|
www.dooasia.com >
เมืองไทยของเรา >
สารานุกรมไทยฉบับย่อ
เล่ม
๓ กาลิทาส - ขอมแปรพักตร์
ลำดับที่ ๔๐๒ - ๗๑๐ หน้า ๑๒๖๕ - ๑๙๒๓
๔๐๒. กาลิทาส
กวีเอกของอินเดีย มีชีวิตอยู่ประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๐ เรื่องที่กาลิทาสเป็นผู้แต่งศกุนตลา
รฆวงศ์ กุมารสมภพ เมฆทูต ฤตุสังหาร เป็นต้น
หน้า ๑๒๖๕
๔๐๓. กาลิลี
๑. เป็นแคว้นโรมัน ตั้งอยู่ทางภาคเหนือของประเทศปาเลสไตน์ ปัจจุบันคือ อิสราเอล
แคว้นกาลิลี ยาวจากเหนือถึงใต้ประมาณ ๑๐๐ กม. กว้างประมาณ ๕๐ กม. ทางตะวันออกจดประเทศตจอร์แดน
ทางใต้จดแคว้นสะมาเรีย และภูเขาคาร์เมล ทางตะวันตกจดทะเลเมดิเตอเรเนียน
เมืองสำคัญได้แก่ เมืองไฮฟา
อันเป็นเมืองท่าสำคัญ กาลิลีมีซากซึ่งแสดงถึงความเจริญในสมัยโบราณอยู่หลายแห่ง
นับตั้งแต่สมัยหินจนถึงสมัยประวัติศาสตร์ มีซากวัดและอารามของพวกไบแซนไตน์
โบสถ์และป้อมปราการในสมัยสงครามครูเสด
๒. เป็นทะเลสาบในประเทศอิสราเอล อยู่ทางด้านตะวันออกของแคว้นกาลิลี มีความยาวประมาณ
๒๔ กม. กว้างประมาณ ๑๐ กม. อยู่ต่ำกว่าระดับน้ำทะเลเมดิเตอเรเนียน ๒๒๗ เมตร
ลึก ๕๐ เมตร
หน้า ๑๒๖๕
๔๐๔. กาลิเลโอ กาลีไล
เป็นนักดาราศาสตร์ นักคณิตศาสตร์ และปรัชญาเมธีชาวอิตาเลียน เกิดเมื่อปี พ.ศ.๒๑๐๗
เป็นนักปราชญ์คนแรกที่บอกว่าโลกโคจรรอบดวงอาทิตย์
หน้า ๑๒๖๙
๔๐๕. กาลี - เจ้าแม่
เป็นปางหนึ่งของพระอุมาในลักษณะที่ดุร้าย ในลัทธิฮินดูนิกายศากตะ เป็นเจ้าแม่แห่งโรคระบาด
และเหตุการณ์ร้ายแรงแห่งธรรมชาติ มีผิวกายดำ ปากเปื้อนโลหิตแดง มีเขี้ยวงอกออกมา
สวมมาลัยทำด้วยศีรษะมนุษย์
หน้า ๑๒๗๖
๔๐๖. กาเลน
เกิดเมื่อปี พ.ศ.๖๗๔ ได้เรียนปรัชญาและแพทย์ ได้เป็นศัลยแพทย์ของโรงเรียนนักต่อสู้ที่ใช้อาวุธ
ได้เป็นแพทย์ประจำพระองค์จักรพรรดิ์โรมันชื่อ มาร์คัส ออริลิอุส และจักรพรรดิ์โรมันต่อมาอีกสององค์
กล่าวว่า กาเลนเขียนหนังสือไว้กว่า ๕๐๐ เล่ม งานและการสั่งสอนของกาเลน มีอิทธิพลครอบคลุมการศึกษาทางแพทย์
ต่อมาอีกเกือบ ๑,๒๐๐ ปี
๔๐๗. กาเลส์
เป็นเมืองอยู่ในจังหวัดปาส์ เดอ กาเลส์ ทางตอนเหนือของประเทศฝรั่งเศส บนช่องแคบโดเวอร์
ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง ได้มีการรบอย่างหนักในบริเวณเมืองนี้
หน้า ๑๒๘๑
๔๐๘. กาว
หมายถึง ของเหนียวที่เคี่ยวมาจากเอ็น หนัง กีบสัตว์ เพื่อใช้ผนึกสิ่งของ
คำว่า กาว ตามความนิยมทั่ว ๆ ไป หมายถึง วัตถุประสานอย่างอื่นด้วย
หน้า ๑๒๘๑
๔๐๙. กาวิละ
นามเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์หนึ่ง เป็นบุตรเจ้าชายแก้ว ที่พระเจ้าอังวะตั้งให้เป็นเจ้าฟ้า
เจ้าเมืองนครลำปาง ในพงศาวดารโยนกกล่าวว่า เจ้ากาวิละ เกิดเมื่อปี พ.ศ.๒๒๘๕
ถึงแก่พิราลัย เมื่อปี พ.ศ.๒๓๕๖
หน้า ๑๒๘๙
๔๑๐. กาษมีระ
ดู กัษมีร
หน้า ๑๒๙๓
๔๑๑. กาสี
แคว้นหนึ่งในแคว้นใหญ่ (มหาชนบท) ๑๖ แคว้นของอินเดียสมัยโบราณ มีเมืองหลวงคือ
กรุงพาราณสี สมัยก่อนพุทธกาลเป็นแคว้นที่มีอำนาจมากที่สุด
ในมัธยมประเทศ พระมหากษัตริย์ของแคว้นนี้มีพระนามส่วนมากว่า
ท้าวพรหมทัต
ต่อมในสมัยพุทธกาลแคว้นนี้หมดอำนาจลง ตกเป็นส่วนหนึ่งของแคว้นโกศล และบางคราวก็ตกอยู่ในอำนาจของแคว้นมคธ
หน้า ๑๒๙๓
๔๑๒. กาหลง ๑
