ราชวงศ์บ้านพลูหลวง

                                                                                                                                          สมเด็จพระเพทราชา

        ครองราชย์  พ.ศ. 2231 – 2246

สมเด็จพระเพทราชา  นั้น  เป็นชาวบ้านพลูหลวง  ได้เข้ารับรการในแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์  มีความชอบเป็ฯพระเพทราชา  ข้าหลวงเดิมมีอำนาจดูแลกรุงศรีอยุธยาต่างพระเนตรกระกรรณในขณะที่สมเด็จพระนารายณ์ประทับอยู่ที่เมืองลพบุรี วันที่  11  กรกฎาคม  ปีมะโรง  พ.ศ. 2231   สมเด็จพระนารายณ์สวรรคต  ที่พระราชวังลพบุรีหลังจากทรงครองราชย์เป็นเวลานานถึง  31  ปี  พระปีย์  ราชบุตรบุญธรรมนั้นถูกสังหารภายในวัง  ทำให้สิ้นราชวงศ์ปราสาททอง  พระเพทราชาจึงขึ้นครองราชเป็นกษัตริย์  เป็นการเริ่มต้นราชวงศ์บ้านพลูหลวง  ส่วนเจ้าฟ้าอภัยทศหรือเจ้าฟ้าน้อย  พระอนุชาธิราชของสมเด็จพระนารายณ์นั้นได้ถูกประหารโดยใส่กระกอบแดงทุบด้วยท่อนจันทน์  เพื่อให้หมดสิ้นรัชทายาทสืบราชวงศ์

ขุนนางเก่าและข้าราชการในสมัยสมเด็จพระนารายณ์  ที่กรุงศรีอยุธยา  เมืองนครศรีธรรมราช  หรือเมืองนครราชสีมา  นั้นได้ถูกปลดหรือประหารจนเกือบหมด  ด้วยเกรงจะถูกยึดอำนาจกลับแก้แค้น  สำหรับทหารรักษาพระองค์ชาวอังกฤษและชาวฝรั่งเศสที่เมืองลพบุรีนั้นได้ถูกจับขังคุก  พระราชวังในเมืองลพบุรีจึงถูกปล่อยทิ้งร้าง  (จนถึงรัชกาลที่  4  แห่งกรุงรัตนโกสินทร์จึงได้มีการบูรณปฏิสังขรณ์  สร้างพระที่นั่งองค์ใหม่ขึ้น)

ในการจัดแจงบ้านเมืองนั้น  สมเด็จพระเพทราชาได้แต่งตั้งให้  หลวงสรศักด์  เจ้ากรมช้าง  บุตรชายนั้นเป็นขุนหลวงสรศักดิ์  พระมหาอุปราช  ส่วนขุนนางข้าราชการที่ช่วยเหลือในการกำจัดฝรั่งเศสและช่วยในการชิงราชสมบัตินั้นได้รับฐานันดรศักดิ์กันถ้วนหน้า  เช่น  นายจบคชประสิทธิ์  เป็นกรมพระราชวังหลัง  พระยาสุรสงคราม  เป็น  เจ้าพระยาสุรสงคราม  เป็นต้น

ต่อมาได้มีการเชิญพระบรมศพของสมเด็จพระนารายณ์ลงมาทำพิธีถวายพระเพลิงศพยังกรุงศรีอยุธยา  เสร็จเรียบร้อยแล้ว  สมเด็จพระเพทราชาได้ทรงสู้รบกับทหารของฝรั่งเศสที่ป้อมเมืองธนบุรี  ปิดล้อมอยู่  5  เดือน  (บางแห่งว่า  2  เดือน)  จนทหารฝรั่งเศสสิ้นเสบียงอาหารต้องยอมเลิกรบและเดินทางกลับออกไป  มีความปรากฎในจดหมายเหตุของฝรั่งเศสว่า

