สถานีเกษตรหลวงอ่างขาง

           คำว่า "อ่างขาง" ในภาษาเหนือหมายถึง อ่างรูปสี่เหลี่ยมตามลักษณะของดอยอ่างขางซึ่งเป็นดอยที่มีรูปร่างของหุบเขายาวล้อมรอบประมาณ ๕ กิโลเมตร กว้างประมาณ๓ กิโลเมตร ตรงกลางหุบเขาเดิมเป็นภูเขาสูง เช่นเดียวกับเขาที่ล้อมรอบอยู่แต่เนื่องจากเป็นภูเขาหินปูน เมื่อถูกน้ำฝนชะก็จะค่อย ๆ ละลายกลายเป็นโพรงแล้วยุบตัวลงกลายเป็นแอ่ง มีพื้นที่ราบความกว้างไม่เกิน ๒๐๐ เมตร ซึ่งเป็นที่ตั้งของสถานีเกษตรหลวงอ่างขางภายในสถานีเกษตรหลวงอ่างขาง มีการจัดแบ่งพื้นที่ออกเป็นส่วน ๆ ตามลักษณะงานวิจัยอันได้แก่สวนไม้ดอกไม้ประดับเมืองหนาว สวนไม้ผลและผักเมืองหนาว ตัดถนนเป็นรูปวงแหวนใช้เป็นเส้นทางหลักซึ่งจะมาบรรจบกันที่สวนบอนไซ และมีถนนแยกออกไปทางด้านหน้าของสถานี
           ผมขอย้อนกลับไปสู่การเดินทางมายัง ดอยอ่างขางเสียก่อนแล้วจึงจะกลับมายังโครงการหลวงใหม่ผมคงเดินทางด้วยรถยนต์เช่นเคย ออกจากกรุงเทพ ฯ ตั้งแต่ ๐๖.๐๐ เพราะไปในกลางฤดูหนาวไปเร็วกว่านี้อากาศก็ยังมืดขับรถไม่สนุกนักสำหรับผู้สูงอายุ แต่ไปหกโมงเช้าเริ่มสว่างอากาศเย็นสบาย ขับไม่ต้องรีบร้อน พักกินข้าวกลางวันที่อำเภอเถิน แล้ววิ่งรวดเดียวถึงเชียงใหม่ความจริงแล้วตั้งใจว่าจะออกจากเถินแล้วไปเชียงใหม่ทางอำเภอลี้ บ้านโฮ่ง ป่าซางลำพูน ซึ่งผมไม่เคยไปเส้นนี้มานานร่วมสามสิบปีแล้ว ซึ่งเขาบอกว่าทางดีหมดแล้วราดยางตลอดสายแม้จะขึ้นเขาถนนก็ไม่ลาดชันมาก ไม่เหมือนสมัยเมื่อสามสิบกว่าปี สมัยที่ผมรับราชการอยู่เชียงใหม่ถนนสาย เชียงใหม่ - ลำปาง ยังไม่มีกำลังเริ่มโครงการ ตัองขับรถจิ๊ปทหารพ่วงรถพ่วงเอาน้ำมันใส่ถังสองร้อยลิตรใส่รถพ่วงมาด้วยเพราะตลอดทางนับร้อยกิโลเมตรสมัยนั้นจะไม่มีปั๊มน้ำมันเลย และถนนราดยางก็อย่าไปหาเสียให้ยากเป็นถนนลูกรังแคบ ๆ ทั้งสิ้น แต่วันนี้ยังไม่ได้ไปทางอำเภอลี้อีก เพราะมีธุระทางเชียงใหม่ต้องไปให้ถึงก่อนเวลา๑๗.๐๐ กินข้าวที่เถินแล้วก็ออกเดินทางต่อไปเชียงใหม่ พักค้างคืนที่เชียงใหม่๑ คืน พอรุ่งขึ้นเช้าก็ไปรับคณะใหญ่ ที่สถานีรถไฟเชียงใหม่คือ คณะเพื่อนร่วมรุ่นของเลขาตลอดกาลของผมคณะศิษย์เก่าอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์ ฯ รุ่นคุณป้า คุณย่า คุณยายทั้งสิ้น หากมีสาวน้อยมาร่วมด้วยก็คือ รุ่นลูกหลาน ที่ตามมาคอยประคองญาติผู้อาวุโส  ซึ่งคณะนี้ได้ยกฐานะให้ผมเป็นหัวหน้าทัวร์ประจำรุ่นวันนี้ให้พาทัวร์อ่างขาง