ชื่อเรียกไม้ประดับชนิดหนึ่ง เป็นไม้พุ่มขนาดย่อม ดอกขาวใหญ่ ๕ - ๘ ซม. หอมจาง
ๆ ออกเป็นช่อแบน ๆ ช่อละ ๑ - ๑๐ ดอก
๔๑๓. กาหลง ๒ - ดอก
เป็นชื่อเรียกดอกตัวผู้ของกระเบาน้ำ
หน้า ๑๒๙๕
๔๑๔. กาหลิบ
ภาษาอาหรับเรียกว่า คอลีฟะห์ คือ
ผู้ที่ได้รับแต่งตั้งจากนบีมูฮำหมัด
ให้มีหน้าที่เป็นผู้แทนของท่าน หลังจากท่านล่วงลับไปแล้ว เพื่อดูแลผลประโยชน์ทั่วไปของบรรดามุสลิม
กาหลิบ ที่ได้รับแต่งตั้งจาก นบีมูฮำหมัด มีอยู่สี่ท่านคือ
๑ อาบู บากัร อัล - สีดดีก เป็นบุตรอุสมาน เป็นหลานของอารืม ท่านผู้นี้เป็นญาติกับนบีมูฮำหมัด
ท่านถึงแก่กรรมเมื่อปี พ.ศ.๑๑๔๐ (ฮ.ศ.๑๖)
๒ อุมัร บิน อัล - ก๊อตตอบ เป็นบุตรของ นาฟิล เป็นญาติกับนบีมูฮำหมัด
๓ อุสมาน เป็นบุตร อัฟฟาน บิน อาบีอัสอาส เป็นญาติ นบีมูฮำหมัด
๔ อาลี เป็นบุตร อาบูคอเล็บ บิน อัดุลมุตตอเล็บ เป็นญาติ นบีมูฮำหมัด
กาหลิบทั้งสี่ท่าน ดำรงตำแหน่งอยู่รวม ๒๙ ปี ๖ เดือน ๔ วัน ต่อมาตำแหน่งนี้ได้เรียกว่า
มะลิก หรืออิมามอาดิล
คนแรกที่ได้รับตำแหน่งคือ อาบูมอาวียะห์
ศาสนาอิสลามได้มีบัญญัติไว้ว่า ห้ามมิให้มุสลิมขัดแย้งหรือฝ่าฝืน คำสั่งสอนของท่านเหล่านั้น
ในเรื่องที่ไม่ขัดกับหลักของศาสนา
หน้า ๑๒๙๕
๔๑๕. กาฬ - พระ
ดู กาล หน้า ๑๒๙๗
๔๑๖. กาฬโรค
เป็นโรคติดต่อที่แพร่หลายลุกลามได้รวดเร็ว และผู้ที่เป็นจะตายได้คราวละมาก
ๆ ในระยะเวลาอันสั้น จัดอยู่ในพวกโรคระบาด ตามปรกติเป็นโรคประจำของสัตว์จำพวกกัดแทะ
เช่น หนูตามบ้าน หรือสัตว์จำพวกกัดแทะตามป่า โรคเหล่านี้เข้าสู่คนจากสัตว์ที่เป็นโรค
หรือเป็นพาหนะได้ โดยหมัดของสัตว์นั้น ๆ ซึ่งมีเชื้อโรคแล้ว นำเข้าสู่คนโดยวิธีกัดคน
หน้า ๑๒๙๗
๔๑๗. กาฬิสินธุ์
จังหวัดในภาคอีสาน ทิศเหนือจด จ.สกลนคร และจ.อุดรธานี ทิศตะวันออกดจด
จ.นครพนม ทิศใต้จด จ.มหาสารคาม และ จ.ร้อยเอ็ด ทิศตะวันตกจด จ.ขอนแก่น
หน้า ๑๒๙๘
๔๑๘. กาฬุทายี
ชื่อพระเถระองค์หนึ่งซึ่งเป็นเอตทัคคะ คือ ยอดเยี่ยมในทางชักนำตระกูลให้เลื่อมใส
หน้า ๑๓๐๒
๔๑๙. กาฮัง - นก
ดู กะวะ
หน้า ๑๓๐๔
๔๒๐. กำนัน
ชื่อตำแหน่งผู้ปกครองราษฎรในเขตตำบลหนึ่ง ๆ ซึ่งเป็นหน่วยการปกครองที่ซอยมาจาก
"แขวง" หรือ"อำเภอ" ตำแหน่งกำนันเคยมีมาแล้ว ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา
ผู้ดำรงตำแหน่งกำนัน มักได้รับบรรดาศักดิ์เป็น "พัน"
หน้า ๑๓๐๔
๔๒๑. กำเนิดนพคุณ
เมืองเก่าใน อ.บางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์
หน้า ๑๓๑๕
๔๒๒. กำปอด
ชื่อเมืองและจังหวัดหนึ่งของประเทศกัมพูชา ตั้งอยู่ชายทะเลในอ่าวกำปอด
หน้า ๑๓๑๖
๔๒๓. กำพงจาม
ชื่อเมืองและจังหวัดหนึ่งของประเทศกัมพูชา มีแม่น้ำโขงไหลผ่านใจกลางจังหวัดนี้
หน้า ๑๓๑๖
๔๒๔. กำพงฉนัง
ชื่อเมืองและจังหวัดหนึ่งของประเทศกัมพูชา มีอุตสาหกรรมปั้นหม้อ และเครื่องปั้นดินเผามาก
หน้า ๑๓๑๗
๔๒๕. กำพงสม
ชื่ออ่าวและเมืองอยู่ในเขตจังหวัดเกาะกง ของประเทศกัมพูชา
หน้า ๑๓๑๗
๔๒๖. กำพงสะปือ
ชื่อเมืองและจังหวัดหนึ่งของประเทศกัมพูชา
หน้า ๑๓๑๗
๔๒๗. กำพรวด, กำพราด ฟ้า ฟ้าหิน - ปลา
เป็นปลาน้ำจืด มีเกล็ด รูปร่างเหมือนปลาตะโกก
หน้า ๑๓๑๘
๔๒๘. กำพูด เขื่อ จมพรวด ตุมพรวด - ปลา
เป็นปลาบู่ชนิดหนึ่ง อยู่ทั้งในน้ำเค็มและน้ำจืดใกล้ทะเล รูปร่างค่อนข้างยาว
