“มาเหนือต้องกินข้าวซอย” มีคนบอกไว้ว่าอย่างนั้นก็จริงอย่างเขาบอกครับ เพราะร้านอาหารพื้นเมืองทั่วไปมีเมนูนี้ทุกร้าน ข้าวซอยหน้าตาก็จะเป็นแบบในรูปเป็นคล้ายๆก๋วยเตี๋ยวเส้นหมี่น้ำข้น คนละเรื่องกะข้าวแช่ซึ่งลักษณะจะเป็นข้าวสวยแช่น้ำและมีเครื่องเคียงครับ ข้าวซอยเป็นอาหารพื้นเมืองของคนเหนือกินกันทุกฤดูกาลกันเลย
แต่ละร้านที่ขายข้าวซอย ก็จะมีข้าวซอยเนื้อตุ๋น ขาวซอยหมูตุ๋น ที่นิยมกันสุดๆก็ต้องข้าวซอยเนื้อจานที่เห็นด้านบนครับ น้ำข้าวซอยจะออกสีเข้มเกือบแดง มีบะหมี่เส้นเหนียวนุ่ม เวลากินต้องมีหัวหอมสดซอย มะนาว ผักกาดดอง ที่ขาดไม่ได้คือน้ำพริกเผา เมื่อปรุงคลุกเคล้าด้วยกันจะออกหวานอมเปรี้ยวอร่อยสุดยอดครับ
ประวัติข้าวซอยไม่ทราบแน่ชัดมาทำกันมาตั้งแต่หนไหน ดูเอเซียได้ไปถามคนแก่ชาวเมือง เล่ากันว่า ข้าวซอยมาจากชาวจีนฮ่อกินกันมานาน สมัยก่อนเส้นก็ทำเอง ซึ่งหากให้ดูเอเซียวิเคราะห์ดูข้าวซอยนี้ ลักษณะไม่ต่างจากก๋วยเตี๋ยวมากนัก ก๋วยเตี๋ยวก็มีต้นตำหรับจากประเทศจีน น่านเองก็ติดกับประเทศลาว เวียดนาม จีน ซึ่งอาหารท้องถิ่นของประเทศที่ว่ามานั้น จะมีเป็นเส้นปรุงในน้ำต้มซุบกันทุกประเทศ เช่น กวยจั๊บญวน ก๋วยเตี๋ยว เป็นต้น
การทำข้าวซอยของชาวเหนือแท้ๆ น้ำข้าวซอยปรุงจากกะทิเป็นหลัก ใส่ผงกระหรี่ ส่วนเส้นที่เห็นเหลืองๆ ที่ใส่มาในข้าวซอยเขาเรียกว่า “เส้นข้าวซอย” เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านดั้งเดิมที่เขาทำมาเนิ่นนานแล้ว เส้นข้าวซอยนอกจากจะทำเป็นข้าวซอยแบบที่เห็น ยังสามารถทำเป็นขนมได้อีกด้วย ส่วนน้ำข้าวซอยเขามีวิธีการทำไว้ก่อน เวลาปรุงทำเป็นข้าวซอยก็ตักราดบนเส้น ใส่เนื้อหรือหมูตามใจชอบ โรยด้วยเส้นกรอบๆ เวลากินคลุกเข้าด้วยกันก็จะอร่อยกำลังดีครับ
ร้านอาหาร “เฮือนฮอม” ที่ดูเอเซียมาชิมวันนี้เป็นร้านขนาดกลางๆ เปิดขายทุกวันตั้งแต่สิบโมงเช้า ถึงบ่ายสามโมงเย็น ตั้งอยู่ตรงข้ามห้างดีเบสที่เป็นโรงหนังที่เดียวของเมืองน่าน เส้นทางระหว่างวัดมิ่งเมืองกับวัดภูมินทร์ ร้านนี้เจ้าของร้านเป็นคนเมืองแท้ๆ ชื่อว่า “พี่สงกรานต์” พี่สงกรานต์แกเป็นคนที่รักในเรื่องการทำอาหาร ชอบเข้าครัวเองครับ อาหารเหนือแทบทุกชนิดแกทำได้หมด ยิ่งพวกแกงผัก แกงส้มนี่ถนัดดีนักแล เพราะตัวเองชอบพี่สงกรานต์จึงมาเปิดร้าน “เฮือนฮอม” เปิดมาได้หลายปีแล้วครับ ร้านนี้บรรยากาศดี คนที่มากินรู้สึกสบายๆ ทำให้ลูกค้ามากขึ้นทุกวันๆ
ร้านนี้นอกจากข้าวซอยยังมีแกงส้มเมืองเหนือ มีส้มตำเมือง ลาบคั่ว ขนมจีนน้ำเงี้ยว ขนมจีนน้ำยา และอาหารตามสั่งเฉพาะที่เฮือนฮอมเท่านั้น ปลาของที่นี่เขาก็ใช้ปลาปากนาย ซึ่งเป็นปลาที่อยู่เหนือเขื่อนสิริกิติ์ เป็นปลาสดเวลาทำอาหารจะอร่อย พวกอาหารเบสิกภาคกลางพวกผัดกระเพราะเนื้อไข่ดาว ข้าวผัดนั้นมีแน่นอน ว่ากันว่าคนเมืองเองบางครั้งก็เบื่ออาหารพื้นเมืองก็หาอะไรแปลกๆ อร่อยๆ ทานกัน ร้านนี้เลยมีเมนูให้เลือกมากมายครับ
