แขวงเชียงขวาง เป็นหนึ่งในแขวงของประเทศลาว ตั้งอยู่ทางตะวันออกของประเทศ ติดกับประเทศเวียดนาม ความสูงเฉลี่ยจากระดับน้ำทะเลปานกลางประมาณ 1,200 เมตร เมืองเอกเดิมคือเมืองคูน แต่ด้วยสภาพความเสียหายอย่างรุนแรงจากสงครามเวียดนาม จึงย้ายเมืองเอกมาเป็นเมืองโพนสะหวันในปัจจุบัน
ในสมัยโบราณ เมืองนี้รู้จักกันในชื่อว่าเมืองพวน ผู้ที่อยู่อาศัยอยู่ที่นั่น หรืออพยพไปอยู่ที่อื่นเรียกว่า ชาวไทพวน และบริเวณนี้ยังมีทุ่งไหหิน อีกด้วย
แขวงเชียงขวาง เป็นแขวงหนึ่งที่ถูกทำลายจากพวกจักรพรรดิ์ต่างชาติจนเหลือแต่ซากหักพัง แขวงเชียงขวางตั้งอยู่ภาคกลางของ สปป.ลาว เป็นเขตภูเพียง มีเนื้อที่ทั้งหมด 17,315 ตารางกิโลเมตรมีพลเมืองประมาณ 186,000 คน ประกอบด้วย6 ตัวเมือง คือ เมืองแปก, เมืองคำ, เมืองหนองแฮดเมืองคูน, เมืองหมอกใหม่ และเมืองพูกูดมีชายแดนติดกับแขวงหลวงพระบาง,แขวงหัวพัน,แขวงบริคำไช, แขวงเวียงจันทน์ และประเทศ สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนามเมืองพวน แขวงเชียงขวางเป็นเมืองหนึ่งที่เก่าแก่ที่สุดของลาว ตั้งอยู่ ภาคเหนือของ สปป.ลาว เมืองนี้มีชื่อเสียงโด่งดังทั่วโลกเนื่องจากเป็นเมืองที่มีร่องรอยประวัติศาสตร์เก่าแก่ และที่สำคัญนั้นก็คือไหหินใหญ่เป็นจำนวนมากมาย กระจายอยู่เป็นกลุ่มก้อนอยู่บริเวณภูเพียงเชียงขวาง มีกษัตริย์ปกครองมาแล้ว 23 พระองค์เป็นอาณาจักรหรือแคว้นหนึ่งที่ใหญ่ในสมัยก่อน เจ้าฟ้างุ้มได้รวบรวมลาวในกลางศตวรรษที่ 14 และเป็นเมืองที่มีร่องรอยวัฒนธรรมโบราณมากมาย มีตำนานพงศาวดารสืบต่อกันมา
สถานที่ท่องเที่ยวสำคัญแขวงเชียงขวาง
ทุ่งไหหิน
ไหหินเมืองพวนเชียงขวาง เป็นไหหินที่ผลิตจากหินก้อนใหญ่มีจำนานมากกระจายไป ทั่วเขตภูเพียงเชียงขวางจึงได้ขนานนามว่าทุ่งไหหิน ไหหินที่ใหญ่ที่สุด สูง3.25 เมตร และปากกว้าง 3 เมตร ทุ่งไหหินห่างจากเมืองโพนสะหวันประมาณ 8 กิโลเมตร ซึ่งเป็นเมืองเอกของแขวงเชียงขวางข้อพิสูจน์เกี่ยวกับไหหินอันแท้จริงของไหหินดังกล่าว ยังไม่มีใครสามารถยืนยันได้ว่าไหหินดัง กล่าวนั้นมีไว้เพื่อทำการใด เพียงแต่สันนิษฐานไว้ว่า
1. อาจจะตัดเจาะมาจากหินก้อนใหญ่จำนวนหนึ่ง ซึ่ง ทำไว้เพื่อบรรจุคนตายในสมัยก่อนๆ หลายพันปีมาแล้ว (ก่อนประวัติศาสตร์ยุคสมัยโลหะ 3,000-4,000 ปี)ตามความเชื่อถือของคนในยุคนั้นสถานที่ฝังศพคนตายต้องรักษาไว้ในที่สูง เพื่อหลีกเว้นการเซาะพังทลายจากน้ำต่างๆ
ฉะนั้นจึงเห็นไหหินอยู่ในสถานที่เป็นเนินสูง