ขนาดใหญ่ยาวประมาณ ๑๕ ซม. โดยทั่วไปเรียกว่า ปลาตีน
หน้า ๑๓๑๘
๔๒๙. กำแพงเขย่ง
เป็นชื่อพระพุทธรูปปางลีลาขนาดเล็ก ๆ ชนิดหนึ่ง นับถือกันในพระเครื่องรางพบที่เมืองกำแพงเพชรก่อน
มักพบที่ทุ่งเศรษฐี อ.เมือง
จ.กำแพงเพชร ทำด้วยดินเผาเป็นรูปนูนลอยตัว เรียกว่า พลูจีบ
อีกชนิดหนึ่งเรียกว่า เม็ดขนุน
เป็นรูปเม็ดขนุนผ่าครึ่งซึก วงศ์พระพุทธรูปเป็นรูปนูนต่ำ
หน้า ๑๓๑๙
๔๓๐. กำแพงพัง - โรค
เป็นศัพท์แพทย์แผนโบราณใช้เรียกชื่อโรคไข้กาฬชนิดหนึ่ง
หน้า ๑๓๒๐
๔๓๑. กำแพงเพชร
จังหวัดในภาคเหนือของไทย อาณาเขตทิศเหนือจด จ.ตาก และ จ.สุโขทัย ทิศตะวันออก
จด จ.พิจิตร และ จ.พิษณุโลก ทิศใต้จด จ.นครสวรรค์ ทิศตะวันตกจด จ.ตาก
จ.กำแพงเพชร เป็นเมืองโบราณสมัยสุโขทัย เป็นเมืองลูกหลวง และเมืองหน้าด่าน
เดิมมีสองเมืองคือ เมืองชากังราว
อยู่ทางฝั่งซ้ายแม่น้ำปิง มีมาแต่เดิม อีกเมืองหนึ่งคือ เมืองนครชุม
อยู่ทางฝั่งขวาแม่น้ำปิง ตรงข้ามกับเมืองกำแพงเพชร
หน้า ๑๓๒๑
๔๓๒. กำแพงเพชรอัครโยธิน - นายพลเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมพระ (พ.ศ.๒๔๒๔ - ๒๔๗๙) พระนามเดิม
พระองค์เจ้าเปรมบูรฉัตรไชยากร ต้นสกุลฉัตรไชย
(พ.ศ.๒๔๗๐ - ๒๔๗๕) เป็นผู้ให้กำเนิดการวิทยุกระจายเสียงในประเทศไทย
(พ.ศ.๒๔๗๑) เป็นพระราชโอรสพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า ฯ
หน้า ๑๓๒๓
๔๓๓. กำแพงเมืองจีน
เป็นกำแพงเมืองที่ยาวที่สุดในโลก ชาวจีนรู้จักดีในชื่อว่า กำแพงหมื่นลี้
ชาวมองโกเลียนเรียกว่า กำแพงขาว
พระเจ้าจิ๋นซีฮ่องเต้ (พ.ศ.๒๙๗ - ๓๓) ให้สร้างขึ้นเพื่อสกัดกันพวกคนป่า
เช่น พวกตาด มิให้รบกวนทางภาคเหนือของจีน เริ่มสร้างเมื่อปี พ.ศ.๓๒๙ ตั้งแต่ฝั่งทะเลเหลืองไปทางทิศตะวันตก
ในชั้นแรกยาวเพียง ๓๒๐ กม. พระเจ้ากรุงจีนองค์ต่อ ๆ มาให้สร้างเพิ่มเติมตามลำดับ
จนที่สุดยาว ๒,๔๐๐ กม. มีป้อมและหอคอยตั้งอยู่บนกำแพงเป็นระยะ ๆ กำแพงนี้กั้นจีนกับแมนจูเรีย
หน้า ๑๓๒๗
๔๓๔. กำแพงแสน
เป็นอำเภอ ขึ้น จ.นครปฐม มีโบราณสถานคือ กำแพงของเมืองกำแพงแสน
หน้า ๑๓๒๘
๔๓๕. กำมะถัน
เป็นของแข็งสีเหลืองอ่อนมีกลิ่นเล็กน้อย ไม่ละลายในน้ำ ใช้ในการทำไม้ขีดไฟ
ทำดินปืน ยาปราบแมลง ทำให้ยางแข็ง ทำกรดกำมะถัน
หน้า ๑๓๒๙
๔๓๖. กำยาน
เป็นยางไม้ชนิดแข็งที่มีกลิ่นหอมได้มาจากต้นกำยาน ที่เกิดในเกาะสุมาตรา และประเทศไทย
กำยานใช้ในการปรุงน้ำอบไทย และเป็นส่วนสำคัญของเทียนอบ นอกจากนั้นยังใช้ประกอบในการทำธูป
การเผารมเพื่อให้มีกลิ่นหอมต่าง ๆ ของไทย และประเทศใกล้เคียง ตลอดจนถึงอินเดียและอียิปต์
หน้า ๑๓๓๒
๔๓๗. กำลัง
ความหมายทางวิทยาศาสตร์ หมายถึงพลังงานที่มนุษย์ควบคุมได้ และสามารถนำมาใช้ทำงาน
ให้เป็นประโยชน์ ขั้นแรกได้จากกล้ามเนื้อของมนุษย์และสัตว์ ต่อมาใช้พลังงานของกระแสลม
และกระแสน้ำจากความร้อนของโลก และดวงอาทิตย์ และจากการเผาไหม้ของเชื้อเพลิง
หน่วยที่ใช้วัดกำลังเรียกว่า แรงม้า
เจมส์ วัตต์ กำหนดไว้เมื่อปี พ.ศ.๒๓๑๖ ว่า หนึ่งแรงม้าเท่ากับงานที่ทำได้สามหมื่นสามพันฟุต
- ปอนด์ ในหนึ่งนาที งานที่ทำได้นี้ประมาณสิบเท่า ของงานที่คนทำได้ใน ๑ นาที
โดยที่วันหนึ่งทำงาน ๘ ชั่วโมง
หน้า ๑๓๓๖
๔๓๘. กำหนด - พระราช
