|
www.dooasia.com >
เมืองไทยของเรา >
สารานุกรมไทยฉบับย่อ
เล่ม
๒ กลาง - กาลิเซีย
ลำดับที่ ๑๙๗ - ๔๐๑ หน้า ๕๙๗ - ๑๒๖๓
๑๙๗. กลาง
เป็นชื่อระดับเสียงการแสดงดนตรีไทยเสียงหนึ่งเรียกว่า "ทางกลาง"
หรือ "เสียงกลาง"
ระดับเสียง
ต่าง ๆ ของดนตรีไทยที่เรียกว่า "ทาง" นี้เปลี่ยนไปตามโอกาสที่จะใช้ให้ครบทั้ง
๗ เสียง (ทาง) ลำดับเสียงที่เรียกกันของดนตรีไทย แบ่งส่วนเท่ากันหมดทุกระยะ
ทางกลาง เป็นทางที่ปี่พาทย์ใช้บรรเลงประกอบการแสดงหนังใหญ่ และการแสดงโขนในสมัยโบราณ
ปี่ที่เป่าประกอบการบรรเลงทางกลางในวงปี่พาทย์ก็เรียกว่า "ปี่กลาง"
หน้า ๕๙๗
๑๙๘. กล้าม
หมายถึง เนื้อเยื่อชนิดหนึ่งที่สามารถหดตัว ทำให้ร่างกายหรือส่วนของร่างกายเกิดการเคลื่อนไหวขึ้น
หน้า ๕๙๗
๑๙๙. กล้าย
เป็นชื่อเรียกกล้วยชนิดหนึ่ง
หน้า ๖๑๐
๒๐๐. กลาสโกว์
เป็นจังหวัดในมณฑลลานัก ตั้งอยู่ทางตอนกลางภาคใต้ของสกอตแลนด์ ประเทศอังกฤษ
เป็นเมืองใหญ่ที่สุดในสกอตแลนด์ และเป็นเมืองท่าชายทะเลมีชื่อเสียงในการต่อเรือ
หน้า ๖๑๑
๒๐๑. กลาโหม
คำนี้เริ่มใช้มาแต่เมื่อใดยังไม่ทราบแน่ชัด ทราบแต่ว่าในแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
ประมาณปี พ.ศ.๑๙๙๑ ได้มีคำนี้แล้ว
หน้า ๖๑๒
๒๐๒. กลิงค์
เป็นชื่อที่ใช้เรียกชนชาติทมิฬในอินเดียภาคใต้ ที่เข้ามาอยู่ในประเทศไทย และในเขตแคว้นมลายูที่เรียกกันเป็นสามัญว่า
แขกกลิงค์
ชาวกลิงค์เดิมหมายถึงชาวอินเดีย ที่มาจากแคว้นกลิงคราษฎร์
หน้า ๖๑๗
๒๐๓. กลิงคราษฎร์ ชื่อแคว้นโบราณหนึ่งในอินเดีย อยู่ถัดจากแคว้นโอริสสาลงไปทางใต้ตามแนวฝั่งทะเล
หน้า ๖๑๗
ระหว่างแม่น้ำมหานที
และแม่น้ำโคทาวรี มีชื่ออยู่ในวรรณคดีพุทธศาสนาอยู่บ่อย ๆ ว่าเป็นประเทศเอกราชประเทศหนึ่ง
เคยตกไปอยู่ในราชอาณาจักรพระเจ้าอโศกมหาราช
๒๐๔. กลีเซอริน
เป็นสารประกอบเคมีที่มีประโยชน์มากที่สุดสารหนึ่งในทางการแพทย์ เภสัชกรรมและอุตสาหกรรมบางอย่าง
กลีเซอริน เป็นของเหลวไม่มีสี ข้นและหนักกว่าน้ำ ละลายปนนกับน้ำได้ดี มีรสหวาน
หน้า ๖๑๘
๒๐๕. กลียุค
เป็นชื่อยุคที่สี่ของโลก ตามคติลัทธิศาสนาฮินดู ได้แก่ ยุคที่เป็นอยู่ปัจจุบัน
ซึ่งมีศีลธรรมเสื่อมไปตามลำดับจนคุณงามความดีถูกทำลายไปสิ้น ซึ่งในระยะนี้พระวิษณุนารายณ์จะอวตารเป็นบุรุษขี่ม้าขาวชื่อกัลกี
หรือกัลกิน มาทำลายล้างโลกใหม่ให้กลับคืนดี อวตารปางนี้เรียกว่า กัลกยาวตาร
อันเป็นปางสุดท้าย หรือปางที่สิบของพระวิษณุอวตาร กลียุคมีระยะเวลา ๔๓๒,๐๐๐
ปี เวลานี้ล่วงมาแล้ว ๖,๐๐๐ ปี
หน้า ๖๒๑
๒๐๖. กไลโกฏ
ฤษีหน้าเนื้อ เป็นบุตรอิสีสิงคมุนี เข้านั่งฌานอยู่ในป่าสาลวัน แขวงเมืองโรมพัตตัน
ด้วยอำนาจตบะทำให้ฝนแล้งไปสามปี ท้าวโรมพัตตันทราบเหตุจึงตรัสใช้นางอรุณวดี
ราชธิดาไปทำลายตบะ พระฤษีเห็นนางมีเขาที่อกก็สงสัยถามว่า เป็นตัวอะไร นางก็ยื่นอกให้คลำเขาอ่อน
พระฤษีคลำแล้วก็เสียตบะ ฝนก็ตกลงมา แล้วนางก็นิมนต์ฤษีเข้าเมือง
ครั้งหนึ่งท้าวทศรถ กษัตริย์แห่งกรุงอยุธยาตั้งพิธีขอลูก ฤษีกไลโกฏมาอำนวยการพิธี
และเป็นประธานคณะฤษีไปเฝ้าพระอิศวร ทูลขอให้เชิญพระนารายณ์มาเกิดเป็นพระราม
ลูกท้าวทศรถเพื่อดับเข็ญ
หน้า ๖๒๑
๒๐๗. กวนอิม - พระ
เป็นพระโพธิสัตว์องค์หนึ่งในพระพุทธศาสนา องค์เดียวกับพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรของอินเดีย
แต่ตกถึงจีนกลายเป็นพระโพธิสัตว์ผู้หญิงไป
พระกวนอิมเป็นที่นับถือของชาวจีนยิ่งกว่าพระโพธิสัตว์องค์ใด เพราะถือว่าท่านสามารถดับทุกข์ได้ศักดิ์สิทธิ์
หน้า ๖๒๒
๒๐๘. กวนอู
เป็นวีรบุรุษลือชื่อในประวัติศาสตร์จีนสมัยสามก๊ก เกิดที่มณฑลชานตุง (ซัวตัง)
อีกตำนานหนึ่งว่าเกิดที่เมืองไกเนี้ย มณฑลชานสี (ซัวโซ)
กวนอูเป็นผู้มีสติปัญญา และใจกล้าหาญมาแต่น้อย ทั้งมีกำลังมาก ต่อมาได้พบกับเล่าปี่และเตียวหุย
เมื่อปี พ.ศ.๗๒๗ แล้วสาบานเป็นพี่น้องกัน ภายหลังกวนอูถูกซุนกวนจับตัวได้
และถูกสำเร็จโทษ เมื่อปี พ.ศ.๗๖๒ เมื่อกวนอูตายแล้วชื่อเสียงเกียรติคุณว่า
เป็นวีรบุรุษผู้ยิ่งใหญ่ในสงคราม ยังเป็นที่เลื่องลือ และนับถือทั่วไปในหมู่ชาวจีนสืบมา
เมื่อปี พ.ศ.๒๓๗๑ พระเจ้าเต้ากวาง ฮ่องเต้ในราชวงศ์เช็งกำลังทรงปราบปรามกบฏชาวจีนที่ถือศาสนาอิสลาม
พอดีพวกศัตรูต้องแตกหนีไป เพราะปรากฏตามทางสอบสวนว่า เจ้ากวนอูยกทัพเทวดามาช่วย
พระเจ้าเต้ากวางจึงทรงยกย่องเจ้ากวนอูขึ้นเป็นเจ้าแห่งสงคราม
อันเป็นเจ้าที่ชาวจีนทำเป็นรูปขึ้นไว้บูชา และมีศาลเจ้าอยู่ทั่วไปในประเทศจีน
หน้า ๖๒๒
๒๐๙. กวม
เป็นชื่อเกาะที่ใหญ่ที่สุด และมีพลเมืองมากที่สุดในบรรดาหมู่เกาะมาเรียนาส
ในมหาสมุทรแปซิฟิคภาคเหนือ อยู่ทางใต้ของเกาะมาเรียนาส อยู่ห่างจากฮ่องกงไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ประมาณ
๒,๙๐๐ กม. ห่างจากนครมะนิลาไปทางทิศตะวันออกประมาณ ๒,๔๐๐ กม. และห่างจากเมืองซานฟรานซิสโก
ไปทางทิศตะวันตกเฉ๊ยงใต้ ประมาณ ๘,๑๐๐ กม. ความยาวของตัวเกาะจากเหนือไปถึงใต้
ประมาณ ๔๘ กม. ความกว้างเฉลี่ยประมาณ ๑๑ กม. เกาะนี้อยู่ในความปกครองดูแลของรัฐนาวีอเมริกัน
หน้า ๖๒๕
๒๑๐. กวัก - นก
เป็นนกขนาดโตกว่านกกิ้งโครง แต่เล็กกว่านกพิราบมาก เป็นนกที่มีอยู่ในทุกภาคในประเทศไทย
ชอบอยู่ตามทุ่งตามนา ตามป่าไผ่รก ๆ
ชื่อว่านกกวักนั้นเรียกตามเสียงที่มันร้องดังกวั๊ก กวั๊ก กวั๊ก
หน้า ๖๓๐
๒๑๑. กวา - แตง
ชื่อพันธุ์ไม้ชนิดหนึ่งเป็นไม้ล้มลุกอายุประมาณสองเดือน ทอดยอดเลื้อยไปตามผิวพื้นดิน
ผลรับประทานได้ทั้งดิบ สุกและดอง
หน้า ๖๓๓
๒๑๒. กวาง
สัตว์จำพวกกวางมีลักษณะผิดกับจำพวกวัวควาย และสัตว์เคี้ยวเอื้องอื่น ๆ
กวางตัวผู้มีเขาทุกตัว ตัวเมียไม่มีเขาเลย กวางเปลึ่ยนเขาทุกปี แต่สัตว์มีเขาอื่น
ๆ ไม่มีการเปลี่ยนเขาเลย
สัตว์จำพวกกวางในประเทศไทยมีพวกใหญ่อยู่หกพวกคือ สมันหรือเนื้อสมัน กวางหรือกวางป่า
ละมั่งหรือละอง เนื้อทรายหรือทราย อีเก้งหรือนางเก้ง และกระจง
หน้า ๖๓๓
๒๑๓. กวาง วัว - ปลา
เป็นปลาน้ำเค็มที่มีรูปร่างแปลกกว่าปลาชนิดอื่น เพราะเกล็ดได้แปรและเปลี่ยนรูปเป็นแผ่น
ครีบหลังมีก้านแข็งสามอัน ไม่มีหนวด ตัวแบนมาก ครีบท้องกลายเป็นระยางแข็ง
หน้า ๗๑๖
๒๑๔. กว่าง - แมลง
เป็นแมลงขนาดใหญ่แต่ขนาดแตกต่างกันมาก เนื่องจากตัวผู้มีเขาขนาดต่าง ๆ กัน
ไม่สม่ำเสมอเหมือนแมลงอื่นโดยทั่วไป ตัวเมียไม่มีเขา
ในประเทศไทย ผู้คนโดยเฉพาะทางภาคเหนือชอบจับกว่างตัวผู้ที่มีเขาขนาดใหญ่มาให้ชนกัน
และมีการพนันกันด้วย
หน้า ๗๑๗
๒๑๕. กวางเจาหวัน
ตั้งอยู่ในมณฑลกวางตุ้งทางฝั่งตะวันออกเฉียงใต้ของจีน เคยเป็นเขตเช่าของฝรั่งเศสมาครั้งหนึ่ง
อยู่ห่างจากฮ่องกงลงมาทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ ประมาณ ๔๓๐ กม.
