เทือก เขาสันกาลาคีรี ภูเขาที่สลับซับซ้อน เป็นพรมแดนระหว่างประเทศไทยกับประเทศมาเลเซีย ผืนป่าผืนนี้ตั้งอยู่ในท้องที่อำเภอสะบ้าย้อย จังหวัดสงขลา ผืนป่าที่มีความอุดมสมบูรณ์ไปด้วยพันธุ์ไม้และสัตว์ป่านานาชนิดที่น่าสนใจ ประกอบกับมีจุดเด่นของธรรมชาติที่สวยงาม เป็นป่าต้นน้ำของแม่น้ำเทพา ควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ให้คงอยู่ตลอดไป การดำเนินการสำรวจเพื่อจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติจึงเป็นส่วนหนึ่งที่จะ สามารถป้องกันรักษาทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ให้คงอยู่ตลอดไป

ความเป็นมา: จากการบินตรวจสภาพพื้นที่ป่าในท้องที่จังหวัดสงขลาของ นายสมภพ สุขวงศ์ เมื่อปี พ.ศ. 2538 ได้พบว่า พื้นที่ป่าเทือกเขาสันกาลาคีรี ป่าสงวนแห่งชาติป่าเทือกเขาโต๊ะเทพ ป่าควนหินลับ ป่าสงวนแห่งชาติป่าเขาแดน ป่าควนเจดีย์ ป่าเขาพระยาไม้ และป่าควนกำแพง และป่าสงวนแหงชาติป่าควนราสอ ป่าควนน้ำร้อน ป่าควนสอหรอ ป่าควนบางพลา ยังเป็นผืนป่าที่มีความสมบูรณ์ และป่าผืนนี้ยังเป็นป่าต้นน้ำลำธารของแม่น้ำเทพาที่มีความสำคัญต่อความเป็น อยู่ของประชาชนในท้องที่อำเภอสะบ้าย้อยและอำเภอใกล้เคียง นอกจากนี้ราษฎร หมู่ที่ 2 บ้านไร่เหนือ ตำบลบาโหย อำเภอสะบ้าย้อย จังหวัดสงขลา ร่วมกับสภาตำบลบาโหย ได้เสนอให้จัดตั้งป่าผืนนี้ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ เพื่อที่จะอนุรักษ์ป่าผืนนี้ให้คงอยู่

กรมป่าไม้ได้มีคำสั่งที่ 1127/2543 ลงวันที่ 6 มิถุนายน พ.ศ. 2543 ให้ นายสมน้อย ภัทรเมธา เจ้าหน้าที่บริหารงานป่าไม้ 6 ช่วยราชการส่วนอุทยานแห่งชาติ สำนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ไปปฏิบัติราชการประจำทำหน้าที่หัวหน้าอุทยานแห่งชาติสันกาลาคีรี จังหวัดปัตตานี จังหวัดสงขลา และจังหวัดยะลา เพื่อดำเนินการสำรวจพื้นที่ดังกล่าวให้เป็นอุทยานแห่งชาติ

อุทยานแห่งชาติสันกาลาคีรีได้รายงานผลการสำรวจตามหนังสือลงวันที่ 15 มกราคม 2544 ว่า พื้นที่ที่ทำการสำรวจมีความเหมาะสมที่จะจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ ประกอบด้วย ป่าสงวนแห่งชาติป่าเทือกเขาโต๊ะเทพ ป่าควนหินลับ ท้องที่ตำบลบาโหย ตำบลจะแหน และตำบลทุ่งพอ ป่าสงวนแห่งชาติป่าเขาแดน ป่าควนเจดีย์ ป่าเขาพระยาไม้ และป่าควนกำแพง ท้องที่ตำบลเขาแดง และป่าสงวนแหงชาติป่าควนราสอ ป่าควนน้ำร้อน ป่าควนสอหรอ ป่าควนบางพลา และป่าโต๊ะเทพ ท้องที่ตำบลทุ่งพอ และตำบลเขาแดง อำเภอสะบ้าย้อย จังหวัดสงขลา มีพื้นที่รวม 134,599ไร่ หรือประมาณ 215.36 ตารางกิโลเมตร และได้รับความเห็นชอบจากองค์การบริหารส่วนตำบลทุกตำบล และคณะอนุกรรมการป้องกันและปราบปรามการลักลอบทำลายทรัพยากรป่าไม้ประจำจง หวัดสงขลา ในคราวประชุมครั้งที่ 2/2544 เมื่อวันที่ 18 ธันวาคม 2544