หมายถึง กฎหมายที่พระมหากษัตริย์ทรงตราให้ใช้บังคับ เช่น พระราชบัญญัติในสองกรณีคือ
๑.ในเหตุฉุกเฉิน ที่มีความจำเป็นรีบด่วนในอันจะรักษาความปลอดภัยสาธารณะ หรือเพื่อป้องกันภัยพิบัติสาธารณะ
และจะเรียกประชุมสภาผู้แทนราษฎร ให้ทันท่วงทีไม่ได้ หรือระหว่างที่ยุบสภา
ในคราวต่อไปต้องเสนอพระราชกำหนดนั้น ต่อสภาโดยไม่ชักช้า ถ้าสภาอนุมัติแล้ว
พระราชกำหนดนั้น ก็มีผลเป็นพระราชบัญญัติต่อไป ถ้าสภาไม่อนุมัติ พระราชกำหนดนั้นก็เป็นอันตกไป
๒. ในระหว่างสมัยประชุม ถ้ามีความจำเป็นต้องมีกฎหมายเกี่ยวด้วยภาษีอากรหรือเงินตรา
ซึ่งจะต้องพิจารณาโดยด่วน และลับเพื่อรักษาผลประโยชน์ของแผ่นดิน พระราชกำหนดนี้ต้องนำเสนอสภาผู้แทนราษฎร
ภายในสองวัน นับแต่วันประกาศในราชกิจจานุเบกษา ถ้าสภาอนุมัติหรือไม่อนุมัติก็เป็นไปตามข้อ
๑
คำว่าพระราชกำหนดตั้งแต่รัชสมัยพระเจ้ารามาธิบดีที่ ๑ เรียกควบกับคำว่ากฎหมายเป็น
พระราชกำหนดกฎหมาย
หน้า ๑๓๓๗
๔๓๙. กิ้งก่า
เป็นสัตว์เลื้อยคลานมีลำตัวค่อนข้างแบน ในลักษณะอกรวบ ขาทั้งสี่แข็งแรง มีเล็บแข็ง
หางยาวกว่าตัวประมาณสองเท่า ตัวผู้ใหญ่กว่าตัวเมีย และมักมีสีงดงามกว่า มีเกร็ดเป็นสันตรงคอ
และกลางหลังเป็นสัตว์กินแมลง จึงมีประโยชน์ช่วยปราบแมลง ซึ่งเป็นศัตรูพืช
หน้า ๑๓๔๑
๔๔๐. กิ้งกือ
เป็นสัตว์ที่มีขาเป็นข้อ ๆ เหมือนแมลง กุ้ง ปู เหล่านี้จึงจัดไว้ในจำพวกเดียวกัน
กิ้งกือมีลำตัวเป็นทรงกระบอก แบ่งออกเป็นปล้อง ๆ ติด ๆ กันมากมาย มีสีต่าง
ๆ สุดแท้แต่ชนิดของมัน ตรงหัวมีลูกตาเล็ก ๆ สองกระจก หนวดหนึ่งคู่ เขี้ยว
และกรามอย่างละหนึ่งคู่ ชอบหากินในที่มืด ๆ ชื้น ๆ
หน้า ๑๓๔๒
๔๔๑. กิ้งโครง - นก
เป็นนกอยู่ในวงศ์เดียวกับนกขุนทอง นกเอี้ยง และนกกิ้งโครงชนิดต่าง ๆ นกกิ้งโครงในประเทศไทยมีเจ็ดชนิดคือ
นกกิ้งโครงคอดำ นกกิ้งโครงด่าง นกกิ้งโครงปากแดง นกกิ้งโครงดำ นกกิ้งโครงแกลบหัวสีเทา
นกกิ้งโครงแกลบโคลนปีกขาว นกกิ่งโครงแกลบท้ายทอยดำ
หน้า ๑๓๔๓
๔๔๒. กินนร
เป็นอมนุษย์ในเรื่อง เทพนิยาย มีอยู่ในวรรณคดีไทยสมัยเก่าหลายเรื่อง มีรูปร่างตามภาพจิตรกรรมของไทย
ท่อนบนเป็นนางมนุษย์ ท่อนล่างเป็นนก ไม่ปรากฎว่ามีกินนรตัวผู้เป็นปรกติ เมืองกินนรนี้ว่าอยู่เชิงเขาไกรลาส
กินนรในวรรณคดีอินเดียมีหน้าเป็นม้า ตัวเป็นคนว่าเป็นนักดนตรี และนักขับร้องบำเรอเทวดา
อยู่บนสวรรค์เชิงเขาไกรลาส เป็นบริวารท้าวกุเวร
หน้า ๑๓๔๙
๔๔๓. กินนี
เป็นเงินเหรียญโบราณของอังกฤษ มีค่าเท่ากับ ๒๑ ชิลลิง
หน้า ๑๓๕๓
๔๔๔. กินยุง - ปลา
เป็นปลาในเขตอบอุ่นและร้อนของประเทศสหรัฐอเมริกา เป็นปลาขนาดเล็กรูปร่างเหมือนปลาหัวตะกั่ว
หน้า ๑๓๕๓
๔๔๕. กิบบอน เอ็ดเวิร์ด
เป็นนักประวัติศาสตร์ที่มีชื่อเสียงของอังกฤษ (พ.ศ.๒๒๘๐ - ๒๓๓๗) ได้เขียนประวัติศาสตร์โรมันโบราณ
ซึ่งเป็นผลงานสำคัญที่สุดของเขา
หน้า ๑๓๕๓
๔๔๖. กิมซัว ข้าวลวด ข้างเหลือง - ปลา
มีรูปร่างคล้ายปลาสีกุน ซึ่งลำตัวค่อนข้างป้อมและแบนข้าง ครีบหลังมีสองอัน
สีตัวขาวเป็นเงิน เป็นปลาน้ำเค็ม
หน้า ๑๓๕๕
๔๔๗. กิโยติน
เป็นเครื่องสำหรับตัดศีรษะประหารชีวิตนักโทษ ทำด้วยเสาสองต้นตั้งขึ้นไป มีคานพาดขวางอยู่บนปลายเสา
ด้านในเสาทั้งสองข้าง ทำเป็นร่องสำหรับใส่ใบมีด และเพื่อให้ใบมีดเลื่อนลงได้ตามร่องนั้น