ส่วนผมเองผมมีกิจบนดอยอ่างขาง ตามคำเชิญของผู้ตรวจโครงการหลวงอ่างขางคุณกังวาล  เทพหัสดิน ณ อยุธยา ซึ่งภริยาเป็นถึงศาสตรจารย์และอยู่ในรุ่นนี้เช่นกันรถไฟมาถึงเชียงใหม่ตามปกติคือ ช้าไปประมาณครึ่งชั่วโมง เมื่อผมยังรับราชการอยู่ภาคใต้นั้นเขาถือว่าหากรถไฟเข้าตามปกติคือต้องช้ากว่าเวลาที่กำหนดไว้ หากเข้าถึงสถานีทุ่งสงตามเวลาถือว่าวันนี้ผิดปกติคนที่เขาอยู่เชียงใหม่เขาบอกว่าคำนี้ยังใช้ได้อยู่ คือตรงเวลาถือว่าผิดปกติวันนี้ช้าไปครึ่งชั่วโมง จากนั้นก็จับลูกทัวร์ขึ้นรถตู้ที่เช่ามาจำนวน ๖ คันออกเดินทางกันทันที ที่หมายคือ ร้านอาหารคูเจริญชัย อำเภอฝาง ที่เคยเขียนแนะไปแล้วจากเชียงใหม่วิ่งผ่านอำเภอเชียงดาว ถนนที่ผ่านตัวอำเภอจะผ่านร้านขาหมูเสวยพรเพ็ญ ซึ่งกินกันมานานกว่า ๒๐ ปี และอาฆาตไว้ว่าเที่ยวขากลับจะยกขบวนมาชิมที่ร้านนี้จากเชียงดาววิ่งต่อไปไม่มีการพัก พอถึงหลักกิโลเมตร ๙๕.๕ โดยประมาณ ทางขวามือคือร้านของโครงการหลวง ขายพืชผัก ของโครงการ ขายอาหารด้วย ที่ต้องแวะเพราะลูกทัวร์กำลังเกิดอาการหน้าเขียวหน้าเหลืองเพราะกลั้นกันมานานพอสมควรต่อจากนั้นก็จะวิ่งผ่านทางแยกซ้ายที่จะขึ้นดอยอ่างขางไปก่อน เพื่อไปกินอาหารกลางวันที่ร้านคูเจริญชัยในตัวอำเภอฝาง วิ่งตรงเข้าตัวอำเภอผ่านสี่แยกไฟสัญญาณไปแล้ว ร้านอยู่ทางขวามือติดกับร้านทองเยื้องกับวัดเจดีย์งามที่เมื่ออิ่มข้าวแล้วควรไปแวะ เพราะแม้จะเป็นวัดสร้างใหม่คงไม่เกิน๕๐ ปี แต่งามสมชื่อ
           จบอาหารกลางวันคุณกังสดาลก็พาไปยังสวนสมธนาทร ถามทางเขาดูคงจะง่ายกว่าที่ผมจะบอกให้และผมเองก็ไม่แม่นนักเพราะไม่เคยไปมาก่อนและไม่ได้ขับรถเองแถมนั่งรถตู้มองเห็นแต่หัวของคนขับรถไปตลอดทาง
           สวนส้มธนาทร มีเนื้อที่ประมาณ ๔๐๐ ไร่ ตกแต่งสวยงามมาก หมายถึงงามด้วยสวนส้มที่ออกลูกเต็มไปหมดสีเหลืองอร่าม มีพันธุ์เบอร์ ๑ พันธุ์สายน้ำผึ้ง โชกุนไม่แน่ใจว่ามีหรือไม่ที่นี่ให้ชมเท่านั้นไม่ขาย ส่วนขายนั้นอยู่ทางเข้าอำเภอเยื้องกับถนนที่แยกขวาไปอำเภอแม่สรวย
           จากสวนส้มธนาทร ไปยังวัดพระธาตุเฉลิมพระเกียรติ บอกทางไปไม่ถูกอีกนั่นแหละวัดนี้เจ้าอาวาสวัดเจดีย์งามเป็นผู้นำในการสร้าง ยังไม่เรียบร้อยดี อยู่บนยอดเนินและสร้างพระพุทธรูปประทับยืนไว้บรรจุองค์พระธาตุไว้ในองค์พระพุทธรูปมีศาลาเจ้าแม่กวนอิมสร้างไว้งดงามมาก