หน้า ๗๑๘
๒๑๖. กวางตรี
ชื่อเมืองในเวียดนาม อยู่เหนือเมืองเว้
หน้า ๗๑๘
๒๑๗. กวางตุ้ง
เป็นชื่อมณฑลหนึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศจีน เป็นมณฑลฝาแฝดกับมณฑลกวางสี
มณฑลกวางตุ้งมีอาณาเขตรวมทั้งเกาะไหหลำ พรมแดนด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้ จดแคว้นตังเกี๋ยของประเทศเวียดนาม
พรมแดนส่วนนี้ยาวประมาณ ๕๐ กม.
มณฑลกวางตุ้งได้ติดต่อค้าขายกับต่างประเทศมานานกว่า ๑,๐๐๐ ปีมาแล้ว ดูเหมือนชาวอาหรับ
และชาวโปรตุเกสเป็นชนชาติทางตะวันตกรุ่นแรก ที่ได้เริ่มทำการค้าขายกับประเทศจีนที่มณฑลนี้
ชาวโปรตุเกสได้มาตั้งศูนย์การค้ากับประเทศจีนที่เมืองมาเก๊า
ก่อนปี พ.ศ.๒๐๘๓ ต่อมาอังกฤษได้สร้างเมืองฮ่องกงขึ้น
เป็นศูนย์การค้าของอังกฤษทางภาคนี้
เมืองกวางตุ้ง เป็นเมืองที่เป็นศูนย์กลางมาก่อน และเป็นเมืองหลวงของมณฑลกวางตุ้ง
คนจีนพื้นเมืองเรียกว่า กวางเจา มีผู้สันนิษฐานว่าสร้างมานานประมาณ ๗๐๐ ปีก่อนพุทธกาล
หลังจากที่จีนได้ยกกองทัพมาชิงมณฑลกวางตุ้ง ไปจากชนชาติไทยซึ่งเป็นเจ้าของดินแดนส่วนนี้มาแต่เดิม
คนจีนในประเทศไทยมาจากมณฑลกวางตุ้งประมาณร้อยละ ๙๐
หน้า ๗๑๙
๒๑๘. กวางนาม
เป็นเมืองสำคัญในเวียดนามตอนใต้ อยู่ใต้เมืองเว้ เคยอยู่ในอาณาจักรจำปา
และมีชื่อว่า
อมราวดี
เพราะเดิมทีเดียวในสมัยเริ่มต้นคริสกาล อาณาจักรญวนติดต่อกับอาณาจักรจำปาทางด้านใต้
หน้า ๗๓๒
๒๑๙. กวางบิน
เป็นชื่อเมืองในเวียดนามอยู่เหนือเมืองเว้ ที่ตั้งจังหวัดอยู่ที่ดงฮอย
หน้า ๗๓๒
๒๒๐. กวางเย็น
ชื่อเมืองในมณฑลตังเกี๋ย อยู่ใกล้เมืองไฮฟอง ในเวียดนามตอนเหนือ
หน้า ๗๓๒
๒๒๑. กวางสี
เป็นชื่อมณฑลหนึ่งในภาคใต้ของประเทศจีน มีพรมแดนทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ ติดต่อกับแคว้นตังเกี๋ยของเวียดนาม
กวางสีเช่นเดียวกับกวางตุ้ง ที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นดินแดนอยู่ในความปกครองของประเทศไทยโบราณ
ชนชาติไทยที่อยู่ที่กวางสี เรียกว่า ไทยโท้
และไทยจงกา พวกนี้ยังพูดภาษาไทยอยู่
เวลานี้ยังมีคนเชื้อชาติไทยอาศัยอยู่ใน ลุ่มแม่น้ำหยูเกียง
และแม่น้ำฮุงเกียง เป็นจำนวนมาก และตามพรมแดนระหว่างมณฑลกวางสี กับมณฑลไกวเจาด้วย
หน้า ๗๓๓
๒๒๒. กวางหงาย
เป็นชื่อเมืองในเวียดนามตอนใต้ อยู่ทางใต้เมืองเว้
หน้า ๗๔๐
๒๒๓. กวาด
เป็นวิธีตีเครื่องดนตรีอย่างหนึ่งที่ใช้ไม้ตีลากให้กระทบผ่านลูกของเครื่องดนตรีชนิดนั้น
ๆ ไปทุก ๆ เสียง โดยกิริยาคล้ายกับใช้ไม้กวาด กวาดไปบนพื้น ใช้เฉพาะกับเครื่องตีที่ทำทำนอง
เช่น ระนาด และฆ้องวง จะกวาดจากเสียงสูงมาหาเสียงต่ำ หรือเสียงต่ำไปหาเสียงสูงก็ได้
หน้า ๗๔๐
๒๒๔. กวาว
เป็นชื่อเรียกพรรณไม้ยืนต้น และเถา ทางภาคพายัพหลายชนิดหลายวงศ์
หน้า ๗๔๑
๒๒๕. กวี
นักปราชญ์ในศิลปการประพันธ์ บทประพันธ์ หรือหนังสือที่กวีแต่งเป็นร้อยกรอง
เรียกว่า "กาพย์"
แปลว่าหนังสือที่กวีแต่ง
หน้า ๗๔๕
๒๒๖. กษัตริย์ ๑
ใช้สำหรับพระเจ้าแผ่นดิน คำนี้ได้มาจากภาษาสันสกฤต ภาษาบาลีได้รูปว่า ขตฺติย
มาจากความหมายว่า ผู้ปกครองแผ่นดิน
คำว่า กษัตริย์ของไทยน่าจะได้เข้ามาสู่ลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ในระยะที่วัฒนธรรมศรีวิชัยแพร่หลายเข้ามาด้วยกัน
กับพุทธศาสนามหายาน
หน้า ๗๔๕
๒๒๗. กษัตริย์ ๒ - แม่น้ำ
ยอดน้ำเกิดจากภูเขาใกล้ด่านพระเจดีย์สามองค์ ไหลไปบรรจบกับแม่น้ำวังยา (วินยอ)
ประมาณ ๘๐ กม. แล้วไหลต่อไปถึงเมืองเมาะลำเลิง
หน้า ๗๔๗
๒๒๘. กษิติครรภ - โพธิสัตว์
พระโพธิสัตว์องค์หนึ่งในพระพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน นับถือกันมากในประเทศจีน ญี่ปุ่น
และเวียดนาม ในประเทศไทยเรียกโดยอนุโลมว่า พระมาลัย
หน้า ๗๔๘
๒๒๙. กสิณ
โดยรูปคำแปลว่า ล้วน โดยรูปความหมายเอาสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่ไม่มีอะไรเจือปน
ความหมายเฉพาะในที่นี้หมายเอาวัตถุที่เป็นอารมณ์กรรมฐาน
กสิณ เป็นกรรมฐานหมวดหนึ่งในกรรมฐาน ๔๐ อย่าง
กสิณโดยจำนวนมี ๑๐
ผู้บำเพ็ญสมถะ หรือวิปัสนา หรือผู้ที่เจริญกรรมฐานนั้นนิยมเรียกว่า พระโยคาวจร
ต้องชำระศีลให้บริสุทธิ์ ต้องตัดปลิโพธคือ ความกังวล ๑๐ ประการ ต้องเว้นที่อยู่ที่ไม่เหมาะ
๑๘ แห่ง ต้องอยู่ในวัดที่มีลักษณะ ๕ ประการ ต้องได้กรรมฐานที่เหมาะแก่จริตของตน
ซึ่งมีอยู่ ๖ อย่าง กรรมฐานที่เหมาะแก่จริตทุกอย่างมี ๑๐ ต้องมีอัธยาศัย ๖
ประการ หน้า
๗๔๙
๒๓๐. กหังปายา
เป็นเกณฑ์สำหรับลบพุทธศักราชเป็นจุลศักราช และบวกจุลศักราชเป็นพุทธศักราช
ตรงกับเลข ๑๑๘๑
หน้า ๗๕๙
๒๓๑. กอ - หนอน
เป็นหนอนของแมลงพวกผีเสื้อกลางคืน หนอนกอมีความหมายถึง หนอนที่เจาะกินอยู่ในลำต้นของต้นข้าวโดยเฉพาะ
แต่อาจรวมถึงหนอนในวงศ์เดียวกันกับที่เจาะกินลำต้นอ้อย ข้าวโพด และพืชในวงศ์หญ้าต่าง
ๆ ด้วยก็ได้
หน้า
๗๖๒
๒๓๒. ก่อหรือมะก่อ
เป็นชื่อทั่วไปของต้นไม้ขนาดย่อมถึงขนาดใหญ่หลายสิบชนิด
หน้า ๗๖๓
๒๓๓. ก้อ
ชนชาวเพขาพวกหนึ่งในตระกูลภาษาธิเบต - พม่า อาศัยอยู่ตามไหล่เขาในภาคเหนือของประเทศไทย
และในแคว้นเขมรัฐเชียงตุง
ของประเทศพม่า ตลอดไปทางตะวันออกของแคว้นนี้คือ แคว้นสิบสองปันนา
จนถึงแม่น้ำดำในแคว้นสิบสองจุไทย
และในภาคเหนือของประเทศลาว
ถิ่นบานเดิมของพวกก้อ อยู่ในแคว้นยูนนานในประเทศจีนตอนใต้
หน้า ๗๖๕
๒๓๔. ก๊อก วินเซนท์ วาน
เป็นศิลปินทางช่างเขียนที่มีชื่อเสียงของโลก ในยุคปัจจุบันเป็นชาวฮอลันดา
เกิดเมื่อปี พ.ศ.๑๓๙๖
หน้า ๗๖๙
๒๓๕. กองกอย - ผี
เป็นชื่อผีป่าชนิดหนึ่งมีตืนเดียว และไม่มีสะบ้าหัวเข่าไปไหนจึงต้องเดินเขย่งเกงกอยไป
มักมาเวลากลางคืน มักเข้ามาดูดเลือดที่หัวแม่เท้า ในเวลาที่นอนหลับในป่า
หน้า ๗๗๐
๒๓๖. กอช- โรเบอร์ต
เป็นปราชญ์วิชาแพทย์ชาวเยอรมัน เกิดเมื่อปี พ.ศ.๑๓๘๖
หน้า ๗๗๐
๒๓๗. กอธ
เป็นชนเผ่าเยอรมันตะวันออก ได้อพยพไปตั้งหลักแหล่งบนฝั่งทะเลดำ เมื่อประมาณพุทธศตวรรษที่
๘ ต่อมาได้แบ่งออกเป็นสองสาขาคือ พวกออสโตกอธ และพวกวิสิกอช
หน้า ๗๗๓
๒๓๘. กอธิก
เป็นแบบอย่างสถาปัตยกรรมที่ได้กำเนิดจากวิธีสร้างด้วยโค้ง หลายโค้งยันกันจากหัวเสา
ทำให้แรงดันออกของแต่ละโค้งหมดไป เหลือแต่น้ำหนักของตัวเอง และที่รองรับลงตามเสา
เป็นที่ยอมรับกันในภาคพื้นตะวันตกว่า เหมาะสมสำหรับวัดวาอาราม
หน้า ๗๗๔
๒๓๙. กอนดอร์ หรือปูโล กอนดอร์
ประกอบ ด้วยสองเกาะ อยู่ในทะเลจีนใต้ ห่างฝั่งเวียดนามไปทางทิศใต้ ๙๐ กม.
