มนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์สมัยโลหะ
มนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์สมัยโลหะ
(Metel
Age) อายุ ๕,๐๐๐ -๓,๐๐๐ ปี
มนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์สมัยโลหะนั้น
เป็นสมัยที่มนุษย์รู้จักนำเอาแร่ธาตุโลหะขึ้นมาจากดินและสกัดจากหินมาถลุงหลอมใช้
เช่น เหล็ก ทองแดง
รู้จักที่นำโลหะหลายชนิดมาหลอมรวมกันด้วยความร้อนจนเกิดเป็นโลหะชนิดใหม่ที่มีคุณสมบัติที่ดีกว่าเดิม
คือ สำริด (หรือสัมฤทธิ์) ซึ่งเป็นโลหะผสมของทองแดง ๘๕%
กับดีบุก ๑๕%
และอาจมีตะกั่วปนแทรกเข้าไปในบางครั้ง
คุณสมบัติของสำริดนั้นทำให้มนุษย์สามารถนำมาหลอมหรือทุบตีเป็นเครื่องมือสำริดได้ดีกว่า
เหล็กที่ใช้อยู่เดิม เครื่องมือสำริดจึงมีรูปลักษณะแตกต่างกัน เช่น
ขวานทำเป็นป้องสำหรับใส่ด้าม หอก กำไล เบ็ด ใบหอก ถ้วยหรือขัน
และกลองมโหระทึก ที่มีการสร้างตัวกบซ้อนกันและทำลวดลายบนตัวกลอง
ถือเป็นโลหะสำคัญที่ใบใช้สร้างเครื่องมือเครื่องใช้สำหรับบุคคลสำคัญของชุมชนซึ่งจะพบว่ามีการทำลวดลายกำไร
เครื่องประดับสำริด
เช่น แหวน ลูกกระพรวน ตุ้มหู เป็นต้น
ส่วนเครื่องมือที่ทำจากเหล็กนั้นนิยมใช้อยู่โดยการถลุงแร่เหล็กแล้วนำมาทำเป็นเครื่องมือเครื่องใช้โดยตรง
เช่น ใบหอก ดาบ มีด ขวาน ซึ่งมีคุณสมบัติแข็งแกร่งกว่าสำริด
เหมาะสำหรับใช้งานล่าสัตว์มากกว่า
มนุษย์สมัยโลหะนิยมการฝังศพ
โดยให้หันหัวไปทางทิศเหนือนอนหงายเหยียดตรงรู้จักขุดหลุมสร้างบ้านใต้ถุนสูง
มีหลักแหล่งที่อยู่ค่อนข้างถาวรไม่เดินทางร่อนเร่เหมือนมนุษย์สมัยเครื่องมือหิน
รู้จักเก็บเมล็ดพันธุ์ สำหรับเพาะปลูกข้าวและปลูกฝ้ายในที่ลุ่ม รู้จักการทอผ้า
การหล่อสำริด การทำลูกปัดจากหินเป็นเครื่องประดับ
ทำเครื่องปั้นมีลวดลายเขียนสีสำหรับใช้ในพิธีฝังศพ
รู้จักเลี้ยงสัตว์สำหรับใช้งานและไว้เป็นอาหาร
แหล่งที่เป็นถิ่นฐานของมนุษย์สมัยใช้เครื่องมือโลหะในแผ่นดินไทยนั้นพบว่ามีอยู่หลายแห่ง
ได้แก่ แหล่งโบราณคดีในจังหวัดกาญจนบุรีพบโครงกระดูกของมนุษย์ที่มีอาวุธ
กลองสำริด เครื่องประดับที่ทำด้วยสำริด และพบโลงศพที่ขุดต้นไม้ให้เป็นรูปเรือ
อยู่ในถ้ำองบะ อำเภอศรีสวัสดิ์ และบ้านดอนตาเพชร อำเภอพนมทวน (อายุราว ๔,๐๐๐
ปี)
·