           จบจากกินข้าวกลางวัน ไปสวนส้ม ไปวัดพระธาตุเฉลิมพระเกียรติก็ถึงคราวจะขึ้นดอยอ่างขางแต่หากมีเวลาต้องไปให้ได้คือ อุทยานแห่งชาติแม่ฝาง เพื่อไปชมน้ำพุร้อน และธารน้ำเย็นที่ไหลพุ่งลงมาอยู่ห่างจากตัวอำเภอ ๙ กิโลเมตร

           ย้อนกลับมาอีกประมาณ ๒๐ กิโลเมตรก็จะถึงทางแยกเข้าถนนขึ้นดอยอ่างขาง ระยะทางถึงโครงการหลวง๒๖ กิโลเมตร โดยประมาณ ถนนราดยางตลอดสายแต่หลายจุดจะหักชันขึ้นเป็นข้อศอกเลยทีเดียวรถต้องกำลังดีจึงไม่มีรถบัสขึ้นได้ แต่รถตู้ขึ้นได้สบาย ก่อนถึงหน้าโครงการหลวงทางขวามือคือรีสอร์ทธรรมดอยอ่างขาง ผมเคยพักที่นี่ เช้า ๆ ออกไปวิ่งหรือเดินไล่งับหมอกได้แต่ราคาก็น่าชมประมาณ ๓,๐๐๐ บาทขึ้นไปต่อคืน ส่วนที่พักในโครงการนั้นจะถูกมากสะดวกพอสมควร หนาวเย็นเท่ากัน มีหมอกให้เดินไล่งับในตอนเช้าและหากหนาวพอเช่นตอนผมไปอุณหภูมิยามเช้าลดเหลือ๒ องศาเซ็นเซียส พอทำให้แม่คนิ้งจับตามกิ่งไม้ผล
           หน้าประตูเข้าโครงการคือตลาด ขายผลไม้และมากที่สุดคือ ผลไม้ดอง ผลไม้แช่อิ่มสารพัดชื่อ จำไม่ได้เช่น พลับ ลูกไหม ลูกเชอร์รี่ ลูกท้อ ที่เปลี่ยนชื่อเป็น"พีช" เพราะท้อ คนปลูกจะท้อแท้เลยเรียกว่าพีช ส่วนบ๊วยก็เช่นกัน เลยเรียกว่าบ๊วยแห่งความรัก เขียนชื่อติดไว้ที่โหลหรือปักป้ายเอาไว้ทำให้ต้องซื้อโดยเร็วนอกนั้นมีสมุนไพรต่าง ๆ ซึ่งพวกสมุนไพรนี้ผมว่าจังหวัดเลยชนะ เพราะมีมากราคาถูกเช่นกระชายดำเป็นต้น หลังตลาดหน้าโครงการนี้มีร้านอาหารเช้าแต่ผมยังไม่เคยชิมเพราะ ๓ มื้อผมกินที่ร้านสโมสรอ่างขางซึ่งอร่อยและราคาถูก ผ่านประตูเข้าโครงการรถเสียคันละ ๓๐ บาท ส่วนคนเสียคนละ ๒๐ บาท ให้รีบจ่ายเสียโดยเร็ว เมื่อเข้าไปแล้วเรือนทางขวามือเป็นโรงเรือนขนาดใหญ่บนพื้นที่๕ ไร่ เรียกว่าชมกันเฉพาะโรงนี้แห่งเดียวก็คุ้มแล้ว ดอกไม้ที่ปลูกพร้อมดอกไม้กระถาง ที่เราจะซื้อหากลับมาได้นั้นเขาจะหมุนเวียนเอาไม้ดอกที่ออกดอกมาวางประดับไว้ตลอดปี ตกแต่งสไตล์อังกฤษที่เน้นถึงการเล่นสีสรรสามารถเดินชมความงดงามได้ตลอดโรงเรือน หากเดินเมื่อยเมื่อไร ตอนในสุดก็จะมีกาแฟชา ที่ผลิตโดยโครงการหลวง ราคาไม่แพง อร่อยด้วย ชมแล้วก็อยากแบกกลับให้หมดผมไปทีไรดูแล้วก็อาฆาตเอาไว้ พอวันกลับก็ขนซื้อมาเท่าที่จะเอามาได้ แม้อากาศกรุงเทพ ฯจะไม่ช่วยให้ออกดอกก็อยากซื้อ อย่างน้อยเท่ากับเราได้เห็นดอกไม่น้อยกว่า ๗วัน นึกเสียว่าซื้อดอกไม้สดมาปักแจกัน แต่นี่ยังดีกว่า ต้นยังเหลืออยู่ ตอนนอกมีจุดที่ขายของมีผักสดวางจำหน่ายผักของโครงการหลวงทั้งสิ้น ปลอดสารพิษ