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ และเปลี่ยนชื่อเป็นกระทรวงการคลัง เมื่อปี พ.ศ.๒๔๗๖        หน้า ๒๗๐๕
            ๙๑๗. คล้า  เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก มีเหง้าใต้ดิน ลำต้นสูงถึง ๒ เมตร ลำต้นใช้จักสานกันบ้าง          หน้า ๒๗๑๐
            ๙๑๘. คลาสสิก  เป็นชื่อเรียกลักษณะวรรรคดี และศิลปของชาติกรีกและโรมัน ในสมัยที่มีความเจริญสูงสุด          หน้า ๒๗๑๐
            ๙๑๙. คลี (อีสาน) - การเล่น  เป็นกีฬาพื้นเมืองอย่างหนึ่งของภาคอีสาน เล่นกันมากในสมัยโบราณ ปัจจุบันเล่นกันประปรายในชนบท และกลายมาเป็นเพียงการเล่นของเด็ก           หน้า ๒๗๑๑
            ๙๒๐. คลีฟแลนด์  เป็นชื่อเมืองหลายเมืองในประเทศสหรัฐอเมริกา แต่ที่มีชื่อเสียงและมีความสำคัญมาก อยู่ในรัฐไอดาโฮ เป็นเมืองใหญ่ที่สุดในรัฐนั้น และใหญ่เป็นอันดับหกของประเทศ          หน้า ๒๗๑๕
            ๙๒๑. คลีโอพัตรา  เป็นพระนามราชินี และเจ้าหญิงอีจิปต์ แห่งราชวงศ์ปโตเลอมี คลีโอพัตราองค์ที่รู้จักกันมาก และสำคัญที่สุดคือ คลีโอพัตราองค์ที่เจ็ด (พ.ศ.๔๗๔ - ๕๑๓)  เป็นราชธิดาของปโตเลอมีที่ ๑๑
                    เมื่อปโตเลอมีที่ ๑๑ สิ้นพระชนม์พระนางก็ได้ครองราชสมบัติร่วมกับพระอนุชาคือ ปโตเลอมีที่ ๑๒ ต่อมาปโตเลอมีที่ ๑๒ ได้ขับไล่พระนางจากราชสมบัติ จึงได้หนีไปซ่องสุมผู้คนในซีเรีย ทางโรม จูเลียส ซีซาร์ ได้ช่วยเหลือให้พระนางชิงราชสมบัติคืน และประกาศยกพระนางเป็นราชินีของอีจิปต์
                    คลีโอพัตรามีโอรสกับจูเเลียส ซีซาร์  องค์หนึ่งคือ ซีซาเรียน หรือปโตเลอมีที่ ๑๔ และมีโอรส - ธิดาแฝด กับมาร์ก แอนโทนี          หน้า ๒๗๑๕
            ๙๒๒. คลื่น  คลื่นในมหาสมุทรแบ่งออกได้เป็นคลื่นผิวน้ำ และคลื่นชนิดทำลาย
                        คลื่นผิวน้ำ  เกิดขึ้นเนื่องจากลม ถ้ามีแรงลมปะทะ จะทำให้เกิดคลื่น และคลื่นทางด้านต้นลมจะมีความกดดัน มากกว่าทางด้านปลายลม รูปร่างของคลื่นจะเห็นอาการนูนสูงขึ้น และต่ำลงติดต่อกันไป ตามความยาวของผิวพื้นทะเล ซึ่งเป็นลักษณะของคลื่นชนิดเคลื่อนตัว เมื่อมีกระแสลมพัดผ่านผิวพื้นทะเล จะปรากฎมีคลื่นทุกขนาดเกิดขึ้น คลื่นเหล่านี้บางครั้งก็เคลื่อนที่ไปในทิศทางเดียวกับลม บางครั้งก็เฉไปทางอื่น
                        คลื่นต่าง ๆ เหล่านี้เกิดขึ้นได้เพราะพลังงานได้ถูกเปลี่ยนจากลมไปสู่ทะเล เมื่อคลื่นเคลื่อนออกจากบริเวณที่มีลมพัด มันจะเคลื่อนไปเป็นระยะทางไกล ๆ แล้วจึงจะไปกระทบชายฝั่ง เมื่อเป็นเช่นนี้คลื่นจะเสียพลังงานไป และความสูงของคลื่นจะลดลง เพราะมีแรงปะทะจากอากาศ ขณะเดียวกับความเร็วของคลื่น ก็จะลดลงด้วย
                        คลื่นชนิดทำลาย  เกิดขึ้นโดยแผ่นดินไหว หรือพายุแรงซึ่งพัดเข้าสู่ฝั่ง คลื่นทำลายซึ่งเกิดขึ้นโดยอาการแผ่นดินไหว หรือเรียกกันอีกอย่างหนึ่งว่า สึนามิ มีความเกี่ยวข้องอยู่กับการนูนสูงขึ้น หรือต่ำลงของผิวโลกใต้ทะเล ซึ่งทำให้เกิดคลื่นในแนวขวาง คลื่นชนิดนี้อาจจะมีขนาดมหึมา ทั้งในทะเลเปิด และชายฝั่ง และจะเคลื่อนตัวไปโดยรวดเร็ว วิ่งเข้าทำลายบ้านเมือง เกิดความเสียหายอย่างใหญ่หลวง บางครั้งคลื่นมีความสูงถึง ๓๕ เมตร และเคลื่อนตัวไปได้ตั้งครึ่งโลก ภายในเวลาประมาณ ๓๒ ๑/๒ ชั่วโมง          หน้า ๒๗๑๘
            ๙๒๓. คลื่นวิทยุ  เป็นปรากฎการณ์ที่มีทั้งสนามไฟฟ้า ที่ผันแปรไปตามความถี่วิทยุคือ ผันแปร ไปตามเครื่องส่ง ส่งความถี่วิทยุซึ่งอาจเคลื่อนที่ไปในอากาศได้
                    ประโยชน์ของคลื่นวิทยุนอกจากใช้ในการติดต่อสื่อข่าวสารไปมาหากัน โดยมิต้องใช้สายเชื่อมโยงถึงกันแล้ว ยังช่วยในการส่งภาพเสียง หรือสัญญาณอื่น ๆ อีกด้วย          หน้า ๒๗๒๖
            ๙๒๔. คลุด - ปลา  ดูข้าวเม่า - ปลา (ลำดับที่ ๗๔๔)  ปลาชนิดนี้บางก็เรียกว่า ปลาจะละเม็ดขาว           หน้า ๒๗๓๓
            ๙๒๕. คลุ้ม  เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก มีลักษณะคล้ายกันกับคล้า แต่ต้นย่อมกว่า ลำต้นใช้จักสานได้          หน้า ๒๗๓๓
            ๙๒๖. ควนขนุน  อำเภอ ขึ้น จ.พัทลุง แรกตั้งเป็นอำเภอขึ้น เมื่อปี พ.ศ.๒๔๓๙  ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๔๒ ได้ย้ายที่ว่าการไปตั้งที่บ้านมะกอก เรียก อ.มะกอกใต้ แล้วเปลี่ยนชื่อเป็น อ.ปากประ ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๕๖  ย้ายไปตั้งที่บ้านทะเลน้อย เรียกว่า อ.ทะเลน้อย แล้วย้ายมาตั้งที่ ต.พนางตุง จึงเปลี่ยนชื่อเป็น อ.พนางตุง ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๖๗ ได้ย้ายไปตั้งที่ ต.ควนขนุน จึงเปลี่ยนชื่อเป็น อ.ควนขนุน          หน้า ๒๗๓๓
            ๙๒๗. ควอนตัม - ทฤษฎี  พลังงานของระบบอะตอม ซึ่งมีอิเล็กตรอนหมุนอยู่รอบ ๆ นิวเคลียส อาศัยโมเมนตัมเชิงมุม ของอิเล็กตรอน เมื่ออิเล็กตรอนมีวงจรรอบนิวเคลียสเล็กลง โมเมรตัมเชิงมุมของอิเล็กตรอนลดลงด้วย พลังงานของระบบจะลดเหลือน้อยกว่าเดิม พลังงานส่วนเกินจะถูกปลดปล่อยออกมาเป็นการแผ่รังสี หน่วยของพลังงานน้อยที่สุดที่ถูกปลดปล่อยนี้เรียกว่า ควอนตัม
            ๙๒๘. ควัมบดี - พระ  ๑. พระอรหันต์พุทธสาวก เป็นสหายคนหนึ่งในสี่ของพระยศเถระ ได้บวชตามพระยศเถระแล้วได้สำเร็จเป็น ภายหลังไปสำนักอยู่ที่ป่าอัญชนวัน ในเขตเมืองสาเกต
                    เมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จไปยังอัญชนวัน และมีพระภิกษุหลายรูปติดตามเสด็จ วันหนึ่งภิกษุเหล่านี้พักนอนที่ชายหาดแม่น้ำสรภู ตกกลางคืนน้ำในแม่น้ำสูงขึ้นอย่างกระทันหัน พระพุทธเจ้าตรัสสั่งพระควัมบดี ไปบังคับไม่ให้ไหลมาถึงชายหาด ที่พระภิกษุเหล่านั้นนอนอยู่ ท่านก็ได้แสดงอิทธิปาฎิหารย์บังคับน้ำให้หยุดไหล จนน้ำท้นเอ่ออยู่ไกลจากที่นั่น มีขนาดสูงคล้ายยอดเขา
                    ๒. ชื่อพระอรหันต์องค์หนึ่ง อันมีกล่าวอยู่ในคัมภีร์ศาสนวงศ์ว่า พระพุทธเจ้าเสด็จมาประดิษฐานพระศาสนาที่เมืองสุธัมมปุระ(เมืองสะเทิน) ในรามัญประเทศก็เพราะพระควัมบดี  ไปกราบทูลอาราธนา
            ๙๒๙. ควายหรือกระบือ  เป็นสัตว์เลี้ยงชนิดหนึ่งมีอยู่แถบทวีปเอเซีย ทวีปอัฟริกาและทวีปยุโรปตะวันออก ควายอาจแบ่งออกเป็นสองพวกตามรูปร่าง และประโยชน์ของมันคือ ควายงามและควายนม          หน้า ๒๗๓๗
            ๙๓๐. ควาว - พรรณไม้ ดูขว้าว (ลำดับที่ ๗๐๒)          หน้า ๒๗๓๙
            ๙๓๑. ควินติเลียน (พ.ศ.๕๗๘ - ๖๓๘) เกิดในประเทศสเปญ ปัจจุบันเป็นครูที่สอนได้ผลดีมากเป็นนักวาทศิลป์รุ่นแรก ที่ได้รับความอุปถัมภ์จากจักรพรรดิ์เวสปาเซียน ได้แต่งหนังสือหลักการพูด จึงได้รับยกย่องว่าเป็นชาวโรมันคนแรกที่แต่งตำราการศึกษาอย่างมีเหตุผล           หน้า ๒๗๔๐
            ๙๓๒. ควินิน  ๑. เป็นอัลคาลอยด์ได้จากเปลือกแห้งของลำต้น หรือเปลือกแห้งของรากต้นซิงโกนา เป็นผงผลึกสีขาว ไม่มีกลิ่น มีรสขมจัด ครั้งหนึ่งเคยใช้เป็นยารักษาไข้มาเลเรีย
                        ๒. หมายถึงเกลือต่าง ๆ ของแอลคาลอยด์ควินินด้วย          หน้า ๒๗๔๐
            ๙๓๓. ควีโต  เป็นเมืองหลวงของสาธารณรัฐเอวาดอร์ อยู่สูงกว่าระดับน้ำทะเล ๒,๘๐๕ เมตร เป็นเมืองที่เก่าแก่เมืองหนึ่งของโลก ในทวีปอเมริกาใต้ เคยเป็นเมืองหลวงตั้งแต่ครั้งยังเป็นดินแดนของพวกอินเดียแดง หน้า ๒๗๔๑
            ๙๓๔. ควีนแมรี  ๑. เป็นพระนามสมเด็จพระราชินีแห่งประเทศอังกฤษ ซึ่งมีอยู่สององค์คือ พระนางเจ้าแมรี่ที่ ๑และพระนางเจ้าแมรี่ที่ ๒
                       พระนางเจ้าแมรีที่ ๑ หรือที่รู้จักกันในพระนามว่า แมรี ทิวดอร์ (พ.ศ.๒๐๕๙ - ๒๑๐๑) ได้ขึ้นครองราชย์สืบต่อจากพระเจ้าเอ็ดเวอร์ดที่ ๖ เมื่อปี พ.ศ.๒๐๙๖
                       พระนางเจ้าแมรีที่ ๒ (พ.ศ.๒๒๐๕ - ๒๒๓๗) ได้ขึ้นครองราชย์คู่กับพระสวามีคือพระเจ้าวิลเลี่ยมที่ ๓ เมื่อปี พ.ศ.๒๒๓๑
                    ๒. เป็นพระนามสมเด็จพระราชินีแห่งสกอตแลนด์ เป็นที่รู้จักกันในพระนามว่า แมรีแห่งสกอตส์ หรือแมรีสจวต (พ.ศ.๒๐๘๕ - ๒๑๓๐) ได้อภิเษกสมรสกับเจ้าชายฟรานซิส รัชทายาทแห่งฝรั่งเศส เมื่อพระสวามีได้เสวนราชย์ในปี พ.ศ.๒๑๐๒ ทรงพระนามว่าพระเจ้าฟรานซิสที่ ๒ พระนางก็ทรงมีฐานะเป็นพระราชินีแห่งฝรั่งเศส และสกอตแลนด์พร้อมกัน ในปี พ.ศ.๒๑๐๓ พระเจ้าฟรานซิสที่ ๒ สิ้นพระชนม์ พระนางจึงเสด็จกลับมาครองราชย์ที่สกอตแลนด์
                    ๓. เป็นชื่อเรือเดินสมุทรลำแรกของอังกฤษ เริ่มสร้างในปี พ.ศ.๒๔๗๓ ปล่อยลงน้ำในปี พ.ศ.๒๔๗๗
            ๙๓๕. ควีนสแลนด์  เป็นชื่อรัฐในประเทศออสเตรเลีย มีขนาดใหญ่เป็นอันดับสองรองจากรัฐออสเตรเลียตะวันตก อยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของออสเตรเลีย ทางตะวันออกตกมหาสมุทรแปซิฟิก ทางเหนือตกทะเลในช่องแคบทอเรส ทางตะวันตกเฉียงเหนือตกทะเลในอ่าวคาร์เปนทาเรีย มีฝั่งทะเลยาวประมาณ ๕,๑๗๕ กม. ด้านตะวันออกมีแนวหิมะปะการังที่เรียกชื่อว่า เกรต แบเรียร์ รีฟ
                    รัฐนี้กัปตันคุกได้มาสำรวจพบใน ปี พ.ศ.๒๓๑๓ เมื่อออสเตรเลียได้รับเอกราชเป็นประเทศในเครือจักรภพ ในปี พ.ศ.๒๔๔๕ รัฐนี้ก็มีฐานะเป็นรัฐหนึ่งของออกเตรเลีย         หน้า ๒๗๔๗
            ๙๓๖. ควีนเอลิซาเบธ  ๑. เป็นพระนามของสมเด็จพระราชินีแห่งประเทศอังกฤษ ซึ่งมีอยู่สององค์คือพระนางเจ้าเอลิซาเบธที่ ๑ และพระนางเจ้าเอลิซาเบธที่ ๒
                       พระนางเจ้าเอลิซาเบธที่ ๑ (พ.ศ.๒๐๗๖ - ๒๑๔๖) ขึ้นครองราชย์เมื่อปี พ.ศ.๒๑๐๑ ในรัชสมัยของพระองค์ ประเทศอังกฤษได้เจริญรุ่งเรืองมาก พระนางมิได้ทรงอภิเษกสมรส
                       พระนางเจ้าเอลิซาเบธที่ ๒ ประสูติเมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๙ ขึ้นครองราชย์ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๕ ได้ทรงอภิเษกสมรสกับเจ้าชายฟิลิป ซึ่งได้รับพระยศเป็นดยุคแห่งเอดินเบอเรอะ
                    ๒. เป็นชื่อเรือ เริ่มสร้างในปี พ.ศ.๒๔๗๙ ปล่อยลงน้ำในปี พ.ศ.๒๔๘๑          หน้า ๒๗๔๙
            ๙๓๗. คหกรรมศาสตร์  เป็นคำที่เพิ่งเกิดขึ้นปี พ.ศ.๒๕๐๒ ก่อนหน้านี้เคยใช้เรียกกันต่าง ๆ เช่น การเรือน การช่าง เคหศาสตร์ คหศาสตร์ คหเศรษฐศาสตร์ เคหเศรษฐศาสตร์ เป็นต้น
                    คำนิยาม มุ่งไปในแนวเดียวกับอเมริกาคือศิลปะและศาสตร์ของการครองเรือน          หน้า ๒๗๔๙
            ๙๓๘. คอ  ในความหมายที่เกี่ยวกับสัตว์หมายถึงส่วนของร่างกาย ที่ต่อส่วนหัวกับส่วนตัวของสัตว์นับเป็นส่วนสำคัญของร่างกาย ของสัตว์ที่มีชีวิตอยู่บนบก
                    คอมีกระดูกสันหลังประกอบขึ้นเป็นโครง ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม จะมีจำนวนกระดูกสันหลังเฉพาะที่คอเจ็ดอัน ภายในคอมีส่วนของอวัยวะภายในเรียกว่า ฟาริ้งซ์ เป็นทางติดต่อนำอาหาร และน้ำจากปากเข้าสู่หลอดอาหาร และเป็นทางติดต่อจากช่องจมูกให้เป็นทางผ่านของลมเข้าสู่กล่องเสียง และต่อไปสู่ท่อลม
                    ภายในคอมีต่อมเอนโดครายน์เช่น ต่อมไธรอยด์ที่ควบคุม การใช้ออกซิเจนของร่างกาย และการทำให้เกิดความร้อนมากน้อยในร่างกาย           หน้า ๒๗๗๐
            ๙๓๙. ค้อ - ปลา  อยู่ในวงศ์ปลาหมู แต่รูปร่างแปลกกว่าชนิดอื่นในสกุลเดียวกัน           หน้า ๒๗๗๕
            ๙๔๐. คอกเทล  เป็นเครื่องดื่ม ซึ่งผสมเหล้าชนิดต่าง ๆ ดื่มก่อนอาหาร และได้เริ่มมีขึ้นในอเมริการ้อยกว่าปีมาแล้ว เครื่องดื่มชนิดนี้เดิมทีจะมีกำเนิดขึ้นมาอย่างไรนั้น ไม่เป็นที่ประจักษ์แน่นอน     หน้า ๒๗๗๖
            ๙๔๑. คอเคซัส  ๑. ชื่อเขตภูมิภาคของรุสเซีย เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า คอเคเซีย อยู่ระหว่างทะเลดำ และทะเลสาบแคสเปียน มีพื้นที่ประมาณ ๔๐๐,๐๐๐ ตารางกิโลเมตร
                    แคว้นนี้ในสมัยโบราณเป็นที่อยู่อาศัยของชนเผ่าคอเคเซีย แต่ต่อมาถูกชนชาติต่าง ๆ เข้ามารุกรานได้รับอารยธรรมต่าง ๆ ปะปนกันมาก ในที่สุดจึงได้เปลี่ยนไปอยู่ในปกครองของรุสเซีย
                    ๒. ชื่อภูเขา  เป็นเทือกเขายาวประมาณ ๑,๑๕๐ กม. ตั้งแต่ทะเลดำถึงทะเลสาบแคสเบียน ถือกันว่าเป็นพรมแดนที่แบ่งเขตทวีปยุโรป กับทวีปเอเชีย           หน้า ๒๗๘๓
             ๙๔๒. คองโก  ๑. ชื่อแม่น้ำ  เป็นแม่น้ำยาวมากสายหนึ่งของโลกคือ ยาวประมาณ ๔,๕๐๐ กม. นับว่ามีความยาวเป็นที่สองของแม่น้ำในทวีปอัฟริกา รองจากแม่น้ำไนล์ ยอดของแม่น้ำสายนี้เกิดจากที่ราบสูงคาตางกา ทางตะวันออกเฉียงใต้ของสาธารณรัฐคองโก ไหลไปลงมหาสมุทรแอตแลนติก
                    นักเดินเรือชาวโปร์ตุเกส เป็นชาวผิวขาวคนแรกที่เดินเรือจากยุโรปคนแรกที่เดินเรือจากยุโรป มาพบแม่น้ำสายนี้ ในปี พ.ศ.๒๐๒๕
                    ๒. ชื่อประเทศ  เดิมเป็นอาณานิคมของเบลเยี่ยม มีชื่อว่า แคว้นเบลเยี่ยมคองโก ต่อมาได้รับเอกราชเมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๓  มีเมืองหลวงชื่อ ลีโอโปลด์วิลล์ มีอาณาเขตส่วนใหญ่อยู่ในลุ่มแม่น้ำคองโก และมีทางติดต่อกับมหาสมุทรแอตแลนติก ด้วยผืนดินแคบ ๆ ที่ปากแม่น้ำคองโก ซึ่งกว้างเพียง ๔๐ กม.