ลักษณะภูมิประเทศ

สภาพ ภูมิประเทศโดยทั่วไปลักษณะของอุทยานแห่งชาติสันกาลาคีรี เป็นภูเขาสลับซับซ้อนทอดตัวยาวไปจนจดชายแดนไทย-มาเลเซีย โดยมีเขาควนกำแพงเป็นยอดเขาสูงสุด มีความสูงประมาณ 500 เมตรจากระดับน้ำทะเล และเป็นพื้นที่ต้นน้ำลำธารที่ก่อกำเนิดลุ่มแม่น้ำเทพา

ลักษณะภูมิอากาศ
 

สภาพ ภูมิอากาศได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ และลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ จึงทำให้ฝนตกชุก มีฤดูฝนยาวนานระหว่างเดือนพฤษภาคม - เดือนมกราคม และฤดูร้อนระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ - เดือนเมษายน

พรรณไม้และสัตว์ป่า

สภาพ ผืนป่าเป็นป่าดิบชื้น มีเรือนยอดของต้นไม้ปกคลุมหนาแน่น มีพันธุ์ไม้ที่สำคัญและมีค่าหายากหลายชนิด อาทิเช่น หลุมพอ ไข่เขียว สยา ตะแบก เสียดช่อ ตังหน ตะเคียน แคหิน กฤษณา เป็นต้น

สัตว์ป่าส่วนใหญ่ที่พบเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีขนาดกลางและขนาดเล็ก นก สัตว์เลื้อยคลาน แมลง และสัตว์ป่าที่มีค่าหายากต่างๆ เช่น สมเสร็จ กระทิง เสือโคร่ง เสือปลา กระจง เก้ง เลียงผา ไก่ป่า นกกางเขนดง นกเงือกกรามช้าง นกเงือกกรามช้างปากเรียบ นกแก็ก นกเงือกหัวแรด นกกก เป็นต้น

การ เดินทางไปยังพื้นที่อุทยานแห่งชาติสันกาลาคีรี สามารถเดินทางโดยรถยนต์ตามเส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 43 (สงขลา-ปัตตานี) แล้วเลี้ยวเข้าทางหลวงจังหวัดหมายเลข 4085 ผ่านอำเภอเทพา ถึงอำเภอสะบ้าย้อย จากอำเภอสะบ้าย้อยไปตามเส้นทางหลวงจังหวัดหมายเลข 4095 ผ่านบ้านเขาแดงจนถึงบ้านถ้ำตลอด แล้วเลี้ยวซ้ายไปอีกประมาณ 10 กิโลเมตร จะถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติ

ท่านสามารถจองที่พักได้ด้วยตนเองผ่านทางอินเตอร์เน็ต www.dnp.go.th ของกรมเท่านั้น (กรมไม่มีตัวแทนการจองที่พักกับภาคเอกชนรายใดทั้งสิ้น) จองล่วงหน้าได้ 60 วัน จองต่อเนื่องได้ครั้งละ 3 วัน กำหนดชำระเงินภายใน 2 วันทำการ ณ เคาน์เตอร์ บมจ.ธนาคารกรุงไทย ทุกสาขาทั่วประเทศเท่านั้น หรือติดต่อเจ้าหน้าที่ทำการจองให้โดยโทรมาที่ 0 2562 0760 หรือติดต่อจุดจองที่พักในส่วนภูมิภาค

กรณีที่ชำระเงินกับทางธนาคาร กรมจะทราบข้อมูลการชำระเงินได้โดยออนไลน์กับทางธนาคาร ก็จะทราบว่ารายการจองใดได้ชำระเงินแล้ว จึงไม่จำเป็นต้องโทรสารเอกสารแสดงการชำระเงินมาที่กรมอีก โปรดนำหลักฐานการจองและเอกสารการชำระเงิน เฉพาะบมจ.ธนาคารกรุงไทย เท่านั้น ไปยื่นแสดงในวันเข้าพัก และในกรณีที่ชำระเงินกับหน่วยงานในสังกัดกรม ให้นำใบเสร็จรับเงินไปยื่นแสดงในวันเข้าพัก ดูคำแนะนำเพิ่มเติม คลิกที่นี่

ถ้ำกระดูก  อยู่ ห่างจากบ้านซีหุย ประมาณ 1 กิโลเมตรภายในเป็นลานกว้างคล้ายห้องโถงใหญ่จุคนได้ราว 50 คน และถ้ำนี้เคยเป็นที่เก็บกระดูกของคนในยุคนั้น