2. อาจจะเป็นไหเหล้าของนักรบโบราณ คือตามตำนานกล่าวไว้ว่าระหว่างศตวรรษที่ 8 นักรบผู้กล้าหายของลาวผู้หนึ่ง ชื่อว่าท้าวเจือง ได้ยกกำลังพลไปทำสงครามแล้วก็ได้รับชัยชนะอยู่ที่เชียงขวาง หลังจากได้รับชัยชนะแล้ว ก็ได้ทำการฉลองชัยอยู่ที่นั่นเป็นเวลา 7 เดือน
ไหที่เห็นอยู่ในปัจจุบันนี้เป็นไหเหล้าสำหรับเลี้ยงไพล่พลในการฉลองชัยชนะของท้าวขุนเจืองในคราวนั้น ดังนั้น คนลาวทั่วไปจึงมักเรียกว่าไหเหล้าเจือง
เมืองคูณ (เมืองพวน)
เมืองคูณมีชื่อเดิมว่า เมืองพวน ตั้งอยู่ห่างจากเมืองโพนสะหวันประมาณ 35 กิโลเมตร ก่อน สงครามต้านจักรพรรดิ์ต่างชาติ เมืองพวนก็เคยเป็นเมืองประวัติศาสตร์ของแขวงเชียงขวาง และมีสถานที่โบราณมากมายหลายแห่ง เช่น วัดรีพรม, วัดเพียวัด, วัดธาตุจอมเพ็ชร, วัดธาตุฝุ่น.. ฯลฯ ซึ่งแต่ละวัดดังกล่าวนั้นตามกาลเล่าของคนเฒ่าคนแก่ว่า เป็นวัดที่สร้างขึ้นก่อนสมัยเจ้าฟ้างุ้ม ประมาณ 200 กว่าปี ตามการเล่านิทานของผู้เฒ่าผู้แก่บอกว่า เมื่อก่อนมีการแข่งขันกันระหว่างผู้หญิง และผู้ชาย เพื่อสร้างวัด ว่าใครจะมีความสามารถสร้างได้เสร็จเร็วกว่ากัน ซึ่งฝ่ายหญิงได้สร้าง วัดเพียวัด และธาตุวัดจอมเพ็ชร ส่วนฝ่ายชายสร้างวัดสีพรม ผลสุดท้ายฝ่ายหญิงสามารถสร้าง สำเร็จก่อนฝ่ายชาย เรื่องจากฝ่ายชายพูกล้างความลับจากฝ่ายหญิงสำหรับธาตุฝุ่นที่สร้างไว้บนจอมภูนั้น สร้างไว้เพื่อบรรจุเถ้าอังคารของพระพุทธเจ้า และมีสิ่งของที่สำคัญหลายอย่างบรรจุอยู่ใน ธาตุดังกว่าง ภายหลังถูกสงครามทำลายหักพังไป ก็มีคนไปลักลอบขุดค้นเอาสิ่งของสำคัญไปจน
หมด ซึ่งในปัจจุบันยังคงเหลือไว้เพียงซากหักพังเท่านั้น ภายหลังสงครามปี 1968 สถานโบราณดังกล่าว ตลอดจนบ้านเรือนของประชาชนทั้งหมด ก็ได้ถูกทำลายลงอย่างน่าเสียดาย เหลือไว้แต่ ซากหักพัง เพื่อเป็นสิ่งแสดงให้เห็นความโหดร้ายของสงครามปัจจุบันนี้ ได้มีการบูรณะก่อสร้าง
ซ่อมแซมขึ้นใหม่
บ้านท่าโจก
บ้านท่าโจกนี้ เป็นบ้านที่มีพลเมืองหลายชนเผ่าอาศัยอยู่ แต่ส่วนใหญ่เป็นเผ่าลาวสูง (ม้ง) ตั้งอยู่ห่างจากเมืองโพนสะหวันประมาณ 30 กิโลเมตร ตามเส้นทางเลขที่ 7 การทำมาหากินเป็นการทำไร่และล่าเนื้อ มีพลเมืองอาศัยอยู่ 258 ครอบครัว
บ่อน้ำร้อนเมืองคำ
บ่อน้ำร้อนเมืองคำนี้ ห่างจากเมืองโพนสะหวันไปทางทิศเหนือประมาณ 52 กิโลเมตร เมืองคำ นี้เป็นเมืองเก่าแก่ของแขวงเชียงขวาง อยู่เมืองคำมีบ่อน้ำร้อน 60 องศา ตั้งอยู่ห่างจากทางใหญ่ประมาณ 300 เมตร