                    ๓. ชื่อประเทศ  เดิมเป็นอาณานิคมฝรั่งเศสมีชื่อว่า คองโกตอนกลาง ได้รับเอกราชเมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๑  มีเมืองหลวงชื่อ ปราสซาวิลล์ ประเทศคองโกนี้อยู่ทางทิศตะวันตกของเบลเยี่ยมคองโก           หน้า ๒๗๘๔
            ๙๔๓. คองดอร์เซต์  (พ.ศ.๒๒๘๖ - ๒๓๓๗)  เป็นนักคณิตศาสตร์ นักปรัชญา และนักปฎิวัติ ที่ยิ่งใหญ่ผู้หนึ่งชาวฝรั่งเศส ได้แต่งหนังสือวิชาคำนวณขึ้นหลายเล่ม           หน้า ๒๗๙๐
            ๙๔๔. คอญจีเวรัม  เป็นเมืองเก่าแก่ที่สุดเมืองหนึ่งของอินเดีย ตั้งอยู่ถัดเมืองมัทราสลงไปทางตะวันตกเฉียงใต้เล็กน้อย เคยเป็นเมืองหลวงของกษัตริย์โบราณ ในราชวงศ์ปัลลวะ ซึ่งเคยนำวัฒนธรรมอินเดียมาเผยแพร่ ในประเทศต่าง ๆ ทางเอเชียอาคเนย์ โดยเฉพาะประเทศจามและประเทศเขมรสมัยโบราณ ชาวอินเดียถือว่าเมืองนี้เป็นที่ศักดิ์สิทธิ์แห่งหนึ่งในเจ็ดของอินเดีย มีเทวาลัยขนาดใหญ่โตแห่งหนึ่ง มีความงดงามทางสถาปัตยกรรม และประติมากรรมไม่น้อย           หน้า ๒๗๙๓
            ๙๔๕. คอแดง - งู  เป็นงูไม่มีพิษ อยู่ในวงศ์งูเห่า            หน้า ๒๗๙๓
            ๙๔๖. คอตีบ - โรค  เป็นโรคติต่อซึ่งโดยมาเกิดแก่ทางเดินหายใจ เช่น หลอดลม ภายในลำคอ และต่อมทอมซิล เป็นต้น  เพราะมีเชื้อจุลินทรีย์ชนิดหนึ่ง ไปทำให้เยื่ออ่อน ของอวัยวะดังกล่าวเกิดการอักเสบและถูกทำลาย จนทำให้ช่องหลอดลมหรือช่องภายในคอแคบเข้า และในที่สุดตันหายใจเข้าออกไม่ได้ โรคนี้จะเป็นมากแก่เด็กอายุต่ำกว่าสิบปี บางทีถ้ามีพิษของเชื้อโรคซึมเข้าไปในโลหิตเป็นจำนวนมาก พิษนั้นสามารถทำลายอวัยวะสำคัญได้ง่าย เช่น หัวใจ หรือเส้นประสาท           หน้า ๒๗๙๓
            ๙๔๗. คอนกรีต  เป็นของผสมของมวลรวมกับเชื้อประสาน ที่ใช้กันอยู่มีสองชนิดคือ แอสฟัลต์ และซีเมนต์ แต่เนื่องจากงานก่อสร้างทั่วไป ใช้ซีเมนต์เป็นเครื่องประสาน คำว่าคอนกรีต จึงหมายถึงของผสมของมวลรวมกับซีเมนต์ ซีเมนต์ที่ใช้ในงานคอนกรีตทั่วไปเป็น ซีเมนต์ปอร์ตแลนด์
                    ส่วนมวลรวมมีสองชนิดคือ ชนิดละเอียดได้แก่ ทราย ชนิดหยาบ ได้แก่ หินย่อยหรือกรวด
                    คอนกรีต จะมีความแข็งแรงทนทานต่อเมื่อมีเนื้อแผ่นคือ มีทรายเข้าไปอุดช่องว่างในหินย่อยหรือกรวด และมีซีเมนต์เป็นเชื้อประสานยึดมวลรวมทั้งหมด เป็นเนื้อเดียวกัน โดยอาศัยน้ำเป็นสื่อทรายที่ใช้ต้องสะอาด ปราศจากเปลือกหอยและดิน น้ำที่ใช้ผสมควรเป็นน้ำสะอาด ปราศจากกรด ด่าง น้ำมัน
                    สัดส่วนระหว่างซีเมนต์ ทราย หิน หรือกรวด และน้ำนั้นขึ้นอยู่กับขนาดรูปร่างของมวลรวม และความข้นเหลวของคอนกรีต ที่ใช้ในงาน คอนกรีตเมื่อผสมเสร็จแล้ว ต้องเทลงในแบบก่อนซีเมนต์เริ่มแข็งตัวครั้งแรก ๓๐ นาที เป็นอย่างน้อย
                   คอนกรีตเสริมเหล็ก  เริ่มใช้ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.๑๔๑๑ โดยมีหลักว่าคอนกรีตทานความเค้นอัด และใช้เหล็กทานความเค้นดึง และความเค้นดึงเฉือนด้วย นอกจากนั้นยังมีความทนทานต่อการแตกสลาย ความสะดวกในการทำให้เป็นรูปแบบต่าง ๆ ตามที่ต้องการ ตลอดจนต้านทานไฟ
                   คอนกรีตอัดแรง  ใช้ได้ดีและประหยัดกว่าคอนกรีตเสริมเหล็ก ในงานหลายอย่างเช่น สะพาน หลังคา พื้นและโครงช่วงยาว ๆ           หน้า ๒๗๙๕
            ๙๔๘. คอนคอร์ด  เป็นชื่อเมืองในรัฐมาสซาจูเซตต์ สหรัฐอเมริกา เป็นเมืองเก่าตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ.๒๑๗๘ มีความสำคัญทั้งทางประวัติศาสตร์และวรรณคดี
                    การรบที่เมืองคอนคอร์ด นับเป็นการต่อสู้อย่างรุนแรงเป็นครั้งแรก ระหว่างกองทัพอังกฤษและชาวอาณานิคม เป็นการเปิดฉากสงครามอิสระภาพ อเมริกันอันยาวนานถึงเจ็ดปี (พ.ศ.๒๓๑๙ - ๒๓๒๖)           หน้า ๒๘๐๐
            ๙๔๙. คอนเซอร์เวตีฟ  มักจะแปลเป็นภาษาไทยว่า อนุรักษ์นิยม เป็นชื่อของพรรคการเมืองที่มีวัตถุประสงค์ รักษาระเบียบประเพณี ตลอดจนสถาบันต่าง ๆ ของบ้านเมือง
                    ในประเทศอังกฤษ คำนี้เป็นชื่อพรรคการเมืองใหญ่ และสำคัญพรรคหนึ่ง มีกำเนิดสืบมาจากคำ ทอรี มีรากศัพท์เดิม จำคำ ไอริช ที่แปลว่า ผู้ตามล่า และเป็นชื่อล้อเลียนที่ใช้เรียกผู้ที่คัดค้านการตัดสิทธิ สืบราชสมบัติของดยุคแห่งยอร์ค เนื่องจากนับถือศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิก (พ.ศ.๒๒๒๒ - ๒๒๒๘)
                    ประมาณปี พ.ศ.๒๓๗๓ พรรคทอรี ได้เปลี่ยนชื่อเป็น พรรคคอนเซอร์เวตีฟ
                    ในด้านการเมือง พรรคคอนเซอร์เวตีฟ สนับสนุนและปฎิบัติตามกฎหมาย และประเพณีต่าง ๆ ซึ่งเป็นรากฐานของระบอบปริมิตาญาสิทธิราช มีพระมหากษัตริย์เป็นองค์ประมุข และสาสนาคริสต์นิกายโปรเตสตันต์ เป็นศาสนาสำคัญ           หน้า ๒๘๐๑
            ๙๕๐. ค้อนทอง - นก  ดู ตีทอง - นก  (ลำดับที่.....)            หน้า ๒๗๐๓
            ๙๕๑. คอนเนกติกัต  ๑.  เป็นมลรัฐในประเทศสหรัฐอเมริกา อยู่ทางภาคตะวันออกของประเทศ ทางเหนือจดรัฐมาสซาจูเสตส์ ทางตะวันออกจดรัฐโรดส์ไอส์แลนด์ ทางใต้จดตกอ่าวลองไอส์แลนด์ ในมหาสมุทรแอตแลนติก ทางตะวันตกจดรัฐนิวยอร์ก
                    คำว่า คอนเนกติกัต มาจากภาษาอินเดียน แปลว่าดินแดนที่อยู่ข้าง ๆ แม่น้ำ รัฐนี้เคยมีธารน้ำแข็ง เคลื่อนที่ผ่านมาทำให้มีทะเลสาบมากมาย มีเมืองฮาร์ตฟอร์ด เป็นเมืองหลวง มีเมืองงดงามหลายเมือง ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมอเมริกันยุคต้น ๆ
                    พ่อค้าชาววิลันดา เป็นผู้พบแม่น้ำคอนเนกติกัต และได้สำรวจชายฝั่งเมื่อปี พ.ศ.๒๑๕๗
                    ๒.  ชื่อแม่น้ำสายหนึ่ง อยู่ทางภาคตะวันออกของประเทศสหรัฐอเมริกา ยอดน้ำเกิดจากทะเลสาบคอนเนกติกัต แล้วไหล
ลงมาทางใต้ ผ่านภาคกลางของรัฐคอนเนกติกัต ลงสู่อ่าวลองไอส์แลนด์
            ๙๕๒. คอนราด โจเซฟ (พ.ศ.๒๔๐๐ - ๒๔๖๗) เป็นนักประพันธ์อังกฤษ           หน้า ๒๘๐๔
            ๙๕๓. คอนแวนต์ หมายถึง สถานที่พำนักของนางชีในคริสตศาสนานิกายโรมันคาทอลิก สำนักนางชีแห่งแรกตั้งขึ้นโดยคณะนางชีนักบุญพาโคมิอุส ในปี พ.ศ.๘๖๓  ตั้งอยู่ในทะเลทรายประเทศอียิปต์  คอนแวนต์แต่ละแห่งมีบิชอปในละแวกบ้านนั้น ๆ เป็นผู้ควบคุมดูแล  โรงเรียนคอนแวนต์มีบทบาทสำคัญทางการศึกษาในประเทศต่าง ๆ มากมาย จัดตั้งและดำเนินการโดยคณะนางชีและเป็นส่วนหนึ่งของคอนแวนต์นั้น
                ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ คณะนางชีเซ็นต์มอร์ได้เข้ามาในพระนครเมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๓  ต่อมาคณะนางชีเซ็นต์พอลเดอชาดส์จากประเทศฝรั่งเศส ได้รับดำเนินกิจการของคอนแวนต์ คณะเซ็นต์มอร์ ซึ่งรับเลี้ยงเด็กกำพร้าจัดตั้งโรงเรียนเซ็นต์โยเซฟคอนแวนต์ ในปี พ.ศ.๒๔๕๐ และคณะนางชีเซ็นต์พอล ได้สร้างโรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์ขึ้นในปี พ.ศ.๒๔๔๗
                ในปี พ.ศ.๒๔๖๘ คณะนางชีเซ็นต์พอลได้ตั้งโรงเรียนเซ็นต์ฟรังซิสซาเวียร์คอนแวนต์ขึ้น โรงเรียนคอนแวนต์ที่มีชื่อเสียงอีกแห่งหนึ่งในพระนครคือ โรงเรียนมาแตร์เดอีวิทยาลัย ซึ่งคณะนางชีเออร์ซลินจัดตั้งขึ้น เมื่อปี พ.ศ.๒๔๗๑           หน้า ๒๘๑๐
            ๙๕๔. คอนสแตนติโนเปิล  เป็นชื่อเมือง ปัจจุบันเรียกว่า อิสตันบูล ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศตุรกีบนฝั่งทั้งสองของช่องแคบบอสฟอรัส อยู่ระหว่างทะเลดำ และทะเลมาร์มารา
                    ประวัติเดิมของเมืองนี้มีว่าจักรพรรดิคอนสแตนไตน์แห่งจักรวรรดิโรมันได้เลือกสร้างเมืองหลวงใหม่ขึ้นทางภาคตะวันออก โดยเลือกเอาเมืองเก่าของกรีกชื่อเมืองไบแซนติอัม ให้ชื่อเมืองนี้ว่าคอนสแตนติโนเปิล เมืองนี้มีระยะรุ่งเรืองมาก ในระหว่างปี พ.ศ.๑๐๗๐ - ๑๑๐๗ ซึ่งเป็นรัชสมัยจักรพรรดิจัสติเนียน
                    กรุงคอนสแตนติโนเปิลสมัยต่อมาประสบการรุกรานของชนชาติออตโตมันเติร์ก ซึ่งแผ่ขยายอำนาจทางแสนยานุภาพ และศาสนาอิสลาม พวกเติร์กยึดกรุงคอนสแตนติโนเปิลได้ ในปี พ.ศ.๑๙๙๖ แล้วเปลี่ยนชื่อเมืองนี้ใหม่ว่า อิสตันบูล ต่อมาในปี พ.ศ.๒๑๕๙ ได้มีการปรับปรุงวิหารเซ็นต์โซเฟีย เป็นมัสยิดอิสลามเรียกชื่อใหม่ว่า มัสยิดสีฟ้า           หน้า ๒๘๑๒
            ๙๕๕. คอนสแตนไตน์มหาราช (ประมาณ พ.ศ.๘๒๓ - ๘๘๐) ในตอนปลายจักรวรรดิโรมัน มีสงคราม      หน้า ๒๘๑๕
กลางเมืองเพื่อแย่งชิงตำแหน่งจักรพรรดิกันขึ้น ผู้ที่ได้ชัยชนะในปี พ.ศ.๘๖๗ คือ คอนสแตนไตน์ ภายหลังปรากฏพระนามว่า จักรพรรดิคอนสแตนไตน์มหาราช ทรงเป็นจักรพรรดิโรมันองค์แรกที่รับนับถือคริสตศาสนา
            ๙๕๖. คอนสวรรค์  อำเภอขึ้น จ.ชัยภูมิ เดิมเป็นกิ่งอำเภอขึ้น อ.เมืองชัยภูมิ ยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๙        หน้า ๒๘๑๙
            ๙๕๗. คอนสาร  อำเภอขึ้น จ.ชัยภูมิ เดิมเป็นกิ่งอำเภอขึ้น อ.เมืองชัยภูมิ ยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๒          หน้า ๒๘๑๙
            ๙๕๘. ค้อนหอย - นก  ดูช้อนหอย - นก (ลำดับที่)           หน้า ๒๘๒๑
            ๙๕๙. คอบเด็น, ริชาร์ด (พ.ศ.๒๓๔๗ - ๒๔๐๘) เป็นรัฐบุรุษและนักเศรษฐศาสตร์ชาวอังกฤษ              หน้า ๒๘๒๑
            ๙๖๐. คอปต์  หมายถึง ชาวพื้นเมืองอียิปต์ที่นับถือคริสตศาสนานิกายคอปติก อาศัยอยู่แถบภาคใต้ของอียิปต์ คริสตศาสนาได้แพร่เข้าไปในประเทศอียิปต์ ตั้งแต่สมัยแรก กลางพุทธศตวรรษที่ ๘ และเป็นศาสนาสำคัญของอียิปต์ นับตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ ๑๐ จนถึงสมัยที่ชาวอาหรับได้เข้าปกครอง และนำศาสนาอิสลามไปเผยแพร่แก่ชาวพื้นเมือง พวกคอปต์ถูกประหารชีวิตเป็นจำนวนมากในฐานะเป็นคนนอกศาสนา
                    พวกคอปต์มีบทบาทสำคัญช่วยเหลือชาวอาหรับในการยึดครองประเทศอียิปต์ในปี พ.ศ.๑๑๗๐  อาหรับได้ให้เสรีภาพทางศาสนา แก่พวกคอปต์ชั่วระยะเวลาหนึ่ง ภายหลังพวกมุสลิมได้บีบคั้นพวกคอปต์ รวมทั้งออกกฎหมายให้พวกคอปต์แต่งกายตามแบบของตน โดยเฉพาะ ยิ่งทำให้พวกคอปต์ยึดมั่นในศาสนาของตนยิ่งขึ้น แยกตนออกจากสังคมของชนชั้นที่นับถือศาสนาอื่น ๆ ดังนั้นพวกคอปต์ จึงจัดว่าเป็นผู้รับเชื้อสายโดยตรงจากชาวอียิปต์ในสมัยโบราณ           หน้า ๒๘๒๔
            ๙๖๑. คอพอก - โรค  เป็นโรคที่ต่อมไธรอยด์ที่อยู่ที่คอใต้คางโตขึ้นจนเห็นด้วยตาและคลำได้ สาเหตุสำคัญ           หน้า ๒๘๒๖
ที่ทำให้เกิดโรคคอพอกเชื่อกันว่ามาจากการขาดธาตุไอโอดีนในอาหารและน้ำดื่ม
            ๙๖๒. คอพโน  เป็นชื่อเมืองสำคัญในประเทศลิทัวเนีย เป็นเมืองหลวงของประเทศนี้
                    เมืองนี้มีชื่อกล่าวถึงครั้งแรกในพุทธศตวรรษที่ ๑๙ ในฐานะที่เป็นศูนย์กลางการค้าในสมัยกลางและเป็นที่มั่นของชาวลิทัวเนียในการต่อต้านเยอรมัน ที่พยายามขยายอำนาจมาทางตะวันออก           หน้า ๒๘๒๘
            ๙๖๓. ค่อม - นาง  ดูกุจจี (ลำดับที่ ๔๗๖)           หน้า ๒๘๒๙
            ๙๖๔. ค่อม - แมลง  เป็นแมลงปีกแข็งชนิดหนึ่งในจำพวกด้วงงวง           หน้า ๒๘๒๙
            ๙๖๕. คอมมิวนิสต์  เป็นคำทับศัพท์จากคำภาษาอังกฤษ ซึ่งหมายความถึงพวกคอมมิวนิสต์ คือบุคคลผู้เลื่อมใสในลัทธิคอมมิวนิสต์
                    คำภาษาอังกฤษมาจากคำภาษาลาตินแปลว่า ร่วมรวมกันเป็นสาธารณทั่วไปหรือเป็นของกลางรวมกันทั้งหมด คำคอมมิวนิสต์เพิ่งมีขึ้นเมื่อประมาณระหว่างปี พ.ศ.๒๓๗๗ - ๒๓๘๒ พวกสมาคมลับซึ่งคิดจะทำการปฏิวัติที่กรุงปารีสประเทศฝรั่งเศสได้ประดิษฐ์คำนี้ขึ้นเป็นคำเฉพาะสำหรับใช้หมายความถึง การรวมกันของบรรดาทรัพย์สิ่งสินทั้งหลายเป็นของกลางร่วมกันทั้งหมด
                    ในปี พ.ศ.๒๓๙๐ คาร์ล มาร์คซ์ ชาวเยอรมัน เชื้อสายยิว ซึ่งเป็นนักคิดคนสำคัญผู้หนึ่ง กับนักคิดชาวเยอรมันเพื่อนของเขาอีกคนหนึ่งคือ เฟรดริช เองเกลส์ ได้รับมอบจากที่ประชุมของสันนิบาต ที่กรุงลอนดอนให้เป็นผู้แต่งคำแถลงเหตุผล และวัตถุประสงค์ตลอดจนวิธีการของสันนิบาตคอมมิวนิสต์ ซึ่งเรียกว่า คำป่าวประกาศของคอมมิวนิสต์ (คอมมิวนิสต์แมนิเฟสโต) ได้แปลเป็นภาษาอังกฤษและเป็นภาษาอื่น ๆ อีกเกือบทุกภาษา
                    ความหมายของคอมมิวนิสต์ แต่เดิมจึงได้รับความหมายใหม่ตามคำป่าวประกาศนั้น
