อู่ต่อเรือสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช อยู่ที่จังหวัดจันทบุรี ในเส้นทางการท่องเที่ยวจันทบุรีสายอำเภอเมือง - ท่าใหม่ - คุ้งวิมาน เดี๋ยวผมจะกลับมาบอกเส้นทางจากตัวเมือง ไปยังอู่ต่อเรือสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชอีกที  เพราะเส้นทางออกจะวกวนสักหน่อย  เอาเส้นทางจากกรุงเทพ ฯ ไปจันทบุรีเสียก่อน  เพราะผมไปจันทบุรีในเวลาไม่ห่างกันนักแต่ไปกลับคนละเส้นทางกัน เพื่อสำรวจเส้นทางไปด้วย  ไปครั้งแรกได้เล่าให้ทราบไปแล้วว่าผมไปผ่าน ฉะเชิงเทราแล้วไปตามถนนที่จะไปยังกบินทร์บุรี  ซึ่งจะผ่านพนมสารคาม  ซึ่งจะมีทางเลี้ยวขวาไปผ่านอำเภอสนามไชยเขต  ไปบรรจบกับถนนสายสระแก้ว - จันทบุรีได้  ผมไม่ได้เลี้ยวขวาไปตามเส้นนี้เพราะต้องการไปสักการะ ศาลสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว  จึงวิ่งเลยต่อไปจนพบศาลพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว   ซึ่งจากที่จารึกไว้ก็ไม่บอกเหตุผลว่า เหตุใดจึงมาสร้างศาล หรือตำหนักของพระองค์ท่านเอาไว้ที่จุดนี้  ไม่ทราบว่ามีเหตุการณ์ใดในอดีตที่เกี่ยวข้องกับพระองค์ท่าน  ที่ผมทราบต้องที่พระราชวังสีเทา  จังหวัดสระบุรี  ขอผลัดไปก่อนเอาไว้ผมไปสำรวจแล้ว จะกลับมาเล่าให้ฟัง  จากศาลสมเด็จ ฯ วิ่งต่อไปจะพบทางแยกขวาเป็นเส้นทางใหม่ ที่จะไปได้จนถึงอรัญประเทศ ผมเลี้ยวขวาไปตามเส้นทางนี้  และจะไปบรรจบกับถนนสาย สระแก้ว - จันทบุรี  ก็วิ่งต่อไปจนถึงอำเภอโป่งน้ำร้อน  ซึ่งผมไปพักรีสอร์ทจะเรียกว่า กลางป่าก็ได้ ซึ่งขาไปจะอยู่ก่อนถึงอำเภอบ้านโป่งน้ำร้อนประมาณ ๓ กม. อยู่ทางขวามือ  บรรยากาศท่ามกลางสวนป่ายอดเยี่ยมจริง ๆ  ที่พักมีหลายห้องแต่ปรากฎว่า มีคนมาพักประจำ  ยิ่งไปคราวหลังติดใจพักอีก หลังที่เคยพักซึ่งเป็นบังกะโลหลังโต ราคาคืนละ ๙๐๐ บาท  เขาบอกว่าหลังนั้นเกาหลีมาเช่าพัก เพื่อไปตีกอล์ฟ เช่าอยู่กันทีละเดือนไปเลย  เพราะราคาถูกและใกล้สนามกอล์ฟ  พวกเขาจึงยกพวกมาพักกัน  มีอาหารด้วยรสอาหารให้พอใช้  วันกลับผมมาจากโป่งน้ำร้อน แวะเที่ยวในเมือง  ออกมาซื้อผลไม้โดยเฉพาะสละ ที่ตลาดเนินวง  แล้วกลับมาทางระยอง  ชลบุรี เข้าถนนบายพาส ออกมาขึ้นทางด่วน (ไม่ใช่มาทางมอเตอร์เวย์ เพราะผมจะมาบ้านลาดพร้าว )  มาเชื่อมต่อกับทางด่วนไปรามอินทรา ลงที่บ้านผม ลาดพร้าว ใช้เวลาไม่กี่ชั่วโมง เรียกว่าเร็วมาก
            พออีกไม่ถึงเดือน  มีธุระจะต้องไปที่จันทบุรีอีก คราวนี้ขึ้นทางด่วนสายรามอินทรา ไปออกทางด่วนเรียกว่า ๒ เด้ง จ่ายรวม  ๘๕ บาท  ก็ไปลงเกือบถึงบายพาสชลบุรี  จากนั้นก็เข้าถนนบายพาส แล้วไปแยกซ้ายตามป้ายที่บอกว่าไป อำเภอบ้านบึง ไปออก อ.แกลง  ถึงจันทบุรีแล้วเลี้ยวซ้าย ไปผ่านอำเภอมะขาม ไปโป่งน้ำร้อน  นอนที่รีสอร์ทอีกคืนหนึ่ง อากาศดีจริง ๆ ไปคราวหลังต้นเดือนกุมภาพันธ์ อากาศยังเย็นไม่ถึงขั้นหนาว  แต่นอนไม่ต้องเปิดแอร์