วันอังคารเดือน  10  ปีมะโรง  ตรงกับวันที่  18  ตุลาคม  พ.ศ. 2231  หลังจากมีการสู้รบกันอยู่  5  เดือน  นายพลเดส์ฟาร์ช  กับมองชิเออร์  วอลลันด์  เดส  เวอร์เกนส์  และทหารฝรั่งเศสที่รักษาป้อมบางกอก  250  คน  ยอมยกธงขาวทำสัญญายอมจำนนสงบศึก  ต่อสมเด็จพระเพทราชา  โดยจะยอมถอยกำลังกลับฝรั่งเศส  อย่างสันติ  ทหารฝรั่งเศสเดินทางโดยเรือชื่อสยามกับละโว้  ครั้งนั้นอาณาจักรสยามยังให้ยืมเงินเป็นค่าเดินทางอีก  45,000  แฟรงค์  พร้อมกับปล่อยตัวบุตรชาย  2  คน  ของนายพลเดสฟารจ์ด้วย  โดยมีพวกฮอลันดาช่วยหาเรือและเสบียงอาหารให้  สมเด็จพระเพทราชายอมตกลงและทำการยึดตัวพ่อค้าและคณะบาทหลวงฝรั่งเศส  คือสังฆราชลงโน  บิบอปเมเตโลโปลิส  และคณะเป็นตัวจำนำไว้จนกว่าคณะราชทูตไทยที่อยู่ฝรั่งเศสกลับมาถึงอาณาจักรสยาม  และให้ลงนามค้ำประกันว่าจะรับโทษแทนหาก  นายพล  เดสฟาร์ช  ผิดสัญญา

แต่ปรากฏว่า  นายพลเดส์ฟาร์ช  นั้นไม่ทำตามสัญญา  กลับจับตัวข้าราชการไทยที่ปากน้ำสองคนเป็นตัวประกัน  แล้วไปยึดเมืองภูเก็ตไว้  ฝ่ายสยามนั้นโกรธมากจึงจับตัวประกัน  คือ  พ่อค้าฝรั่งเศส  บิชอพ  ดอน  หลุยส์  และบาทหลวงลาโน  ซึ่งเป็นสังฆราชแก่ง  เมเตโลโปลิส  หัวหน้าพระฝรั่งเศส  มาตบตีและจองจำล่ามโซ่ไว้  นักบวชฝรั่งเศสนิกายเซนต์โดมินิคชื่อ  เปโตร  มาร์ตีร์  เลขานุการของเจ้าพระยาวิชาเยนทร์  (ฟอลคอน)  ถูกล่ามโซ่  4  เส้น  ชาวฝรั่งเศสถูกฆ่าตาย  20  คน

พวกคริสเตียนในกรุงศรีอุธยาได้ถูกทำร้าย  ด้วยข้อหาว่าพวกคริสต์นั้นเข้ามาทำลายศาสนาประจำชาติ  ทหารฝรั่งเศส  ชื่อ  มองชิเออร์  เดอลาซ  และเดอโลเน  ถูกเฆี่ยน  พวกฝรั่งเศสที่ตายไปแล้ว  เช่น  มองซิเออร์  เดอ  เบรีช  และมองซิเออร์  โมเนน  ดอบัว  นั้นถูกขุดกระดูขึ้นมาขว้างทิ้ง  (เข้าใจว่าคนร้ายขุดหาสมัติที่ฝังอยู่กับศพมากกว่า)  หมอฝรั่งเศสชื่อโปมา  ก็ถูกควบคุมตัวด้วย  ทั้งนี้เนื่องจาก  นายพลเดส์ฟาร์ช  ไม่ยอมส่งเงินและสำเภอที่ยืมไปนั้นคืนกลับมา

ต่อมาในปี  พ.ศ. 2236  เจ้าพระยาโกษาธิบดี  (ปาน)  ซึ่งเคยเป็นทูตไปฝรั่งเศสได้เข้ามาช่วยเหลือเชลยศึก  ปล่อยให้พ้นพันธนาการหลังจากที่คนเหล่านั้นได้ถูกจองจำอยู่  5  ปี

เมื่อฝรั่งเศสหมดอำนาจในอาณาจักรสยามแล้วก็ถูกขับไล่ออกจากแผ่นดินสยามห้ามเข้ามาอีก  ชาวโปรตุเกสจึงเข้ามาช่วยป้องกันเมืองและพระราชวัง  โดยขึงโซ่กั้นแม่น้ำไม่ให้เรือฝรั่งเสสเข้ามาได้  กัปตันโปรตุเกสจากมาเก๊าชื่อ  อังเดร  โกรมส์  กาสปาร์  ฟรังโก  ฟรานซิสโก  เฟเรียรา  ได้ช่วยรักษาน่านน้ำของแผ่นดินสยามอย่างแข็งขัน