                        ลัทธิคอมมิวนิสต์รุสเซีย  คำป่าวประกาศของคอมมิวนิสต์ ได้แปลออกเป็นภาษารุสเซีย ในปี พ.ศ.๒๔๑๒ ในปี พ.ศ.๒๔๓๐ เลนินขณะที่ศึกษาอยู่ในมหาวิทยาลัยกาซาน ในประเทศรุสเซีย ได้เข้าอยู่ในกลุ่มมาร์คซิสต์ ได้เป็นหัวหน้ากลุ่มมาร์คซิสต์ของกรุงเซนต์ปีเตอรีสเบอก ต่อมาพวกโซชลิสต์ภายใต้การนำของเลนิน มีชื่อว่า พวกบอลเชวิค (ฝ่ายข้างมาก) บรรดาความคิด หรือหลักการตามแนวของเลนินก็มีชื่อว่า ลัทธิบอลเชวิค
                        ในปี พ.ศ.๒๔๖๐ พวกบอลเชวิค ได้ใช้กำลังทหารเข้ายึดที่ทำการของรัฐบาลทั้งหมด และได้ริบอำนาจควบคุมรัฐบาาลรุสเซียทั้งสิ้น เลนินได้เป็นประธานของรัฐบาล เลนินได้แสดงความเห็นว่าควรเรียก พรรคบอลเชวิคว่า พรรคคอมมิวนิสต์
                        ลัทธิคอมมิวนิสต์สากล  เมื่อคอมมิวนิสต์รุสเซียได้คุมประเทศไว้ได้มั่นแล้ว เลนินได้ดำเนินการทำคำวิงวอน เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๒ เชิญผู้แทนพรรคคอมมิวนิสต์ และพวกโซชลิสต์ ที่มีความเห็นในแนวเดียวกับตนมาประชุม ที่กรุงมอสโก เพื่อก่อตั้งองค์กรสากลที่สาม หรือองค์กรสากลคอมมิวนิสต์ ซึ่งเรียกคำย่อว่า คอมอินเทอร์น ขึ้น เพื่อสนับสนุนให้พรรคคอมมิวนิสต์ขึ้นในประเทศอื่น ๆ ทั่วโลก และกระทำการปฏิวัติสากล
                        คอมอินเทอร์นอยู่ในความครอบงำของพรรคคอมมิวนิสต์รุสเซีย ตั้งแต่เริ่มจัดตั้งตลอดมา พรรคคอมมิวนิสต์รุสเซียอยู่ในความบงการของผู้นำคือ เลนิน และเมื่อเลนินตายในปี พ.ศ.๒๔๖๗ สตาลินก็ได้ขึ้นมาแทน องค์การคอมอินเทอร์น ได้ประกาศยุบเลิกเมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๖ แต่เป็นการยุบเลิกเป็นพิธีเท่านั้น
                        การขยายตัวของคอมมิวนิสต์ภายหลังสงครามโลกครั้งที่สอง นอกออกไปจากพื้นที่ในยุโรปตะวันออก เกิดเป็นสงครามเย็นครั้งแรก ระหว่างฝ่ายคอมมิวนิสต์กับฝ่ายตะวันตก ได้แก่ ประเทศอิหร่าน ซึ่งในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง กองทัพรุสเซียได้เข้ายึกครองพื้นที่ภาคเหนือของอิหร่าน และกองทัพอังกฤษได้เข้ายึดครองภาคตะวันตกเฉียงใต้ กองทัพอเมริกาได้เข้ามาสมทบในภายหลัง รุสเซียได้เข้าเรียกร้องให้แยกอาเซอร์ไบจานที่ตนยึกครองอยู่ ออกเป็นอิสระจากประเทศอิหร่าน
                        ในตุรกี รุสเซียได้กดบังคับให้ตุรกียอมให้รุสเซียมีส่วนเข้าตั้งฐานทัพที่ช่องแคบดาร์ดะเนลลลส์ของตุรกี และยังแสดงความต้องการดินแดนบางส่วน ในภาคตะวันออกของตุรกีด้วย
                        การปฏิบัติของรุสเซียแก่ประเทศอื่น ๆ ระหว่างปี พ.ศ.๒๔๘๘ - ๒๔๙๐ แสดงให้เห็นชัดว่าจุดมุ่งหมายของรุสเซียก็คือ สนับสนุนให้พวกคอมมิวนิสต์ได้ครอบครองประเทศอื่น ๆ ทั่วโลก ซึ่งเรียกว่า การปฏิวัติของคอมมิวนิสต์สากล เพื่อความยิ่งใหญ่ของรุสเซีย
                        สตาลินถึงแก่กรรมในปี พ.ศ.๒๔๙๖ ครุสชอฟ ได้ขึ้นมาแทน แต่อยู่ในฐานะมั่นคงบ้างและทรุดตัวลงบ้าง จนถึงปี พ.ศ.๒๕๐๗ ก็ถูกปลดออกจากตำหน่งเมื่ออายุ ๗๐ ปี ผู้ได้รับตำแหน่งประธาน (นายกรัฐมนตรี) คือ โคซิกิน
                        นับแต่สงครามโลกครั้งที่สองสงบลงบ ได้มีประเทศใหม่ที่ได้รับเอกราชกว่า ๕๐ ประเทศ แต่ไม่มีประเทศใดหันไปเป็นคอมมิวนิสต์ กลุ่มประเทศคอมมิวนิสต์รวม ๑๓ ประเทศ คงได้เพิ่มมาประเทศเดียวคือ คิวบา เป็นประเทศที่ ๑๔
                        ลัทธิคอมมิวนิสต์ได้ระบาดเข้ามาสู่ดินแดนเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ ประมาณปี พ.ศ.๒๔๖๓ - ๒๔๗๐ แห่งแรกคือ อินโดนีเซีย ได้จัดตั้งพรรคในปี พ.ศ.๒๔๖๓ ต่อมาพรรคคอมมิวนิสต์อื่นก็พาเอามาสู่มลายา เมื่อประมาณปี พ.ศ.๒๔๖๓ และจัดตั้งพรรคคอมมิวนิสต์นานยาวขึ้นที่สิงคโปร์ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๗๐ อยู่ในความควบคุมดูแลของพรรคคอมมิวนิสต์จีนโดยตรง มีหน้าที่จัดการดูแลกิจการของคอมมิวนิสต์ในมลายู ไทย พม่า อินโดจีน และอินโดนีเซีย ต่อมาพรรคนี้ได้ยุบเลิกไปในปี พ.ศ.๒๔๗๓ และจัดตั้งพรรคคมมิวนิสต์มลายูขึ้น ต่อจากมลายูก็ได้แก่ พรรคคอมมิวนิสต์ฟิลิปปินส์ จัดตั้งเป็นพรรค เมื่อปี พ.ศ.๒๔๗๓ พรรคคอมมิวนิสต์เวียดนามก็ได้จัดตั้งพรรคขึ้นในปีเดียวกันนี้
                        พรรคคอมมิวนิสต์ในประเทศไทย  เริ่มมีขึ้นโดยพวกจีนคอมมิวนิสต์เข้ามาปลูกฝังและแพร่แก่คนจีน เมื่อประมาณปี พ.ศ.๒๔๖๓ ได้ตั้งพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยขึ้น เมื่อปี พ.ศ.๒๔๗๐ ส่วนใหญ่เป็นคนจีน ที่เป็นคนไทยมีน้อย นอกจากคนจีนแล้วยังมีคนญวนหรือเวียดนาม โฮจิมินห์ ในตำแหน่งตัวแทนขององค์การคอมมินเทอร์นได้เข้ามาในไทย ในปี พ.ศ.๒๔๗๑ ทำการติดต่อกับคนญวนในไทย ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง มีคนญวนที่อพยพหนีภัยเข้ามาอยู่ในภาคจังหวัดอีสานของไทยประมาณ ๗๐,๐๐๐ คน และจัดตั้งกลุ่มคอมมิวนิสต์ขึ้นในภาคอีสาน
                        พรรคคอมมิวนิสต์พม่า ตั้งขึ้นในปี พ.ศ.๒๔๘๖ แต่ถูกพม่าปราบจนเหลือน้อย ส่วนในลาวและกัมพูชาการกระทำของคอมมิวนิสต์ได้เริ่มภายหลังสงครามโลกครั้งที่สองยุติลง           หน้า ๒๘๓๑
            ๙๖๖. คอมอินเทอร์น  เป็นคำภาษาอังกฤษ แปลว่า องค์การสากลคอมมิวนิสต์ เป็นองค์การสากล  ครั้งที่สาม ก่อตั้งขึ้นที่มอสโก เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๒ ประกอบด้วย บรรดาพรรคคอมมิวนิสต์ทั้งหลายในโลกเป็นสมาชิก มีการประชุมผู้แทนของพรรคคอมมิวนิสต์ทั่วโลกตามวาระเรียกว่า สมัชชาสากลโลก
            ๙๖๗. คอมอินฟอร์ม  เป็นคำภาษาอังกฤษ แปลว่า สำนักข่าวสารคอมมิวนิสต์ สตาลินเป็นผู้ก่อตั้งขึ้น มีสำนักอยู่ที่เบลเกรด เมืองหลวงของยูโกสลาเวีย เพื่อใช้เป็นเครื่องมือดำเนินนโยบายรุกสู้ฝ่ายโลกเสรี มีหน้าที่ไม่เฉพาะแต่โฆษณาเท่านั้น ยังเป็นแหล่งบอกแนวของรุสเซีย แก่บรรดาพรรคคอมมิวนิสต์ทั้งหลายด้วย           หน้า ๒๙๒๒
            ๙๖๘. คอร์ซิกา  เป็นชื่อเกาะในทะเลเมดิเตอเรเนียน มีพื้นที่ประมาณ ๘,๗๒๐ ตารางกิโลเมตร อยู่ทางตอนใต้ของอ่าวเจนัว และทางเหนือของเกาะซาร์ดิเนีย เป็นดินแดนของประเทศฝรั่งเศส
                    เกาะนี้ได้อยู่ในปกครองของชนชาติต่าง ๆ กลับไปกลับมาหลายครั้ง เริ่มด้วยพวกโรมัน ซึ่งเข้ามาครอบครองระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๓ - ๑๐ ของเผ่าแวนเดิล ระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๑๐ - ๑๔ และพวกอาหรับระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๑๔ - ๑๖ ต่อมาจึงตกอยู่ในปกครองของอิตาลี จนถึงปี พ.ศ.๒๓๑๑ จึงตกไปเป็นของฝรั่งเศส ในปี พ.ศ.๒๓๓๗ ตกอยู่ในปกครองของอังกฤษ เป็นเวลาสองปี จึงกลับเป็นของฝรั่งเศสตามเดิม           หน้า ๒๙๒๓
            ๙๖๙. คอร์เตซ ๑ (พ.ศ.๒๐๒๘ - ๒๐๙๐)  ชื่อเต็มว่า เฟอร์นันโด คอร์เตซ เป็นนายทหารเสปญ ซึ่งไปรบประเทศเมกซิโกมีชัยชนะ และครอบครองไว้ในนามประเทศเสปญ           หน้า ๒๙๒๔
            ๙๗๐. คอร์เตซ ๒  เป็นคำเรียกที่ประชุมสภาหรือศาลต่าง ๆ ในประเทศเสปญ           หน้า ๒๙๒๔
            ๙๗๑. คอร์นวอลล์  เป็นชื่อมณฑลทางตะวันตกเฉียงใต้ของเกาะอังกฤษ มีอาณาเขตติดต่อกับฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติก ทางด้านตะวันตกและทางเหนือ ฝั่งช่องแคบอังกฤษทางด้านใต้ และมณฑลเดวอนทางด้านตะวันออก มีลักษณะเป็นคาบสมุทร ยางประมาณ ๑๒๐ กม.           หน้า ๒๙๒๕
            ๙๗๒.  คอร์ฟู  เป็นชื่อเกาะในหมู่เกาะะอิโอเนียน ซึ่งตั้งอยู่ทางภาคตะวันตกของคาบสมุทรบอลข่าน ในทะเลอิโอเนียน และเป็นส่วนหนึ่งของดินแดนกรีก เดิมเป็นอาณานิคมที่อาณาจักรคอรินทร์ของกรีก มาสร้างขึ้นในศตวรรษที่สามก่อนพุทธกาล ต่อมาในปี พ.ศ.๒๑๔ ได้ตกไปอยู่ในปกครองของโรม จากนั้นได้ผลัดเปลี่ยนกันปกครองหลายครั้ง อาณาจักรต่าง ๆ ของอิตาลี จนถึงปี พ.ศ.๑๙๒๙ จึงได้อยู่ในอำนาจของเวนิส ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๐๗ จึงตกเป็นของกรีก ในปี พ.ศ.๒๔๕๔ - ๒๔๘๖ อิตาลีเข้ายึดเกาะนี้ไว้ได้           หน้า ๒๙๒๕
            ๙๗๓. คอรัล  เป็นชื่อทะเลทางภาคตะวันออกของออสเตรเลีย และนิวกีนี เป็นส่วนหนึ่งของมหาสมุทรแปซิฟิก ที่ยื่นไปทางตะวันตกเฉียงใต้            หน้า ๒๙๒๖
            ๙๗๔. คอรินท์  เป็นชื่อเมืองในประเทศกรีก อยู่ระหว่างอ่าวคอรินท์กับอ่าวอีไจนา ในสมัยโบราณเมืองนี้มีอำนาจ และรุ่งเรืองมาก เป็นศูนย์กลางการค้า และการศึกษาที่สำคัญของกรีกโบราณ ในศตวรรษที่ ๒,๓ ก่อนพุทธศักราช เมืองนี้มีกำลังทัพเรือที่เข้มแข็งมาก และเป็นคู่แข่งสำคัญของเมืองเอเซนส์ และสปาร์ตา ได้เคยทำสงครามกันมาหลายครั้ง
                    เมืองนี้รุ่งเรืองอยู่จนกระทั่งถูกโรมันทำลายอำนาจในปี พ.ศ.๓๙๗ ต่อจากนั้นก็ตกอยู่ในอำนาจของอิตาลี และเตอร์กสลับกันหลายครั้ง จนถึงปี พ.ศ.๒๓๖๕ จึงได้ตกมาเป็นของกรีก           หน้า ๒๙๒๖
            ๙๗๕. คอลมเบต์  (พ.ศ.๒๓๙๒ - ๒๔๗๖)  เป็นชื่อบาทหลวงชาวฝรั่งเศสได้เดินทางมาถึงกรุงเทพ ฯ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๑๕ โดยผ่านทางคอลงสุเอซ ในปี พ.ศ.๒๔๑๘  ได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าอธิการของโบสถ์อัสสัมชัญในกรุงเทพ ฯ ได้เริ่มเปิดโรงเรียนไทย - ฝรั่งเศส ขึ้นเมื่อปี พ.ศ.๒๔๒๐ และเปิดสอนภาษาอังกฤษในปี พ.ศ.๒๔๒๒ เรียกชื่อในโรงเรียนว่า โรงเรียนไทย - อังกฤษ - ฝรั่งเศส ต่อมาได้ตั้งโรงเรียนอัสสัมชัญขึ้น เมื่อปี พ.ศ.๒๔๒๗           หน้า ๒๙๒๗
            ๙๗๖. คอลลอยด์  มีส่วนประกอบที่สำคัญอยู่สองส่วนคือ ส่วนหนึ่งเป็นอนุภาคของสารชนิดหนึ่ง ที่มีขนาดเล็กมากระจายอยู่ทั่ว ๆ ไปในสารอีกชนิดหนึ่ง ซึ่งเป็นมัชฌิม อนุภาคดังกล่าวนี้มีขนาดใหญ่กว่าโมเลกุล แต่ไม่อาจมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า อนุภาคของคอลลอยด์ อยู่ระหว่าง ๑ - ๑,๐๐๐ มิลลิไมครอน อาจเป็นของแข็ง ของเหลว หรือกาซก็ได้ มัชฌิมก็เช่นเดียวกัน            หน้า ๒๙๓๒
            ๙๗๗. คอลลิส มอริซ  (พ.ศ.๒๔๓๒.....)  เป็นนักเขียนและนักวิจารณ์ศิลปะชาวไอริช เขาได้เขียนหนังสือไว้หลายเล่ม เกี่ยวกับประเทศไทย พม่า และประเทศใกล้เคียง            หน้า ๒๙๓๕
            ๙๗๘. คอแลน  เป็นผลไม้จำพวกเดียวกับลำใย แต่ผลค่อนข้างรี ต้นคอแลนเป็นไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ พบขึ้นทั่วไปตามป่าดิบ            หน้า ๒๙๓๖
            ๙๗๙. คอสแซก  หมายถึง ชนเผ่าหนึ่งของรุสเซีย อาศัยอยู่ตามพรมแดนประเทศรุสเซีย ส่วนใหญ่อยู่ตามที่ราบในรุสเซีย เริ่มแต่ทางเหนือทะเลดำ ภูเขาคอเคซัสไปทางตะวันออกจนจดภูเขาแอตลาย ในไซบีเรีย
                    พวกคอสแซก มีรูปร่างคล้ายชาวรุสเซีย เชื่อกันว่าเป็นเลือดผสมของรุสเซีย อูเครเนียนและตาร์ด เป็นพวกรักอิสระเสรีภาพ ไม่ชอบอยู่เป็นที่ รักการผจญภัย มีความกล้าหาญอดทน มีชื่อเสียงมากในฐานะเป็นผู้พิทักษ์พรมแดนที่เก่งกล้า และเป็นกองทหารม้าที่สามารถของพระเจ้าซาร์
                    ในปี พ.ศ.๒๑๒๓ ชาวคอสแซกชื่อ เยอร์มัค เป็นผู้นำกองทหารอาสาสงครามรุ่นแรก ไปยังไซบีเรีย อ้างสิทธิเหนือดินแดนอันกว้างใหญ่ ในนามของพระเจ้าซาร์ แต่ในตอนต้นพุทธศตวรรษที่ ๒๒ พวกคอนแซกทำการปฎวัติรุสเซีย บุกเข้าไปถึงกรุงมอสโคว์ และเข้าช่วยเหลือชาวโปแลนด์ รุกรานรุสเซีย
                    เมื่อสงครามกลางเมืองในปี พ.ศ.๒๑๕๖ จวนสิ้นสุดลง พวกคอนแซกได้แต่งตั้ง ไมเคิล โรมานอฟ ดำรงตำแหน่งพระเจ้าซาร์แห่งรุสเซีย เป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์โรมานอฟ ปกครองรุสเซียจนถึงปี พ.ศ.๒๔๖๐
                    ปลายพุทธศตวรรษที่ ๒๒ พวกคอสแซกได้ช่วยรุสเซียต่อต้านพวกเตอร์ก และโปแลนด์ ในปี พ.ศ.๒๑๙๗ พวกตนิเปอร์คอสแซก มีส่วนช่วยในการร่วมแคว้นอูเครนเข้ากับรุสเซีย
                    พุทธศตวรรษที่ ๒๓ ในรัชสมัยพระเจ้าปีเตอร์มหาราช พวกคอนคอสแซกก่อการปฎิวัติ และพวกตนิเปอร์คอสแซกได้ร่วมมือกับสวีเดน ทำสงครามกับรุสเซีย พระเจ้าปีเตอร์มหาราชทรงปราบปรามได้สำเร็จ และพระราชทานสิทธิในความเป็นเสรีชนให้แก่พวกคอสแซก โดยมีข้อแม้ว่าต้องเป็นทหารรับใช้พระเจ้าซาร์