            วันกลับต้องใช้คำว่า อุตริ  แทนที่จะกลับตามเส้นทางที่มา ผมกลับมาตามเส้นทางสายจันทบุรี - สระแก้ว  แล้วมาเลี้ยวซ้ายที่อำเภอวังน้ำเย็น เพื่อไปออกอำเภอพนมสารคาม ซึ่งถนนเส้นนี้ผมไม่ได้ไปมานานแล้ว จึงอยากลองไปดู  ปรากฎว่าถนนแย่มาก เป็นหลุม เป็นบ่อ  จราจร ๒ แลน  รถบรรทุกก็วิ่งกันมาก จึงทำให้ถนนพัง  และพื้นที่หลายอำเภอไม่ห่างกันเป็นผลให้เจ้าหน้าที่ตำรวจ ทหารพราน  ตั้งด่านตรวจกันคงจะมากเกินกว่า ๕ ด่าน ด่านอยู่ไม่ห่างกันนักไม่ทราบเหตุผลว่า ทำไมต้องมาตั้งดักกันมากมายเช่นนี้ มีการตรวจละเอียด หรือตรวจให้รำคาญ ก็ไม่ทราบ ด่านตรวจมากขนาดนี้รถที่ทำผิดกฎหมายเห็นจะรอดยาก  แต่คนที่ทำถูกกฎหมายรำคาญ ก็เลยเอามาบอกไว้ให้ละเอียดว่า ท่านจะไปจันทบุรี อย่าไป อย่ากลับอุตริแบบผม ไปเส้นทางที่มาผ่านศาลสมเด็จพระปิ่นเกล้า แล้วมาออกถนนสายไปอรัญประเทศ ไม่เป็นไร ไม่มีด่านตรวจเลย ถนนก็ดี แถมสาลี่ แอปเปิล ที่มาจากตลาดไท ตั้งขายริมถนนหลายสิบเจ้า แล้วแวะกินกลางวันที่ ทางแยกเข้าตำบลกรอกสมบูรณ์ได้อีก อาหารดี ราคามหาถูก  แต่ไปจันทบุรีเส้นนี้จะไกลกว่าเส้น ขึ้นทางด่วน ชลบุรี แกลง เส้นนี้ระยะทางเพียง ๒๔๕ กม.  ส่วนอีกเส้นคือ เส้นผ่านทางมอเตอร์เวย์ ไปผ่านชลบุรี ทางแยกไปพัทยา เลี้ยวซ้ายไประยอง จันทบุรีระยะทางประมาณ  ๒๕๐ กม. เสียค่าผ่านทางมอเตอร์เวย์ ๒ ครั้ง ๖๐ บาท  แต่ผมอยู่ลาดพร้าวไปทางด่วนเร็วกว่า
            ขอทบทวนประวัติศาสตร์ของจันทบุรีเสียก่อน จะได้ทราบว่าทำไมสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช จึงไปตั้งอู่ต่อเรืออยู่ที่จันทบุรี
            ในตอนปลายของกรุงศรีอยุธยา  ก่อนที่จะเสียแผ่นดินชนิดวายวอด ให้แก่กองทัพโจรของพม่า  กรมหมื่นเทพพิพิธ พระเจ้าลูกยาเธอในแผ่นดินพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ  ได้ถูกสงสัยว่า จะชิงราชสมบัติพระราชบิดา จึงถูกเนรเทศนำมาควบคุมตัวไว้ที่เมืองจันทบุรี
            พ.ศ.๒๓๑๐   คราวสงครามเสียกรุง  กรมหมื่นเทพพิพิธ ซึ่งไม่ได้มีความผิดอะไรเด่นชัด ทำให้ประชาชนยังมีความเคารพนับถืออยู่เป็นอันมาก   จึงได้จัดตั้งกองทัพขึ้นโดยใช้กำลังชายฉกรรจ์ จากจันทบุรี และรวมกับจากปราจีนบุรี จะยกไปตีตลบหลังทัพพม่า ที่ยังล้อมกรุงศรีอยุธยาอยู่ โปรดให้ทัพหน้าตั้งทัพอยู่ที่ ปากน้ำโยทะกา พม่าทราบข่าวศึกก็ส่งทัพเข้ามาตีทัพหน้าของไทยที่โยทะกาแตกพ่ายไป ส่วนกรมหมื่นเทพพิพิธ ทราบว่ากองทัพหน้าที่ส่งไปแต่พ่ายแล้ว  ก็หนีออกจากจันทบุรีไปที่เมืองนครราชสีมา ไปรวบรวมผู้คนตั้งเป็น ก๊กกรมหมื่นเทพพิพิธ ขึ้นมาอีก