นักการทูตชาวอังกฤษชื่อ  มร. ฮอดเจส  ถูกจับคุมขังระหว่างเกิดความไม่สงบเมื่อครั้งสมเด็จพระนารายณ์สวรรคตนั้น  ได้รับการปลดปล่อยในเวลาต่อมาอีก  2 -3  วัน  ส่วนนักการทูตอังกฤษที่ชื่อ  มร.ฮิลล์  ก็ได้รับอนุญาตให้เดินทางผ่านตะนาวศรีกลับไปยังโคดรมานเดลได้

พวกฮอลันดาซึ่งเป็นศัตรูแบฝรั่งเศสนั้นได้เข้าข้างอาณาจักรสยาม  ทำการช่วยสมเด็จพระเพทราชาอย่างเข้มแข็ง  ดังนั้นในสมัยต่อมาฮอลันดาจึงเข้ามามีอำนาจในแผ่นดินสยามแทนชาวฝรั่งเศส  ซึ่งเคยเป็นคู่แข่งขันกัน

ในแผ่นดินสมเด็จพระเพทราชานั้น  การค้าขายกับชาติตะวันตกนั้นได้เสื่อมลง  ด้วยเหตุเพราะสมเด็จพระเพทราชาไม่ไว้ใจและไม่มีพระประสงค์จะเกี่ยวข้องกับชาวยุโรปอีกต่อไป  ห้างอังกฤษได้ถูกสั่งให้ชักธงอังกฤษลง  ตามพระราชโองการของสมเด็จพระเพทราชา  เนื่องจากมีเครื่องหมายกางเขนอยู่ในธง   ส่วนป้อมวิชาเยนทร์ด้านตะวันออก  (ตรง  ร.ร.ราชินี)  ที่ทหารฝรั่งเศสครองอยู่นั้นให้ทำการรื้อทำลายลงเสีย  เหลือไว้แต่ป้อมวิชาเยนทร์ด้านตะวันตก  (ป้อมวิชัยประสิทธิ์ปัจจุบัน)  ไว้รักษาเมืองธนบุรีศรีสมุทร

สมเด็จพระเพทราชาขึ้นครองราชย์  พ.ศ. 2231 – 2246   นั้นสภาพบ้านเมืองอลหม่านอยู่เป็นเวลา  15  ปี  มีเหตุจลาจลอันเนื่องจากการกำจัดสังหารขุนนางฝ่ายตรงข้ามและเชื้อพระวงศ์เดิมเกือบทั้งหมด

ส่วนเจ้าพระยาโกษาธิบดี  (โกษาปาน)  นั้นต่อมาได้ถูกกล่าวหาว่าขาดความจงรักภักดีเนื่องจากไม่เห็นกับการที่สมเด็จพระเพทราชาไม่บังควรที่จะนำพระมเหสีและพระขนิษฐาของสมเด็จพระนารายณ์มาเป็นพระชายาทั้งสององค์  จึงเป็นเหตุให้ถูกลงทัณฑ์โดยการโบยหลัง  ต่อมาเจ้าพระยาโกษาธิบดี  (ปาน)  ได้ตรอมใจจนถึงอนิจกรรมใน  พ.ศ. 2242  ทำให้ลูกหลานของเจ้าพระยาโกษา  (ปาน)  พลัดแตกแยกย้าย  และสืบเชื้อสายต่อมาตามลำดับ  จากขุนวรวงศาธิราช (ทอง)  ซึ่งมีบุตรชายจมื่นมหาสนิท  (ทองคำ)  ที่ออกไปตั้งบ้านเรือนที่บ้านสะแกกรัง

ส่วนเหตุการณ์กับอังกฤษด้านตะวันตกนั้น  เมื่อทหารฝรั่งเศสที่เมืองมะริดได้เลิกอยู่ประจำการเนื่องจากเปลี่ยนแผ่นดินและเกิดการสู้รบดังกล่าว  ทำให้เมืองมะริดนั้นอ่อนแอลงเป็นเหตุให้อังกฤษหันกลับมาคิดชิงอำนาจในเมืองมะริด  จึงมีเหตุการณ์เกิดขึ้นต่อมา  ว่า