                    พุทธศตวรรษที่ ๒๔  พวกคอนคอสแซก เป็นกำลังสำคัญต่อสู้ต้านทานกองทัพ พระเจ้านโปเลียน ฯ แห่งประเทศฝรั่งเศส ที่เข้ารุกรานรุสเซีย
                    ในปี พ.ศ.๒๔๔๘ พวกคอสแซกมีบทบาทสำคัญในการปราบปราม การปฎิวัติในรุสเซียได้ราบคาบ แต่ในปี พ.ศ.๒๔๖๐ พวกคอนแซกไม่ยอมให้ความร่วมมือป้องกันพระเจ้าซาร์
                    ในปี พ.ศ.๒๔๗๙  รัฐบาลโซเวียตได้จัดตั้งกองทหารม้าคอสแซกขึ้นอีก และได้เข้าร่วมต่อต้านกองทัพเยอรมันที่รุกเข้ารุสเซีย ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง            หน้า ๒๙๓๖
            ๙๘๐. คอสตาริกา  เป็นประเทศในทวีปอเมริกาเหนือ รวมอยู่ในกลุ่มที่เรียกว่า อเมริกากลาง ทางเหนือจดประเทศนิการากัว ทางใต้จดประเทศปานามา ทางตะวันตกจดมหาสมุทรแปซิฟิค ทางตะวันออกจดมหาสมุทรแอตแลนติก เมืองหลวงคือ ซานโฮเซ
                    คอสตาริกาเป็นประเทศกสิกรรม พลเมืองส่วนใหญ่เป็นชาวไร่ชาวนา แต่มีฐานะค่อนข้างดี พลเมืองส่วนใหญ่เป็นพวกเชื้อสายเสปญ มีประมาณร้อยละ ๘๐ นอกนั้นเป็นเสปญผสมอินเดียนนิโกร และอินเดียนแท้ ๆ นับถือศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิก เป็นส่วนใหญ่
                    เจ้าของถิ่นเดิมคือ พวกอินเดียน ต่อมาเสปญเข้ามาปกครองเริ่มตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๐๔๕ ตอนแรกคอสตาริการวมอยู่กับปานามา จนถึงปี พ.ศ.๒๑๐๕ จึงแยกออกมามีฐานะเป็นอาณานิคมเสปญ ในปี พ.ศ.๒๓๖๔ ได้ประกาศอิสระภาพตามกัวติมาลา ระหว่าง พ.ศ.๒๓๖๕ - ๒๓๖๖  รวมอยู่กับจักรวรรดิ์เมกซิกัน พ.ศ.๒๓๖๗ - ๒๓๗๒ รวมเข้ากับสหพันธรัฐแห่งอเมริกากลาง และแยกออมาเมื่อปี พ.ศ.๒๓๘๑ เป็นสาธารณรัฐคอสตาริกา
            ๙๘๑. คออ่อน - งู  เป็นงูในสกุลงูเห่า มีพิษทำลายทั้งศูนย์ประสาทและทางเดินของโลหิต อาศัยอยู่ในน้ำเค็ม           หน้า ๒๙๔๒
            ๙๘๒. คั้ง  เป็นเครื่องมือจับสัตว์น้ำ โดยปักหลักและทำห้างอยู่กลางน้ำ มีเผือกขวางอยู่สองข้าง เหลือช่องว่างอยู่ใต้ห้างพอสมควร มีถุงตาข่ายคล้ายสวิงมีด้ามซึ่งเรียกว่า"จิบ" ถักเป็นตาข่ายขนาดต่าง ๆ กันและถักตาข่ายขนาดเล็กที่สุดไว้ตรงปลาย.....           หน้า ๒๙๔๓
            ๙๘๓. คังสี, คังฮี  จักพรรดิ์เชื้อสายแมนจู แห่งประเทศจีน ในราชวงศ์ต้าชิง หรือไต้เชง (พ.ศ.๑๑๑๒ - ๑๑๘๐) พระองค์มีสติปัญญาเฉียบแหลม เอาใจใส่ต่อราชกิจเป็นอย่างดี ทรงสอดส่องแลความประพฤติของเสนาบดี ให้ตำแหน่งราชการโดยทำนองคลองธรรม ทรงรักใคร่เอาพระทัยใส่ในทุกข์สุขของราษฎร ชาวจีนมีความรักและเคารพในจักรพรรดิ์องค์นี้มาก
                    ในรัชกาลของพระองค์ได้มีหนังสือเกี่ยวด้วยความรู้และวรรณกรรมเป็นจำนวนมากเช่นราชพจนานุกรมภาษาจีน บรรจุคำต่าง ๆ ถึง ๔๐,๐๐๐ คำ ปทานุกรมจีน วรรณคดีจีน สารานุกรมจีน ขนาด ๒ เล่ม แบ่งเป็นเล่มเล็ก ๆ ได้ถึง ๑,๖๒๘ เล่มสมุดจีน พร้อมทั้งภาพประกอบจำนวนมาก           หน้า ๒๙๔๔
            ๙๘๔. คัณฑก  เป็นชื่อแม่น้ำในประเทศอินเดีย ตอนเหนือ มีสองสาย
                    ๑. แม่น้ำคัณฑกใหญ่  ยอดน้ำเกิดจากเขาสัปตคัณฑกี ในเทือกเขาหิมาลัยตอนใต้ ต่อแดนประเทศธิเบต แล้วไหลลงสู่ที่ราบในมัธยมประเทศ มาบรรจบแม่น้ำคงคาในเขตเมืองปัตนะ
                    ๒. แม่น้ำคัณฑกน้อย  ยอดน้ำเกิดจากเขาในประเทศเนปาล ไหลผ่านเมืองโครักปุร มาบรรจบกับแม่น้ำโคตรา แล้วไหลไปบรรจบแม่น้ำคงคา           หน้า ๒๙๒๔
            ๙๘๕. คัณฑมาลา - ฝี  เป็นชื่อโรคฝีชนิดหนึ่งในวิชาแพทย์แผนโบราณ เข้าใจว่าใช้เรียกฝีที่เกิดขึ้นที่บริเวณข้างคอและข้างหน้าคอ เนื่องจากต่อมน้ำเหลืองใต้ผิวหนังบริเวณคออักเสบ           หน้า ๒๙๔๖
            ๙๘๖. คัณฑสูตร - ฝี เป็นชื่อโรคชนิดหนึ่งในวิชาแพทย์แผนโบราณ เข้าใจว่าเป็นชื่อโรคเรียกฝีชนิด ซึ่งโดยมากเกิดขึ้นเนื่องจากเชื้อวรรณโรค มักจะตั้งต้นครั้งแรกที่ผิวหนัง บริเวณรอบ ๆ ช่องทวารหนัก หรือเกิดขึ้นที่ผิวหนังฝีเย็น           หน้า ๒๙๔๗
            ๙๘๗. คัดเต้า  เป็นชื่อเรียกพรรณไม้หลายชนิด ซึ่งเป็นไม้พุ่มหรือไม้เถา มีหนามโค้งแหลม ดอกสีขาว ๆ เหลือง ๆ มีกลิ่นหอม           หน้า ๒๙๔๗
            ๙๘๘. คัดซ้อน  เป็นเครื่องมือจับสัตว์น้ำประเภทเคลื่อนที่ รูปร่างเหมือนสวิง แต่ใหญ่กว่า ทำด้วยด้ายถักเป็นร่างแห ประกอบกับไม้สองอัน มีด้ามจับ           หน้า ๒๙๔๘
            ๙๘๙. คัทรีน  สตรีผู้ใช้นามว่าคัทรีน ที่ปรากฎความสำคัญในประวัติศาสตร์ ได้แก่
                    ๑. คัทรีนมหาราชินี  แห่งประเทศรุสเซีย ทรงดำรงตำแหน่งเป็นสมเด็จพระนางเจ้าคัทรีนที่สอง (พ.ศ.๒๒๗๒ - ๒๓๓๙) ทรงถือกำเนิดเป็นชาวเยอรมัน เมื่อทรงเข้าพิธีหมั้นกับแกรนด์ ดยุคปีเตอร์ รัชทายาทแห่งประเทศรุสเซีย จึงต้องเสด็จมาประทับในรุสเซีย เมื่อทรงเข้าพิธีเสกสมรสแล้ว ก็ต้องทรงเปลี่ยนลัทธิศาสนา จากโปรแตสตันต์เป็น นิกายกรีกออร์โธดอกซ์ รับเป็นศาสนาประจำชาติรุสเซีย และเปลี่ยนพระนามใหม่เป็นคัทรีน และเมื่อพระสวามีได้เป็นกษัตริย์ พระนางได้ฉวยโอกาสปฏิบัติพระราชกิจต่าง ๆ แทน เมื่อพระสวามีสิ้นพระชนม์ พระนางได้ประกาศพระองค์เป็นรัชทายาท รับราชบัลลังก์ พระนางมีพระปรีชาสามารถมาก ได้ทรงปกครองประเทศมีความเจริญรุ่งเรือง จึงได้รับสดุดีพระนามว่า คัทรีนมหาราชินี
                    ๒. คัทรีนแห่งอาเรกอน  (พ.ศ.๒๐๒๘ - ๒๐๗๙)  เป็นมเหสีของพระเจ้าเฮนรีที่ ๘ แห่งประเทศอังกฤษ พระกำเนิดเดิมเป็นเจ้าหญิงเสปญ ได้เสกสมรสกับเจ้าชายอาร์เซอร์ มกุฎราชกุมารอังกฤษ ต่อมาพระสวามีสิ้นพระชนม์ พระนางจึงได้อภิเษกสมรสใหม่กับพระเจ้าเฮนรีที่ ๘ พระอนุชาของพระสวามี ทรงมีโอรสธิดาหลายองค์ ส่วนใหญ่สิ้นพระชนม์ แต่ทรงพระเยาว์ เหลืออยู่แต่พระนางแมรี ราชธิดาองค์เดียว
                    ต่อมาพระเจ้าเฮนรีที่ ๘ ทรงโปรดสตรีคนใหม่มีนามว่า แอนญ์โบลีน (พระมารดาพระนางเจ้าเอลิซาเบธที่หนึ่ง แห่งอังกฤษ) และมีพระราชประสงค์ จะอภิเษกสมรสด้วยนาง และจะหย่าขาดจากพระนางคัทรีน เรื่องนี้ศาลยุติธรรม และทางการศาสนา พระสันตปาปา ณ กรุงโรม มีคำสั่งห้ามพระเจ้าเฮนรี ทำการเสกสมรสครั้งที่สอง เป็นเหตุให้พระเจ้าเฮนรีที่ ๘ ประกาศเลิกนับถือคริสตศาสนานิกายโรมันคาทอลิก เปลี่ยนมารับเอานิกายโปรเตสตันต์ ที่เพิ่งเกิดใหม่ในยุคนั้น เป็นศาสนาประจำชาติอังกฤษ ใช้ชื่อใหม่ว่า นิกายอังกฤษ หรือนิกายอังกลิคัน
                    ๓. คัทรีน เดอ เมดีซ์ (พ.ศ.๒๐๖๒ - ๒๑๓๒) เป็นพระมเหสีของพระเจ้าเฮนรีที่สอง แห่งประเทศฝรั่งเศส พระนางเป็นเจ้าหญิงอิตาเลียน แห่งรัฐฟลอเรนซ์ พระนางได้ทรงมีส่วนในการดำเนินนโยบายปกครองประเทศนานาประการ ที่สำคัญที่สุดคือ เรื่องการพิพาทระหว่างชาวฝรั่งเศส ที่นับถือนิกายคาทอลิกและที่นับถือนิกายโปรเตสตันต์           หน้า ๒๙๔๘
            ๙๙๐. คัทลียา  เป็นพืชสกุลหนึ่งในวงค์กล้วยไม้ รู้จักเป็นครั้งแรกในปี พ.ศ.๒๓๕๘ โดยนักพฤกษศาสตร์ในทวีปยุโรป คัทลียามีกำเนิดจากป่าในแถบอเมริกากลางและอเมริกาใต้           หน้า ๒๙๕๓
            ๙๙๑. คันฉ่อง ๑  คือ เครื่องส่องหน้า เดิมคงเป็นแว่นสัมฤทธิ์ มีคันถือ มีตัวอย่างอยู่ที่พระที่นั่งปัจฉิมาภิมุข พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร เป็นแว่นเงาของจีน สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.๑๑๐๙
                    ในประเทศไทยเข้าใจว่าคงใช้แว่นเงามาจนถึงประมาณสมัยกรุงธนบุรี แม้จะมีเค้าว่ากระจกเงาจะเข้ามาในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์ ฯ แต่คงมีผู้ใช้กันน้อย ประชาชนทั่วไปยังใช้แว่นเงากันอยู่
                    คันฉ่อง ๒ - พระมหาเถร  เป็นชื่อพระภิกษุรามัญ เดิมอุปสมบทอยู่ ณ วัดแห่งหนึ่งในเมืองแครง อันเป็นหัวเมืองมอญ ที่ต่อกับแดนไทย มีส่วนสำคัญในการช่วยเหลือสมเด็จพระนเรศวร ฯ ให้ทรงทำสงครามกู้อิสระภาพได้โดยสะดวก เพราะท่านได้เกลี้ยกล่อมพระยาเกียรติ พระยาราม ขุนนางพม่า เชื้อมอญให้มาสวามิภักดิ์กับไทย สมเด็จพระนเรศวร ฯ ทรงนำท่านพร้อมพระยาเกียรติ พระยาราม ไปยังกรุงศรีอยุธยา แล้วสมเด็จพระมหาธรรมราชา ทรงโปรดให้ตั้งท่านเป็นสมเด็จพระอริยวงศญาณ ฯ สถิตอยู่ ณ วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรวิหาร พระอารามหลวง           หน้า ๒๙๖๙
            ๙๙๒. คันโซ่  เป็นเครื่องมือที่ใช้วิดน้ำให้แห้ง เพื่อสะดวกแก่การจับปลา           หน้า ๒๙๗๖
            ๙๙๓. คันถธุระ   เป็นธุระอย่างหนึ่งในสองอย่างทางพระพุทธศาสนา คือ คันถธุระ และวิปัสสนาธุระ          หน้า ๒๙๙๖
                    คันถธุระ  ได้แก่ การเล่าเรียนพระพุทธพจน์คือ พระไตรปิฎก ซึ่งท่านกำหนดไว้เป็นนิกายทั้งห้า เรียนแล้วจำไว้ได้ เทศน์ได้ สอนได้ ท่านเรียกว่า ปริยัติธรรม มีการพรรณาถึงวิธีการเล่าเรียนที่เรียกว่า ปริยัติ ไว้ว่า บุคคลบางคนในศาสนานี้ ย่อมเล่าเรียนธรรมคือ สูตร ไคยยะ ไวยากรณ์ คาถา อุทาน อติวุตกะ ชาดก อัพภูตธรรม เวทัลละ ทั้งเก้าอย่างนี้รวมเรียกว่า นวังควัตถุศาสน์ เมื่อเรียนอย่างใดอย่างหนึ่ง หรือทั้งหมดแล้วจำไว้ได้ เทศน์ได้ สอนได้เรียกว่า ปริยัติ
                    ส่วนวิปัสสนาธุระ  ได้แก่ รับเรียนพวกกรรมฐานในสำนักของอาจารย์ แล้วเจริญกรรมฐาน จนเกิดปรีชาญาณ เห็นแจ้งในรูปธรรม นามธรรม ตามเป็นจริงมีความเบื่อหน่ายแล้วคลายกำหนัด จิตพ้นจากอาสวะ เครื่องหมักดองสันดาน เป็นพระอรหันต์ในที่สุด
                    ในเรื่องธุระทั้งสองนี้ ในครั้งพุทธกาลไม่ปรากฎได้แบ่งธุระออกชัดเจน เช่นนี้ ตกมาถึงยุคอรรถกา ได้กล่าวถึงธุระในพระพุทธศาสนาไว้ชัดเจน ว่าแบ่งออกเป็นสองดังกล่าวข้างต้น            หน้า ๒๙๙๖
            ๙๙๔. คันทรง  เป็นชื่อเรียกพรรณไม้พุ่มแกมเถาหลายชนิด โดยทั่วไปแล้วหมายถึง พรรณไม้ชนิดหนึ่งเป็นไม้พุ่มแกมเลื้อย ที่แผ่ก้านกว้างขวาง หรือบางทีก็เป็นไม้ต้นขนาดเล็ก พบขึ้นตามป่าละเมาะ และตามริมน้ำหรือป่าชายทะเล           หน้า  ๒๙๗๗
            ๙๙๕. คันธกุฎี  ชื่อกุฎีที่สร้างขึ้นเป็นพิเศษ สำหรับเป็นที่ประทับของพระพุทธเจ้าที่เชตวัน เมืองสาวัตถี ต่อมาดูเหมือนว่า ที่ประทับของพระพุทธเจ้าแห่งอื่น ๆ ก็เรียกว่า คันธกุฎี           หน้า ๒๙๘๔
            ๙๙๖.  คันธชาติ  แปลว่า กลิ่น มีที่กล่าวไว้ในปปัญจสูทนี อรรถกถามัชฌิมนิกายว่า ที่ภูเขาคันธมาทน์ มีต้นไม้ที่มีกลิ่นซึ่งใช้ทำยาได้ถึงสิบอย่าง ทั้งสิบอย่างนี้เรียกว่า คันธชาติ           หน้า ๒๙๘๕
            ๙๙๗. คันธมาทน์  ชื่อภูเขาอันเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาหิมาลัย ตอนที่เรียกว่า รุทรหิมาลัย บางทีก็บอกว่าอยู่ตอนใต้ของเขาไกรลาศ กล่าวกันว่า ที่ภูเขานี้มีป่ากล้วยขึ้นเป็นดง และเคยเป็นที่อยู่ของหนุมาน
                    ตามเรื่องทางพุทธศาสนาว่า ภูเขาคันธมาทน์ เป็นภูเขายอดหนึ่งในห้ายอดที่ล้อมรอบสระอโนดาต บนยอดเขาเป็นที่ราบกว้างเขียวชอุ่ม อุดมด้วยต้นยารักษาโรคหลายอย่าง เชิงเขามีผาเงื้อมชะโงก เรียกว่านันทมูล  เป็นที่ซึ่งพระปัจเจกพุทธทั้งหลายโปรดประทับ           หน้า ๒๙๘๕
            ๙๙๘. คันธมาลี  เป็นมเหสีท้าวสันนุราช ผู้ครองกรุงพัทธวิสัย ในเรื่องคาวี บทละครนอก จากสมญาภิฐานรามเกียรติ์ ของนาคะประทีปว่า คันธมาลี เป็นนางสนมเอก ของกุมภกรรณ            หน้า ๒๙๘๖
            ๙๙๙. คันธารราษฎร์ - พระพุทธรูป  พระพุทธรูปที่ช่างโยนก ชาวคันธารราษฎร์ตั้งแบบอย่างไว้ เท่าที่พบมีอยู่เก้าปางด้วยกันคือ
                    ๑. ปางสมาธิ  ทำพระพุทธรูปนั่งขัดสมาธิ วางพระหัตถ์ขวาเหนือพระหัตถ์ซ้าย หงายซ้อนกันที่หน้าตัก หมายเรื่องพระพุทธประวัติ ตรงตรัสรู้พระโพธิญาณ
                    ๒. ปางมารวิชัย  เหมือนปางสมาธิ แต่พระหัตถ์เบิ้องขวาคว่ำลงที่พระเพลา ปลายนิ้วพระหัตถ์ชี้ลงที่แผ่นดิน หมายเรื่อง พุทธประวัติตอนเมื่อทรงอ้างพระธรณี เป็นพยานแก่พญามาร
                     ๓. ปางปฐมเทศนา  ทำเป็นพระพุทธรูปนั่งขัดสมาธิ ก็มี นั่งห้อยพระบาทก็มี เครื่องหมายเป็นสำคัญอยู่ที่พระหัตถ์เบื้องขวา ทำนิ้วพระหัตถ์กรีดเป็นวงกลม เป็นเครื่องหมายว่า พระธรรมจักร ส่วนพระหัตถ์เบื้องซ้ายนั้น ทำประคองพระหัตถ์เบื้องขวาบ้าง วางบนเพลาบ้าง ถือชายจีวรบ้าง
                    ๔. ปางอุ้มบาตร  เหมือนปางสมาธิ แต่พระหัตถ์ทั้งสองประคองบาตร