ฝรั่งเศสเข้ายึดครองเกาะทั้งสองนี้เเมื่อปี พ.ศ.๒๔๐๔ และเคยใช้เกาะกอนดอร์ใหญ่เป็นที่ขังนักโทษ
ปัจจุบันอยู่ในปกครองของประเทศเวียดนาม
หน้า ๗๗๔
๒๔๐. กอริลลา
เป็นชื่อของลิงชนิดใหญ่ที่สุดชนิดหนึ่งในทวีปอัฟริกา เป็นคำของชาวพื้นเมืองอัฟริกันตะวันตก
ที่มีความหมายว่า "คนป่า"
เดิมชาวพื้นเมืองใช้เรียกลิงใหญ่ พวกบาบูน
หน้า ๗๗๕
๒๔๑. กอล
เป็นดินแดนของชนเผ่าหนึ่ง ที่พูดภาษาเคลท์ ซึ่งได้แก่ภาคเหนือของอิตาลี ฝรั่งเศส
เบลเยียม ภาคตะวันตกของสวิสส์ เยอรมัน และเนเธอร์แลนด์ ปัจจุบันชนเหล่านี้แบ่งออกเป็นหลายพวก
แต่ถือศาสนาเดียวกัน โดยมีพระดรูอิด เป็นผู้ควบคุม
ชาวกอล พวกหนึ่งได้รุกรานแหลมอิตาลี เมื่อประมาณปี พ.ศ.๑๔๓ ได้เข้าปล้นกรุงโรม
และตั้งถิ่นบานอยู่ระหว่างภูเขาแอลป์ และภูเขาอเพนไนน์ ชาวโรมันตีดินแดนนี้ได้
เมื่อปี พ.ศ.๓๑๘ ส่วนชาวกอลที่เหลือ ซึ่งตั้งถิ่นฐายอยู่ในเขตตั้งแต่แม่น้ำไรน์
ขึ้นไปนั้น ยูเลียส ซีซาร์ ตีได้เมื่อปี พ.ศ.๔๘๕ - ๔๙๒ แคว้นกอลจึงกลายเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิโรมัน
หน้า ๗๘๖
๒๔๒. กอลคอนดา
เป็นเมืองร้างในแคว้นไฮเดอราปัด บนที่ราบสูงเด็กข่าน ทางฝั่งตะวันออกของประเทศอินเดีย
เคยเป็นเมืองหลวงของราชอาณาจักรในชื่อเดียวกัน มีกรณีพิพาทกับกรุงศรีอยุธยาในแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์
ได้มีพระราชกฤษฎีกาประกาศสงครามกับบริษัทอังกฤษคือ บริษัทอิสต์ อินเดีย เมื่อวันที่
๑๑ สิงหาคม พ.ศ.๒๒๓๐ อาจกล่าวได้ว่าเมืองกอลคอนดา เป็นสาเหตุอันหนึ่งในการประกาศสงครามครั้งนี้
หน้า ๗๘๖
๒๔๓. กอล์ฟ
เป็นกีฬากลางแจ้งชนิดหนึ่ง ที่มีความแตกต่างจากกีฬาประเภทอื่น ๆ เกือบทั้งหมดอยู่อย่างหนึ่งคือ
แม้ต่างฝ่ายต่างพยายามทำแต้มขอตนให้ดีเพียงใด แต่ก็ไม่มีทางที่จะกีดกัน มิให้คู่แข่งขันได้ทำแต้มของตน
เชื่อกันว่าชาวฮอลันดาได้เป็นผู้เริ่มขึ้น แต่เป็นที่ยอมรับกันแน่นอนแล้วว่า
ได้มีการเผยแพร่กีฬากอล์ฟ กันมากในประเทศสกอตแลนด์ ถือกันว่าสกอตแลนด์เป็นบ้านเกิดเมืองนอนของกีฬากอล์ฟ
หน้า ๗๘๗
๒๔๔. กะจิ่น
เป็นชื่อชนชาติชาวเขาพวกหนึ่ง ในตระกูลภาษาธิเบต - พม่า มีภูมิลำเนาอยู่ทางทิศเหนือ
และตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศพม่า ตลอดขึ้นไปถึงพรมแดนทางธิเบต และประเทศจีน
ชาวกะจิ่นกล่าวคือ เมื่อ ๒๐๐ ปี มาแล้ว พวกตนเดิมอยู่ในธิเบต
หน้า ๘๐๔
๒๔๕. กะโซ่
เป็นชื่อชนชาติข่าพวกหนึ่ง เดิมมีภูมิลำเนาอยู่ทางแคว้นสิบสองจุไทย
ในประเทศไทย มีอยู่ทางจังหวัดนครพนม และจังหวัดสกลนคร ยังใช้ภาษาของตนอยู่
รูปและคำคล้ายไปข้างภาษาเขมร จึงสงเคราะห์พวกกะโซ่เข้าไว้ในตระกูลมอญ - เขมร
หน้า ๘๐๗
๒๔๖. กะตักขาว - ปลา
เป็นปลาทะเลมีเกร็ด ลำตัวค่อนข้างป้อมและแบน อาศัยอยู่ตามริมฝั่งทะเล
หน้า ๘๐๗
๒๔๗. กะตัง
เป็นพรรณไม้เถามีน้ำยางขนาดใหญ่ พบในป่าดิบทั่วไป ให้น้ำยางมีคุณภาพดีชนิดหนึ่ง
หน้ า๘๐๘
๒๔๘. กะทะ,ตะกรัน แบบลาย - ปลา
มีรูปร่างค่อนข้างเป็นเหลี่ยมป้อม และแบนข้างมาก ปรกติอยู่ในทะเล แต่สามารถเข้ามอาศัยในน้ำจืดได็
หน้า ๘๐๙
๒๔๙. กะทิ - ปลา
อยู่ในตระกูลเดียวกับปลาตะโกก รูปร่างเหมือนปลาตะเพียน พบแห่งเดียวในประเทศไทย
ที่ทะเลน้อย จังหวัดพัทลุง
หน้า ๘๐๙
๒๕๐. กะทิขูด,กระต่ายขูด. มโหรี สีกรุด หัวขวาน
- ปลา ดูกระต่ายขูด
หน้า ๘๐๙
๒๕๑. กะทือ
เป็นพืชขนาดเล็กที่มีรากเป็นหัวเป็นจำนวนมากอยู่ในดิน
หน้า ๘๐๙
๒๕๒. กะเทย
หมายถึง คนหรือสัตว์ ที่มีลักษณะหรืออวัยวะเป็นทั้งของหญิงและชาย หรือเป็นทั้งของตัวผู้และตัวเมีย
จนจำแนกออกเป็นเพศใดเพศหนึ่งไม่ได้ชัดเจน
หน้า ๘๑๐
๒๕๓. กะโทงแทง - ปลา
ชื่อปลาชนิดหนึ่งมีรูปร่างเพรียวเหมือนปลาเข็ม เป็นปลาทะเลมีขนาดใหญ่ที่สุด
ตามที่มีรายงานคือ ยาวประมาณ ๒ เมตร
หน้า ๘๒๒
๒๕๔. กะบัง กะบังรังเผือก
เป็นเครื่องมือจับสัตว์น้ำชนิดหนึ่ง ประกอบด้วยเฝือก และอวน
หน้า ๘๒๓
๒๕๕. กะบังลม
หมายถึง แผ่นกัน ประกอบด้วย กล้ามเนื้อ และเนื้อพังผืด แยกช่องท้องออกจากช่องอก
มีรูปโค้งขึ้นไปทางช่องอก สองข้างนูนรับฐานของปอดทั้งสอง ส่วนกลางแบนต่ำลงมาเป็นบริเวณที่หัวใจทอดอยู่
ทางด้านล่างสัมพันธ์อยู่กับอวัยวะทางช่องท้องคือ ตับ กะเพาะอาหาร ม้าม ไตทั้งสองข้างและต่อมหมวกไต
หน้า ๘๒๓
๒๕๖. กะปง
อำเภอ ขึ้น จ.พังงา ตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ.๒๔๕๗ ขึ้น จ.ตะกั่วป่า
หน้า ๘๒๘
๒๕๗. กะปะ - งู มีอยู่สองชนิดคือ กะปะไฟ และกะปะปุก เป็นงูในวงศ์แมวเซา
ชอบอยู่ในดินปนทราย ตามชายหาด และเหมืองแร่ พิษของงกะปะเป็นพิษทำลายโลหิจ
การรักษาต้องใช้เซรุ่ม แก้พิษงูกะปะฉีดให้เร็วที่สุดจึงจะได้ผลดี
หน้า ๘๓๐
๒๕๘. กะปิ
เป็นเครื่องดองของเค็มที่ทำด้วยเคอย หรือปลาผสมกับเกลือหมักไว้แล้วโขลกให้เข้ากัน
ใช้ปรุงอาหารรับประทาน
หน้า ๘๓๑
๒๕๙. กะปูด - นก
นกในตระกูลนี้มีมากกว่า ๓๐ ชนิด ในประเทศไทยมีอยู่ ๒ ชนิดใหญ่คือ นกกะปูดใหญ่
และนกกะปูดเล็ก
หน้า ๘๓๒
๒๖๐. กะพง ๑ - ปลา
เป็นคำเรียกชื่อปลาหลายอย่างด้วยกัน ทั้งที่อาศัยอยู่ในน้ำจืดและน้ำเค็ม
หน้า ๘๓๗
๖๑. กะพง ๒ - ปลา
เป็นหอยสองกาบ รูปเปลือกค่อนข้างยาวและบาง และมีลายเข้มบนเปลือก สีเหลืองอ่อน
อาศัยอยู่ตามชายะทะเลตื้น
หน้า ๘๔๓
๒๖๒. กะพรุน - แมง
ชื่อเรียกสัตว์น้ำที่ไม่มีกระดูกสันหลังชนิดหนึ่ง มีรูปร่างเหมือนเห็ดโคน
ตอนบนเป็นวงกลมโค้งลงคล้ายร่ม ตอนกลางข้างล่างมีอวัยวะชนิดหนึ่งห้อยอยู่ ทำหน้าที่เป็นปากและกะเพาะอาหาร
กะพรุนมีอายุเพียง ๑ ปี จึงโตเร็วมาก
หน้า ๘๔๓
๒๖๓. กะพ้อ
เป็นชื่อพรรณไม้หลายชนิด พบตามป่าพรุชายทุ่ง หรือป่าดิบทั่ว ๆ ไป
หน้า ๘๔๖
๒๖๔. กะเพรา
เป็นพืชจำพวกไม้พุ่มขนาดเล็ก มีกิ่งมาก ใบมีกลิ่นเฉพาะเนื่องจากมีน้ำมันหอมอยู่ในใบ
หน้า ๘๔๖
๒๖๕. กะรัง ๑ - ปลา
เป็นชื่อปลาทะเลพวกหนึ่ง มักมีสีเข้มและลายสลับซับซ้อน เพื่อให้กลมกลืนกับหมู่กะรัง