เครื่องประหารชีวิตประเภทนี้ ได้มีผู้ประดิษฐ์ขึ้นมานานแล้ว และได้นำมาใช้ในประเทศฝรั่งเศส
เมื่อสมัยปฎิวัติใหญ่
หน้า ๑๓๕๖
๔๔๘. กิราตะ
เป็นชาวป่าชาวเขาที่อยู่ทางตะวันออกของประเทศอินเดีย แต่ในคัมภีร์รามายณ กล่าวว่าเป็นชนชาวทวีป
หรือชาวเกาะต่าง ๆ กินปลาดิบ อาศัยอยู่ในน้ำ และพวกผู้ชายเป็นเสือสมิง พวกผู้หญิงมีผิวทอง
และสวยทำผมเกล้าไว้สูงแหลม
ชาวฮินดูถือว่ากิราตะ เป็นชาวอารยันแต่ละเลยการปฎิบัติตนอย่างชาวฮินดู จึงกลายเป็นพวกอยู่ในวรรณศูทร
เป็นชาวป่าชาวเขาไป
หน้า ๑๓๕๗
๔๔๙. กิลเดอร์
เป็นเงินฮอลันดา มีชื่ออีกอย่างหนึ่งว่า ฟลอริน ตามประวัติกล่าวว่า เงินฟลอรินนี้ใช้เป็นครั้งแรกที่เมืองฟลอเรนซ์
ในเประเทศอิตาลี เมื่อปี พ.ศ.๑๗๙๕ และเป็นเหรียญทองคำบริสุทธิ์
หน้า ๑๓๕๘
๔๕๐. กิลเบอร์ต ๑
ชื่อเมืองในมณฑลหนึ่งของประเทศอาร์เจนตินา
หน้า ๑๓๕๙
๔๕๑. กิลเบอร์ต ๒
ชื่อเมืองในมลรัฐอริโซนา ประเทศสหรัฐอเมริกา
หน้า ๑๓๕๙
๔๕๒. กิลเบอร์ต ๓
ชื่อยอดเขาสูง ๓,๐๖๐ เมตร ทางตะวันตกเฉียงใต้ของรัฐบริติชโคลัมเบีย ในประเทศแคนาดา
หน้า ๑๓๕๙
๔๕๓. กิลเบอร์ต ๔
ชื่อหมู่เกาะรวมอยู่ในหมู่เกาะเทียร์รา เดล ฟูเอโก ในประเทศชิลี ทวีปอเมริกาใต้
อยู่ในมหาสมุทรแปซิฟิก หน้า ๑๓๕๙
๔๕๔. กิลเบอร์ต ๕
ชื่อหมู่เกาะรวมอยู่ในหมู่เกาะกิลเบอร์ตและเอลลิส ทางตอนกลางค่อนไปทางตะวันตก
ของมหาสมุทรแปซิฟิก เกิดจากหินปะการังมี ๑๖ เกาะ ด้วยกัน เป็นอาณานิคมของอังกฤษ
กัปตันไบรอนเดินเรือมาพบ เมื่อปี พ.ศ.๒๓๐๗
หน้า ๑๓๕๙
๔๕๕. กิลเบอร์ต ๖
ชื่อแม่น้ำทางตอนเหนือของรัฐควีนส์แลนด์ ประเทศออสเตรเลีย
หน้า ๑๓๖๐
๔๕๖. กิลเบอร์ต ๗
เซอร์ ฮัมเฟรย์
(พ.ศ.๒๐๘๒ - ๒๑๒๖) นักปราชญ์อังกฤษมีชื่อเสียงในทางเดินเรือ และนักสำรวจ
หน้า ๑๓๖๐
๔๕๗. กิลิมานจาโร
ชื่อภูเขาที่สูงที่สุดในทวีปอัฟริกาสูง ๕,๘๗๐ เมตร อยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศทานกานยิกะ
ใกล้พรมแดนประเทศคีนยา มีลักษณะเป็นยอดภูเขาไฟที่ดับแล้ว
หน้า ๑๓๖๑
๔๕๘. กิเลน
เป็นสัตว์ในเทพนิยายของจีน ตัวผู้เรียก กี ตัวเมียเรียก เลน เรียกรวมกันเป็น
กีเลน หรือกิเลน รูปร่างเหมือนกวาง แต่มีเขาเดียว หางเหมือนโค เกิดจากธาตุทั้งห้า
(ดิน น้ำ ลมไฟ ไม้และโลหะ) ผสมกันมีอายุถึงพันปี ถือว่าในบรรดาสัตว์ทั้งปวง
กิเลนมีลักษณะสูงสุด เป็นสัญลักษณ์แห่งคุณงามความดีอย่างสมบูรณ์ สัตว์ชนิดนี้ถัาได้ปรากฎเห็นเมื่อใด
จะเกิดผู้มีบุญปกครองบ้านเมืองให้อยู่เย็นเป็นสุข
หน้า ๑๓๖๖
๔๕๙. กิเลส
โดยพยัญชนะแปลว่า ธรรมชาติอันยังใจให้เศร้าหมอง โดยอรรถท่านหมายถึง กิเลสวัตถุสิบประการคือ
โลภะ โทสะ โมหะ มานะ ทิฐิ วิจิกิจฉา ถีนะ อุทธัจจะ อหิริกะ และอโนตปะ
หน้า ๑๓๖๖
๔๖๐. กิโล
เป็นคำย่อของกิโลกรัม หรือกิโลเมตร ก็ได้ กิโลภาษากรีกแปลว่า หนึ่งพัน นำมาใช้ในภาษาฝรั่งเศส
เมื่อปี พ.ศ.๒๓๓๘
ในมาตราเมตริก หรือคำใดๆ เมื่อมีคำว่า "กิโล" ประกอบอยู่ข้างหน้าแล้ว หมายความว่า
๑๐๐๐ เท่าของหน่วยนั้น
หน้า ๑๓๗๑
๔๖๑. กิวชู
ชื่อเกาะในประเทศญี่ปุ่น อยู่ระหว่างทะเลจีนและฟิลิปปินส์ ทางใต้ของเกาะฮอนชู
เป็นเกาะที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับสาม ของหมู่เกาะญี่ปุ่น อยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้สุด