                    ๕. ปางประทานอภัย  ยกพระหัตถ์เบื้องขวาตั้งหันฝ่าพระหัตถ์ไปข้างหน้า (อย่างที่เรียกกันว่า พระห้ามญาติ)  ส่วนพระองค์ทำเป็นพระยืนก็มี เดินก้มี นั่งขัดสมาธิก็มี
                    ๖. ปางประทานพร  ทำห้อยพระหัถต์เบื้องขวา หันฝ่าพระหัตถ์ไปข้างหน้า เป็นเครื่องหมาย แต่ส่วนพระองค์พระพุทธรูปนั้น ทำนั่งขัดสมาธิก็มี ยืนก็มี เดินก็มี
                    ๗. ปางมหาปาฎิหาริย์ (ยมกปาฎิหารย์)  ทำดอกบัวรองรับพระพุทธรูปเป็นเครื่องหมาย ส่วนพระองค์พระพุทธรูป ทำนั่งก็มี พระหัตถ์มักทำเช่นเดียวกับปฐมเทศนา
                    ๘. ปางลีลา  ทำพระพุทธรูปอาการกำลังก้าวพระบาททรงดำเนิน
                    ๙. ปางปรินิพพาน  ทำเป็นพระพุทธรูปบรรทมตะแคงเบื้องขวา อย่างที่เรียกกันว่า พระนอน หรือพระไสยา
                    พระพุทธรูปคันธาระนี้ ตามตำนานว่า เกิดขึ้นในสมัยพระยามิลินท์ คือ พุทธศตวรรษที่ ๔ แต่พระพุทธรูปคันธาระที่แพร่หลาย อยู่ในเวลานี้เป็นสมัยพระเจ้ากนิษกะ ทั้งนั้น (พุทธศตวรรษที่ ๗)           หน้า ๒๙๘๙
             ๑๐๐๐. คันธาระ  ชื่อแคว้นโบราณในประเทศอินเดีย เป็นแคว้นหนึ่งในสิบหกแคว้น ที่อยู่ในเขตมัชฌิมประเทศ หรือมัธยมประเทศของชมพูทวีป
                    คันธาระ เป็นมหาชนบท มีนครหลวงชื่อ ตักสิลา ในยุคนั้นพระเจ้าปุกกุสสาติ ทรงปกครองเป็นศูนย์กลางการศึกษา ในยุคนั้น มีครูบาอาจารย์ประจำอยู่ในสำนัก ศึกษาเหล่านั้นเรียกกันว่า ทิศาปาโมกข์
                    หลังพุทธกาลประมาณสามศตวรรษ ในยุคพระเจ้าอโศกมหาราช แคว้นคันธาระรวมเข้ากับแคว้นกัษมีระ เรียกกันว่า กัษมีรคันธาระ และรวมอยู่ในอาณาจักรของพระเจ้าอโศกมหาราช และกลายเป็นปัจจันตชนบท ไปด้วย           หน้า ๒๙๙๓
            ๑๐๐๑. คันหลาว - ปลา  เป็นปลาชนิดหนึ่งไม่มีเกร็ด            หน้า ๒๙๙๖
            ๑๐๐๒. คับคา - นก  บางทีเรียก นกจาบคา บางครั้งเรียก นกกินผึ้ง มีอยู่ประมาณ ๓๕ ชนิด ส่วนมากมีขนสีเขียว ปากแหลมยาวและโค้งเล็กน้อย ในประเทศไทยมีหกชนิดคือ นกคับคาเล็ก นกคับคาหางสีฟ้า นกคับคาหัวสีน้ำตาล นกคับคาเคราเขียว และนกคับคาเคราแดง            หน้า ๒๙๙๗
            ๑๐๐๓. คับแค - นก  เป็นนกในจำพวกนกเป็ดน้ำ เป็นนกเป็ดน้ำที่เล็กที่สุด ที่มีในประเทศไทย ตัวผู้ตัวเมีย มีลักษณะผิดกัน           หน้า ๓๐๐๐
            ๑๐๐๔. คัมเบอร์แลนด์  ๑. ชื่อมณฑลทางตะวันออกเฉียงเหนือ ของประเทศอังกฤษ อยู่ติดกับพรมแดนสกอตแลนด์ ทางตะวันตกติดต่อกับทะเลไอริช มีเมืองหลวงชื่อ คาร์ไลล์
                    ๒. ชื่อหมู่เกาะในทะเลคอรัล ทางตะวันออกของรัฐควีนแลนด์ ในออสเตรเลีย ประกอบด้วยเกาะเล็ก ๆ ๓๖ เกาะ เป็นแนวยาวประมาณ ๙๕ กม.  ตั้งอยู่ระหว่างแนวหินปะการังเกรตแบเรียรีฟ กับอ่าวรีพัลล์
                    ๓. ชื่อภูเขา ทางตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศสหรัฐอเมริกา เป็นส่วหนึ่งของภูเขาแอปปาเลเชียน
            ๑๐๐๕. คัลเซี่ยม  เป็นธาตุซึ่งเป็นโลหะ ไม่เกิดเป็นโลหะเดี่ยว ๆ ในธรรมชาติ มักจะเกิดรวม ๆ เป็นสารประกอบกับธาตุอื่น ๆ คัลเซี่ยมนับเป็นธาตุที่มีมากที่สุด เป็นที่ห้าที่อยู่บนผิวโลกนี้
                    เกลือของคัลเซี่ยม ไม่เป็นอันตรายต่อร่างกาย นอกจากจะกินเข้าไปมากเกินไป ถ้าร่างกายขาดคัลเซี่ยมมาก ๆ มักจะเป็นโรคกระดูกอ่อน           หน้า ๓๐๐๒
            ๑๐๐๖. คัลวิน จอห์น (พ.ศ.๒๐๕๒ - ๒๑๐๗) ได้รับยกย่อง เป็นนักปฏิรูปคริสต์ศาสนาของประเทศสวิสเซวอร์แลนด์ ในพุทธศตวรรษที่ ๒๑ เป็นผู้ประกาศตั้งลัทธิคัลวิน ในนิกายโปรเตสตันต์
                    คัลวิน เป็นชาวฝรั่งเศส เมื่อปี พ.ศ.๒๐๗๖ ได้เริ่มทำการเทศนาเผยแพร่ความเห็นที่จะให้ปรับปรุงคริสตศาสนา ณ นครหลวงของฝรั่งเศส แต่ขัดต่อความเชื่อถือของพระเจ้าฟรังซัวส์ที่หนึ่ง แห่งฝรั่งเศส จึงหลบหนีไปอยู่ที่เมืองบาเซล ในภาคเหนือของประเทศสวิตเซอร์แลนด์ และแต่งหนังสือหลักสาสนาคริสเตียน ซึ่งเป็นคำสอนของลัทธิคัลวิน ต่อมาในปี พ.ศ.๒๐๗๙ ได้อยู่ที่เมืองเจนีวาทำงานตามที่ชาวเมืองนั้นเรียกร้อง แต่ชาวเมืองเห็นว่าเป็นการปรับปรุงที่รุนแรงเกินไป จึงขับไล่คัลวิน เมื่อปี พ.ศ.๒๐๘๑ แต่แล้วก็ถูกเชิญกลับไปที่เจนีวาในปี พ.ศ.๒๐๘๔ ได้ครองตำแหน่งประมุขทางศาสนาของนครเจนีวาอยู่ตลอดชีพ
                    ลัทธิคัลวิน แพร่หลายไปอย่างรวดเร็ว ในสกอตแลนด์นักบวชจอห์น นอกซ เป็นกำลังสำคัญยิ่งในการเผยแพร่ ลัทธิคัลวินมีชื่อใหม่ว่า ลัทธิเปรสไบทีเรียน พวกพิวริตัน ในอังกฤษก็ได้รับคำสอนของลัทธิคัลวินเป็นหลัก           หน้า ๓๐๐๗
            ๑๐๐๗. คัสตีล  เป็นชื่อภาคใหญ่แห่งหนึ่งในประเทศเสปญ  เดิมเคยเป็นราชอาณาจักรเก่าแก่แห่งหนึ่ง ตั้งอยู่ตอนกลางของประเทศเสปญ เมืองที่สำคัญที่สุดคือ มาดริด อยู่ทางตอนใต้ หรือคัสตีลใหม่ ภาษาท้องถิ่นของคัสติลถือกันว่า เป็นภาษามาตรฐานของประเทศเสปญ           หน้า ๓๐๐๙
            ๑๐๐๘. คา - หญ้า  เป็นชื่อพรรณไม้วงศ์หญ้าชนิดหนึ่ง พบขึ้นตามที่รกร้างว่างเปล่าที่ระบายน้ำได้ดีทั่วไป หญ้าคามีเหง้ากลมยาวเป็นปล้อง ๆ ค่อนข้างแข็งแรงในที่ดินอุดมสมบูรณ์ เหง้าจะหยั่งลึกลงไปในดินถึง ๑ เมตร ยากแก่การกำจัดทำลาย
                    ตามชนบทชาวบ้านจะเก็บเกี่ยวใบหญ้าคาไปใช้มุงหลังคากันมาก ซึ่งจะทนอยู่ได้ประมาณ ๓ ปี            หน้า ๓๐๑๑
            ๑๐๐๙. ค่าง  เป็นสัตว์จำพวกหนึ่งคล้ายลิง มีลักษณะสำคัญคือ มีรูปร่างของตัวยาวกว่าลิง แขนขาและหางยาวกว่าลิง ไม่มีกระพุ้งแก้มอย่างลิง ค่างมีเฉพาะแต่ในทวีปเอเชียตอนใต้ และตะวันออกเฉียงใต้
                    ค่างชอบอยู่รวมกันเป็นฝูง ชอบกินใบไม้ยอดไม้มากกว่าลูกไม้ เหตุนี้กระเพาะอาหารของค่างจึงแบ่งเป็นสามห้อง ตามแบบกระเพาะของสัตว์เคี้ยวเอื้อง ค่างชอบอยู่และหากินบนต้นไม้ตลอดเวลา            หน้า๓๐๑๒
            ๑๐๑๐.  คางคก  เป็นสัตว์มีกระดูกสันหลัง จำพวกสะเทิ้นบก ไม่มีหาง เมื่อโตเต็มที่ หนังขรุขระเต็มไปด้วยปุ่มปม ปมเหล่านี้คือ ต่อมพิษ
                    คางคก มีทั่วไปทั่วโลก แต่ไม่มีในทวีปออสเตรเลีย และเกาะดามาคัสการ์           หน้า ๓๐๑๔
            ๑๐๑๑. ค้างคาว  เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม รูปร่างเหมือนหนู แต่มีปีกบินได้เหมือนนก กล่าวโดยทั่วไปค้างคาวเป็นสัตว์ ที่มีประโยชน์เพราะช่วยทำลายแมลงต่าง ๆ ตลอดจนยุง นอกจากนั้นขี้ค้างคาวยังเป็นปุ๋ยอย่างดี แต่เป็นโทษคือ พวกกินผลไม้           หน้า ๓๐๑๖
            ๑๐๑๒. คางทูม - โรค  เป็นโรคติดต่อเฉียบพลัน เกิดจากเชื้อโรคชนิดไวรัสเข้าสู่ต่อมน้ำลาย ทำให้ต่อมน้ำลายอักเสบ มีอาการปวดบวม โรคนี้โดยมาเป็นแก่เด็กอายุระหว่าง ๔- ๑๒ ปี โดยมากมักไม่เป็นซ้ำอีก การรักษาไม่มียาโดยเฉพาะ           หน้า ๓๐๑๗
            ๑๐๑๓. คางเบือน .เบี้ยว - ปลา  เป็นปลาไม่มีเกร็ดในวงศ์เนื้ออ่อน เป็นปลาน้ำจืด บริโภคได้ มีรสดีนิยมบริโภคกัน            หน้า ๓๐๒๒
            ๑๐๑๔. คาตาโลเนีย  เป็นชื่อแคว้นอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของเสปญ ทางเหนืออยู่ติดต่อกับเทือกเขาพีเรนิส และพรมแดนประเทศฝรั่งเศส ทางใต้ตกทะเลเมดิเตอเรเนียน เมืองที่สำคัญที่สุดคือ เมืองบาร์เซโลนา ตั้งอยู่บนชายฝั่งทะเลเมดิเตอเรเนียน
                    ในสมัยโรมัน แคว้นนี้เป็นดินแดนส่วนหนึ่งของจักรวรรดิ์ โดยรวมอยู่ในอาณาจักรฮิสปาเนีย ทาราคอเนนซิส ต่อมาในปี พ.ศ.๑๐๑๓ ได้ถูกชนเผ่าอาลันและกอธ บุกเข้ายึดครอง ต่อมาในปี พ.ศ.๑๒๕๕ ได้เปลี่ยนมาเป็นของพวกมัวร์ ต่อมาในปี พ.ศ.๑๓๓๑ พระเจ้าชาร์ลมาน จึงส่งกำลังเข้าช่วยเหลือชาวเสปญ ต่อต้านพวกมัวร์ และยึดแคว้นนี้กลับคืนได้ หลังจากนั้นขุนนางฝรั่งเศสที่เข้ามาปกครองแคว้นนี้ โดยแยกตัวเป็นอิสระจากฝรั่งเศส
                    ในสมัยกลางแคว้นนี้เจริญทางด้านการค้ามาก และเป็นคู่แข่งสำคัญของพ่อค้าเมืองเวนิส และเยนัว ของอิตาลี ระหว่างปี พ.ศ.๒๔๗๕ - ๒๔๘๒  แคว้นนี้มีฐานะปกครองตนเอง กึ่งอิสระขึ้นรัฐบาลเสปญ แต่เมื่อเกิดสงครามกลางเมืองระหว่างปี พงศ.๒๔๗๙ - ๒๔๘๒ แคว้นนี้ได้เข้าข้างฝ่ายกษัติรย์ และพ่ายแพ้แต่ฝ่ายคณะปฎิวัติของจอมพลฟรังโก จึงถูกยกเลิกสิทธิการปครองตนเอง และรวมเข้ากับรัฐบาลกลาง           หน้า ๓๐๒๔
            ๑๐๑๕. คาถา  เป็นคำประพันธ์ภาษาบาลี อัตราฉันท์คือ สี่บาท เรียกว่า คาถาหนึ่ง นอกจากนั้นยังหมายถึง เวทมนตร์ที่ถือว่าศักดิ์สิทธิ์            หน้า ๓๐๒๔
            ๑๐๑๖. คาถาพัน  หมายถึง จำนวนคาถา ที่นับตั้งแต่ ๑ - ๑๐๐๐ กำหนดเฉพาะคาถาในเวสสันดรชาดกเท่านั้น            หน้า ๓๐๓๕
            ๑๐๑๗. คาถาอาคม  อักขระหรือข้อความที่ผูกขึ้น ซึ่งถือว่ามีอำนาจลึกลับเร้นอยู่ในนั้น เมื่อนำไปใช้ตามลัทธิที่มีกำหนดไว้ ก็จะเกิดความขลังความศักดิ์สิทธิ์ สามารถใช้เป็นประโยชน์ในทางปัดเป่า หรือป้องกันสิ่งร้ายให้หายไป
                        คาถา  เมื่อนำเอามาใช้เพื่อแสวงสิริมงคล หรือป้องกันภยันตรายให้แก่ตน ก็เรียกว่ามนตร์
                        อาคม  ได้แก่ คัมภีร์ที่เป็นสูตรคาถาต่าง ๆ เช่น สูตรอิธเจ สูตรมหาราช สำหรับใช้ลงเลขยันต์ หรือปลุกเสกสิ่งต่าง ๆตลอดจนตัวเองให้เกิดความขลัง ความศักดิ์สิทธิ์ การลงอาคมคือ การลงเลขลงอักขระ หรือคาถาบทใดบทหนึ่ง ที่เป็นยันต์ หรือลงในร่างกายมนุษย์เรียกว่า สัก
                        เวท  ได้แก่ คัมภีร์พระเวทสี่เล่ม ซึ่งชาวฮินดูเรียกรวมว่า พระเวทสัญหิตา ซึ่งเป็นคัมภีร์บรรจุเวทมนตร์ต่า งๆ แต่งเป็นโศลกฉันท์ สำหรับพราหมณ์ปุโรหิตใช้บริกรรม หรือสวดขับเนื่องในการพลีบูชา เพื่อขอความสวัสดิมงคล หรือปัดเป่าเหตุร้ายต่าง ๆ จากเทพที่ตนร้องขอ
                        มนตร์  มีความหมายเป็นสองอย่าง อย่างหนึ่งหมายเอาพระคาถาซึ่งใช้สวอหรือเสกเป่า เพื่อขจัดความไม่ดีออกไป อีกอย่างหนึ่งหมายเอาคำประพันธ์ที่ขึ้นต้นด้วยคำโอม ส่วนคำต่อไปเป็นคำไทย บางบทก็มีพระคาถาแทรก
            ๑๐๑๘. คาทาไลซิส  คือ อัตราความเร็วของปฎิกิริยาทางเคมี บางปฎิกิริยาอาจจะเร่งให้เร็วขึ้น หรือหน่วงให้ช้าลงได้ โดยใช้สารบางชนิดเติมลงไป เมื่อเกิดปฎิกิริยาแล้ว สารที่เติมลงไปไม่เปลี่ยน ส่วนประกอบในทางเคมีแต่อย่างใด ปริมาณสารที่เติมลงไปก็จะคงเดิม สารที่เดิมลงไปนี้เรียกว่า ตัวคาตะไลสต์
                        เอนไซม์  เป็นสารเชิงซ้อนในระบบเกี่ยวกับชีววิทยา สารนี้เป็นตัวคาตาไลสต์สำหรับขบวนการชีวเคมีต่าง ๆ            หน้า ๓๐๔๓
            ๑๐๑๙. คานธรรพเวท  เป็นศาสตร์อันเป็นส่วนหนึ่งของคัมภีร์อุปเวท ของศาสนาพราหมณ์ว่าด้วย การขับร้องและดนตรี และรวมวิชาละครกับฟ้อนรำ (นาฎศาสตร์) เข้าด้วย ศาสตร์นี้เป็นส่วนภาคผนวกของคัมภีร์สามเวท และว่าภรตมุนี เป็นผู้แต่งศาสตร์นี้            หน้า ๓๐๔๖
            ๑๐๒๐. คานาดา  เป็นประเทศอยู่ในทวีปอเมริกาเหนือ คานาดามีทะเลล้อมรอบถึงสามด้านคือ ด้านตะวันออกเป็นมหาสมุทรแอตแลนตก ทางตะวันตกเป็นมหาสมุทรแปซิฟิก ทางเหนือเป็นมหาสมุทรอาร์กติก ส่วนทางใต้จดประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งถือเส้นขนานที่ ๔๙ และทะเลสาบทั้งห้า เป็นเส้นเขตแดน ดินดนของคานาดายังรวมเอาเกาะต่าง ๆ ที่อยู่ในมหาสมุทรที่ล้อมรอบประเทศทั้งสามด้านเอาไว้ด้วย เช่น เกาะแวคูเวอร์ เกาะนิวฟันแลนด์ และเกาะแบฟฟิน
                    ลักษณะภูมิประเทศ  แบ่งออกเป็นสามเขตใหญ่ ๆ คือ เขตภูเขตตะวันออก เขตที่ราบภาคกลาง และเขตเทือกเขาสูงภาคตะวันตก จากลักษณะภูมิประเทศได้แบ่งสภาพภูมิอากาศออกเป็น สมเขตด้วยกันคือ ภาคตะวันออก ภาคกลาง และภาคตะวันตก
                    การปกครอง  คานาดาเป็นประเทศเอกราชที่ปกครองตนเอง และรวมอยู่ในเครือจักรภพอังกฤษ มีการปกครองด้วยระบอบสหพันธรัฐ มีมณฑลต่างๆ ๑๐ มณฑล คือ ปรินซ์เอด์วาร์ด ไอสแลนด์ โนวาสโกเชีย นิวบรันสวิก นิวฟันแลนด์ ควิเบก ออนตาริโอ มานิโตบา แอลเบอร์ตา แซสแกตเชวอน และบริติชโคลัมเบีย นอกจากนี้ยังมีดินแดนอีก ๒ แห่ง คือ ยูคอน และนอร์ธเวสต์แทริทอีรส์
                    เมืองหลวงคือ ออตตาวา ส่วนในมณฑลต่าง ๆ ก็มีเมืองหลวงของตนเอง รัฐบาลคานาดา มีรัฐบาลกลางและรัฐบาลประจำมณฑล