บ้านซีหุย  เป็น จุดเด่นทางด้านประวัติศาสตร์ สถานที่แห่งนี้ คือ ชุมชนใหญ่ในสมัยราวร้อยกว่าปีมาแล้ว พื้นที่เป็นที่ราบกว้างขวางนับพันไร่ ที่แวดล้อมไปด้วยภูเขาและลำธาร ชุมชนกลางผืนป่าแห่งนี้ต้องล่มสลายลงด้วยโรคระบาด คนดั้งเดิมเป็นคนไทยที่อาศัยอยู่ในประเทศมาเลเซีย คือ เมืองไทรบุรี ได้เดินทางมาเพื่อหาพื้นที่แห่งใหม่ในการอยู่อาศัย มาพบพื้นที่ราบจำนวน 3 แห่ง คือ บริเวณชายแดนไทย-มาเลเซีย ตรงหลักเขตแดนที่ 39-40 มีชื่อว่า บ้านมะระเหนือ-บ้านมะระใต้

ถ้ำตลอด  อยู่ ที่บ้านถ้ำตลอด ซึ่งมีวัดถ้ำตลอดตั้งอยู่ บริเวณนี้เป็นภูเขาหินปูนขนาดใหญ่ล้อมรอบพื้นที่ตงกลางไว้ จึ้งมีต้นไม้ขึ้นอยู่ร่มรื่น และมีถ้ำหลายแห่ง บางแห่งสามารถเดินทะลุถึงกันได้ ภายในถ้ำมีหินงอกหินย้อยสวยงาม

ถ้ำผึ้ง   ลักษณะ เป็นถ้ำหินปูนที่มีความงามตามธรรมชาติ ในทุก ๆ ปีจะมีผึ้งมาทำรังบริเวณชงอยผาด้านบนของถ้ำเป็นจำนวนมาก ประกอบกับทัศนียภาพโดยรอบมีความร่มรื่น

ทางเดินศึกษาธรรมชาติ  อุทยาน แห่งชาติได้จัดทำเส้นทางศึกษาธรรมชาติจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติ บริเวณบางเทพา ถึงบ้านซีหุยระยะทางประมาณ 4 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินประมาณ 2 ชั่วโมง จะได้สัมผัสความงดงามของสายน้ำที่ได้ไหลลัดเลาะผ่านหุบเขาและแก่งหิน จากบ้านซีหุยถึงถ้ำกระดูก-ถ้ำผึ้ง ระยะทางประมาณ 1 กิโลเมตร ตลอดเส้นทางจะได้พบกับความร่มรื่นของธรรมชาติ และเสียงร้องของนกนานาชนิด และฝูงค้างคาวที่อาศัยอยู่ภายในถ้ำนับหมื่นนับแสนตัว

บางเทพา  เกิดจากสายน้ำสองสายที่ไหลมาบรรจบกัน คือ คลองลำหลอดกับคลองเทพาและได้พัดเอาตะกอนดินทรายมาทับถมเกิดเป็นลานกว้าง เป็นหาดทราย

แม่น้ำเทพา  เป็น ลำน้ำสายสำคัญของจังหวัดสงขลา มีต้นน้ำอยู่ในผืนป่าของอุทยานแห่งชาติสันกาลาคีรี ต้องเดินทางจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติไปอีก 17 กิโลเมตร ถึงบ้านบาโหย จากนั้นต้องเดินผ่านป่าทึบเข้าไปอีกประมาณ 1 กิโลเมตร จะถึงแม่น้ำเทพา ซึ่งสองฝั่งน้ำเต็มไปด้วยต้นไม้ขนาดใหญ่ร่มรื่นมาก ระหว่างเส้นทางจากบ้านถ้ำตลอดจนถึงบ้านบาโหย จะผ่านไหล่เขาที่ปกคลุมด้วยป่าดิบชื้นหนาแน่น

ลานกางเต็นท์    อุทยาน แห่งชาติจัดเตรียมสถานที่กางเต็นท์และเต็นท์ไว้ให้บริการนักท่องเที่ยว การสำรองที่พักเต็นท์สามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดและสำรองที่พักเต็นท์ได้ กับอุทยานแห่งชาติโดยตรง หากต้องการดูรายละเอียดเกี่ยวกับคำแนะนำ อัตราค่าบริการสถานที่กางเต็นท์และเต็นท์เพิ่มเติม คลิกที่นี่