อุทยานแห่งชาติน้ำตกชาติตระการเป็นสถานท่องเที่ยวที่ขึ้นชื่ออีกแห่งหนึ่ง ของจังหวัดพิษณุโลก มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอชาติตระการและอำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก สภาพทั่วไปเป็นป่าอุดมสมบูรณ์และธรรมชาติที่สวยงาม เป็นต้นว่า น้ำตกชาติตระการ หน้าผาสูงชันที่มีสีสันผิดแปลกกันไป ร่องรอยทางศิลปะของมนุษย์ยุคหิน ร่องรอยทางประวัติศาสตร์ จุดชมวิว พรรณไม้ พันธุ์สัตว์และอื่นๆ อุทยานแห่งชาติน้ำตกชาติตระการ มีเนื้อที่ประมาณ 543 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 339,375 ไร่ ประกาศจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 104 เมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน 2530 เป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 55 ของประเทศไทย
ลักษณะภูมิประเทศ
สภาพพื้นที่โดยทั่วไปเป็นเทือกเขาและภูเขาสูงสลับซับซ้อน เป็นแหล่งต้นน้ำลำธารที่สำคัญของแม่น้ำหลายสาย เช่น แม่น้ำภาค แม่น้ำลำแควน้อย ภูเขาส่วนใหญ่เป็นภูเขาหินทรายโดยเฉพาะหน้าผาบริเวณ น้ำตกเพราะเกิดจากการเรียงตัวของชั้นหินประเภทหินทรายที่ทับถมกันมาเป็นเวลานาน ดินเป็นดินทรายเพราะต้นกำเนิดของดินบริเวณนี้ คือ ดินทราย
ลักษณะภูมิอากาศ
โดยทั่วไปอากาศเย็นสบายดี ฤดูร้อนระหว่างเดือนมีนาคม-พฤษภาคมประมาณ 25-29 องศาเซลเซียส ฤดูฝนระหว่างเดือนมิถุนายน-ตุลาตม และฤดูหนาวระหว่างเดือนพฤศจิกายน-กุมภาพันธ์อากาศจะหนาวมากในเวลากลางคืน
สภาพป่าประกอบด้วย ป่าเต็งรัง อยู่ในบริเวณสภาพดินค่อนข้างต่ำ เป็นดินลูกรัง พรรณไม้ที่พบ ได้แก่ เต็ง รัง เหียง แดง ประดู่ พะยอม เป็นต้น และป่าดิบเขา ขึ้นอยู่ในบริเวณริมลำธารและพื้นที่ที่มีความชุ่มชื้นสูง ดินมีความอุดมสมบูรณ์ พันธุ์ไม้ที่สำคัญได้แก่ ไม้ยาง กระบาก ก่อมะม่วงป่า มะค่าโมง ตะแบก เป็นต้น ไม้พื้นล่าง ได้แก่ ปาล์ม หวาย และไผ่ต่างๆ สัตว์ป่าส่วนใหญ่ จะเข้าไปอยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูเมี่ยง-ภูทอง ซึ่งอยู่ใกล้กัน สัตว์ป่าที่พบส่วนใหญ่จะเป็นสัตว์ขนาดเล็ก ได้แก่ เก้ง หมูป่า ไก่ป่า กระจง กระรอก กระแต และนกชนิดต่างๆ
หลักฐานก่อนประวัติศาสตร์ พบหลักฐานทางโบราณคดีและประวัติศาสตร์ที่แสดงว่ามีการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ยุคโลหะที่ผากระดานเลข ซึ่งอยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานฯ ประมาณ 3 กิโลเมตรเป็นภาพแกะสลักโดยเทคนิคการตอกสลักผสมการฝน (pecking and abrading technique) บนหินทรายสีเทา ซึ่งขัดจนเป็นมันเป็นลวดลายเรขาคณิต