จังหวัดลพบุรีนั้นพบแหล่งถลุงเหล็กและทองแดงโบราณหลือขนาดใหญ่ ที่บ้านโคกเจริญ
บ้าน
ท่าแค
บ้านเนินป่าหวาย โนนหมากลา นิลกำแหง เขาวงพระจันทร์ บ้านถลังเหล็ก บ้านตีลัง
และที่อ่างเก็บน้ำพิบูลสงคราม ซึ่งอยู่ในบริเวณศูนย์การทหารปืนใหญ่ลพบุรี
·
จังหวัดอุดรธานีพบโครงกระดูก ภาชนะดินเผาลายเขียนสี
เครื่องใช้ทำด้วยสำริดและเหล็ก ที่บ้านเชียง อำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี
โดยได้พบที่ฝังศพใต้ถุนบ้านหรือบริเวณเดียวกับบ้านมีภาชนะลายเขียนสีและเตรื่องมือเครื่องใช้ทำด้วยสำริดและเหล็ก
อยู่ในที่ฝังศพ พบกระดูกสัตว์ต่างๆ กว่า ๖๐ พันธุ์ เช่น ปลา กบ เต่า หอย
วัว ควาย เสือและเก้ง เป็นต้น
·
จังหวัดสกลนคร พบกำไร หัวลูกศร ขวานและกระดึงสำริดที่บ้านดอนธงชัย และบ้านพันนา
อำเภอสว่างแดนดิน
·
จังหวัดหนองคาย พบแหล่งแร่ทองแดงที่ภูโล้น ริมแม่น้ำโขง อำเภอสังคม
·
จังหวัดมุกดาหารพบกลองมโหระทึกสำริด อายุราว ๒,๐๐๐ ปี ที่บ้านดอนตาล
·
อำเภอดอนตาล จังหวัดขอนแก่นพบดครงกระดูกมนุษย์ จำนวน ๒๑๗
โครงและเครื่องประดับเครื่องใช้ทำจากสำริดผสทดีบุก เช่น กำไร ตุ้มหู ขวานมีบ้อง
และเบ้าหลอมสำริด ทำจากหินทราย อายุราว
๔,๕๐๐ ปี
ที่โนนนกทา ตำบลบ้านโคก อำเภอภูเวียง (มีแหล่งทำสำริดโบราณ อายุราว ๕,๐๐๐ ปี)
·
จังหวัดเชียงใหม่ พบที่ ถ้ำงวงช้าง อำเภอเชียงดาว
·
จังหวัดราชบุรีพบที่บ้านโคกพลับ ตำบลโพธิ์หัก อำเภอบางแพ
·
จังหวัดน่าน พบเครื่องมือรูปพร้าทำด้วยสำริด
·
จังหวัดเลยพบขวานสำริด และจังหวัดอุบลราชธานีพบกลองมโหระทึกสำริดที่บ้านชีทวน
เป็นต้น
บริเวณประเทศใกล้เคียงกับดินแดนสุวรรณภูมินั้นได้มีการสำรวจพบเครื่องใช้สำริดที่ชุมชนดองซอน
ในแคว้น ตังเกี๋ย ประเทศเวียดนาม เรียกว่า วัฒนธรรมของดองซอน
พบที่บริเวณทุ่งไหหินในประเทศลาว และพบในแคว้นเปรัก ของประเทศมาเลเซีย
ทำให้เชื่อว่า วัฒนธรรมการใช้เครื่องมือสำริดนั้น
ได้มีการเดินทางติดต่อกันระหว่างดินแดนต่างๆดังกล่าวมาก่อน
สำหรับแหล่งโบราณคดีที่เชื่อว่า
น่าจะเป็นชุมทางการติดต่อของมนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์ที่มีการใช้เครื่องมือเหล็กต่อเนื่องมาในถึงพุทธศตวรรษที่
๑๘-๑๙ นั้นก็คือ บริเวณริมแม่น้ำแควน้อย ที่กาญจนบุรี เมืองสิงห์
และเมืองลพบุรี
|