เพื่อพรางตาศัตรู มีรูปร่างคล้ายกะพงขาว
หน้า ๘๔๗
๒๖๖. กะรัง ๒
เป็นสัตว์น้ำชนิดหนึ่งมีโครงร่างเป็นทรงกระบอก ตรงกลางกลวงทำหน้าที่เป็นกะเพาะอาหาร
กะรังจะอยู่รวมกันเป็นที่ และเจริญงอกงามออกไปด้วยการแตกหน่อ แผ่พันธุ์ขยายออกไปเป็นก้อนหรือกอง
จนกลายเป็นกองกะรัง และเกาะกะรัง
หน้า ๘๕๑
๒๖๗. กะรัต
เป็นหน่วยที่ช่างทองใช้สำหรับบอกความบริสุทธิของทอง ตามสากลนิยมน้ำหนักของทอง
จะเป็นหน่วยน้ำหนักอะไร ก็ตามได้แบ่งออกเป็น ๒๔ ส่วน แต่ละส่วนเรียกว่า กะรัต
กะรัต ที่ใช้ในการชั่งเพชรนั้นไม่เหมือนกัน เมื่อใช้กับเพชรกะรัตเป็นน้ำหนักที่แน่นอนคือ
มีน้ำหนักเป็น ๒๐๐ มิลลิกรัม
หน้า ๘๕๔
๒๖๘. กะราง, กะลาง - นก
เป็นนกจำพวกหนึ่งมีหลายชนิดด้วยกัน ชอบอยู่และหากินเป็นฝูง ในประเทศไทยมีอยู่
๙ ชนิดใหญ่
หน้า ๘๕๕
๒๖๙. กะเรน - นี
ชื่อแคว้นของชนชาติกะเหรี่ยงสาขาหนึ่ง ซึ่งเรียกว่า พวกยางแดง พม่าเรียกว่า
พวกกายะห์ แคว้นนี้แต่เดิมเป็นรัฐอิสระ ต่อมาเป็นประเทศราชขึ้นพม่า ปัจจุบันเป็นแคว้นหนึ่งในประเทศพม่า
มีอาณาเขตทางตะวันออก ติดต่อกับ จ.แม่ฮ่องสอน ของไทย มีแม่น้ำคง หรือแม่น้ำสาละวิน
เป็นเส้นปันเขตแดน แบ่งออกเป็นสองตอนคือ แคว้นกะเรนนี ตะวันออกและแคว้นกะเรนนีตะวันตก
หน้า ๘๖๔
๒๗๐. กะล่อน - ปลา
เป็นปลาสกุลเดียวกับปลาช่อน
หน้า ๘๖๕
๒๗๑. กะละปังหา - กัลปังหา
เป็นสัตว์น้ำชนิดหนึ่ง จัดอยู่ในจำพวกกะรัง
หน้า ๘๖๕
๒๗๒. กะลาง - นก ดูกะราง - นก
หน้า ๘๖๖
๒๗๓. กะลิง - นก
เป็นวงศ์เดียวกันกับอีกา ในประเทศไทยมีอยู่ ๒ ชนิดใหญ่
หน้า ๘๖๖
๒๗๔. กะลิมันตัน
เป็นเกาะใหญ่เกาะหนึ่งในหมู่เกาะมาลัย หรือที่เรียกกันว่า
หมู่เกาะอินเดียตะวันออก
ฝรั่งเรียกกันว่า เกาะบอร์เนียว
แบ่งเขตปกครองออกเป็นสี่ส่วน บอร์เนียวเหนือ บรูไน ซาราวัก และกะลิมันตัน
บอร์เนียวเหนือ บรูไนและซาราวัค เป็นรัฐในปกครองของอังกฤษก่อนได้รับเอกราช
ส่วนกะลิมันตันเป็นดินแดนของประเทศอินโดนีเซีย
คนในเกาะกะลิมันตันมีหลายเผ่าและมักเรียกรวมว่าดายัก
มีอยู่สองหมู่ หมู่หนึ่งชอบอยู่ตามชายฝั่งทะเล และมีอาชีพทางทะเล เรียกว่า
ดายักทะเล
ส่วนมากนับถือศาสนาอิสลาม อีกหมู่หนึ่งอาศัยอยู่ตามภูเขาตอนกลางเกาะ
พวกดายักยังแบ่งออกเป็นเผ่าย่อย ๆ อีกประมาณ ๖ เผ่าตามบันทึกประวัติศาสตร์กล่าวว่า
คนจีนเป็นชาวต่างด้าวที่มาทำการค้าขายที่เกาะนี้ก่อนพวกใดเมื่อประมาณ ๑๓ -
๑๔ ศตวรรษมาแล้ว บางพวกก็มาตั้งรกรากทำไร่ปลูกพริกไทยขาย พวกจีนมักทำการสมรสกับชนชาวพื้นเมืองดายักที่ไม่นับถือศาสนาอิสลามเท่านั้น
และได้กลายเป็นประชากรพื้นเมือง ที่เป็นกำลังในความเจริญก้าวหน้าของเกาะอย่างมาก
แมกเจลแลนเป็นชาวยุโรปคนแรก
ที่เดินเรือมาถึงเกาะนี้ ชาวอังกฤษได้เดินเรือมาถึงเกาะนี้ตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๑๕๒
และสวมรอยเข้าครอบครองเกาะด้วย ฮอลันดาได้ส่วนหนึ่งของเกาะมาอยู่ในครอบครอง
เมื่อปี พ.ศ.๒๓๕๙ ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๙๒ กะลิมันตันในส่วนที่อยู่ในปกครองของฮอลันดา
ก็ได้ยกให้อยู่ในครอบครองของอินโดนีเซีย
หน้า ๘๖๙
๒๗๕. กะเลิง
เรียกกันเป็นสามัญทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือว่าไทยกะเลิง
เป็นชนชาติที่มีเผ่าเดิมเป็นพวกข่า ตระกูลมอญ - เขมร ใกล้กันมากับพวกกะโซ่
มีภูมิลำเนาอยู่ทางจังหวัดนครพนม
และสกลนคร ชาวพื้นเมืองชอบเรียกพวกกะโซ่ว่า "อ้ายกก" หรือ "พี่ใหญ่"
ภาษาพูดใช้ภาษาไทยลาว แต่สำเนียงยาว และแปร่งกว่าไทยลาวมาก
หน้า ๘๗๖
๒๗๖. กะวะ หรือ กาฮัง หรือ อีงาก
เป็นนกชนิดหนึ่งในจำพวกนกเงือก
หน้า ๘๗๗
๒๗๗. กะหมังกุหนิง
๑. เมืองในเรื่องอิเหนา
๒. กษัตริย์ผู้ครองเมืองกะหมังกุหนิง มีราชโอรสชื่อวิหยาสะกำ
หน้า ๘๘๑
๒๗๘. กะหร่าง
ดูกะเหรี่ยง
หน้า ๘๘๒
๒๗๙. กะหลาป๋า
เป็นเมืองหลวงของประเทศอินโดนีเซีย อยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของเกาะชวา
ชาววิลันดาเรียกเมืองนี้ว่าปัตตาเวีย
ปัจจุบันชาวอินโดนีเซียเรียกเมืองนี้ว่า จาการ์ตา
หน้า ๘๘๒
๒๘๐. กะหล่ำ - ผัก
เป็นผักในฤดูหนาว เป็นพืชที่ใช้ดอกอ่อนที่มีลักษณะคล้ายจาวมะพร้าวเป็นอาหาร
หน้า ๘๘๘
๒๘๑. กะเหรี่ยง
ชนชาวเขาเผ่าหนึ่งในประเทศไทย อาศัยอยู่ตามทิวเขาถนนธงชัย และทิวเขาตะนาวศรี
อันเป็นพรมแดน
ระหว่างไทยกับพม่า
มีอยู่ใน จ.เชียงราย จ.แม่ฮ่องสอน และเลื่อนเข้าไปอยู่ใน จ.เชียงใหม่ และ
จ.ลำพูน จ.ตาก จ.กาญจนบุรี จ.ราชบุรี และ จ.เพชรบุรี
ชาวกะเหรี่ยงเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของชาวกะเหรี่ยงส่วนใหญ่ในพม่า ซึ่งมีอยู่ตามเขาต่าง
ๆ ทางฝั่งขวาของแม่น้ำสาละวิน หรือแม่น้ำคง ในท้องที่ไทยใหญ่ที่เรียกว่า รัฐฉานใต้
แคว้นกะเรนนีหรือกันทรวดี
เมืองตองอู เรื่อยไปตามพรมแดนต่อไทยไปถึงแคว้นตะนาวศรี และมีอยู่ในลุ่มน้ำอิรวดีตอนใกล้กับทะเล
กับบริเวณเมืองพะสิมต่อแดนแคว้นอาระ หรือยะไข่
พม่าเรียกกะเหรี่ยงเป็นชื่อรวมว่ากะเรนหรือกะริน ไทยตอนเหนือเรียกยาง ใต้ลงมาเรียกกะเหรี่ยง
ชาวกะเหรี่ยงเรียกตนเองว่ายาง
ในบรรดาชนชาติต่าง ๆ ในแหลมอินโดจีน หรือภาคพื้นอาเซียอาคเนย์ มีอยู่เผ่าเดียวคือ
กะเหรี่ยง ที่จัดเข้าอยู่ในตระกูลภาษาของเผ่าใดไม่ได้ กะเหรี่ยงมีภาษาเป็นลักษณะรูปคำโดด
คำพูดที่พ้องกับคำไทยก็มี พ้องกับคำมญ และพม่าก็มี การเรียงคำเข้าประโยคมักเอาคำวิเศษณ์ไว้หน้าคำนาม
กะเหรี่ยงและกะหร่าง มีรูปร่างหน้าตา เครื่องแต่งกาย อาหารการกิน บ้านเรือน
ภาษา และประเพณีคล้ายคลึงกันมาก จะมีแตกต่างกันแต่ส่วนที่เป็นปลีกย่อย
หน้า ๘๘๕
๒๘๒. กัง - ลิง
มีลักษณะที่ผิดกับลิงอื่น ๆ คือมีหางเรียวเล็กและยาวประมาณหนึ่งในสามของความยาวของลำตัว
เลี้ยงเชื่องได้ง่าย
ทางปักษ์ใต้ชาวบ้านชอบเลี้ยงไว้และหัดให้ขึ้นต้นมะพร้าว เพื่อเก็บผลมะพร้าว
หน้า ๙๐๖
๒๘๓. กัง
เป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง อาศัยอยู่ในน้ำ หายใจด้วยเหงือก ลักษณะเช่นเดียวกับกุ้ง