หลักฐานทางประวัติศาสตร์ ไม่ปรากฏการสำรวจอย่างจริงจังจนทราบข้อมูลที่แน่ชัด ทำให้ไม่สามารถคาดหมายได้ว่าหลักฐานสำคัญทางประวัติศาสตร์อยู่ ณ จุดใดบ้างเพียงแต่ปรากฏเรื่องราวที่เล่าลือสืบต่อกันมาและมีการปฏิบัติสืบทอดต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน ได้แก่ ประเพณีปักธงชัย (ธงขาว) ในวันเพ็ญเดือนสิบสองของทุกปีที่ เขาช้างล้วงซึ่งอยู่ในเขตอุทยานฯที่ หน่วยพิทักษ์อุทยานฯ ชก.2 (ช้างล้วง) ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นการรำลึกถึงพ่อขุนบางกลางท่าวเมื่อครั้นตีเมืองบางยาง (อำเภอนครไทยปัจจุบัน) จากขอมสำเร็จ แล้วได้ทำพิธีนำธงไปปักไว้ ณ เขาช้างล้วง แสดงถึงชัยชนะในการสู้รบ
แหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจ
น้ำตกชาติตระการ เป็นน้ำตกหินทรายอยู่บริเวณใกล้ๆ ที่ทำการอุทยานแห่งชาติน้ำตกชาติตระการ ห่างจากศูนย์บริการนักท่องเที่ยวประมาณ 200 เมตร ก็สามารถชมความงามของน้ำตกชาติตระการได้แล้ว น้ำตกขนาดกลางมีทั้งหมดจำนวน 7 ชั้น ระยะทางประมาณ 1,280 เมตร น้ำตกมีชื่อเรียกตามชื่อลูกท้าวสามลในวรรณคดี เรื่องสังข์ทอง
ผาแดง จะเป็นลักษณะหน้าผาชันเกิดจากการผุกร่อนของหินทรายสีแดงที่มีความสวยงามตามธรรมชาติ ผาแดงนี้เป็นจุดชมวิวที่สามารถมองลงมายังเบื้องล่างได้ซึ่งจะพบกับสภาพป่าเขาที่สมบูรณ์ และทิวเขาอีกฝั่งหนึ่งของอำเภอชาติตระการ
ผากระดานเลข ซึ่งเป็นภาพแกะสลักของมนุษย์ยุคหินมีลักษณะรูปทรงเหมือนเรขาคณิต บนแผ่นหินสีเทามีความกว้างประมาณ 1 ตารางเมตร การเดินทางมาชมผากระดานเลขนี้สองข้างทางสามารถพบพวกเห็ด และพันธุ์ไม้แปลกและหายากพร้อมกับชมความงามและซอกหินแบบต่าง ๆ สร้างความตื่นตาตื่นใจได้มาก
รอยเท้าสัตว์โบราณ ยุค 60-70 ล้านปีที่แล้ว สันนิษฐานว่าเป็นรอยเท้าสัตว์จำพวกสัตว์กีบ แต่ไม่ทราบว่าเป็นสัตว์ชนิดใด อยู่บนเส้นทางศึกษาธรรมชาติของอุทยานแห่งชาติน้ำตกชาติตระการเป็นรอยเท้าปรากฏอยู่บนหน้าผาหินทรายกว้างประมาณ 20 ตารางเมตร จากแรงโน้มถ่วงของโลกทำให้ชั้นหินเลื่อนลงมาพิงอยู่กับก้อนหินแผ่นที่ 2 จึงเห็นรอยเท้าสัตว์ได้ยาก และแผ่นแรกสามารถมองเห็นได้ง่าย แต่อีกแผ่นต้องใช้ไฟฉายส่องดู
ผาผึ้งร้อยรัง ในช่วงประมาณเดือนธันวาคม – เมษายน ของทุกๆ ปีบริเวณหน้าผาน้ำตกชั้นที่ 1 จะมีฝูงผึ้งจำนวนนับล้านตัวเข้ามาจับจองพื้นที่สร้างรังเป็นจำนวนมาก ซึ่งสร้างความตื่นตาตื่นใจให้กับนักท่องเที่ยวเป็นอย่างมาก หากคิดไปแล้วถ้าไม่มีเหล่าแมลงสังคมที่โบยบินได้เช่นนี้มาคอยดูดน้ำหวานผสมเกสรให้กับดอกไม้ป่าแล้วสัตว์หลายชนิดที่กินพืชและผลไม้เป็นอาหารก็คงจะอดตายไปและขณะเดียวกันพืชก็คงไม่มีโอกาสได้ขยายพันธุ์ได้ลูกหลานสืบต่อกันไป เพื่อให้นักท่องเที่ยวชื่นชมความงามอันหลากหลายของธรรมชาติที่สวยงามเช่นนี้ต่อไป
ประเพณีปักธงชัย ประเพณีปักธงชัยเป็นประเพณีที่ชาวนครไทยได้จัดทำขึ้น ในวันขึ้น 14 – 15 ค่ำ เดือน 12 ซึ่งขึ้นอยู่กับความพร้อมของชุมชนชาวนครไทย จะนำธงที่ชาวบ้านร่วมทอไปปักที่เขาช้างล้วง ซึ่งเป็นเทือกเขาที่ทอดตัวขนานไปกับถนนสาย นครไทย – ชาติตระการ ห่างจากตัวอำเภอนครไทยไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ประมาณ 6 กิโลเมตร เป็นประจำทุกปี