หน้า ๑๓๗๗
๔๖๒. กิสตนา
แม่น้ำเดียวกันกับแม่น้ำกฤษณาในอินเดียภาคใต้ เป็นแม่น้ำปันแดนอาณาเขตของแคว้นไฮเดอราบัด
และมัทราส ออกสู่ทะเลในอ่างเบงกอล
หน้า ๑๓๗๘
๔๖๓. กิสาโคตมี
พระเถรีซึ่งเป็นพระอรหันต์ ได้รับยกย่องว่าเป็น เอตทัคคะ คือ ยอดเยี่ยมในทางนุ่งห่มจีวรที่เศร้าหมอง
เดิมชื่อว่า โคตมี แต่เพราะรูปร่างท่านผอมบาง จึงมีผู้เติมคำกิสา แปลว่า ผอมลงไปหน้าชื่อ
หน้า ๑๓๗๙
๔๖๔. กิอานา
เป็นชื่อแคว้นทางตะวันออกเฉียงเหนือของทวีปอเมริกาใต้ โคลัมบัสเป็นชาวยุโรปคนแรก
ที่เดินเรือมาถึงฝั่งของแคว้นนี้ ในปี พ.ศ.๑๙๔๑ แต่ไม่ได้จอดแวะขึ้นสำรวจ
ผู้ที่สำรวจรายต่อมาคือ อเมริโก เวสปุชชี ชาวเมืองฟลอเรนซ์ หลังจากนั้นชาวฮอลันดาก็ได้เข้ามาตั้งถิ่นบาน
เป็นชาติแรกในปี พ.ศ.๒๑๕๐
ปัจจุบันแคว้นนี้แบ่งออกเป็นสามส่วนคือ อิกานาของฮอลันดา หรือที่เรียกว่า
ดัทช์อิกานา อิกานาของอังกฤษ (บริติชอิกานา) และอิกานาฝรั่งเศส (เฟรนซ์อิกานา)
หน้า ๑๓๘๐
๔๖๕. กี - หอย
เป็นหอยมุกน้ำจืด อยู่ในสกุลเดียวกับหอยกาบ มีลักษณะและขนาดคล้ายกัน
หน้า ๑๓๘๔
๔๖๖. กีฎวิทยา
เป็นวิชาว่าด้วยสัตว์จำพวกแมลง คำว่าแมลงที่จัดเข้าอยู่ในวิชากีฎวิทยาได้แก่
แมลงแท้ สมัยปัจจุบันมักจะรวมสัตว์ในเครือของแมลงแท้ เข้าในข่ายศึกษาด้วย
เช่น แมงมุม แมงป่อง ตะขาบ กิ้งกือ เห็บ และไรพืช แต่ไม่รวมสัตว์จำพวก กุ้ง
ปู และแมงดาทะเล ซึ่งเป็นสัตว์น้ำใช้เหงือกหายใจ
หน้า ๑๓๘๔
๔๖๗. กีตาร์
เครื่องดนตรีชนิดสายใช้ดีด กีตาร์เป็นคำภาษาอังกฤษ เป็นเครื่องดนตรีที่นิยมกันแพร่หลายมาก
กีตาร์ที่กล่าวถึงโดยทั่วไปหมายถึง กีตาร์แบบเสปต พื้นเพเดิมของกีตาร์สันนิษฐานว่า
เป็นของตะวันออกซึ่งพวกแขกมัวร์ ได้นำเข้าไปเผยแพร่ครั้งแรกในตะวันตก โดยเฉพาะอย่างยิ่งคือ
ประเทศเสปญ ระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๑๘ หรือ ๑๙
หน้า ๑๓๘๔
๔๖๘. กีลุง
ชื่อเมืองทางตอนเหนือของเกาะไต้หวัน เป็นเมืองท่า และฐานทัพเรือสำคัญของเกาะไต้หวัน
ชาวสเปญได้ยึดครองเมืองนี้ เมื่อปี พ.ศ.๒๑๖๙ ต่อมาได้ตกอยู่ในการยึดครองของฮอลันดาในปี
พ.ศ.๒๑๘๔ และตกอยู่ในอำนาจของพวกแมนจูในปี พ.ศ.๒๒๒๖ ฝรั่งเศสได้ยึดเมืองนี้ไว้ชั่วคราวในปี
พ.ศ.๒๔๒๗ ในขณะเกิดสงครามกับจีน
หน้า ๑๓๙๐
๔๖๙. กีวี - นก
เป็นนกจำพวกหนึ่งในหมู่เกาะนิวซีแลนด์
หน้า ๑๓๙๑
๔๗๐. กีฬา
มีนิยามศัพท์ว่า การแข่งขันเพื่อความสนุก โดยมากเป็นการบำรุงแรงเช่น การเล่นฟุตบอล
บิลเลียด เทนนิส กอล์ฟ หมากรุก ไพ่ ว่ายน้ำ กรีฑา ฯลฯ
หน้า ๑๓๙๕
๔๗๑. กือนา - พระเจ้า
เป็นกษัจริย์รัชกาลที่เก้า ในราชวงศ์เม็งราย
เป็นราชบุตรพระเจ้าผายู ประสูติเมื่อปี พ.ศ.๑๘๘๓ ขึ้นครองราชย์ เมื่อปี พ.ศ.๑๘๙๙
ตรงกับรัชกาลพระเจ้าลิไทมหาธรรมราชา แห่งราชอาณาจักรสุโขทัย
พระเจ้ากือนา มีพระประสงค์จะประดิษฐานพระพุทธศาสนาลัทธิลังกาวงศ์ ให้แน่แฟ้นขึ้นจึงได้ส่งทูต
มายังอาณาจักรสุโขทัยเพื่ออาราธนา พระสุมนเถรไปยังนครเชียงใหม่ ในครั้งนั้นได้อัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุ
ไปจากเมืองสุโขทัย
หน้า ๑๓๙๖
๔๗๒. กุกเลียน ตาแดง สร้อย - ปลา
เป็นปลาสกุลเดียวกับปลาซ่า อาศัยอยู่ตามแม่น้ำทั้วไป
หน้า ๑๓๙๘
๔๗๓. กุ้ง ๑