เว้นแต่ตัวของกุ้งแบนลง แทบที่จะแบนข้างเหมือนกุ้ง
กั้งอาศัยอยู่ในน้ำเค็มเท่านั้น ในอ่าวไทยมีอยู่ประมาณ ๘ ชนิด
หน้า ๙๐๗
๒๘๔. กังตั๋ง
เป็นชื่อเมืองในเรื่องสามก๊ก อันที่จริงเป็นชื่อภาคหนึ่งทางทิศตะวันออกของประเทศจีน
ซึ่งเป็นดินแดนที่ชาวจีนก๊กหนึ่ง ตั้งขึ้นเป็นแดนอิสระ เมื่อปลายราชวงศ์ฮั่น
สืบต่อมาถึงสมัยสามก๊ก มีซุนก๋วนเป็นเจ้าเมือง อาณาเขตของซุนก๋วนได้นามว่า
ง่อก๊ก
เมืองหรือภาคกังตั๋งนี้ต่อมาเปลี่ยนเป็นเมืองกังหนำ
หรือภาคกังหนำ เข้าใจกันว่าเป็นเมืองเกียงสู
อันมีแม่น้ำเกียงจือ
หรือยางซีเกียง เป็นศูนย์กลาง
หน้า ๙๐๘
๒๘๕. กังไส
เป็นชื่อเครื่องถ้วยปั้นเก็งเต๊กติ้น ในแคว้นเกียงสี ประเทศจีน เครื่องถ้วยปั้นของจีนที่ทำในแคว้นนี้ถือว่าเป็นชนิดเยี่ยมกว่าที่อื่นในประเทศจีน
กล่าวว่าเริ่มทำมาตั้งแต่ปี พ.ศ.๑๕๔๗ เครื่องถ้วงยปั้นของหลวงแห่งประเทศจีนก็ทำจากที่นี่ตลอดมา
หน้า ๙๐๙
๒๘๖. กังหันไอ
เป็นเครื่องจักรชนิดหนึ่งซึ่งใช้ไอน้ำเป็นกำลังในการทำงาน ส่วนมากใช้เดินเครื่องกำเนิดไฟฟ้า
เครื่องสูบน้ำ หมุนใบจักรเรือกลไฟ โดยใช้เฟืองทดช่วย
หน้า ๙๑๐
๒๘๗. กัจจานะ กัจจายน์ ๑
ชื่อสาวกของพระพุทธเจ้าซึ่งเป็นเอตทัคคะ ในทางอธิบายพุทธพจน์ที่ตรัสไว้โดยย่อให้พิสดารชื่อท่านเรียกให้เต็มว่า
"มหากัจจายน์"
ท่านเกิดที่เมืองอุชเชนี ในแคว้นอ้วนตี เป็นบุตรปุโรหิตของพระเจ้าจัณฑปัชโชต
เมื่อบิดาถึงแก่กรรมไปแล้ว ก็ได้ตำแหน่งปุโรหิตแทนบิดา เมื่อไปเฝ้าพระพุทธเจ้า
ได้ฟังพระธรรมเทศนาแล้วบรรลุพระอรหัตผล และได้อุปสมบทโดยเอหิภิกขุ อุปสัมปทา
หน้า ๙๑๑
๒๘๘. กัจจายน์ ๒
ชื่อพระเถระองค์หนึ่งที่แต่งคัมภีร์บาลีไวยกรณ์เรียกว่า กจฺจายนวฺยากรณ ซึ่งเป็นคัมภีร์บาลีไวยกรณ์ที่เก่าที่สุดเท่าที่มีอยู่
หน้า ๙๑๒
๒๘๙. กัจจายน์ ๓
กจฺจายนวยากรณ
ชื่อคัมภีร์บาลีไวยกรณ์ซึ่งพระกัจจายนเถระเป็นผู้แต่งคัมภีร์บาลีไวยกรณ์ของไทย
ซึ่งใช้เรียนกันมาแต่ดั้งเดิมเรียกว่า มูลกัจจายน์
ได้มีการนำมาแยกแยะแก้ไข ดัดแปลงต่อเติมเพื่อให้เหมาะที่จะใช้เป็นแบบเรียน
จึงผิดเพี้ยนไปจากกัจจายน์ของเดิมไปมาก
หน้า ๙๑๒
๒๙๐. กัซนี
เป็นเมืองหนึ่งตั้งอยู่บนที่ราบสูงตอนกลางของประเทศอัฟกานิสถาน ในสมัยโบราณเป็นศูนย์กลางการค้าที่มั่งคั่งมาก
เพราะอยู่บนเส้นทางการค้าระหว่างประเทศอิหร่าน (เปอร์เซีย) กับประเทศอินเดีย
เมืองนี้กษัตริย์มามุด ได้สถาปนาขึ้นในคริสตศตวรรษที่ ๑๖
หน้า ๙๑๓
๒๙๑. กัญชา
เป็นยอดของช่อดอกไม้ซึ่งมีใบรวมอยู่ด้วยของต้นกัญชาชนิดตัวเมีย นำมาตากให้แห้งกัญชาเป็นต้นไม้ล้มลุก
มีอายุเพียงปีเดียว ถิ่นกำเนิดดั้งเดิมอาจอยู่ในเอเชียน้อย ปัจจุบันกัญชาไม่ใช้ในทางยา
และถือเป็นยาเสพติดให้โทษ มีฤทธิ์ต่อศูนย์กลางประสาทส่วนสูง ทำให้ผู้บริโภคมีความรู้สึกประหลาดพิสดารต่าง
ๆ โดยเฉพาะรู้สึกสนุกสนานรื่นเริง ขบขัน หัวเราะแล้วง่วงนอน
หน้า ๙๑๖
๒๙๒. กัณฐกะ กันถกะ
ชื่อม้าที่เจ้าชายสิทธัตถะทรงแล้วหนีออกจากพระราชวังไป พร้อมกับนายฉันนะ ระหว่างเที่ยงคืนถึงเช้า
ม้ากัณฐกะเดินทางได้ ๓๐ โยชน์ คือ ถึงแม่น้ำอโนมา
ม้ากัณฐกะ เป็นสหชาติกับเจ้าชายสิทธัตถะ
หน้า ๙๑๗
๒๙๓. กัณหา,กัณหาชินา
ชื่อพระธิดาของพระเวสสันดร และพระนางมัทรี
กัณหาชินา กลับชาติมาเกิดเป็นนางอุบลวัณณา
ในคำประพันธ์บางทีก็เรียกสั้น ๆ ว่า กัณหา
หน้า ๙๑๘
๒๙๔. กัด - ปลา
เป็นปลาน้ำจืดขนาดเล็กรูปร่างเหมือนปลากริม เว้นแต่ปลากัดมีก้ามของครีบหลังเพียงก้านเดียว
เป็นปลาที่ชอบกัดกัน ปลากัดตัวผู้เห็นกันเข้าเป็นต้องกัดกัน
หน้า ๙๑๙
๒๙๕. กัดป่า - ปลา ดูกริม - ปลา
หน้า ๙๒๓
๒๙๖. กัตติกา
ชื่อดาวหมู่ชิดกัน ชาวบ้านเรียกว่า ดาวลูกไก่
หน้า ๙๒๓
๒๙๗. กัตรา,ผีหลอก - เรือ
เป็นเรือแจวขนาดเล็กชนิดหนึ่ง ซึ่งใช้จับสัตว์น้ำโดยมีแผ่นกระดานและตาข่าย
เป็นเครื่องอุปกรณ์ ลำเรือยาวประมาณ ๑๒ เมตร ใช้จับปลาเวลากลางคืนเดือนมืด
หน้า ๙๒๕
๒๙๘. กันเกรา
เป็นต้นไม้ขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ เรือนยอดแรกๆ เป็นรูปกรวยปลายมน ต่อๆ มาค่อนข้างกลม
แตกกิ่งมาก
หน้า ๙๒๖
๒๙๙. กันตัง
อำเภอขึ้น จ.ตรัง อาณาเขตทางด้านใต้ และตะวันตก ตกทะเลในช่องแคบมะละกา
หน้า ๙๒๖
๓๐๐. กันทรลักษณ์
อำเภอขึ้น จ.ศรีสะเกษ มีปราสาทหินโบราณเรียกว่า ปราสาทหินพระวิหาร
อ.กันทรลักษณ์ เดิมเป็นเมืองเรียกว่า เมืองกันทราลักษณ์
หน้า ๙๒๙
๓๐๑. กันทรวิชัย
อำเภอ ขึ้น จ.มหาสารคาม เดิมเป็นเมืองเรียกว่า เมืองกันทรวิชัย
หน้า ๙๓๐
๓๐๒. กันทรารมย์
อำเภอ ขึ้น จ.ศรีสะเกษ เดิมเป็นบ้านเรียก บ้านลุมพุก
หน้า ๙๓๓
๓๐๓. กันยุเวก
เป็นยักษ์ลูกของอินทรชิต กับนางสุวรรณกันยุมา น้องร่วมครรภ์ของยามลิวัน เป็นไส้ศึกในลงกา
จับทศพินถวายพระพรต เสร็จศึกมลิวันแล้ว ได้ศักดิ์เป็นพญากันนุชิต ตำแหน่งเจ้าเมืองจักรวาล
หน้า๙๓๓
๓๐๔. กัมจัตกา
เป็นภูมิภาคทางทิศตะวันออกของประเทศรัสเซีย ประกอบด้วยแหลมกัมจัตกา และผืนแผ่นดิน
ตอนเหนือของแหลมนี้
เนื้อที่ส่วนมากเป็นทุ่งน้ำแข็ง บางแห่งมีป่าไม้หนาแน่น
หน้า ๙๓๓
๓๐๕. กัมพูชา
เรียกกันเป็นสามัญว่า ประเทศเขมร
ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศไทย มีพรมแดนทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ
และทิศเหนือติดประเทศไทย ทิศตะวันออกเฉียงเหนือติดประเทศลาว ทิศตะวันออกเฉียงใต้ติดประเทศเวียดนาม
ทิศตะวันตกเฉียงใต้เป็นฝั่งทะเลติดต่ออ่าวไทย
ประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวเขมร ถัดมามีชาวญวน จีน และมลายู เมืองหลวงชื่อ กรุงพนมเปญ
ประเทศกัมพูชาเดิมเป็นอาณาจักรฟูนัน
(พุทธศตวรรษที่ ๗ - ๑๑ ) ต่อมาเป็นประเทศเจนละ
(พุทธศตวรรษที่ ๑๑ - ๑๔) แล้วจึงเป็นประเทศเขมร
หน้า ๙๔๑
๓๐๖. กัมโพช
ชื่อโบราณชื่อหนึ่งของประเทศอัฟกานิสถาน
ในวรรณคดีทางพุทธศาสนากล่าวว่า กัมโพชเป็นมหาชนบทหนึ่ง
หน้า ๙๔๕
๓๐๗. กัมมันตภาพรังสี