สิ่งอำนวยความสะดวก ที่อุทยานแห่งชาติน้ำตกชาติตระการ หากนักท่องเที่ยวต้องการมาพักค้างคืน ที่อุทยานแห่งชาติน้ำตกชาติตระการ เขาก็มีบริการทั้งบ้านพักและเต้นท์ไว้คอยให้บริการ อีกทั้งความสะดวกต่างๆ มากมาย
บ้านชาติตระการ 101
ห้องพัก 2 ห้องน้ำ 3
มี TV กาน้ำร้อน เครื่องทำน้ำอุ่น พัดลม (เพดาน) ตู้เย็น
จำนวนเข้าห้องพัก 6 – 8 คน ค่าที่พัก 2, 000 บาท/คืน
บ้านชาติตระการ 102
ห้องพัก 3 ห้องน้ำ 1
มี TV กาน้ำร้อน เครื่องทำน้ำอุ่น พัดลม (เพดาน)
จำนวนเข้าห้องพัก 6 คน ค่าที่พัก 1, 600 บาท/คืน
เต็นท์ ทางอุทยานฯ มีเต็นท์ให้เช่า ดังนี้
– เต็นท์เล็ก ราคา 225 บาท/คืน นอนได้ 3 คน
– เต็นท์ใหญ่ ราคา 300 บาท/คืน นอนได้ 6 คน
– ถ้านำเต็นท์มาเองเสียค่าธรรมเนียมคนละ 30 บาท/คืน
– ถุงนอน 30 บาท/คืน และแผ่นรองนอน 20 บาท/คืน
บริเวณสถานที่กางเต็นฑ์ สามารถรองรับนักท่องเที่ยวได้ประมาณ 3oo – 4oo คน
การเดินทางเข้าสู่อุทยานแห่งชาติน้ำตกชาติตระการ
การเดินทางมาอุทยานแห่งชาติน้ำตกชาติตระการสามารถเดินทาง มาได้ 2 เส้นทาง คือ
1. จากกรุงเทพฯ มาตามถนนสายเอเชีย เข้ามาจังหวัดพิษณุโลกไปตามทางหลวงหมายเลข 12 แยกเลี้ยวซ้ายเข้าบ้านแยงที่ทางหลวงหมายเลข 2013 ถึงอำเภอนครไทยแล้วตรงไปเลี้ยวซ้ายที่ทางหลวงหมายเลข 1143 สู่อำเภอชาติตระการจากนั้นเลี้ยวขวาที่ทางหลวงหมายเลข 1237ประมาณ 9 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติน้ำตกชาติตระการ
2. จากกรุงเทพฯ มาตามถนนสายเอเชีย เข้ามาจังหวัดพิษณุโลก ไปตามทางหลวงหมายเลข 12 เลี้ยวซ้ายเข้าอำเภอวัดโบสถ์ตามถนนหมายเลข 11 จนถึงหลักกิโลเมตรที่ 25 เลี้ยวขวาเข้าวัดโบสถ์ – ชาติตระการที่ถนนหมายเลข 1296 ไปประมาณ 50 กิโลเมตร ถึงทางสามแยกบ้านแพะให้เลี้ยวขวาไปตามทถนนทางหลวงหมายเลข 1143 ไปประมาณ 30 กิโลเมตร ถึงอำเภอชาติตระการและเลี้ยวซ้ายเข้าถนนหมายเลข 1237 อีกประมาณ 9 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติน้ำตกชาติตระการ
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่สำนักอุทยานแห่งชาติ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช 61 ถนนพหลโยธิน แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพฯ 10900 โทร.0-2562-0760 http://www.dnp.go.th
ส่วนอุทยานแห่งชาติ สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 11 (พิษณุโลก)
โทร.0-5528-2347
E-mail : parkparo11@hotmail.com
ขอขอบคุณ อุทยานแห่งชาติน้ำตกชาติตระการ อำเภอชาติตระการ จังหวัดพิษณุโลก 65170
โทร. 0-5523-7028 , 0-5523-7216
E-mail : Namtokcharttakan@hotmail.com
ขอบคุณภาพ อุทยานแห่งชาติน้ำตกชาติตระการ