                    ประมุขของประเทศคือ ข้าหลวงใหญ่ซึ่งเป็นผู้แทนองค์พระมหากษัตริย์อังกฤษ รัฐบาลอังกฤษเป็นผู้แต่งตั้งข้าหลวงใหญ่ โดยทำตามคำแนะนำของรัฐบาลคานาดา ข้าหลวงใหญ่จะบริหารกิจการของประเทศตามคำแนะนำของคณะรัฐมนตรี คณะรัฐมนตรีทำหน้าที่คณะองคมนตรีด้วย ข้าหลวงใหญ่จะแต่งตั้งข้าหลวงประจำมณฑลต่าง ๆ ซึ่งข้าหลวงประจำมณฑลจะบริหารกิจการของมณฑล โดยได้รับคำแนะนำจากรัฐบาลมณฑล
                    ประวัติศาสตร์  พวกนอร์สเมน เป็นชาวผิวขาวชาติแรก ที่มาสำรวจดินแดนคานาดา เมื่อประมาณปี พ.ศ.๑๕๔๓  แต่ไม่ได้ตั้งหลักแหล่งอยู่ ต่อมาในปี พ.ศ.๒๐๔๐ จอห์น คาบอต ได้เดินทางจากอังกฤษมาถึงคานาดาที่ชายฝั่งด้านแอตแลนติก ต่อจากนั้นก็มีชาวประมงยุโรป เดินทางมาคานาดามากขึ้น
                    ในระยะแรก ๆ ชาวยุโรปที่มาสนใจแต่เรื่องประมง และการค้าเฟอร์ ไม่ได้สนใจในการตั้งอาณานิคม จนถึงปี พ.ศ.๒๑๔๓ พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสมาตั้งอาณานิคมฝรั่งเศสขึ้น ที่เมืองพอร์ตโรเยล ในมณฑลโนวาสโกเชีย ปัจจุบัน นับเป็นอาณานิคมแห่งแรกของชาวยุโรปในคานาดา
                    ต่อมาอังกฤษกับฝรั่งเศสทำสงคามกับทางยุโรป ฝรั่งเศสแพ้จึงต้องยกคานาดาให้อังกฤษ คานาดาจึงกลายเป็นอาณานิคมอังกฤษ ไปเมื่อปี พ.ศ.๒๓๐๖
                    เมื่อเกิดสงครามอิสระภาพในอเมริกา ชาวอังกฤษในสหรัฐอเมริกาได้อพยพเข้ามาอยู่ในคานาดาเป็นจำนวนมาก คานาดาจึงมีพลเมืองที่พูดภาษาฝรั่งเศส และที่พูดภาษาอังกฤษ รัฐสภาอังกฤษได้ออกกฎหมาย เมื่อปี พ.ศ.๒๓๓๔ แบ่งคานาดาออกเป็นสองภาค ใช้แม่น้ำออตตาวาเป็นหลักคือ อัฟเปอร์คานาดา มีการปกครองแบบอังกฤษ และโลเวอร์คานาดา มีการปกครองแบบฝรั่งเศส วิธีการนี้มีปัญหาหลายอย่าง รัฐบาลอังกฤษจึงรวมคานาดา สองภาคนี้เข้าด้วยกัน เมื่อปี พ.ศ.๒๓๘๓ และส่งข้าหลวงมาปกครอง
                    หลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ความรู้สึกชาตินิยมแพร่หลายไปทั่วคานาดา เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๙ ที่ประชุมเครือจักรภพลงมติว่า คานาดาเป็นอาณาจักรมีฐานะทุกอย่าง เท่าเทียมกับอังกฤษ และรวมอยู่ในเครือจักรภพอังกฤษ ในพระมหากษัตริย์องค์เดียวกัน            หน้า ๓๐๔๖
            ๑๐๒๑. คานารี  เป็นหมู่เกาะอยู่ในมหาสมุทรแอตแลนติก ด้านตะวันออก ห่างจากชายฝั่งตะวันตก ของทวีปอัฟริกาประมาณ ๙๖ กม. เป็นดินแดนของเสปญ มี ๑๓ เกาะด้วยกัน
                    หมู่เกาะคานารี มีผู้รู้จักมาแต่สมัยโบราณคือ พวกฟินิเชียน ต่อมาก็มีพวกโรมัน เสปญ และโปร์ตุเกส แย่งชิงหมู่เกาะนี้กันหลายครั้ง จนถึงปี พ.ศ.๒๐๒๒ จึงมีการทำสนธิสัญญาให้หมู่เกาะนี้เป็นของเสปญ มาจนถึงปัจจุบัน            หน้า ๓๐๕๙
            ๑๐๒๒. คาบสมุทร  คือ พื้นดินที่ยื่นออกไปในมหาสมุทร มีอยู่หลายแห่งด้วยกัน เช่น คาบสมุทรอินโดจีน คาบสมุทรอาหรับ คาบสมุทรอินเดีย คาบสมุทรไอบีเรีย คาบสมุทรบอลข่าน คาบสมุทรสแกนดิเนเวีย            หน้า ๓๐๖๑
            ๑๐๒๓. คาบอต จอห์น  (พ.ศ.๑๙๙๓ - ๒๐๔๑)  เป็นนักเดินเรือและนักสำรวจชาวอิตาเลียน เป็นผู้เดินทางไปถึงคานาดา ที่โนวาสโกเชีย เมื่อปี พ.ศ.๒๐๔๐ และประกาศให้ดินแดนนี้เป็นของอังกฤษ           หน้า ๓๐๖๑
            ๑๐๒๔. คามวาสี  เป็นชื่อของคณะสงฆ์เนื่องด้วยการปกครอง ซึ่งเริ่มใช้เป็นหลักในการปกครองคณะสงฆ์ ครั้งแรกในสมัยสุโขทัย มาในสมัยอยุธยาได้แบ่งออกเป็นคณะคามวาสี ฝ่ายซ้าย คณะอรัญวาสี และคณะคามวาสี ฝ่ายขวา
                    ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้า ฯ ได้โปรดให้รวมพระอารามหลวง และวัดราษฎร ในกรุงเทพ ฯ โดยมากเข้าเป็นคณะหนึ่งต่างหาก เรียกว่า คณะกลาง คณะใหญ่จึงเป็นสี่คณะคือ คณะเหนือ คณะใต้ คณะกลาง และคณะอรัญวาสี ดังนั้นคำว่า คามวาสี ในทางการปกครองคณะสงฆ์จึงหมดความหมายลง ต่อม่คำว่า อรัญวาสี ก็หมดความหมายทางการปกครองคณะสงฆ์ เมื่อประกาศใช้ พ.ร.บ.ลักษณะปกครองคณะสงฆ์ ร.ศ.๑๒๑ (พ.ศ.๒๔๔๕) และคณะทั้งหลายได้หมดความหมาย การปกครองตั้งแต่เมื่อประกาศใช้ พ.ร.บ.คณะสงฆ์ พ.ศ.๒๔๘๔
                    ปัจจุบันคำว่า คามวาสี และอรัญวาสี คงมีเป็นชื่อสร้อยพระราชาคณะ ตั้งแต่ชั้นราชขึ้นไปถึงชั้นรองสมเด็จพระราชาคณะ แห่งคณะนั้น ๆ            หน้า ๓๐๖๒
            ๑๐๒๕. คาเมอรูน  เป็นประเทศอยู่ทางภาคตะวันตกของทวีปอัฟริกา ล้อมรอบด้วยประเทศไนจีเรีย ประเทศอัฟริกากลาง ประเทศคองโก ประเทศแกบอน และอ่าวกินี ในมหาสมุทรแอตแลนติก
                    ก่อนสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง คาเมอรูนเป็นอาณานิคมของประเทศเยอรมัน เมื่อเยอรมันแพ้สงครามจึงเสียอาณานิคมทั้งหมดในอัฟริกา คาเมอรูนถูกแบ่งออกเป็นสองส่วน ส่วนทางใต้ตกอยู่ในอาณัติของฝรั่งเศส มาจนถึงปี พ.ศ.๒๔๘๙ จึงมีฐานะเป็นดินแดนในภาวะทรัสตี ของสหประชาชาติอยู่ในความดูแลของฝรั่งเศส และได้เอกราช เมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๓ ส่วนทางเหนือตกเป็นดินแดนในอาณัติของอังกฤษ และมีฐานะเป็นดินแดนในภาวะทรัสตีของสหประชาชาติ อยู่ในความดูแลของอังกฤษ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๙ และได้รวมเข้ากับประเทศคาเมอรูน เมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๔           หน้า ๓๐๖๕
            ๑๐๒๖. คาโมนส์ หลุยส์ วาสเดอ (พ.ศ.๒๐๖๗ - ๒๑๒๓)  เป็นกวีเอกชาวโปร์ตุเกส เป็นที่ยกย่อง กันทั่วไปในยุโรปสมัยนั้น            หน้า ๓๐๖๖
            ๑๐๒๗. คายตรี  เป็นชื่อมนต์บทหนึ่งในคัมภีร์ฤคเวท เป็นมนตร์ที่ลือชื่อที่สุด และมีความศักดิ์สิทธิ์อย่างยิ่ง ในศาสนาพราหมณ์ ถือกันว่าเมื่อบริกรรมแล้ว ย่อมขจัดบาปให้หมดไป มนตร์คายตรีมีขึ้นมาแต่กาลดึกดำบรรพ์ พระเวทเกิดมีขึ้นได้ก็ด้วยมนตร์นี้
                    คายตรี  เป็นมนตร์บูชาพระอาทิตย์ว่าเป็นผู้ให้กำเนิด หรือเป็นชนกแห่งพระเวท            หน้า ๓๐๖๙
            ๑๐๒๘. คาร์ดินัล  หมายถึง ตำแหน่งพระราชาคณะในคริสต์ศาสนานิกายโรมันคาทอลิกที่สูงสุด รองจากสันตปาปา หน้าที่สำคัญที่สุดของคณะคาร์ดินัลได้แก่ การเลือกตั้งสันตปาปา
                    ตามปรกติสันตปาปา มักจะได้รับเลือกในหมู่คาร์ดินัล แต่ไม่ได้เป็นกฎเกณฑ์ตายตัว แม้แต่ฆราวาสก็อาจจะได้รับเลือก แต่จะต้องดำรงตำแหน่งสมณศักดิ์ หลังการเลือกตั้งแล้ว
                    คาร์ดินัลแบ่งเป็นสามประเภทคือ
                        ๑. คาร์ดินัล - บิชอป  ได้แก่ บิชอบประจำสังฆมณฑล ที่อยู่รอบ ๆ กรุงโรมมีจำนวน ๖ องค์
                        ๒. คาร์ดินัล - พรีสต์  คือ บิชอป แห่งสังฆมณฑลที่สำคัญในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก ที่ได้รับเลื่อนฐานะจากสันตปาปา ให้ดำรงตำแหน่งคาร์ดินัล มีจำนวน ๕๐ องค์
                        ๓. คาร์ดินัล - ดีคอน  มีหน้าที่ส่วนใหญ่เกี่ยวกับการบริหารต่าง ๆ ประจำอยู่ที่กรุงวาติกัน มีจำนวน ๑๙ องค์            หน้า ๓๐๗๐
            ๑๐๒๙. คาร์ดีฟ  เป็นเมืองใหญ่และเก่าแก่มาก มีฐานะเป็นนครและเมืองหลวงของแคว้นเวลส์            หน้า ๓๐๗๓
            ๑๐๓๐. คาร์ทูม  เป็นเมืองหลวงของประเทศซูดาน อยู่ในทวีปอัฟริกา กษัตริย์อิจิปต์สร้างเมืองนี้ขึ้น เมื่อปี พ.ศ.๒๓๖๖ และได้เป็นศูนย์กลางการค้า และการต้าทาสด้วย            หน้า ๓๐๗๓
            ๑๐๓๑. คาร์เทจ  เป็นชื่อเมืองโบราณที่เคยเจริญรุ่งเรืองในทางการค้า เป็นเมืองใหญ่ตั้งอยู่บนฝั่งทะเล ตอนเหนือของทวีปอัฟริกา บนคาบสมุทรเล็ก ๆ ในอ่าวตูนิส ชาวฟีนิเชียนเป็นผู้สร้างเมืองนี้ขึ้น เมื่อประมาณ ๓๐๐ ปี ก่อนพุทธศักราช เมืองนี้ได้ถูกพวกโรมัน ทำลายในปี พ.ศ.๓๙๗ ต่อจากนั้นพวกโรมันก็ได้สร้างเมืองขึ้นใหม่ ตรงที่เดิมในปี พ.ศ.๔๒๑ แต่ต่อมาได้ถูกพวกอาหรับทำลายในปี พ.ศ.๑๒๔๑
                    คาร์เทจ เดินเรือค้าขายในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน และมหาสมุทรแอตแลนติก ทางเหนือขึ้นไปถึงทะเลบอลติก และทางใต้ลงไปตามฝั่งทะเล ด้านอัฟริกาไปถึงอ่าวกินี            หน้า ๓๐๗๔
            ๑๐๓๒. คาร์เนกี ,แอนดรูว์  (พ.ศ.๒๓๗๗ - ๒๔๖๒)  เป็นชื่อนักอุตสาหกรรมอเมริกัน เป็นมหาเศรษฐีที่อุทิศเงิน เพื่อสาธารณกุศลมากที่สุดคนหนึ่งของโลก เขาได้จัดตั้งสถาบันต่าง ๆ และมูลนิธิเพื่อดำเนินการให้เป็นไปตามอุดมการ ที่ได้ตั้งไว้ทั้งในสหรัฐอเมริกา และยุโรป ได้สร้างห้องสมุดสาธารณะ ๒,๘๑๑ แห่ง จัดซื้อออร์แกน ให้เแก่วัด ๗,๖๘๙ เครื่อง             หน้า ๓๐๘๒
            ๑๐๓๓. คาร์บอน  เป็นธาตุชนิดหนึ่ง มีสมบัติเป็นอโลหะเกิดในธรรมชาติเป็นผลึก เช่น เพชร หรือกราไฟต์ และเป็นอสัณฐาน เช่น ถ่าน นอกจากนั้นยังพบในตัวสัตว์ และพืช ในถ่านหิน ในปิโตรเลียม แร่หลายชนิด มีคาร์บอนประกอบอยู่ด้วย และยังเกิดในอากาศเป็นก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ด้วย           หน้า ๓๐๘๘
            ๑๐๓๔. คาร์บอนนาโด  เป็นเพชรที่มีสีดำ หรืออาจมีสีน้ำตาลอยู่ก็ได้คือ เพชรที่มีส่วนที่เป็นมลทินอยู่ บางคนเรียกว่า บอร์ต           หน้า ๓๐๘๙
            ๑๐๓๕. คาร์บอเนต  เป็นสารประกอบซึ่งเป็นเกลือ ของกรดคาร์บอนิก มักจะมีเป็นของแข็งสีขาว หรือบางทีเป็นสีอื่นก็มี               หน้า ๓๐๘๙
            ๑๐๓๖. คาร์บอลิก  หรือฟีนอล  เป็นกรดชนิดหนึ่ง มีอยู่ในน้ำมันดิบ มีอยู่ในปัสสาวะของมนุษย์ และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม เป็นสารที่เกิดขึ้นโดยการสลายตัวของโปรตีน และเกิดจากการแยกสลายของสารอินทรีย์ หรือด่างที่อุณหภูมิสูง            หน้า ๓๐๙๑
            ๑๐๓๗. คาร์โบไฮเดรต  เป็นอินทรีย์สารที่เป็นองค์ประกอบของเซลล์ ส่วนมากเป็นอาหารที่สำคัญ ๆ เช่น น้ำตาล และแป้ง  หรือไม่ก็เป็นสารที่มีความสำคัญทางอุตสาหกรรม เช่น ไม้ ป่าน ฝ้าย เป็นต้น
                    คาร์โบไฮเดรต เป็นสารประกอบที่มีธาตุคาร์บอน ไฮโดรเจน และออกซิเจน
                    คาร์โบไฮเดรต  จำพวกน้ำตาล แป้ง และไกลโคเจน เป็นอาหารที่สำคัญ สำหรับให้เกิดพลังงานแก่ร่างกาย           หน้า ๓๐๙๔
            ๑๐๓๘. คาร์ปาเทียน  เป็นชื่อเทือกเขาอยู่ในทวีปยุโรปกลาง และอยู่ทางส่วนใต้ของยุโรปภาคนั้น เทือกเขานี้เป็นรูปโค้งยาวประมาณ ๑,๒๘๐ กม.  ตอนที่กว้างที่สุดประมาณ ๓๘๔ กม.  เริ่มจากเมืองบาติสลาวา ในประเทศเชกโกสโลวาเกีย ไปจนถึงเมืองออร์โซวา ในประเทศรูมาเนีย            หน้า ๓๐๙๖
            ๑๐๓๙. คาร์เป็นทาเรีย  เป็นชื่ออ่าวหนึ่ง ซึ่งยื่นล้ำเข้าไปในดินแดนชายฝั่งตะวันออกเฉียงเหนือ ของทวีปออสเตรเลีย มีพื้นน้ำเชื่อมต่อกับทะเลคอรัล           หน้า ๓๐๙๖
            ๑๐๔๐. คาร์เมไลต์  เป็นชื่อคณะนักบวชคณะหนึ่งในสี่คณะ ในคริสต์ศาสนานิกายโรมันคาทอลิก ได้ตั้งขึ้นหลังจากได้รับชัยชนะในสงครามครูเสด เมื่อปี  พ.ศ.๑๖๙๗  โดยไปใช้ชีวิตอย่างโดดเดี่ยวที่อยู่ภูเขาคาร์เมล
                    เมื่อพวกมุสลิม มีอำนาจแผ่ศาสนาเข้ามาในดินแดนแถบนี้ เมื่อประมาณปี พ.ศ.๑๗๘๓ คณะคาร์เมลไลด์ จำต้องอพยพไปอยู่ที่เกาะไซปรัส และเมืองเมสสินา ที่เกาะซิซิลี
            ๑๐๔๑. คาร์รารา  เป็นเมืองในแคว้นทัสกานี อยู่ตอนกลางของประเทศอิตาลี เป็นเมืองศูนย์กลางผลิตหินอ่อน ซึ่งว่าเป็นสินค้าออกทั่วโลก สถานที่อาคารบางแห่งปรากฎว่า ได้ก่อสร้างโดยใช้หินอ่อน ที่ขุดขึ้นมาตั้งแต่สมัยจักรวรรดิ์โรมัน       หน้า ๓๐๙๙
            ๑๐๔๒. คาร์ไลล์ โทมัส  (พ.ศ.๒๓๓๘ - ๒๔๒๔)  เป็นนักเขียน นักประวัติศาสตร์ อนุศาสนาจารย์ และนักปราชญชาวสกอต
                    หนังสือที่ คาร์ไลล์ เขียนซึ่งพาดพิงมาถึงประเทศไทย มีอยู่ตอนหนึ่งในหนังสือเรื่อง การปฎิวัติในประเทศฝรั่งเศสคือ เมื่อมีการปฎิวัติใหญ่ในประเทศฝรั่งเศสนั้น การโจมตีป้อม หรือคุกบาสติล เมื่อปี พ.ศ.๒๓๓๒ ได้มีทหารเรือผู้หนึ่งลากเอาปืนใหญ่ กระบอกที่สมเด็จพระนารายณ์ถวายพระเจ้าหลุยส์ที่ ๑๔ และเก็บไว้ตั้งร้อยปีเศษแล้วนั้น ออกมาเพื่อใช้ระดมยิงป้อมด้วย               หน้า ๓๑๐๐
            ๑๐๔๓. คาร์ไลส์  เป็นเมืองเก่าแก่แห่งหนึ่ง ปัจจุบันเป็นเมืองใหญ่ มีฐานะเป็นนครของมณฑลคัมเบอร์แลนด์ ทางทิศใต้ของพรมแดนสกอตแลนด์           หน้า ๓๑๐๒