วันที่  29  ตุลาคม  พ.ศ. 2231  มีข่าวแจ้งว่า  เจ้าเมืองมะริดกับขุนนางบางคนถูกจับล่ามโซ่ที่คอและขา  ส่งไปยังแผ่นดินสยาม  แล้วให้ส่งเจ้าเมืองที่เคยเชือดคอคนอังกฤษไปแทน

วันที่  16  ธันวาคม  พ.ศ. 2231  เจ้าหน้าที่ห้างฝรั่งเศสที่เมืองปัตตาเวีย  รายงานว่าเกิดการฆ่าฟันกันในกรุงสยาม  ชาวสยามหนึ่งในสามคนต้องเสียชีวิตไป  มีรายงานด้วยว่าเรือชื่อ  โลริฟลามม์  (L’Auriflamme)  เป็นเรือฝรั่งเศสลำเดียวที่ได้เข้าไปในกรุงสยาม  ในปีนี้

วันที่  15  กุมภาพันธ์  และ  27  มีนาคม  พ.ศ. 2232  กองบัญชาการอังกฤษที่ป้อมเซนต์ยอร์จ  ในอินเดีย  สั่งให้เรือ   ซันโดส  เรือเบนจามินและ  เรือเฮอร์เบอร์ท  ให้จับกุมเรือพาหนะและคนในบังคับสยาม  แล้วนำส่งมาที่ป้อมเซนต์ยอร์จ  เพราะพระเจ้าแผ่นดินสยามได้กระทำการทารุณโหดร้ายทำให้อังกฤษเสียหายหลายประการ

วันที่  4  มีนาคม  พ.ศ. 2232  อังกฤษจับเรือของสยาม  ชื่อ  ลอเรตต้า  เป็นเชลยที่เบงกอล  อังกฤษเตรียมยึดเมืองมะริด  เมืองถลางและเตรียมทำสงครามกันแผ่นดินสยามเพื่อเรียกร้องค่าเสียหายจนกว่าจะพอใจ

ด้วยเหตุนี้  ภายหลังจึงมาการฟื้นฟุสัมพันธไมตรีเพื่อรักษาอาณาจักรขึ้นจากกรณีดังกล่าวใน  พ.ศ. 2233  คณะทูตสยามที่ไปฝรั่งเศสกับ  ลาลูแบร์  ได้เดินทางกลับมาพร้อมกับนำเครื่องบรรณาการของพระเจ้าหลุยส์ที่  14  มาถวายสมเด็จพระเพทราชา

พ.ศ. 2234  สังฆราช  ลาโน  ชาวฝรั่งเศสที่ถูกคุมขังไว้ได้รับการปล่อยตัวกลับมายังโบสถ์คริสต์ในอยุธยา  แล้ว  ต่อมาสังฆราชลาโนก็มรณภาพ

พ.ศ. 2236 – 2241  ฮอลันดาทำสงครามกับฝรั่งเศส  พ.ศ. 2237  ฮอลันดา  ยึดเมืองปอนดิเชอรี่ของฝรั่งเศสในอินเดียได้  พวกฝรั่งเศสที่ปอนดิเชอรี่จึงถูกฮอลันดาจับแล้วส่งตัวกลับยุโรป

พ.ศ. 2239  เกิดไข้ทรพิษระบาดในอาณาจักรสยาม  มีคนตายกว่า  80,000  คน  ฝนแล้ง  ข้าวแพง

วันที่  7  มิถุนายน  พ.ศ. 2241  ฝรั่งเศสได้ส่งกองเรือ  4  ลำ  คือเรือ  แล็งเตียง  เรือ  ลา  เซลังค์  เรือลาบอง  และ  เรือ  คาสตรีคุม  ไปเมืองมะริด  เรือแล็งเดียงนั้นได้เกยตื้น

พวกทหารฝรั่งเศสได้พบกับบาทหลวงตาชาร์ด  ซึ่งไปที่เมืองมะริดโดยเรือของแขกมัวร์  (เพราะฝรั่งเศสไม่ยอมให้ใช้เรือฝรั่งเศส)  เมื่อเดือนมกราคม  พ.ศ. 2240  โดยเดินทางไปเฝ้าสมเด็จพระเพทราชาพระเจ้ากรุงสยาม  แต่ได้รับคำบอกจากหลวงหลวงสรศักดิ์  (ต่อมาเป็นพระเจ้าเสือ)  ให้บาทหลวงตาชาร์ด  กลับไปเสียเถิด  แต่บาทหลวงตาชาร์ดก็พยายามกลับมาเมืองมะริดอีกจนได้

