บุคคลสำคัญจากเชื้อสายของเจ้าพระย
บุคคลสำคัญจากเชื้อสายของเจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน) นั้น
ปรากฏชื่อรู้จักกันดี คือ
เจ้าแม่วัดดุสิต พระนามเดิมว่าหม่อมเจ้าบัว (บางแห่งว่าชื่อหม่อมเจ้าอำไพ)
เป็นพระแม่นมเอกของสมเด็จพระนารายณ์ พ.ศ. ๒๑๗๕
เป็นบุคคลที่สืบเชื้อสายมาจากพระธิดาของสมเด็จพระเจ้าเอกาทศรถ
นางได้แต่งงานกับหม่อมเจ้าชายดำ (บางแห่งว่าหม่อมเจ้าเจิดอภัย หรือหม่อมเจ้าอภัย)
ปรากฏว่ามีบุตร ๓ คน คือ
เจ้าพระยาโกษาธิบดี (เหล็ก) เกิด พ.ศ. ๒๑๗๕ มีภรรยาชื่อนิ่ม
ซึ่งเป็นพระพี่เลี้ยงของเจ้าฟ้ากรมหลวงโยธาเทพ
เมื่อครั้งยังเป็นเจ้าฟ้าหญิงศรีสุพรรณ ไม่ปรากฏหลักฐานชื่อบุตร
ได้รับราชการเป็นแม่ทัพในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ถึงแก่กรรมเมื่อ พ.ศ. ๒๒๒๖
บางแห่งว่า พ.ศ. ๒๒๐๔)
ท้าวศรีสุดารักษ์ (แจ่ม) ได้รับสถาปนาเป็นพระสนมของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
เจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน) เกิดเมื่อ พ.ศ. ๒๑๗๙
เดิมรับราชการเป็นราชทูตในตำแหน่งออกพระวิสูตรสุนทร สมัยพระนารายณ์มหาราช
ได้รับแต่งตั้งให้เดินทางไปเจริญพระราชไม่ตรี ณ ราชสำนักของพระเจ้าหลุยส์ที่ ๑๔
แห่งฝรั่งเศส เมื่อ พ.ศ. ๒๑๙๐ ครั้นเมื่อเจ้าพระยาโกษาธิบดี (เหล็ก)
พี่ชายถึงแก่อสัญกรรมก็ได้ความชอบให้เป็นเจ้าพระยาโกษาธิบดีแม่ทัพแทน
และถึงแก่อสัญกรรมเมื่อประมาณ พ.ศ. ๒๒๓๑
เจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน) นั้นมีบุตร ๔ คน คือ บุตรีคนโตไม่ปรากฏนาม
บุตรชายคนที่สองชื่อขุนทอง ได้เข้ารับราชการเป็นพระยาอัษฎาเรืองเดช
ต่อมาได้เป็นเจ้าพระยาวรวงศาธิราช เสนาบดีกรมคลังในแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าเสือ
บุตรชายคนที่สามไม่ปรากฏนาม และบุตรชายคนที่สี่ไม่ปรากฏนาม
ต่อมาในแผ่นดินของสมเด็จพระเจ้าเสือ ขุนทอง บุคคลผู้เป็นทายาทของเจ้าพระยาโกษาธิบดี
(ปาน) ดังกล่าวไม่ปรากฏเรื่องราว ภายหลังได้กลับมารับราชการในตำแหน่งสูงขึ้นเป็นถึง
เจ้าพระยาวรวงศาธิราช เสนาบดีกรมคลัง ในแผ่นดินสมเด็จพระพุทธเจ้าเสือ
|