เป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง อาศัยอยู่ในน้ำ หายใจด้วยเหงือกลำตัวแบ่งออกเป็นสามท่อนคือ
หัว อก และท้อง
ประเทศไทยมีกุ้งหลายชนิด อยู่ในน้ำเค็มและน้ำจืด พอแบ่งออกได้เป็นกุ้งเคย
กุ้งน้ำเค็ม และกุ้งน้ำจืด
หน้า ๑๓๙๘
๔๗๔. กุ้ง ๒ - เจ้าฟ้า
มีพระนามตามพระราชอิสริยยศว่า เจ้าฟ้าธรรมธิเบศ
ไชยเชษฐ์สุริยวงศ์ เป็นพระราชโอรสองค์ใหญ่ ในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ และสมเด็จพระพันวสาใหญ่
ซึ่งโปรดให้สถาปนาเป็น กรมหลวงอภัยนุชิต เป็นพระมารดา มีพระภคินีร่วมพระชนนีกันอีกหกองค์
และทรงมีพระเจ้าน้องยาเธอ และน้องนางต่างพระชนนีอีกหลายองค์ สมเด็จพระราชบิดาโปรดให้สถาปนา
พระอิสริยยศเป็น เจ้าฟ้าต่างกรมมีพระนามว่า เจ้าฟ้า
ฯ กรมขุนเสนาพิทักษ์ เมื่อปี พ.ศ.๒๒๗๖
เจ้าฟ้าธรรมาธิเบศ ฯ ทรงเป็นกวีเอกคนหนึ่งของไทย ได้ทรงนิพนธ์บทร้อยกรองไว้หลายเรื่อง
แต่บทกวีที่นับถือกันว่า ไพเราะอย่างยอดเยี่มเป็นที่ขึ้นชื่อคือ บทเห่เรือห้าบท
และกาพย์ห่อโคลงสองเรื่อง บทเห่เรือดังกล่าวคือ บทเห่ชมเรือกระบวน บทเห่ชมปลา
และชมนกชมไม้ เป็นต้น ส่วนกาพย์ห่อโคลงนั้น ทรงดำเนินเป็นอย่างนิราศ
นอกจากเป็นอัจฉริยในทางกวีแล้ว พระองค์ยังทรงดำรงอยู่ในตำแหน่งรัชทายาท แต่ทรงมีวิถีชีวิตโลดโผนมาก
เมื่อปี พ.ศ.๒๒๗๘ ได้ทรงลอบทำร้ายเจ้าฟ้ากรมขุนสุเรนทรพิทักษ์ ซึ่งผนวชอยู่ที่วัดโคกแสง
ขณะเข้ามาเยี่ยมพระอาการประชวรของ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ แล้วหนีไปทรงผนวชอยู่
ณ วัดโคกแสง ในระหว่างที่ทรงผนวชได้ทรงนิพนธ์ วรรณคดีในพระพุทธสาสนาขึ้นสองเรื่องคือ
นันโทปนันทสูตร - คำหลวง เมื่อปี พ.ศ.๒๒๙๗ และพระมาลัยสูตรคำหลวง เมื่อปี
พ.ศ.๒๒๘๐
ในปี พ.ศ.๒๒๘๔ พระองค์ได้สถาปนาขึ้นเป็นพระมหาอุปราช
กรมพระราชวังบวรสถานมงคล ต่อมาในปี พ.ศ.๒๒๙๘
กรมหมื่นสุนทรเทพ พระอนุชาต่างพระชนนีองค์หนึ่ง ซึ่งเคยเป็นศัตรูกันมาก่อน
ได้นำเรื่องขึ้นกราบบังคลทูลสมเด็จพระเจ้าบรมโกศว่า กรมพระราชวังบวร ลอบเป็นชู้กับเจ้าฟ้าสังวาลย์
ซึ่งเป็นพระมเหสีองค์หนึ่ง ของพระราชบิดา จึงถึงลงพระราชอาญาถึงสิ้นพระชนม์
หน้า ๑๔๐๐
๔๗๕. กุ้งยิง
เป็นการอักเสบจนเกิดเป็นหนอง ของต่อมที่ขอบเปลือกตา ในระยะแรกผู้ป่วยจะรู้สึกตึงที่บริเวณขอบของเปลือกตาก่อน
จากการอักเสบและบวม บางครั้งอาจบวมทั่วไปหมด ทั้งเปลือกตาบนและล่าง คลำดูจะรู้สึกเป็นไตและเจ็บที่ใกล้
ๆ ขอบของเปลือกตา อาการบวมจะค่อย ๆ ยุบลง และมีตุ่มสีแดงกดเจ็บเกิดขึ้นชัดเจน
ตุ่มนี้ทำให้ปวดและตึงที่เปลือกตา ในไม่ช้าตุ่มจะแตก และมีหนองไหลออกมา
หน้า ๑๔๐๔
๔๗๖. กุจจี
เป็นชื่อหญิงค่อมสาวใช้ของนางไกยเกษี ในเรื่องรามเกียร์ต นางผูกใจเจ็บพระรามจากการเล่นยิงกระสุนของพระราม
ในวัยเด็กที่ทำให้นางได้รับความอับอาย ด้วยควาาพยาบาทนี้ภายหลังนางจึงยุนางไกยเกษี
ให้ขอพรท้าวทศรถ เนรเทศพระรามไปเดินดง
หน้า ๑๔๐๙
๔๗๗. กุฉินารายณ์
อำเภอ ขึ้น จ.กาฬสินธุ์ อยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของอำเภอเมือง ฯ ชาวบ้านในถิ่นนี้เรียกว่า
กุดสิม
แปลว่า น้ำด้วน ซึ่งมีโบสถ์อยู่ในน้ำ เดิมเป็นเมืองตั้งอยู่ที่ ต.สงเปลือย
ได้ยุบเป็นอำเภอ ขึ้น จ. กาฬสินธุ์ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๒