(เว้น)
หน้า
๙๔๕
๓๐๘. กัลกะตา
เป็นเมืองใหญ่ที่สุดของอินเดีย เป็นเมืองหลวงของแคว้นเบงกอลตะวันตก มีท่าเรือที่มีเรือสินค้าและเข้าออกมากที่สุด
แห่งหนึ่งของโลก
ชาวอังกฤษได้สร้างโรงค้าของบริษัทอิสต์อินเดีย ที่เมืองนี้เมื่อปี พ.ศ.๒๒๓๓
เมื่ออังกฤษได้ปกครองอินเดีย เมื่อปี พ.ศ.๒๓๑๖ ได้ตั้งเมืองนี้เป็นเมืองหลวงของอินเดีย
จนถึงปี พ.ศ.๒๔๔๕ จึงได้ย้ายเมืองหลวงไปตั้ง ณ กรุงเดลี
หน้า ๙๖๙
๓๐๙. กัลกยาวดาร หรือกัลกีอวตาร
ชื่อปางที่สิบ หรือปางสุดท้ายที่พระวิษณุ นารายณ์อวตารมาปราบยุคเข็ญ ตามคติในลัทธิศาสนาฮินดู
ปางนี้เป็นบุรุษขี่ม้าขาว ซึ่งจะมีมาในปลายกลียุคคือยุคปัจจุบัน
หน้า ๙๗๐
๓๑๐. กัลป,กัป
เวลาอันนานแสนนาน ซึ่งกำหนดเป็นหน่วยหนึ่งของระยะเวลา ตามคติในลัทธิศาสนาฮินดูว่า
กัลปหนึ่งกับวันหนึ่งของพระพรหม กัลปหนึ่งเท่ากับ ๔,๓๒๐,๐๐๐ ปีมนุษย์ และแบ่งออกเป็น
๑,๐๐๐ มหายุค มีระยะเวลาเท่าๆ กัน
พระพรหมมีอายุขัยได้ ๑๐๐ ปี เมื่อหมดอายุขัยสกลจักรวาลก็ทำลายเรียกว่า มหาประลัย
บรรดาเทวดา ยักษ์ และมนุษย์ จะตายหมด มหาประลัยมีระยะเวลา ๑๐๐ ปีสวรรค์ แล้วเกิดพรหมขึ้นใหม่อีกองค์หนึ่ง
วนเวียนเป็นวัฎต่อไปไม่มีที่สิ้นสุด มหาประลัยนั้นว่าเกิดจากเวลาคืนหนึ่งของพระพรหม
ซึ่งเป็นเวลาที่ท่านเข้าบรรทม ครั้นรุ่งขึ้นเมื่อพระพรหมตื่นบรรทม ชีวิตและแสงสว่าง
ก็กลับคืนมา คืนหนึ่งของพระพรหมมีระยะเวลาเท่ากับหนึ่งกัลปเหมือนกับ ในยุคปัจจุบันพระพรหมมีอายุครบ
๕๐ ปีแล้ว ยังเหลืออีกกึ่งหนึ่งจึงจะถึงอายุขัย
ตามคติพุทธศาสนา
กัลป์มีสามลักษณะคือ มหากัลป์ อสงขัยกัลป์และอันตรกัลป์
มหากัลป์ คือระยะเวลาตั้งแต่โลกจักรวาลถึงแก่ความประลัยแล้วกลับมีขึ้นมาใหม่
แบ่งออกเป็นสี่อสงขัยกัลป์ ในกัลป์ที่หนึ่ง
เป็นระยะเวลาที่โลกจักรวาลถึงแก่ความประลัยด้วยไฟ
น้ำหรือลม ในกัลป์ที่สอง
เป็นระยะเวลาว่างเปล่าปราศจากโลกจักรวาล ในกัลป์ที่สาม
เป็นระยะเวลาเริ่มโลกจักรวาลขึ้นใหม่ และในกัลป์ที่สี่
เป็นระยะเวลาที่โลกจักรวาลดำรงอยู่ต่อไป แล้วโลกจักรวาลก็เริ่มเสื่อม วนเวียนกันไปไม่มีที่สิ้นสุด
หน้า ๑๑๒
๓๑๑. กัลปนา
แปลว่า ความสำเร็จ เป็นคำสันสกฤต โดยความหมายหมายถึงผลสำเร็จรูปคือผลบุญที่เชื่อว่าคนทำดีไปเกิดในที่ดี
คนทำชั่วตายแล้วไปเกิดในที่ชั่ว
คำว่ากัลปนา แปลว่า สำเร็จรูป คือเมื่อให้สิ่งใด ผู้รับย่อมได้สิ่งนั้น ในคนที่มีชีวิตอยู่ย่อมเห็นได้
แต่ในคนที่ตายไปแล้วก็ยังทำอยู่อย่างนั้น แต่เปลี่ยนวิธีเสียใหม่ เช่น นำของที่จะให้ผู้ตายไปทอดไว้ที่หน้าศพหรือตามทางแพร่งหรือเผาไฟ
ต่อมาเมื่อพระพุทธศาสนาเกิดขึ้น พระพุทธเจ้าทรงเปลี่ยนวิธีใหม่ โปรดให้นำของที่จะให้ผู้ตายไปให้แก่เด็กกำพร้าคนยากจนเข็ญใจ
และแก่สมณพราหมณ์ โดยกำหนดความสำเร็จไว้ว่าของนั้นต้องเป็นของบริสุทธิ์คือ
แสวงหามาได้โดยชอบธรรม ต้องตั้งใจให้แก่ผู้ตายและผู้ตายต้องอนุโมทนา
ต่อมาความหมายได้กลายเป็นให้แก่คนเป็นคือให้แต่ผลประโยชน์อันเกิดจากวัตถุใดวัตถุหนึ่ง
ไม่ให้วัตถุนั้น ดังที่คณะเจ้าลิจฉวี ให้ส่วยสาอากรอันเกิดแต่บริเวณประตูหนึ่งแก่เจ้ามหาลีลิจฉวี
เพื่อเป็นเครื่องเลี้ยงชีพ ผลนี้ก็เรียกกัลปนา
หน้า ๙๗๒
๓๑๒. กัลปพฤกษ์
ต้นไม้บนสวรรค์ เป็นไม้ประจำกัลป์ ซึ่งผู้ใดปรารถนาสิ่งใดก็ไปที่ต้นไม้นี้จะสำเร็จความปรารถนาทุกประการ
เพราะเป็นต้นไม้สารพัดนึก
หน้า ๙๗๖
๓๑๓. กัลปังหา
ดูกัลปังหา
หน้า ๙๗๗
๓๑๔. กัลฟ์สตรีม
เป็นชื่อกระแสน้ำอุ่นในเขตมหาสมุทรแอตแลนติคเหนือ เป็นกระแสน้ำที่ต่อเนื่องจากกระแสน้ำอุ่น
ที่ไหลมาจากบริเวณเหนือเส้นศูนย์สูตร ไหลออกจากอ่าวเม็กซิโก ผ่านช่องแคบฟลอริดา
ขึ้นไปตามฝั่งตะวันออกเฉียงเหนือของสหรัฐอเมริกา จนถึงใต้เกาะนิวฟันด์แลนด์
ไปปะทะกับกระแสน้ำเย็น ที่ไหลผ่านฝั่งลาบราดอร์ ทำให้เกิดมีหมอกทีบ และปลาชุมในบริเวณนั้น
จากนั้นก็ไหลไปทางตะวันออก ข้ามมหาสมุทรแอตแลนติค
หน้า ๙๗๗
๓๑๕. กัลยาณมิตร ๑
หมายความว่า มิตรดีมีลักษณะ ๑๖ ประการ นอกจากนี้ยังหมายถึงมิตรแท้มีสี่พวก
หน้า ๙๗๙
๓๑๖. กัลยาณมิตร ๒ - วัด
ตั้งอยู่ที่ปากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย สร้างในรัชกาลที่สาม แล้วถวายเป็นพระอารามหลวง
ต่อมาพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้า ฯ ได้ทรงสร้างพระวิหาร และพระพุทธรูปใหญ่ทรงขนานนามว่า
พระพุทธไตรรัตนายก
หน้า ๙๘๑
๓๑๗. กัลยาณไมตรี - พระยา
มีผู้ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ชื่อนี้อยู่สองท่านคือ
๑. พระยากัลยาณไมตรี (เวสเตนการ์ด)
เป็นชาวอเมริกัน ในปี พ.ศ.๒๔๔๖ ได้เข้ามารับราชการเป็นผู้ช่วยที่ปรึกษากิจการทั่วไปของรัฐบาลไทย
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า ฯ
ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๕๔ ได้รับแต่งตั้งให้เป็นราชทูตผู้มีอำนาจเต็มและเป็นสมาชิกศาลโลกประจำกรุงเฮก
และเป็นผู้พิพากษาสูงสุดของศาลอุทธรณ์แห่งประเทศไทย
๒. พระยากัลยาณไมตรี (ดร.ฟรานซิส บี.แซย์ร)
เป็นชาวอเมริกัน ได้เข้ามารับราชการในประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๖ เป็นที่ปรึกษาการต่างประเทศ
ในปี พ.ศ.๒๔๖๗ ได้รับมอบหมายให้เป็นผู้แทนทางการทูตของประเทศไทย ออกไปดำเนินการเจรจาขอเปลี่ยนสัญญากับประเทศต่าง
ๆ ในยุโรปได้สำเร็จลงในปี พ.ศ.๒๔๖๘
หน้า ๙๘๒
๓๑๘. กัลยาณี ๑
หมายถึง ความงามของหญิงที่นิยมกันในถิ่นโกศลครั้งพุทธกาล ลักษณะที่เรียกว่า
กัลยาณีมีห้าอย่างคือ ผมงาม เนื้องาม กระดูกงาม ผิวงาม และวัยงาม ลักษณะอันงามทั้งห้านี้รวมเรียกว่า
เบญจกัลยาณี
หน้า ๙๙๓
๓๑๙. กัลยาณี ๒
ชื่อศิลาจารึกอันเป็นโบราณวัตถุที่สำคัญส่วนหนึ่งในเมืองพม่า มีตำนานว่า เมื่อปี
พ.ศ.๒๐๑๙ พระเจ้หงสาวดีธรรมเจดีย์ ดำรัสสั่งให้แต่งประกาศเรี่องฟื้นฟูพระพุทธศาสนาครั้งนั้นจารึกไว้ในหลักศิลา
๑๐ หลัก เป็นภาษาบาลี ๓ หลัก คำแปลเป็นภาษามอญ ๗ หลัก เล่าเรื่องประวัติสมณวงศ์