            ๑๐๔๔. คารากาส ๑  เป็นเมืองหลวงของประเทศเวเนซูเอลา และเป็นเมืองใหญ่ที่สุดของเวเนซูเอลา ตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ.๒๑๑๐            หน้า ๓๑๐๓
            ๑๐๔๕. คารากาส ๒  เป็นชื่ออ่าว ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ ของเมืองคารากาส            หน้า ๓๑๐๔
            ๑๐๔๖. คาริบ   เป็นชื่อชาวอเมริกันอินเดียนเผ่าหนึ่ง เป็นชาวอินเดียนแดงพวกแรก ที่คริสโตเฟอร์ โคลัมบัส แล่นเรือมาพบ พวกนี้อาศัยอยู่ในแถบหมู่เกาะเลสเซอร์แอนติลิส และแถบชายฝั่งทะเลประเทศเวเนซูเอลา ทวีปอเมริกาใต้            หน้า ๓๑๐๔
            ๑๐๔๗. คาริบเบียน  ชื่อทะเลซึ่งเป็นพื้นน้ำส่วนหนึ่ง ของมหาสมุทรแอตแลนติก มีพื้นที่ประมาณ ๑,๙๒๐,๐๐๐ ตารางกิโลเมตร ทางเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือ มีอาณาเขตจดหมู่เกาะอินเดียตะวันตก ทางใต้จดชายฝั่งภาคเหนือของทวีปอเมริกาใต้ ทางตะวันตกจดอเมริกากลางและอ่าวเมกซิโก ทางตะวันตกเฉียงใต้มีคลองปานามา เชื่อมทะเลคาริบเบียน กับมหาสมุทรแปซิฟิก            หน้า ๓๑๐๕
            ๑๐๔๘. คาโรลิงเตียน   เป็นชื่อราชวงศ์ที่สองของกษัตริย์ฝรั่งเศส (พ.ศ.๑๒๙๔ - ๑๕๓๐)            หน้า ๓๑๐๘
            ๑๐๔๙. คาโรไลน์  เป็นหมู่เกาะยุทธศาสตร์ในกลุ่มเดียวกับหมู่เกาะมาเรียนาส และหมู่เกาะมาร์แชล ซึ่งอยู่ในภาวะทรัสตีของสหรัฐอเมริกา เกาะเหล่านี้มีจำนวนระหว่าง ๕๕๐ - ๖๘๐  เกาะ กระจายกันอยู่ในอาณาบริเวณที่กว้างขวาง ทางด้านตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิก เป็นส่วนหนึ่งของหมู่เกาะไมโครเอเชีย มีเกาะใหญ่ที่สุดเพียงห้าเกาะ ส่วนมากเกิดจากภูเขาไฟใต้มหาสมุทร ส่วนเกาะเล็ก ๆ เกิดจากหินปะการัง ที่ก่อตัวและทับถมพอกพูน ขึ้นมาจากสันเขาใต้มหาสมุทร
                    เซอร์ฟรานซิส เดรก  เป็นนักเดินเรือคนแรกของโลก ที่ผ่านมาทางหมู่เกาะคาโรไลน์ ในการเดินทางรอบโลกระหว่างปี พ.ศ.๒๑๒๑ - ๒๑๒๓
                    ในปี พ.ศ.๒๒๒๙  นายพลเรือเสปญได้ตั้งชื่อเกาะแยปว่า คาโรสินา และได้จับจองเป็นดินแดนของประเทศเสปญ ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๒๘  เยอรมันเข้ายึดครองเกาะแยป อ้างสิทธิปกครองหมู่เกาะเหล่านี้ ด้วยเหตุผลทางการค้า แต่ประเทศเสปญคัดค้าน สันตปาปาลีโอที่ ๑๓ ได้รับมอบให้พิจารณาคดี แล้วตัดสิน เมื่อปี พ.ศ.๒๔๓๐ ให้หมู่เกาะคาโรไลน์อยู่ในอธิปไตยของเสปญ
                    ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๔๒  อเมริกากับเสปญทำสงครามกัน เสปญยอมขายหมู่เกาะคาโรไลน์ ให้แก่เยอรมันซึ่งรวมทั้งหมู่เกาะ ในแถบไมโครเอเชียด้วย เมื่อเกิดสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ในปี พ.ศ.๒๔๕๗ ญี่ปุ่นเข้ายึดครองหมู่เกาะคาโรไลน์ ครั้นสงครามสงบในปี พ.ศ.๒๔๖๒ ญี่ปุ่นเลยได้รับมอบให้ปกครองหมู่เกาะนี้ต่อไป ด้วยสิทธิคุ้มกัน แต่ในปี พ.ศ.๒๔๗๘ ญี่ปุ่นกลับดัดแปลงหมู่เกาะคาโรไลน์เป็นฐานทัพ เมื่อสงครามโลกครั้งที่สองสงบลง สหประชาชาติพิจารณาให้หมู่เกาะคาโรไลน์อยู่ในภาวะทรัสตีของสหรัฐอเมริกา ตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๔๙๐            หน้า  ๓๑๑๐
            ๑๐๕๐. คาโรไลนา  เป็นชื่อรัฐของสหรัฐอเมริกาสองรัฐคือ คาโรไลนาเหนือ กับคาโรไลนาใต้
                        คาโรไลนาเหนือ  ด้านเหนือจดรัฐเวอร์จิเนีย ด้านตะวันออกจดมหาสมุทรแอตแลนติก ด้านใต้จดรัฐคาโรไลนาใต้ และทางตะวันตกจดรัฐเทนเนสซี
                        ตามประวัติกล่าวว่า เซอร์ วอลเตอร์ ราเลห์ ได้ส่งชาวอังกฤษคณะหนึ่งเข้ามาตั้งถิ่นฐานเป็นครั้งแรก ที่เกาะโรโนก เมื่อปี พ.ศ.๒๑๒๘ ต่อมาพระเจ้าชาร์ลที่ ๑ ให้โรเบอรต ฮีท ปกครองดินแดนรัฐคาโรไลนา ในปี พ.ศ.๒๒๕๓ ได้แยกออกเป็นรัฐคาโรไลนาเหนือและคาโรไลนาใต้ ต่อมาในปี พ.ศ.๒๓๓๒ คาโรไลนาเหนือได้รวมกับสหภาพของสหรัฐอเมริกา เป็นรัฐที่ ๑๒
                        คาโรไลนาใต้  เป็นรัฐหนึ่งที่มีส่วนในการก่อตั้งประเทศสหรัฐอเมริกา มีอาณาเขตด้านเหนือจดคาโรไลนาเหนือ ด้านตะวันออกเป็นฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติก ด้านตะวันตกจดรัฐจอร์เจีย
                        ชาวเสปญได้มาตั้งถิ่นฐานเป็นครั้งแรก ที่รัฐนี้เมื่อประมาณปี พ.ศ.๒๐๖๙ รัฐนี้เป็นรัฐที่ ๘ ในจำนวน ๑๓ รัฐแรก ที่รับรองรัฐธรรมนูญของสหรัฐอเมริกา มีเมืองชาร์ลตันเป็นเมืองหลวง           หน้า ๓๑๑๕
            ๑๐๕๑. คาลกัน  เป็นชื่อเมืองหลวงของมณฑลฮาร์ ประเทศจีน  ตั้งอยู่บนเนินสูงของที่ราบสูงมองโกเลีย เนื่องจากที่ตั้งของเมืองมีความสำคัญยิ่งทางยุทธศาสตร์ เมืองนี้จึงได้สมญาว่า ประตูไปสู่มองโกเลีย หรือประตูแห่งจีนเหนือ           หน้า ๓๑๒๘
            ๑๐๕๒. คาลิเฟอร์เนีย  เป็นรัฐหนึ่งในสหรัฐอเมริกา ตั้งอยู่ตะวันตกเฉียงใต้ของสหรัฐอเมริกา มีขนาดใหญ่เป็นอันดับสอง รองจากรัฐเทกซัส มีอาณาเขตด้านเหนือจดรัฐโอเรกอน ด้านตะวันออกจดรัฐนีวาดา และรัฐอริโซนา ด้านใต้จดประเทศเมกซิโก ด้านตะวันตกจดมหาสมุทรแปซิฟิก
                    นักเดินเรือชาวเสปญ พบคาลิเฟอร์เนีย เมื่อปี พ.ศ.๒๐๘๕ และในปี พ.ศ.๒๓๐๓ เสปญก็ได้ขอจับจองรัฐนี้อย่างเป็นทางการ หลังจากมีผู้พบทองคำมีปริมาณมาก ในปี พ.ศ.๒๓๙๑ แล้วปรากฎว่ามีผู้คนหลั่งไหลเข้าสู่รัฐนี้อย่างไม่ขาดสาย รัฐบาลเฟเดอรัลแห่งสหรัฐอเมริกา จึงรับรัฐนี้ไว้ในเครือสหภาพเป็นรัฐที่ ๓๑ เมื่อปี พ.ศ.๒๓๙๓
                    เมืองใหญ่ที่สุดของรัฐนี้คือ ลอสแอนเยลิส และเป็นเมืองใหญ่อันดับที่สาม ของสหรัฐอเมริกา เมืองซาคระเมนโต เป็นเมืองหลวงของรัฐ            หน้า ๓๑๒๙
            ๑๐๕๓. คาโลรี  เป็นหน่วยวัดปริมาณความร้อน แยกออกเป็นคาโลรีเล็ก และคาโลรีใหญ่
                    คาโลรีเล็ก หมายถึง ปริมาณความร้อนที่ทำให้น้ำบริสุทธิ์หนัก ๑ กรัม มีอุณหภูมิสูงขึ้น ๑ องศาเซลเซียส
            ๑๐๕๔. ค้าว - ปลา  เป็นปลาไม่มีเกล็ด ในวงศ์ปลาเนื้ออ่อน เหมือนปลาคางเบือนขนาดใหญ่           หน้า ๓๑๓๖
            ๑๐๕๕. คาวปลา - น้ำ  เป็นน้ำขับถ่ายออกจากช่องคลอด ภายหลังทารกคลอดแล้ว ในวันแรกและหลังคลอดทารก มีลักษณะเป็นเลือดสด ต่อมามีลักษณะเป็นน้ำเหลืองปนเลือด แล้วค่อย ๆ เปลี่ยนเป็นสีเหลืองอ่อนและขาวข้น และน้อยลงทุกทีจนประมาณ ๓ - ๖ สัปดาห์ น้ำคาวปลาจะหมดไป
                    น้ำคาวปลาประกอบด้วยสิ่งขับถ่ายต่าง ๆ จากแผลภายในมดลูก เซลล์และอื่น ๆ ที่ช่องคลอดขับถ่ายออกมา รวมทั้งไขตัวของเด็ก ขี้เทาของเด็ก ขนอ่อนปนมาในระยะวันแรก               หน้า ๓๑๓๗
            ๑๐๕๖. คาวัวร์ คามิลโล เบนโซ (พ.ศ.๒๓๕๓ - ๒๔๐๔)  เป็นรัฐบุรุษชาวอิตาเลียน       หน้า ๓๑๓๘
            ๑๐๕๗. คาวี  เป็นตัวเอกในเรื่องเสือโคคำฉันท์ และพระราชนิพนํ์บทละคร รัชกาลที่ ๒ ต่อกัน
                    คาวีเดิมเป็นลูกโคคู่กับหลวิชัยลูกเสือ พระฤษีชุบขึ้นเป็นคนในวรรณะกษัตริย์ ถอดดวงใจไว้ในพระครรภ์ที่ชุบขึ้น แล้วให้ไว้คนละเล่ม สองกุมารเรียนวิทยาอาคมสำเร็จแล้วก็ลาพระฤษี เที่ยวไปแสวงหาบ้านเมืองอยู่ มาถึงบึงใหญ่ใกล้เมืองจันทบุรี ได้ฆ่ารากษส (ยักษ์น้ำ) ในบึงนั้น ท้าวมคธราชกษัตริย์ผู้ครองเมืองจันทบุรี ทรงทราบก็พอพระทัย ยกพระธิดาให้แก่คาวี แต่คาวีทูลขอให้หลวิชัยผู้พี่ แล้วคาวีจึงเที่ยวหาบ้านเมืองอยู่ใหม่ ครั้นไปถึงเมืองจันทนคร เป็นเมืองร้าง จึงลองตีกลอง ซึ่งตั้งอยู่บนปราสาท กลองไม่ดัง จึงเอาพระขรรค์แหวะหน้ากลองออก เห็นนางอยู่ในกลองก็เชิญตัวออกมา ได้ความว่านางชื่อจันทสุดา เป็นธิดาท้าวมัทราช ครองจันทนคร เมืองนี้ถูกนกอินทรีย์ผัวเมียมากินคนในเมืองหมด แต่นางรอดอยู่ได้เพราะพระบิดานำมาซ่อนไว้ในกลอง คาวีอาสาฆ่านกอินทรีย์ตาย แล้วได้เสียกับนาง
                    ท้าวสันนุราช ผู้ครองเมืองพัทธวิสัย ได้ผอบผมหอมของนางจันทสุดา ซึ่งลอยน้ำมาก็คลั่งถึงเจ้าของผม ยายเถ้าทัดประสาท อาสาไปหลอกเผาพระขรรค์ของพระคาวีที่บรรจุดวงใจ พระคาวีตาย แล้วนำนางจันทรสุดามาถวาย หลวิชัยมาชุบพระคาวี ฟื้นแล้วตามนางพบที่เมืองพัทธวิสัย ลวงเผาท้าวสันนุราชด้วยพิธีชุบตัว แล้วแสดงพระคาวีว่าเป็นท้าวสันนุราชที่ชุบตัว นางคันธมาลีมเหสีทราบความจริงจากยายเถ้าทัดประสาท จึงเขียนหนังสือถึงไวยทัตย์ ผู้เป็นหลาน ให้ยกพวกมารบพระคาวี ถูกพระคาวีจับได้นำไปสำเร็จโทษเสีย           หน้า ๓๑๕๐
            ๑๐๕๘. คาเวนดิช เฮนรี่ (พ.ศ.๒๒๗๔ - ๒๓๕๓) เป็นนักปราชญ์ ชาวอังกฤษ ในวิชาเคมี และฟิสิคส์  หน้า ๓๑๕๑
            ๑๐๕๙. คาเวลล์ เอดิท หลุยซา (พ.ศ.๒๔๐๘ - ๒๔๕๘) เป็นนางพยาบาล ชาวอังกฤษ ที่ได้ช่วยเหลือให้ทหารอังกฤษ ซึ่งได้รับบาดเจ็บ และบรรดาทหารที่หลบหนีจากแนวรบ กับพวกที่หลบซ่อนทหารเยอรมันให้หลบอาศัยอยู่ในบ้านของตน และสถานที่อื่น ๆ ในกรุงบรัสเซลล์ ในสมัยสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง และเคยให้การรักษาพยาบาลแก่ทหารเยอรมันเป็นจำนวนมาก           หน้า ๓๑๕๔
            ๑๐๖๐. คำเขื่อนแก้ว  อำเภอขึ้น จ.อุบลราชธานี เดิมตั้งที่ว่าการอยู่ที่เมืองยโสธร แล้วย้ายไปตั้งที่ ต.ตะลุมพุก เมื่อปี พ.ศ.๒๔๕๔ เปลี่ยนชื่อเป็น อ.ลุมพุก แล้วเปลี่ยนชื่อเป็น อ.คำเขื่อนแก้ว เมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๖        หน้า ๓๑๕๗
            ๑๐๖๑. คำชะอี  อำเภอ ขึ้น จ.นครพนม แรกตั้งเป็นกิ่งอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๔ ขึ้น อ.มุกดาหาร   ยกขึ้นเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๙          หน้า ๓๑๕๗
            ๑๐๖๒. คำฝอย  เป็นไม้ล้มลุกขนาดเล็ก ดอกสีเหลืองแสด ใช้ดอกทำสีแดงย้อมไหม                หน้า ๓๑๕๙
            ๑๐๖๓. คิงสตัน  เป็นเมืองหลวงของจาไมกา ซึ่งเป็นเกาะอยู่ในทะเลคาริบเบียน รวมอยู่ในหมู่เกาะอินเดียตะวันตก นอกจากเป็นเมืองหลวงแล้ว ยังเป็นเมืองท่าอีกด้วย
                    ดินแดนนี้ อังกฤษและสเปญตลอดจนพวกโจรสลัด เคยแย่งกันเป็นผู้ครอบครองมาหลายครั้งหลายหน จนถึงปี พ.ศ.๒๑๙๘ จึงตกเป็นอาณานิคมของอังกฤษ และได้รับเอกราช เมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๕           หน้า ๓๑๕๙
            ๑๐๖๔. คิชฌกูฎ  เป็นชื่อเขาลูกหนึ่งในห้าลูก ซึ่งล้อมกรุงราชคฤห์ เมืองหลวงของแคว้นมคธ ในประเทศอินเดีย ในสมัยพุทธกาล (ปัจจุบันเป็นแคว้นพิหาร) เหตุนี้กรุงราชคฤห์จึงได้ชื่อว่า เบญจคีรีนคร ภูเขาห้าลูกได้แก่ คิชฌกูฎ อิสีคิลิ เวภาระ เวปุลละ และปาณฑวะ
                    คิชฌกูฎ แปลว่ายอดนกแร้ง พระพุทธเจ้าเคยประทับอยู่บนยอดเขานี้ พระเทวทัด กลิ้งก้อนหินลงจากไหล่เขาเพื่อทำร้ายพระพุทธเจ้าที่เชิงเขานี้ ถ้ำสุกรขาตา ที่พระสารีบุตรบำเพ็ญสมณธรรมก็อยู่บนเขานี้ มีพระสูตรหลายพระสูตรซึ่งพระพุทธเจ้าตรัสเทศนาก็ที่เขานี้ สวนของหมอชีวก ซึ่งเป็นที่ประทับของพระพุทธเจ้าก็อยู่ที่นี้           หน้า ๓๑๖๐
            ๑๐๖๕. คิดเชนเนอร์ โฮเรชิโอ เฮอร์เบิร์ต (พ.ศ.๒๓๙๓ - ๒๔๕๙) เป็นขุนนางชั้นเอิร์ล มียศเป็นจอมพลเรือ แห่งราชนาวีวอังกฤษ และได้รับยกย่องเป็นรัฐบุรุษแห่งประเทศอังกฤษ           หน้า ๓๑๖๐
            ๑๐๖๖. คิปลิง รุดยาร์ด (พ.ศ.๒๔๐๘ - ๒๔๗๙) เป็นนักประพันธ์และจินตกวี ชาวอังกฤษ ได้แต่งนวนิยายเรื่องสั้น และบทกวีไว้เป็นจำนวนมาก นอกจากนี้ยังเป็นนักแต่งบทละครอีกด้วย
                    คิปลิง มีชื่อเสียงเพราะบทประพันธ์ของเขา ทำให้คนอังกฤษและคนตะวันตกได้ทราบถึงภูมิประเทศ ชีวิต และขนบธรรมเนียมประเพณี ศาสนา และลักษณะนิสัยของชาวอินเดีย    หน้า ๓๑๖๗
            ๑๐๖๗. คิว  เป็นชื่อสวนพฤกษศาสตร์แห่งหนึ่งในประเทศอังกฤษ เป็นสวนพฤกษศาสตร์อันดับหนึ่งของโลก           หน้า ๓๑๖๙
            ๑๐๖๘. คิวบา  เป็นประเทศอิสระ ประกอบด้วยเกาะคิวบา ซึ่งเป็นเกาะที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในหมู่เกาะอินเดียตะวันตก และเกาะเล็ก ๆ อีกเป็นจำนวนมาก ฝั่งเหนือของเกาะคิวบาตกมหาสมุทรแอตแลนติก ฝั่งใต้ตกทะเลคาริบเบียน ฝั่งตะวันตกจดอ่าวเมกซิโก คิวบาอยู่ห่างจากผืนแผ่นดินใหญ่ของสหรนัฐอเมริกา จากแหลมฟลอริดา ซึ่งอยู่ทางเหนือประมาณ ๑๔๔ กม.