            พระยาวชิรปราการ หรือพระยาตาก ได้ยกทัพมายึดได้เมืองระยอง ซึ่งเป็นหัวเมืองขนาดเล็ก ในขณะที่เมืองข้างเคียงเป็นเมืองขนาดใหญ่  และเป็นอิสระ จึงจำเป็นต้องยึดเมืองขนาดใหญ่เป็นที่มั่น  เมืองจันทบุรีเป็นเมืองขนาดใหญ่ที่สุด ในภาคตะวันออก ได้มีการวิเคราะห์เหตุผลเอาไว้ ดังนี้
            ๑. จันทบุรี เป็นเขตที่พม่าจะไม่ตามมารบกวน
            ๒. จันทบุรี เป็นหัวเมืองชายทะเล ด้านตะวันออกเป็นศูนย์กลางการติดต่อกับส่วนอื่น ๆ ได้ง่าย เช่น ติดต่อกับทางปักษ์ใต้  ติดต่อกับเขมร พุทไธมาศ
            ๓. จันทบุรี  มีเส้นทางที่เมื่อจวนตัวจะหนีไปที่อื่นได้โดยสะดวก
            เมืองระยองนี้ บรรดานายทหารและรี้พล ได้เสนอว่า พระยาตากสมควรยกตนขึ้นเป็นเจ้า เพื่อให้เป็นที่ยำเกรงซึ่งจะเป็นทางให้กอบกู้เอกราชได้  และจะสามารถแต่งตั้งข้าราชบริพารที่มีความดี ความชอบได้  จึงยกขึ้นเป็น เจ้าตาก
            ขุนรามหมื่นซ่อง  อดีตเจ้าเมืองระยอง เมื่อถูกเจ้าตากยึดเมืองระยองได้ จึงหนีไปสมทบกับพระยาจันทบุรี และยุยงให้พระยาจันทบุรีปฎิเสธการเป็นไมตรีกับเจ้าตาก  พระยาจันทบุรีจึงร่วมกับขุนรามหมื่นซ่อง  ออกอุบายลวงเจ้าตากให้เข้าเมืองจันทบุรี เชื่อว่าหากลวงเข้ามาในเมืองได้ คงจะกำจัดได้โดยง่าย  จึงนิมนต์ให้พระสงฆ์สี่รูปออกไปเป็นทูตเจรจากับเจ้าตากว่า  พระยาจันทบุรีมีความยินดีช่วยเจ้าตากกู้ชาติ  และออกอุบายให้หลวงปลัด นำทัพเลี้ยวลงไปทางใต้ โดยให้ข้ามแม่น้ำเพื่อคอยโจมตีทัพเจ้าตาก เมื่อยกมาข้ามลำน้ำ  เจ้าตากยกกองทหารจากเมืองระยอง เดินทางมา ๕ วัน  ถึงบ้านพลอยแหวน  ได้ทรงทราบว่าเป็นอุบาย จึงมิให้กองทหารวกมาทางขวา  แต่ตรงมาทางประตูท่าช้าง  พักกองทหาร ณ วัดแก้ว  ริมเมืองจันทบุรี  วัดแก้วอยู่ในบริเวณค่ายตากสิน  (เมื่อฝรั่งเศสมายึดครองจันทบุรี ได้สร้างอาคารคลังกระสุนทับบริเวณวัดเดิม)
            เจ้าตาก เรียกประชุมแม่ทัพ นายกอง เพื่อวางแผนเจ้าตีเมืองจันทบุรี  แล้วสั่งให้ทหารหุงหาอาหารกิน เมื่อกินอิ่มแล้ว ให้เทเสบียงทิ้งให้หมด พร้อมทั้งทุบหม้อข้าว หม้อแกง ให้หมด  หากคืนนี้เอาเมืองจันทบุรีได้ก็ไปกินข้าวเช้าที่ในเมือง หากตีไม่ได้ก็ให้ตายด้วยกัน
            วันขึ้น ๙ ค่ำ เดือน ๗ ปีกุน  พ.ศ.๒๓๑๐  เจ้าตากทรงช้างพังคีรีกุญชรฉัททันต์  โดยมีหลวงพิชัยอาสา ทหารเอก คุมทหารเดินเท้าเข้าตีเมือง เมื่อหักเข้าเมืองได้ เจ้าเมืองจันทบุรีหนีเอาตัวรอดไปยังเมืองพุทไธมาศ  เริ่มบำรุงกองทัพเพื่อเตรียมการยกไปตีกรุงศรีอยุธยา คืนจากพม่า และเมืองจันทบุรีในสมัยกรุงธนบุรีนี้ ยังคงตั้งอยู่บริเวณบ้านลุ่ม และมีความสงบสุขมาจนสิ้นสมัย เป็นเมืองที่ค่อนข้างสงบ ไม่มีศึกสงครามมาติดพัน  เป็นเมืองท่าหลักทางชายทะเลฝั่งตะวันออก และเป็นเมืองยุทธศาสตร์ที่มีชัยภูมิ เหมาะสมแก่การตั้งรับหากญวน หรือเขมร จะส่งทัพเข้ามารุกราน