ตั้งแต่พระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธปรินิพพานา
หน้า ๙๙๔
๓๒๐. กัลลิโปลี ๑
เป็นเมืองท่าของตุรกีในยุโรป ตั้งอยู่บนแหลมที่มีชื่อเดียวกันทางทิศตะวันตกของทะเลมาร์มอรา
ตรงปากทางเข้าช่องแคบดาร์เกนเนลส์ เป็นเมืองแรกที่ออตโตมันเตอร์กตีได้ เมื่อปี
พ.ศ.๑๘๙๙
หน้า
๙๙๖
๓๒๑. กัลลิโปลี ๒
เป็นเมืองท่าเล็กแห่งหนึ่งในภาคใต้ของประเทศอิตาลี
หน้า ๙๙๖
๓๒๒. กัลวานี ลูอีกี
เป็นนักสรีรวิทยาชาวอิตาเลียน เกิดเมื่อปี พ.ศ.๒๒๘๐
๓๒๓. กัลวาไนซิง - วิธี
เป็นขบวนวิธีเอาสังกะสีฉาบบนพื้นเหล็กหรือเหล็กกล้าเพื่อกันการเกิดการกัดกร่อนเป็นสนิม
หน้า ๙๙๘
๓๒๔. กัลส์เวอร์ซ จอห์น
เป็นนักประพันธ์ชาวอังกฤษ
หน้า ๑๐๐๐
๓๒๕. กัว เขือ - ปลา
เป็นปลาบู่ชนิดหนึ่งมีรูปร่างยาวคล้ายปลาไหล
หน้า ๑๐๐๑
๓๒๖. กัวดะลูป
เดิมเป็นอาณานิคมของประเทศฝรั่งเศส
หน้า ๑๐๐๑
๓๒๗. กัวติมาลา
เป็นประเทศใหญ่ และสำคัญมากประเทศหนึ่งในอเมริกากลาง เคยเป็นเมืองในปกครองของประเทศสเปน
เมื่อปี พ.ศ.๒๓๖๔ แต่ยังอยู่ในการปกครองร่วมกับประเทศต่าง ๆ ของอเมริกากลางมาจนกระทั่งปี
พ.ศ.๒๓๘๒ จึงได้แยกออกเป็นประเทศอิสระ
หน้า ๑๐๐๔
๓๒๘. กัวลาลัมเปอร์
เมืองหลวงของประเทศมาเลเซีย และรัฐสลังงอ
หน้า ๑๐๐๙
๓๒๙. กัษมีระ
ชื่อแคว้นในประเทศอินเดียตอนเหนือ ปัจจุบันเรียกว่า
แคชเมียร์ อยู่ติดต่อกับพรมแดนซินเกียงของจีน
และอยู่ติดกับพรมแดนประเทศธิเบต ภูมิประเทศส่วนมากเป็นภูเขา ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาหิมาลัย
และเทือกเขาโกราโกรัม มีเมืองหลวงชื่อศรีนคร
ในคัมภีร์บาลีมักกล่าวถึงแคว้นนี้ร่วมกับแคว้นคันธาระบ่อย ๆ
หน้า ๑๐๑๐
๓๓๐. กัสการ์
เป็นเมืองอยู่ทางตะวันตกสุดของมณฑลซินเกียง ประเทศจีน
หน้า ๑๐๑๒
๓๓๑. กัสสป ๑
คำนี้เดิมเป็นชื่อฤษี ต่อมาเปลี่ยนเป็นชื่อสกุลที่เชื่อกันว่าสืบเชื้อสายมาจากกัสสปพรหมฤษี
หน้า ๑๐๑๓
๓๓๒. กัสสป ๒
กัสสปทศพล พระนามพระพุทธเจ้าพระองค์หนึ่ง ที่ได้มาตรัสในภัทรกัลปนี้ เป็นพระองค์ที่สามในจำนวนห้าพระองค์
หน้า ๑๐๑๔
๓๓๓. กัสสป ๓
ชื่อพระอรหันต์สาวก ที่นับว่าสำคัญหลายองค์ด้วยกันเช่น พระมหากัสสป พระอุรุเวลกัสสป
พระนทีกัสสป พระคยากัสสป และพระกุมารกัสสป เป็นต้น
หน้า ๑๐๑๕
๓๓๔. กา ๑ - นก
โดยมากเรียกกันว่าอีกา เป็นนกที่มีสีดำปลอดทั้งตัว ปากหนาและค่อนข้างยาว เสียงร้องของมันบอกชื่อตนเอง
เป็นนกที่มีนิสัยขี้ลักขี้ขโมยมาก
หน้า ๑๐๒๑
๓๓๕. กากนาสูร
รากษสแห่งลงกา มีสัณฐานปากเป็นกา เป็นญาติทศกัณฐ์ ชั้นยายแม่ของสวาหุ และมารีจรูปร่างคงเป็นยักษ์
แต่สามารถแปลงเป็นกาใหญ่ได้
หน้า ๑๐๒๗
๓๓๖. กากเพชร
วัตถุที่ใช้สำหรับขูดให้สึกหรอ แต่ไม่ได้ทำด้วยเพชร หรือใช้เพชรเป็นส่วนประกอบเลย
แต่เป็นสารประกอบของคาร์บอน วัตถุนี้เตรียมได้จากคาร์บอนและทราย แล้วหลอมให้เหลว
โดยใช้อุณหภูมิสูงมาก
หน้า ๑๐๒๘
๓๓๗. กากะเยีย
เครื่องสำหรับวางหนังสือใบลานในเวลาเรียนสมัยก่อน ทำด้วยไม้เหลาให้กลมแปดอัน
แล้วร้อยด้วยเชือกไขว้กัน
หน้า ๑๐๘๐
๓๓๘. กากี
เป็นชื่อหญิงรูปสวย กลิ่นตัวหอม เป็นชายาท้าวพรหมทัต
ผู้ครองเมืองพาราณสี
พระยาครุฑอยู่วิมานฉิมพลี
ที่เชิงเขาพระสุเมรุ บินมาเที่ยวในชมพูทวีป
แปลงเพศเป็นมาณพเข้าเล่นสกากับท้าวพรหมทัต นางกากีเห็นมาณพรูปงามก็เกิดรัก
ฝ่ายมาณพเห็นนางก็เกิดความรักเช่นกัน แล้วพานางไปวิมานสิมพลี ต่อมาคนธรรพ์ได้มาลอบได้เสียกับนาง
แล้วได้นำความมาทูลท้าวพรหมทัต ต่อมาพระยาครุฑทราบความว่านางกากีเป็นเมียคนธรรพ์
จึงพานางกลับมาส่งที่หน้าปราสาท กรุงพาราณสี ท้าวพรหมทัตเห็นนางก็ตรัสสั่งให้พานางไปลอยแพ
หน้า ๑๐๓๑
๓๓๙. ก้าง - ปลา
เป็นปลาวงศ์เดียวกับปลาช่อน รูปร่างก็เหมือนกัน
หน้า ๑๐๓๒
๓๔๐. กางเขน - นก
หมายถึง นกหลายชนิดด้วยกันคือนกกางเขนบ้าน นกกางเขนดง นกกางเขนดินนกกางเขนน้ำ
และนกกางเขนเล็ก
หน้า ๑๐๓๓
๓๔๑. ก้างปลา
ใช้เรียกพรรณไม้หลายชนิด เป็นต้นไม้ขนาดย่อม เรือนยอดเป็นพุ่มทึบ
หน้า ๑๐๔๙
๓๔๒. นาโงชิมา
๑. เป็นชื่อมณฑลในภาคใต้ของเกาะคิวชู ซึ่งเป็นเกาะทางใต้ ของประเทศญี่ปุ่น
๒. เป็นเมืองหลวงของมณฑลกาโงชิมา และเป็นเมืองเก่า
หน้า ๑๐๕๐
๓๔๓. ก๊าซ
เป็นชื่อเรียกสถานะอย่างหนึ่งของสสาร ที่มีสามสถานะคือของแข็ง ของเหลว และกาซ
หน้า ๑๐๕๑
๓๔๔. กาซาบลังกา
เป็นเมืองใหญ่ที่สุดของประเทศมอรอกโค ในอัฟริกาเหนือ และเป็นเมืองหลวงของแคว้นกาซาบลังกา
บนฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติก
หน้า ๑๐๕๕
๓๔๕. กาญจนดิษฐ์
อำเภอขึ้น จ.สุราษฎร์ธานี มีอาณาเขตทิศเหนือตกทะเลในอ่าวบ้านดอน
หน้า ๑๐๕๖
๓๔๖. กาญจนบุรี
เป็นจังหวัดอยู่ในภาคตะวันตก ทิศเหนือจรด จ.ตาก จ.อุทัยธานี และจ.สุพรรณบุรี
ทิศตะวันออกจด จ.สุพรรณบุรี จ.นครปฐม และจ.ราชบุรี ทิศใต้จด จ.ราชบุรี
ทิศตะวันตกจดทิวเขาตะนาวศรี ซึ่งคั่นเขตแดนไทยกับพม่า
กาญจนบุรีเป็นเมืองหน้าด่านสำคัญในสมัยกรุงศรีอยุธยา หลังเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่สอง
กาญจนบุรีก็ล้างไปคราวหนึ่ง ต่อมาสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ พระเจ้าปดุงยกทัพใหญ่มาตีเมืองไทย
กำลังส่วนใหญ่ยกเข้ามาทางด่านเจดีย์สามองค์ ตรงมายังเมืองกาญจนบุรี กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท
ยกทัพไปตั้งรับที่ทุ่งลาดหญ้า แขวงเมืองกาญจนบุรี เมื่อปี พ.ศ.๒๓๒๘ ตีทัพพระเจ้าปดุงแตกกลับไป
ครั้นระหว่างปี พ.ศ.๒๓๓๐ - ๒๓๖๓ ได้ตั้งเมืองกาญจนบุรีขึ้นใหม่ระหว่างแม่น้ำแควน้อยกับแม่น้ำแควใหญ่
ที่ ต.ปากแพรก
ในปี พ.ศ.๒๓๖๔ ในรัชกาลที่สาม โปรดให้สร้างป้อม และกำแพงเมืองกาญจนบุรีที่ลำแม่น้ำน้อย
มีโบราณสถานคือ ปราสาทหินเมืองสิงห์
ที่ ต.สิงห์ อ.ไทรโยค และซากโบราณสถานที่ ต.พะตึก
อ.ท่ามะกา วัดขุนแผนที่ ต.ลาดหญ้า วัดป่าเลไลยก์ ที่ ต.ลาดหญ้า วัดไชยชุมพล
ที่ ต.บ้านใต้
หน้า ๑๐๕๖
๓๔๗. กาฎมัณฑุ
