วัดพระธาตุจอมกิตติ เป็นวัดสังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย เนื้อที่ 80 ไร่ สร้างเมื่อปี 2256 เป็นที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ ที่เก่าแก่องค์หนึ่ง ที่ชาวบ้านศรัทธา และสักการะบุชา เป็นลักษณะสถูปแบบล้านนา วัดพระธาตุจอมกิติ ตั้งอยู่ห่างจากอำเภอแม่สะเรียง 2 กิโลเมตร เป็นพระธาตุที่อยู่ไกลสุดจากพระธาตุสี่จอมองค์อื่นๆ จุดเด่นของวัดพระธาตุจอมกิติสามารถชมทิวทัศน์อันสวยงามของอำเภอแม่สะเรียงได้เช่นกันเหมือนพระธาตุอื่นๆ ครับ
พระธาตุจอมกิตติ เป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า สร้างโดยพระฤาษีสี่พี่น้อง ประมาณปีพ.ศ.1000+ เพื่อที่จะให้คนชาวเมืองแม่สะเรียง (สมัยในเรียกเมืองยวม) ได้มากราบไหว้สักการะบูชาเป็นพระธาตุคู่บ้านคู่เมืองยวม คอยปกป้องชาวเมืองยวมครับ
ประวัติความเป็นมาของวัดพระธาตุจอมกิตติ
วัดพระธาตุจอมกิตติ หรือ วัดพระธาตุจอมมาติ ซึ่งเป็นภาษาท้องถิ่น “ไทยเมือง” หรือ “คนเมือง” ส่วนไทยใหญ่และพม่าเรียกวัดนี้ว่า “จ๋อมมาเต่” ซึ่งแปลว่า วัดพระฤาษี ด้วยคำว่า “จ่วอง” แปลว่า วัด ส่วนคำว่า “หม่าเต่” แปลว่า พระฤาษี จากตำนานที่ได้พูดสืบต่อกันมาว่า มีพระฤาษี 4 ตน เป็นพี่น้องกันได้มาศึกษากับครูพระฤาษีที่เก่งกาจทรงมหาอิทธิฤทธิ์ เหนือเมืองยวม พระฤาษี 4 ตนพี่น้องศึกษาวิทยาจากท่านพระฤาษีจนจบวิชาที่ร่ำเรียน จนชำนิชำนาญ ท่านครูพระฤาษีจึงบอกให้พระฤาษีลูกศิษย์ทั้ง 4 พี่น้อง ไปบำเพ็ญเพียรและไปโปรดชาวเมืองยวม โดยให้ไปอยู่ ณ ดอยสี่มุมเมือง หรือ ม่อนจ๋อม สี่มุมเมืองนั้น คือ ม่อนจ๋อมมาติ ม่อนจ๋อมต้อง หรือ จ๋อมตอง ม่อนจ๋อมแจ้ง จ๋อมม่อนกุ ดอยก้อนเส้า
ซึ่ง ม่อนจ๋อมมาติ หรือ จอมกิตติ นั้น พระฤาษีพี่ใหญ่ได้พำนักอยู่ และหลังจากนั้นพระฤาษี 4 ตนพี่น้อง ก็ได้ทำการประชุมปรึกษาหารือกันว่าควรที่จะสร้างเจดีย์หรือพระธาตุบรรจุพระธาตุขึ้น ณ จ๋อมทั้งสี่จ๋อม สี่มุมเมืองยวม เพื่อที่จะให้คนชาวเมืองยวมได้มากราบไหว้สักการะบูชาเป็นพระธาตุคู่บ้านคู่เมืองยวม คอยปกป้องชาวเมืองยวม จากนั้นได้ลงมือสร้างพระธาตุองค์แรกขึ้น ณ จ๋อมมาติ ซึ่งเป็นสำนักของพระฤาษีพี่ใหญ่อาวุโสกว่า จากนั้นก็เรียกเป็น พระธาตุจอมมาติ
ต่อมาก็ได้ช่วยกันสร้าง พระธาตุจ๋อมตอง หลังจากนั้นก็ได้ช่วยกันสร้าง พระธาตุม่อนจ๋อมแจ้ง และ พระธาตุจ๋อมม่อนกุ หรือ จ๋อมมอญ ตามลำดับ จนครบ ๔ องค์ จนกลายเป็นพระธาตุสี่จอม เพื่อให้ลูกหลานเมืองยวมได้กราบไหว้สักการะบูชามาจนถึงทุกวันนี้
ต่อมาปีพ.ศ.2450 พระธาตุเจดีย์จอมกิตติได้รับการสร้างบูรณะโดย ปู่พะและ ชาวพม่า และต่อมาพระธาตุเจดีย์จอมกิตตินี้ได้บูรณะใหม่ เมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน 2516 วันอาทิตย์ เดือนขึ้น 9 ค่ำ เริ่มลงมือตามฤกษ์เวลา 10.25 นาฬิกา โดยการนำของพระภิกษุหลวงพ่อขิ่นตอง โฆสวโร เจ้าอาวาส วัดอัมราวาส บ้านโป่ง ต.บ้านกาศ อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน
ที่ตั้งและการเดินทาง
ตั้งอยู่ที่บ้านจอม กิตติ หมู่ 13 ตำบลแม่ยวม
เดินทางตามเส้นทางสายแม่สะเรียง-แม่สามแลบ เริ่มต้นจากสะพานข้ามแม่น้ำยวม ตรงซุ้มประตูเข้าเขตรับผิดชอบขององค์การบริหารส่วนตำบลแม่คง อำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน และขับรถตรงไปและเลี้ยวซ้ายไปตามเส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1194 (แม่สะเรียง-แม่สามแลบ)
จากนั้นเราก็ขับรถตรงไปเรื่อยๆ ผ่านโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลแม่คง และปากทางเข้าวัดน้ำดิบ ขับรถตรงไปอีกประมาณ 500 เมตร ก็จะถึงปากทางเข้า วัดพระธาตุจอมกิตติ ทางเข้าจากถนนใหญ่จะลาดชันนิดหน่อยครับ พอขับไปอีกนิดเป็นทางลูกรังขึ้นภูเขา
