เส้นทางที่พม่าใช้เดินทัพเข้ามายังกรุงศรีอยุธยานั้นมีหลายทางได้แก่ 

๑.       ด่านเจดีย์สามองค์  เป็นเส้นทางสายใต้จากหงสาวดีผ่านเมืองกะเตาเมืองคัดเคล้า  เมืองสะเทิม  เมืองยางเงิน  ลงเรือออกจากเมืองเมาะตะมะมาทางแม่น้ำอัตรัน  ผ่านเมืองเชียงกราน  (มอญเรียกเมืองเชียงกรายน์)  ผ่านเมืองสมิ  เดินบกข้ามแม่น้ำแม่สะลิก  แม่น้ำกษัตริย์  ข้ามภูเขาเข้าแดนไทยทางด่านเจดีย์สามองค์เข้าแม่น้ำแควน้อย  ที่บ้านสามสบซึ่งเป็นแม่น้ำสามสายมารวมกัน  คือ  ลำน้ำน้อย  ลำน้ำลันเต  และลำน้ำบีคี่  ผ่านคลองปิล๊อก  ด่าน  (ปากแพรก)

๒.     ด่านแม่ละเมา  เป็นเส้นทางสายเหนือ  ลงเรือออกจากเมืองเมาะตะมะ  ขึ้นทางแม่น้ำถึงเมืองตะพู  (เมืองแครง)  เดินบกมาข้าแม่น้ำกลีบ  (เกาะกริด)  แม่น้ำเม้ย  (เม้ยวดี) หรือเมยวดี)  แม่น้ำแม่สอดผ่านด่านแม่ละเมา  มาลงแม่น้ำปิง  ตรงบ้านะแหงในเขตเมืองตาก  รวมระยะทางจากบ้านระแหงถึงเมาะตะมะ  ๑๐,๔๐๐  เส้น  จากเมาะตะมะถึงหงสาวดี  ๗,๖๐๐  เส้น

๓.      ด่านวังปอ  เป็นเส้นทางลัดสู่เมืองทวายแต่ต้องข้ามเขาสูงชัน  ต้องใช้ไม้งวงพันต้นไม้ดึงตัวขึ้นไปแต่ตกเขาลงมาตายมาก  เริ่มแต่เมืองทวายผ่านเมืองกลิอ่อง  ด่านวังปอ  เขาสูงชันแล้วถึงท่าตะกั่วแม่น้ำน้อยที่กาญจนบุรี

๔.      ด่านบ้องตี้  เป็นเส้นทางจากเมืองเชียงราย  ผ่านบ้านบ้องตี้  พุตะไคร้  ช่องสะเดาสู่  พนมทวนและกาญจนบุรี

๕.      ด่านสิงขร  เป็นเส้นทางที่เข้าทางด่านที่อยู่ในเขตประจวบคีรีขันธ์ในปัจจุบันมีทางติดต่อกับเมืองมะริด

อาณาจีกรพม่ากับอาณาจักรสยามนั้นได้ทำสงครามสู้รบกันในสมัยอยุธยาและต้นรัตนโกสินทริ์

อาณาจักรเวียดนาม

พุทธศตวรรษที่ ๑๕

อาณาจักรเวียดนามนี้  เดิมเวียดนามตั้งอยู่ตังเกี๋ยแม่น้ำแดง  อาณาจักรนี้ตกอยู่ใต้อำนาจของจีนเวลานับ

พันปี  จนถึงพุทธศตวรรษที่  ๑๕  สมัยราชวงศ์โง  จึงแยกตัวออกเป็นอิสระ

ต่อมาพระเจ้าหลีทานตัน  แห่งเวียดนาม  ได้เข้าครอบครองดินแดน  จามปา  ในพุทธศตวรรษที่ ๑๙  พระองค์ทรงตั้งฮานอย  เป็นเมืองหลวง  จึงทำเวียดนามมีอาณาเขตขยายทางใต้มาถึงปลายแหลมญวน

พุทธศตวรรษที่  ๒๓  ได้เกิดกบฏไกเชิน  องเชียงสือกษัตริย์ญวนหนีมาไทย  แล้วหนีกลับไปปราบกบฎไกเชินจนสำเร็จใน  พ.ศ.  ๒๓๔๕  ด้วยความช่วยเหลือขิงฝรั่งเศส

พ.ศ.  ๒๔๖๐  ฝรั่งเศสได้ยกกำลังเข้ายึดรองเวียดนามไว้ทั้งหมด  ต่อมาพวกเวีนดมินห์ได้ทำการกู้ชาติจากฝรั่งเศสและเกิดการรบที่เดียนเบียนฟูอย่างดุเดือด  ในที่สุดก็สามารถชนะกับฝรั่งเศสและได้รับเอกราชใน  พ.ศ.  ๒๔๙๗  ทำให้มีการแบ่งเวียดนามออกเป็นเวียดนามเหนือปกครองแบบคอมมิวนิตส์  และเวียดนามใต้  ปกครองแบบประชาธิปไตย

เวียดนามเหนือ  โดยการนำของโฮจิมินห์พยายามใช้กำลังยึดครองเวียดนามใต้  ซึ่งนำโดยประธานาธิบดีนิกสัน  ได้เข้าช่วยเวีนดนามใต้ด้วยกำลังคนและอาวุธมหาศาล  มีการโจมตีทางอากาศด้วยเครื่องบินต่อเวียดนามเหนืออย่างรุนแรง  แต่ก็สู้พวกเวียดนามเหนือหรือเวียดกงไม่ได้  อเมริกาต้องถอนตัวออก  และเวียดนามใต้ต้องยอมจำนนต่อเวียดนามเหนือ  เมื่อวันที่  ๓๐  เมษายน  พ.ศ.  ๒๕๑๘  จากนั้นเวียดนามจึงรวมประเทศเข้าด้วยกันสำเร็จ  การสงครามนั้นทำให้ทหารอเมริกันเสียชีวิตไป  ๔๖,๐๗๙  คน  เวียดนามใต้เสียชีวิต  กว่า  ๒๐๐,๐๐๐  คน  เมืองไซ่ง่อนถูกเปลี่ยนชื่อเป็น  นครโฮจิมินห์  พวกอินเดียใต้ที่เคยสนับสนุนอเมริกา  ได้พากันอพยพไปตั้งถิ่นฐานในอเมริกาจำนวนในมาก