วันที่  10  กันยายน  พ.ศ. 2242  บาทหลวงตาชาร์ด  บาทหลวงฟูเกต์และบาทหลวงลาเบรย์ได้โดยสารกองเรือฝรั่งเศส  ประกอบด้วยเรือ  เลอบ็อง  เรือ  เลอ  คาสตรีคุม  เรือ  ลา  เซลังต์  เรือเลอ  กัยยารด์  เรือ  แล็งเดียง  ภายใต้การบัญชาการของ  มร.  แดโซซิแอร์  เดินทางมาถึงเมืองเนกราย  แล้วส่งบาทหลวงตาชาร์ด  ขึ้นบกที่เมืองมะริด  เมื่อวันที่  20  ตุลาคม  พ.ศ. 2242  จากนั้นก็ใช้เส้นทางเดินบกมายังกรุงศรีอยุธยา  เพื่อนำพระราชสาส์นของพระเจ้ากรุงฝรั่งเศส  ไปถวายพระเจ้ากรุงสยาม

ปี  พ.ศ. 2242  นิโคลัส  เวท  ได้เดินทางมากับเรือมองตากู  มีบันทึกว่า  อาณาจักรสยามเป็นแหล่งผลิตสินค้าคุณภาพสูงหลายอย่าง  คือ  ดีบุก  ไม้ฝาง  (Sapan  Wood)  เครื่องเขินขี้รัก  (Cherung)  น้ำมันจากเนื้อ  หนังกวาง  ไม้หอมแองกูลา  (Angula  Wood)  ซึ่งมีสินค้าออกที่สำคัญส่งไปประเทศต่างๆ  กล่าวคือ

•  ดีบุกจากภูเก็ต  ส่งปีละไม่ต่ำกว่า  200  ตัน  ไปยังยุโรป  ฮอลันดา

•  ดีบุก  งาช้าง  ส่งไปเบงกอล

•  ดีบุก  งาช้าง  น้ำหอมแองกูล่า  ส่งไปเมืองสุรัต

•  ไม้ฝาง  ไม้หอมแองกูล่า  หมาก  ส่งไปจีน

•  หนังสัตว์  ครั่ง  ไม้ฝาง  ไม้หอมแองกูล่า  ส่งไปญี่ปุ่น

วันที่  1 กุมภาพันธ์  พ.ศ. 2242  สมเด็จพระเพทราชาได้มีพระราชสาส์นไปถึงพระเจ้ากรุงฝรั่งเศส  เป็นการตอบรับพระราชสาส์น  ที่บาทหลวงตาชาร์ด  อัญเชิญมา  และได้ทำการต้อนรับที่กรุงศรีอยุธยา  เมื่อเดือนยี่  พ.ศ. 2243  ด้วยไมตรี

ราวเดือนกุมภาพันธ์  พ.ศ. 2243  บาทหลวงตาชาร์ดได้นำพระราชสาส์นของอาณาจักรสยามที่ทรงตอบพระเจ้ากรุงฝรั่งเศส  กลับมาขึ้นเรือศาสตรีคุม  ที่เมืองมะริด  บาทหลวงตาชาร์ด  จึงถูกเพ่งเล็งจากอาณาจักรสยามว่า  เป็นผู้ให้ความร่วมมือกับฟอลคอนเพื่อยึดอาณาจักรสยามจึงไม่สามารถตกลงเรื่องราวใดๆ  ได้เลย(จากเอกสารสำคัญทางประวัติศาสตร์แห่งชาติ  ของกระทรวงทหารเรือฝรั่งเศสเกี่ยวกับประเทศสยาม  เล่มที่  4  กรมศิลปากร  จัดพิมพ์)

ภายหลังฝรั่งเศสนั้นทำสงครามกับสเปน  ในระหว่าง  พ.ศ. 2244 – 2246  จึงทำให้การติดต่อกับสยามว่างเว้นไประยะหนึ่ง