                    นับแต่โคลัมบัสเดินเรือมาพบเกาะคิวบา เมื่อปี พ.ศ.๒๐๓๕ แล้ว เกาะคิวบาได้กลายเป็นอาณานิคมของเสปญมาจนถึงปี พ.ศ.๒๔๔๑ ระหว่างนั้นได้ตกไปเป็นของอังกฤษครั้งหนึ่ง เมื่อปี พ.ศ.๒๓๐๕ - ๒๓๐๖
                    ชาวคิวบาเป็นกบฏต่อสู้กับกองทหารเสปญอยู่หลายปี ตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๔๑๐ - ๒๔๒๑ แต่ไม่สำเร็จ ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๓๘ รัฐบาลสหรัฐอเมริกา ยื่นมือเข้ามาเกี่ยวข้องเพื่อระงับการต่อสู้ พอสงครามสงบลงเสปญต้องปล่อยคิวบาจากการเป็นอาณานิคม และสหรัฐอเมริกาได้ให้เจ้าหน้าที่ทางทหารปกครองต่อมาจนถึงปี พ.ศ.๒๔๔๕ จึงได้ให้คิวบาจัดตั้งรัฐบาลเป็นสาธารณรัฐ
                    ในปี พ.ศ.๒๕๐๒ ฟิเดล คัสโตร ได้เป็นนายกรัฐมนตรี ความสัมพันธ์อันดีกับสหรัฐอเมริกาได้สลายลงเมื่อรัฐบาลคิวบาได้ทำการปฏิวัติที่ดิน โดยยึดเอาที่ดินผืนใหญ่ ๆ ไปจัดสรรให้ประชาชนที่ไม่มีที่ดิน         หน้า ๓๑๖๙
            ๑๐๖๙. คิวบิซีม  เป็นศิลปะแบบหนึ่งของศิลปะปัจจุบัน ศิลปะแบบนี้หมายถึง วิธีทำรูปประติมากรรม หรือภาพจิตรกรรมให้มีลักษณะเป็นเหลี่ยมอย่างลูกบาศก์ หรือรูปเรขาคณิต เพื่อเน้นให้เห็นมิติทั้งสาม            หน้า ๓๑๗๗
            ๑๐๗๐. คิวปิด  เป็นชื่อเทพเจ้าแห่งความรัก ตามเทพนิยายกรีกและโรมัน กล่าวถึงคิวปิดว่า เป็นบุตรชายของมาร์ส์ เทพเจ้าแห่งสงคราม และวีนัส เทพธิดาแห่งความรัก และความงาม
                    ชาวโรมันมักทำรูปปั้นคิวปิด เป็นเด็กชายเล็ก ๆ เปลือยและมีปีก มือถือคันธนู และมีกระบอกใส่ลูกธนูอยู่ใกล้ตัว เชื่อกันว่าธนูของคิวปิด ที่ยิงไปต้องดวงใจของมนุษย์ ทำให้เกิดความรัก               หน้า ๓๑๗๘
            ๑๐๗๑.  คีตโควินท์  เป็นบทกลอนกล่าวด้วยเรื่องพระกฤษณะกับนางธารา ผู้แต่งเป็นชาวเบงกอล แต่งเมื่อประมาณ ๘๐๐ ปีมาแล้ว            หน้า ๓๑๘๔
            ๑๐๗๒.  คีทส์ จอห์น  (พ.ศ.๒๓๓๘ - ๒๓๖๔)  เป็นกวีชาวอังกฤษสมัยโรแมนติก                หน้า ๓๑๘๔
            ๑๐๗๓. คีนยา  เป็นคราวน์โคโลนี และประเทศในอารักขาของบริเตนใหญ่ ตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือ ของทวีปอัฟริกา พรมแดนด้านเหนือจดประเทศเอธิโอเปีย ด้านตะวันตกเฉียงเหนือจดประเทศโซมาเลีย ด้านตะวันออกเฉียงใต้ ตกมหาสมุทรอินเดีย ด้านตะวันตกเฉียงใต้จดประเทศแตนกันยิกา และด้านตะวันตกจดประเทศอูกันดา
                    คีนยา มีเมืองไนโรบี เป็นเมืองหลวง และเป็นชุมทางคมนาคมทางบก ชาวคีนยามีภาษาประจำเผ่าหลายภาษาคือ สวาฮิลิ ซูดานิส ฮามิติก และบันตู ภาษาอังกฤษใช้พูดกันเป็นภาษากลาง นับถือลัทธิประจำเผ่าเป็นศาสนา และที่นับถือศาสนาอิสลามก็มี            หน้า ๓๑๘๖
            ๑๐๗๔. คีรีมาศ   อำเภอ ขึ้น จ.สุโขทัย เดิมเป็นกิ่งอำเภอ ขึ้น อ.เมืองสุโขทัย ยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๙           หน้า ๓๑๙๑
            ๑๐๗๕. คีรีเมขล์   เป็นชื่อช้างทรงของพญามาร เพื่อต่อสู้กับพระพุทธเจ้าที่ควงไม้ศรีมหาโพธิ แต่ในที่สุดช้างคีรีเมขล์ก็ได้ไปหมอบลงแทบพระบาทยุคลของพระพุทธเจ้า
                    เรื่องนี้มีกล่าวอยู่ในอรรถกาชาดก ตอนนิทานกถา เมื่อพระโพธิสัตว์จะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า ทรงบำเพ็ญเพียรเพื่อบรรลุพระสัมมาสัมโพธิญาณ บนบัลลังก์ใต้ต้นโพธิ
                    ในสมัยนั้นกพระยามารคิดว่า พระสิทธัตถะโพธิสัตว์ประสงค์จะพ้นอำนาจเรา จึงพาพลมารออกไปหาพระโพธิสัตว์ พระโพธิสัตว์ทรงรำลึกถึงบารมีทั้งสิบประการ ที่ทรงได้บำเพ็ญมา พญามารบันดาลฤทธิ์เข้าทำร้ายขับไล่ พระโพธิสัตว์ด้วยประการต่าง ๆ แต่ไม่สามารถทำให้พระโพธิสัตว์ลุกออกจากบัลลังก์ได้ พระโพธิสัตว์ได้แสดงถึงทานบารมี ที่ได้บำเพ็ญมาโดยมีแผ่นดินเป็นพยาน แล้วทรงเหยียดพระหัตถ์ออกชี้ไปที่แผ่นดิน มหาปฐพีคือ แผ่นดินใหญ่ก็บันลือลั่นว่า เราเป็นพยาน ช้างคีรีเมขล์ก็หมอบลง พลมารต่างหนีกระจัดกระจายไป
                    เรื่องชัยชนะของพระพุทธเจ้านี้ ต่อมาได้มีผู้รวบรวมเอามาผูกเป็นคาถาสรรเสริญชัยชนะนั้น ๆ รวมแปดคาถาเรียกว่า พุทธชัยมงคลแปด หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ถวายพรพระ ซึ่งพระใช้สวดในงานทำบุญ
                    ในฎีกา พาหํ ได้อธิบายขยายความออกไป มีแปลกอยู่ตอนที่พระโพธิสัตว์อ้างแผ่นดินเป็นพยาน ในการบริจาคทาน แล้วชี้นิ้วพระหัตถ์ลงไปตรงพื้นปฐพี นางพระธรณีก็ผุดขึ้นมาแล้วทูลว่า ข้าพระบาทเป็นสักขีพยาน ได้ทราบบุญบารมีที่พระองค์ได้ทรงบำเพ็ญมา น้ำทักษิโณทกตกลงชุ่มอยู่ในเกศา ของข้าพระบาทหาที่จะประมาณไม่ได้ แล้วนางพระธรณีก็บิดน้ำออกจากมวยผม ไหลนองไปดุจห้วงมหาสมุทร ทั้งมหาปฐพีก็กัมปนาทหวั่นไหวเป็นจลาจล พระยามารและพลมารก็มีความพิศวงครั่นคร้าม ขามพระเดชานุภาพ พากันสรรเสริญพระพุทธคุณแล้วพากันกลับไป พิภพของตน
                    ต่อมาเมื่อเกิดความนิยมสร้างพระพุทธรูปไว้สักการะบูชา ผู้สร้างได้นำเอาพุทธจริยาของพระพุทธเจ้ามาเป็นข้อกำหนดหมาย พุทธจริยาตอนชนะมารนี้ ช่างก็ได้นำมากำหนดขึ้นเป็นพระพุทธรูปปางหนึ่ง เรียกว่า ปางมารวิชัย แปลว่า ปางชนะมาร โดยทำเป็นพระพุทธรูปนั่งขัดสมาธิ เหมือนปางสมาธิ แต่พระหัตถ์เบื้องขวาคว่ำที่พระเพลา ปลายนิ้วพระหัตถ์ชี้ลงแผ่นดิน            หน้า ๓๑๙๑
            ๑๐๗๖. คีล  เป็นชื่อคลองในประเทศเยอรมัน คลองนี้ตัดผ่านแคว้นชเลสวิกโฮลสไตน์ ทางภาคเหนือของเยอรมัน เพื่อเชื่อมตอนปากแม่น้ำเอลเบ ในทะลเหนือกับอ่าวคีลในทะเลบอลติก คลองคีลยาว ๙๗ กม. กว้าง ๑๐๐ เมตร ขุดขึ้นเพื่อย่นระยะทางติดต่อทะเลเหนือกับทะเลบอลติก โดยไม่ต้องไปอ้อมคาบสมุทรจัตแลนด์ เป็นระยะทางประมาณ ๗๔๓ กม. เริ่มขุดเมื่อปี พ.ศ.๒๔๓๐ เสร็จปี พ.ศ.๒๔๓๘ มีเรือผ่านคลองนี้มาก รองลงมาจากคลองสุเอซ            หน้า ๓๑๙๘
            ๑๐๗๗. คืบ  คือ ระยะจากปลายนิ้วหัวแม่มือ ถึงปลายนิ้วกลาง โบราณหมายเอานิ้วหัวแม่มือถึงนิ้วก้อย
                    การที่เรียกว่าคืบ เข้าใจว่าการใช้วิธีกางนิ้ววัดต้องอาศัยการยืดตัวออกไปเป็นสำคัญ ลักษณะที่ยืดตัวเหยียดออกไปนี้ เป็นกิริยาที่เรียกว่า คืบ
                    ตามแบบโบราณความยาวของคืบไทย กำหนดเท่ากับ ๑๒ นิ้ว คือ ( นิ้วหัวแม่มือ)  นิ้วมีสองอย่าง อย่างหนึ่งถือตามมาตราอินเดียคือ เท่ากับ ๗ เมล็ดข้าวเปลือก เรียกว่า นิ้วช่างไม้ อีกอย่างหนึ่งเป็นของไทย กำหนดเท่ากับ ๘ เมล็ดข้าวเปลือก เป็นนิ้วสามัญ
                    ยังมีคืบ ทางพุทธศาสนาอีกอย่างหนึ่ง ใช้เกี่ยวกับวินัยสิกขาบทของพระภิกษุสงฆ์ เรียกว่า คืบพระสุคต           หน้า ๓๑๙๙
            ๑๐๗๘. คุก, เจมส์  (๒๒๗๑ - ๒๓๒๒)  เป็นนักเดินเรือชาวอังกฤษ โลกยกย่องว่า เจมส์ คุก เป็นนักเดินเรือและนักสำรวจยิ่งใหญ่ที่สุดคนหนึ่ง การสำรวจค้นคว้าของคุก มีคุณค่าแก่วิชาความรู้ทางภูมิศาสตร์มกา เขาเป็นผู้ช่วยให้จักรภพอังกฤษได้ครอบครองดินแดนออสเตรเลีย           หน้า ๓๒๐๓
            ๑๐๙๙. คุกพาทย์  ๑. ชื่อเพลงดนตรีไทยอยู่ในประเภทเพลงหน้าพาทย์ชั้นสูง คำว่าหน้าพาทย์ หมายถึง เพลงที่บรรเลงประกอบกับกิริยาเคลื่อนไหว หรือเปลี่ยนแปลงของมนุษย์ อมนุษย์ และวัตถุต่าง ๆ ทั้งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิต
                    เพลงคุกพาทย์ เป็นประเภทเพลงรัว มีสองลา (ตอน)  เรียกว่า ลาหนึ่ง และลาสอง สำหรับบรรเลงประกอบกิริยาแผลงฤทธิ์ หรือแสดงอำนาจคุกคาม หรือเมื่อบังเกิดโทสะแรงกล้า ในการแสดงโขน ละครและอื่น ๆ
                        ๒. ท่ารำหน้าพาทย์ ในการแสดงโขน ละคร เวลาแสดง แผลงอิทธิฤทธิ์ แสดงอำนาจคุกคาม หรือเมื่อบังเกิดโทสะ แรงกล้า           หน้า ๓๒๐๖
            ๑๐๘๐. คุชราฐ  ภาคเหนือของแคว้นบอมเบย์ ประเทศอินเดีย ภาคคุชราฐทางเหนือ จดแคว้นราชปุตานะ ทางตะวันออกติดทิวเขาวินธัย และเขาสาตปุระ ทิศใต้จดแดนโทณกาน ทิศตะวันตก ตกทะเล            หน้า ๓๒๐๗
            ๑๐๘๑. คุชราฐี  เป็นชื่อภาษาและชื่อชาวอินเดียของภาคคุชราฐ ภาษาคุชราฐี ซึ่งพูดกันในภาคคุชราฐ ในปัจจุบันสืบมาจากภาษาปรากฤต สายตะวันตก ชาวคุชราฐีที่เข้ามาค้าขายอยู่ในประเทศไทย สมัยก่อนเรียกกันว่า แขกเทศ            หน้า ๓๒๐๘
            ๑๐๘๒. คุณหญิง  เป็นคำนำหน้านามสตรี ปรากฎมีที่ใช้ดังต่อไปนี่
                    ๑. ใช้เรียกสตรีที่เป็นราชสกุลชั้นหม่อมราชวงศ์คือ ใช้คำคุณหญิงนำหน้าชื่อ ในลักษณะเดียวกันก็เรียกหม่อมราชวงศ์ชายว่า คุณชาย
                    ๒. ใช้เรียกผู้ที่เป็นราชินิกุลบางช้างบางท่าน  โดยใช้คำนำหน้าชื่อว่าคุณหญิง (หรือคุณชาย) และเมื่อไม่ต้องการใช้คำหญิง หรือชายก็ใช้เพียงคุณนำหน้าชื่อ ปัจจุบันบรรดาเจ้าคุณ คุณหญิง และคุณชายในราชินิกุล บางช้าง ไม่มีท่านใดเหลืออยู่ คงมีแต่ผู้สืบวงศ์ของท่าน ซึ่งยังนับว่าเป็นราชินิกุล แต่ไม่มีคำยกย่องชื่ออย่างใด อันได้แก่ผู้ที่มีนามสกุล ที่พระราชทานว่า ชูโต สวัสดิ์ - ชูโต แสง - ชูโต และ ณ บางช้าง รวมเป็นห้าสกุล
                    ๓. ใช้เป็นคำนำนามสตรี เพื่อเชิดชูเกียรติ ตามพระราชกฤษฎีกาให้ใช้คำนำนามสตรี ปี พ.ศ.๒๔๖๐ เฉพาะคำว่าคุณหญิง มีบัญญัติไว้คือ
                        ก. สตรีที่สามีมีบรรดาศักดิ์ชั้นพระยา แม้ผู้นั้นจะได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าฝ่ายใน หรือมิได้รับพระราชทานก็ดี ให้ใช้คำว่า คุณหญิง เป็นคำนำหน้านาม ประกอบกับราชทินนามของสามี
                        ข. สตรีผู้ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายใน แม้สามีมีบรรดาศักดิ์ต่ำกว่าชั้นพระยา ก็ให้ใช้คำนำหน้านามได้ด้วย และให้ใช้ราชทินนามของสามีเข้าประกอบ เช่นเดียวกัน
                        ค. สตรีที่สามีมีบรรดาศักดิ์ชั้นเจ้าพระยา และเป็นผู้ได้รับพระราชทานเครื่องยศด้วยแล้ว ให้ใช้คำว่า ท่านผู้หญิง (ดูที่คำนี้ลำดับที่.......)  เป็นคำนำ ประกอบด้วยราชทินนามของสามี
                        ถ้ายังมิได้รับพระราชทานเครื่องยศอย่างท่านผู้หญิง ให้ใช้คำนำเหมือนภรรยา (ของผู้ที่มีบรรดาศักดิ์) ชั้นพระยา ดังในข้อ ก. นั้น
                        ง. สตรีที่จะใช้คำว่า คุณหญิง เป็นคำนำนามได้นั้น เฉพาะแต่ผู้ที่เป็นเอกภรรยาจำพวกเดียว ถือบรรดาศักดิ์ของสามีเป็นเกณฑ์คือ ถ้าได้รับพระราชทานเครื่องอิสริยาภรณ์ ทุติยจุลจอมเกล้า ตติยจุลจอมเกล้า หรือจตุตถจุลจอมเกล้า ให้ใช้คำนำนามว่า คุณหญิง
                    ถ้าได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษขึ้นไป ให้ใช้คำนำนามว่า ท่านผู้หญิง
            ๑๐๘๓. คุดทะราด - โรค  เป็นโรคติดต่อเรื่อรังโรคหนึ่ง ติดไปยังผู้อื่นได้โดยถูกน้ำเหลือง หรือน้ำหนองของแผลคุดทะราด เมื่อเชื้อโรคเข้าไปในผิวหนังของผู้ป่วยแล้ว ต่อมาประมาณ ๓ - ๕ สัปดาห์ ก็จะมีแผลบานคล้ายมะระ และมีไข้ ปวดตามกระดูก ตามข้อ และมีตุ่ม หรือดอกผุดขึ้นมา ค่อย ๆ โตตามลำดับ ตามร่างกายของผู้ป่วย ต่อมาเป็นเวลาหลายเดือนและหลายปี บางรายจะเกิดแผลใหญ่เหวอะหวะตามร่างกาย และกระดูกข้ออักเสบ ถ้าไม่รักษาก็จะอยู่เป็นแรมปี ทำให้ผู้ป่วยทุพพลภาพในที่สุด           หน้า ๓๒๑๗
            ๑๐๘๔. คุบ - ปลา  ดู กุบ (ลำดับที่ ๔๘๑)  โคก ตะโกก - ปลา            หน้า ๓๒๑
            ๑๐๘๕. คุปตะ  ๑. ชื่อราชวงศ์หนี่งในภาคเหนือของอินเดีย สมัยโบราณ ประมาณปี พ.ศ.๘๖๑ - ๑๑๙๐
                    ในชั้นเดิมตั้งราชธานีที่เมืองปาฎลีบุตร ภายหลังย้ายไปตั้งที่เมืองอโยธยา พระราชาธิบดีในวงศ์นี้ ส่วนมากมีพระปรีชาสามารถในการปกครอง เปรียบได้ด้วยครั้งสมัยพระเจ้าอโศกมหาราช พระราชาธิบดีที่ลือนามในราชวงศ์นี้คือ พระเจ้าสมุทรคุปต์ และพระเจ้าวิกรมาทิตย์ นิยายต่าง ๆ ของอินเดีย มักกล่าวถึงท้าววิกรมาทิตย์ ไว้มากมาย ราชวงศ์คุปตะสิ้นสุดลงเมื่อมีพวกหูณ (พวกฮั่น อันเป็นสาขาหนึ่งของพวกตาดมองโกลสมัยโบราณ ยกทัพมาตีอาณาจักรนี้แตก ในระยะห้าสิบปี ที่พวกหูณเป็นใหญ่ครอบครองประเทศอินเดียตอนนั้น พวกหูณได้ทำลายกรุงปาฎลีบุตรพินาศสิ้น ปล้นสะดมวัดในพุทธศาสนา และฆ่าฟันภิกษุสงฆ์ลงเป็นอันมาก           หน้า ๓๒๒๑
            ๑๐๘๖. คุปตะ ๒ - พระพุทธรูป  ในปี พ.ศ.๘๖๓  พระเจ้าจันทรคุปต์ ซึ่งครองมคธราษฎร มีอานุภาพมากขึ้นด้วย พระมารดาเป็นกษัตริย์ลิจฉวี เมืองเวสาลี ได้รี้พลทั้งสองแคว้นรวมกัน สามารถแผ่อาณาเขตได้กว้างขวาง ตลอดมัชฌิมประเทศ (เว้นแควนคันธารราษฎร์)  พระองค์ได้มีเชื้อสายสืบมาอีกหลายองค์ ราชวงศ์คุปตะได้เป็นใหญ่อยู่ในมัชฌิมประเทศอยู่ประมาณ ๑๖๐ ปี (พ.ศ.๘๖๓ - ๑๐๒๓)  ในสมัยคุปตะ ศิลปวิทยาการต่าง ๆ รุ่งเรืองมาก พุทธศาสนายังเป็นประธานทั่วอินเดีย
                    ได้มีการแก้ไขลักษณะพระพุทธรูปให้ผิดกับแบบของพวกโยนกหลายอย่าง ส่วนกิริยาท่าทางพระพุทธรูปนั้น พวกช่างโยนกได้ตั้งแบบไว้แล้วเก้าปางคือ ปางสมาธิ ปางมารวิชัย ปางปฐมเทศนา ปางอุ้มบาตร ปางประทานอภัย ปางประทานพร ปางมหาปาฎิหารย์ ปางลีลา และปางปรินิพพาน ช่างชาวอินเดียฝ่ายใต้ คิดทำเพิ่มอีกปางหนึ่งคือ ปางนาคปรก
                    มีพระพุทธรูปปางอีกชนิดหนึ่ง ทำปลีกก็มี ทำชุดก็มี กล่าวกันว่าเดิมเกิดขึ้นที่พระบริโภคเจดีย์ จึงเกิดมีพระพิมพ์ขึ้น พระพิมพ์ที่จำหน่าย ณ พระบริโภคเจดีย์ เป็นพระแปดปางต่างกันคือ ปางประสูติ ปางตรัสรู้ (ทำพระมารวิชัยเหมือนของคันธาระ)  ปางปฐมเทศนา ปางเสด็จจากดาวดึงส์ (มักทำเป็นปางลีลา)  ปางมหาปาฎิหารย์ ปางทรมานช้างนาฬาคีรี ปางทรมานพระยาวานร ปางมหาปรินิพพาน
            ๑๐๘๗. คุ่ม - นก  ในประเทศไทยมีอยู่สองวงศ์ แต่ละวงศ์มีอีกสามชนิด รวมเป็นหกชนิด
                    นกคุ่มทุก ๆ ชนิดชอบทำรังบนพื้นดิน ใต้กอหญ้าหรือใต้พุ่มไม้ในฤดูฝน ชอบหากินเมล็ดพืชและแมลง           หน้า ๓๒๒๖
            ๑๐๘๘. คุรุสภา  เป็นสภาในกระทรวงศึกษาธิการตั้งขึ้นตาม พ.ร.บ.ครู พ.ศ.๒๔๘๘ ให้เป็นนิติบุคคล
                    เจตนารมณ์ในการตั้งคุรุสภา ก็เพื่อให้ครูได้ปกครองกันเองโดยทำหน้าที่แทน ก.พ. เพราะอาชีพครูไม่เหมือนอาชีพข้าราชการอื่น ๆ บางอย่างควรได้รับสิทธิหรือยกเว้น
                    คุรุสภา มีอำนาจและหน้าที่ตามความในมาตรา ๖ แห่ง พ.ร.บ.ครู พ.ศ.๒๔๘๘           หน้า ๓๒๒๙

| ย้อนกลับ | บน | หน้าต่อไป |