เป็นเมืองหลวงของประเทศเนปาล กล่าวว่าพระเจ้าคุณกามเทพ สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.๑๒๖๖
เดิมเรียกชื่อว่า มัญชปตัน ตามพระนามของพระมัญชูศรีโพธิสัตว์ มีวิหารกาฎมัณฑุ
แปลว่าวิหารไม้
สร้างเมื่อปี พ.ศ.๒๑๓๙ และเมืองก็ได้ชื่อกาจวิหารนี้
นอกจากนี้ยังมีสถูปเจดีย์โบราณชื่อว่า พระสยมภูวนาถ
อันเป็นพระนามของพระอาทิพุทธในคติของฝ่ายมหายาน ซึ่งสันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในพุทธศตวรรษที่
๔
เมืองกาฎมัณฑเดิมเป็นเมืองเล็ก ๆ อยู่ในอาณาเขตของพวกกษัตริย์มัลละ ซึ่งขึ้นอยู่กับเมืองภัทคามในปี
พ.ศ.๒๐๒๓ ได้เอกราช ต่อมาในปี พ.ศ.๒๓๑๑ ถูกชนเผ่ากุรข่ารุกรานแล้วเข้ายึดครอง
และได้เป็นเมืองหลวงของเนปาลตั้งแต่นั้นมา
หน้า ๑๐๖๑
๓๔๘. กาด - ผัก
เป็นผักที่ใช้ใบและก้านใบเป็นอาหาร มีหลายชนิดได้แก่ผักกาดหัว ผักกาดเขียวปลี
ผักกาดเขียวกลาวตุ้ง ผักกาดขาวปลี และผักกาดหอม
หน้า ๑๐๖๓
๓๔๙. กาดิยะ หรือคอดิยะห์
ภริยาคนแรกของนาบี มูฮำหมัด (ซ.ล.) หรือที่เรียกกันเป็นสามัญว่า พระมะหะหมัด
เป็นชาวอาหรับ และเป็นญาติของนาบี มูฮำหมัด เกิดเมื่อประมาณ ปี พ.ศ.๑๐๕๕ เคยเป็นภรรยาของอาบี
ฮาละ บินซารอเราะห์ ตระกูลอัตตะมีมี มีบุตรชายด้วยกันสองคน และเคยเป็นภรรยาของอาตีก
บินอาอิด ตระกูลมัคซูมี มีบุตรหญิงด้วยกันหนึ่งคน สมรสกับนาบี มูฮำหมัด เมื่อประมาณปี
พ.ศ.๑๐๙๕ เมื่อนางอายุได้ ๔๐ ปี และนาบี มูฮำหมัด มีอายุ ๒๕ ปี นางได้อยู่กับนาบี
มูฮำหมัด เป็นเวลา ๒๕ ปีเศษ มีบุตรด้วยกันเป็นชายสองคน หญิงสี่คน นางถึงแก่กรรม
เมื่อประมาณ ปี พ.ศ.๑๑๒๐ ก่อน ฮ.ศ.(ฮัจเราะห์ศักราช) ๓ ปี มีอายุได้ ิ๖๕ ปี
นาบี มูฮำหมมัด มีนางคอคียะห์เป็นภริยาคนแรก เมื่ออยู่ร่วมกับนางประมาณ ๑๕
ปี จึงได้รับตำแหน่งนาบี คนสุดท้าย เมื่อประมาณปี พ.ศ.๑๑๑๐
หน้า ๑๐๖๔
๓๕๐. กานดาหา
๑. เป็นแคว้นใต้ของประเทศอัฟกานิสถาน อยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศอัฟกานิสถาน
เมืองหลวงชื่อกานดาหา ดินแดนทางตอนเหนือเป็นเขตภูเขา อันเป็นส่วนหนึ่งของภูเขาฮินดูกูส
ทางตอนใต้เป็นเขตทะเลทราย
แคว้นกานดาหา บางทีเรียกว่า แคว้นคันธารราษฎรใหม่
เพราะแคว้นคันธารราษฎร์เดิมอยู่ในบริเวณเมืองเปษวาร หรือปุรุษนคร ซึ่งตั้งอยู่ทางพรมแดนประเทศอัฟกานิสถาน
และปากีสถาน
กล่าวกันว่า พระเจ้ากนิษกะทรงสร้างบริโภคเจดีย์บรรจุบาตรของพระพุทธเจ้าไว้ในนั้น
ณ เมืองเปษวาร ภายหลังย้ายบาตรอันเป็นบริโภคเจดีย์นี้ ไปประดิษฐานไว้ที่เมืองกานดาหา
และว่าชนชาวอิสลามในที่นั้น ยังคงรักษาอยู่จนทุกวันนี้
๒. เป็นเมืองหลวงของมณฑลกานดาหา สันนิษฐานว่า พระเจ้าอาเล็กซานเดอร์มหาราช
ต่อมาในปี พ.ศ.๑๗๖๕ ถูกกองทัพเจงกิสข่านเข้าบุกรุกทำลาย ในพุทธศตวรรษที่ ๒๐
ถูกทาเบอร์เลน ทำลายซ้ำในพุทธศตวรรษที่ ๒๑ ตกเป็นของพวกโมกุล และในศตวรรษต่อมาตกเป็นของพวกเปอร์เซีย
ในปี พ.ศ.๒๒๕๓ ได้รับสถาปนาเป็นเมืองหลวงเมืองแรกของประเทศอัฟกานิสถานใหม่
๓. เป็นเมืองอยู่ตอนเหนือของรัฐไฮเดอราบัดของประเทศอินเดีย
หน้า ๑๐๖๗
๓๕๑. กานต์ อิมมานูเอล
เป็นปรัชญาเมธีชาวเยอรมัน (พ.ศ.๒๒๖๗ - ๒๓๔๗) มีชื่อเสียงเทียบเคียงกับเพลโต
และอริสโตเตอลปรัชญาเมธีกรีก
หน้า ๑๐๖๕
๓๕๒. กานท์,กานต์
แปลว่า บทกลอน เดิมน่าจะเป็นชื่อรวมเรียกบทกลอนทั่ว ๆ ไป ไม่เลือกว่ากาพย์
กลอน โคลง ฉันท์ เรียกว่า กานท์ได้หมด ภายหลังถูกจำกัดความแคบเข้า ใช้เรียกเฉพาะบทกลอนที่มีข้อบังคับคำและสัมผัส
หน้า ๑๐๖๕
๓๕๓. กานพลู
เป็นต้นไม้ขนาดเล็ก มีรูปทรงคล้ายปิรามิด มีดอกสวยงามออกต่อเนื่องกันไปตลอดปี
ดอกมีกลิ่นหอมแรงฉุน
กานพลูที่รู้จักกันคือ ดอกกานพลูที่ยังไม่บาน วัตถุที่อยู่ในกานพลูคือ น้ำมันหอมระเหย
กลั่นแยกเอามาใช้เป็นน้ำมันกานพลู ใช้เป็นยาชาเฉพาะแห่งสำหรับใส่กันแก้ปวด
สำหรับภายในใช้รับประทานแก้อาการท้องขึ้นปวดท้อง
หน้า ๑๐๖๙
๓๕๔. ก้านมะพร้าว - งู
เป็นงูมีพิษไม่ร้ายแรง กัดไม่ตาย อยู่ในวงศ์งูเห่า มีหัวเป็นรูปกระสวย และเล็กกว่าลำตัวซึ่งอาจยาวถึง
๒ เมตร มีลักษณะคล้ายก้านของมะพร้าว ในส่วนที่ติดอยู่กับลำต้น
หน้า ๑๐๙๙
๓๕๕. กานยกุพชะ
เป็นชื่อเมืองโบราณในประเทศอินเดีย ชื่อเมืองนี้แปลว่า นางค่อม ได้ชื่อมาจากตำนานธิดาร้อยองค์
ของกษัตริย์กุศนาราซึ่งครองนครนี้
หน้า ๑๑๐๐
๓๕๖. กานสู
เป็นชื่อมณฑลอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของจีน เมืองหลวงชื่อ ลานเจา
หน้า ๑๑๐๐
๓๕๗. กาน้ำ - นก
ในประเทศไทยมีอยู่สามชนิดคือ กาน้ำชนิดเล็ก กาน้ำชนิดใหญ่ และกาน้ำชนิดขนข้างคอยาว
หน้า ๑๑๐๑
๓๕๘. กาโน ๑
เป็นชื่อมณฑลอยู่ทางตอนเหนือของประเทศไนจีเรีย มีเมืองหลวงชื่อ กาโน อยู่ในทวีปอัฟริกา
เคยเป็นเมืองขึ้นของอังกฤษ
๒. เป็นชื่อเมืองหลวงของมณฑลกาโน มีกำแพงยาว ๑๗ กม. ล้อมรอบเมืองสถาปัตยกรรมของเมืองเป็นศิลปของมัวร์
เป็นศูนย์กลางการปกครองของชนเผ่าฮาซา
๓. เป็นชื่อเมืองในแคว้นยามากูจิ อยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของเกาะฮอนชิว
ในประเทศญี่ปุ่น
หน้า ๑๑๐๖
๓๕๙. กาบ - หอย
เป็นหอยสองกาบ รูปร่างค่อนข้างแบน มีกาบสองข้างเท่ากัน เปลือกหนา ริมกาบกลม
ข้างนอกฝาสีเข้ม แต่ภายในเปลือกสีขาวเป็นมุก
หน้า ๑๑๐๗
๓๖๐. กาบบัว - นก
เป็นนกขนาดใหญ่ปากยาว ขายาว ขนทั่วตัวสีขาว ชอบหากินตามบึงใหญ่ ๆ ตามท้องนา
และตามชายทะเลที่เป็นดินเลน
หน้า ๑๑๐๘
๓๖๑. กาบะ หรือกะอฺบะฮ์
ตามรากศัพท์แปลว่า ทุก ๆ บ้านพักที่เป็นรูปสี่เหลี่ยม แต่ความหมายนี้ภายหลังจากคัมภีร์กุรอ่าน
หรือที่เรียกกันเป็นสามัญว่า คัมภีร์โกหร่าน
บัญญัติมาแล้วศัพท์นี้จึงใช้เฉพาะวิหารกาบะในเมืองมักกะห์ เท่านั้น
กาบะ ตามความหมายทางศาสนาอิสลามหมายถึง วิหารรูปสี่เหลี่ยมอยู่ใจกลางเมืองเมกกะห์
สูง ๒๗ ศอก กว้าง ๒๑ ศอก ยาว ๒๕ ศอก ได้มีการสร้าง และปฎิสังขรณ์มาแล้วรวม
๑๐ ครั้ง
ครั้งที่ ๑ อัลเลาะห์ หรือที่เรียกกันเป็นสามัญว่า |