หน้า ๑๔๑๐
๔๗๘. กุนฉ่องจองผะยู
พระมหากษัตริย์แห่งเมืองพุกาม เป็นพระบิดาของพระเจ้าอโนรทามังฉ้อ หรือพระเจ้าอนุรุทธ
ซึ่งเป็นพระมหากษัตริย์ลือชื่อในราชวงศ์ ที่ครองเมืองพุกาม
หน้า ๑๔๑๒
๔๗๙. กุนตี - นาง
เป็นธิดาท้าวสุระกษัตริย์ แห่งพวกสุรเสนในสกุลยาทพ ซึ่งมีเมืองมกุวา เป็นเมืองหลวง
เป็นกนิษฐภคินีของพระวสุเทพ บิดาพระกฤษณ์ นางได้มนต์จากฤษีทุรวาส ถ้าต้องการโอรสจากเทพองค์ใด
ก็ให้ร่ายมนตร์ จะสมความปรารถนา นางได้ร่ายมนต์เรียกพระสูรยะ เกิดโอรสคือ
พระกรรณ ภายหลังนางได้ท้าวปาณฑุ เป็นสวามี มีโอรสสามองค์คือ ยุธิษฐิวะ
ภีมะ และอรชุน ดังมีเรื่องในคัมภีร์มหาภารต
หน้า ๑๔๑๓
๔๘๐. กุนมิง
เมืองหลวงของมณฑลยูนนาน ในประเทศจีน เป็นศูนย์กลางการค้าและวัฒนธรรม ทางภาคตะวันตกเฉียงใต้
มีทางรถไฟเชื่อมต่อกับทางรถไฟของเวียดนาม จากเมืองฮานอย และมีถนนเชื่อมกับลาเฉียวของพม่า
หน้า ๑๔๑๓
๔๘๑. กุบ, คุบ, โคก, ตะโกก - ปลา
เป็นปลาน้ำเค็มที่มีรูปร่างป้อมและแบนข้างมาก มีขนาดยาวประมาณ ๑๕ - ๒๐ ซม.
หน้า ๑๔๑๔
๔๘๒. กุบไลข่าน
(พ.ศ.๑๗๕๙ - ๑๘๓๗) ตามพงศาวดารจีนมีพระนามว่า ง่วนสีโจ๊ฮ่องเต้
เป็นประมุขชาวมองโกล ต่อมาได้เป็นกษัตริย์ของจีนองค์แรก แห่งราชวงศ์หงวน
เป็นพระนัดดาของเจงกิสข่าน ประมุขชาวมองโกลผู้มีชื่อเสียงในการรบ
ในขั้นแรกกุบไลข่าน ได้เลือกชัยภูมิสำหรับสร้างเมืองใหม่ แทนเมืองการาโกรัม
ซึ่งเป็นเมืองหลวงเดิม และได้กำหนดเอาบริเวณทางตะวันออกเฉียงเหนือ ของเมืองโบราณชื่อ
เยนกิง ในปี พ.ศ.๑๘๐๗ แล้วเสร็จในปี พ.ศ.๑๘๑๐ ให้ชื่อว่า นครไถ่ตู แปลว่า
ราชสำนักใหญ่ ปัจจุบันเมืองนี้เป็นส่วนหนึ่งของกรุงปักกิ่ง
ยังคงมีซากกำแพงโบราณปรากฎอยู่
เมื่อสร้างเมืองหลวงแล้ว ได้ทำสงครามกับราชวงศ์ซ้อง ของจีนตอนใต้ขึ้นในปี
พ.ศ.๑๘๑๑ ใช้เวลา ๘ ปี ก็ปราบได้สำเร็จ มีผลให้พระองค์ได้ครอบครองดินแดนของจีนทั้งหมด
รวมทั้งอาณาจักรไทยน่านเจ้าด้วย
ชื่อเสียงของกุบไลข่านแพร่หลายออกไป จนจดพรมแดนของยุโรป มีชาวต่างชาติจากดินแดนต่าง
ๆ เช่น จากเตอร์กิสถาน เปอร์เซีย อาร์เมเนีย
ไบแซนไตน์ และเวนิส
เดินทางเข้ามายังราชสำนักของพระองค์เพื่อรับราชการเป็นนายทหาร ข้าหลวง ทูตตลอดจนแพทย์
และนักดาราศาสตร์ ผู้ที่มีชื่อเสียงมากคือ มาโคโปโล
ซึ่งเดินทางจากเมืองเวนิสมายังราชสำนักของกุบไลข่าน
เมื่อปี พ.ศ.๑๘๐๓ จากคำบอกเล่าของมาโคโปโล เมื่อเขากลับไปยุโรป ทำให้ชาวยุโรปสมัยนั้นได้ทราบความเป็นไปเกี่ยวกับประเทศจีน
กุบไลข่านประสงค์จะแสวงหาลัทธิศาสนาสำหรับชนชาติต่าง ๆ ที่อยู่ในราชสำนักเพื่อประโยชน์ในการปกครอง
ได้เชิญผู้แทนในลัทธิลามะ คริสต์ มะหะหมัด (อิสลาม) และลัทธิอื่น ๆ ไปแสดงหลักสำคัญในลัทธิต่อหน้าพระที่นั่ง
ในที่สุดได้เลือกลัทธิลามะว่ามีความเหมาะสมกว่าลัทธิอื่น และพระองค์ก็นับถือพระพุทธศาสนา
(ลัทธิลามะ) มีการสร้างวัดลามะขึ้นในประเทศมองโกเลียหลายวัด ได้สร้างวัดขนาดใหญ่ในกรุงปักกิ่งขึ้นวัดหนึ่ง
ให้ประมุขของลัทธิลามะเป็นผู้ปกครองธิเบต อย่างเมืองออกอีกตำแหน่งหนึ่ง และเป็นผู้ทำพิธีอภิเษกให้แก่พระเจ้าแผ่นดินจีน
หน้า ๑๔๑๕
๔๘๓.
กุเรปัน
เป็นลูกนางศรีสุนนทา ร่วมบิดากับทศกัณฐ์ แต่นับเป็นพี่ในวงศ์ญาติมงกุฎกระหนก
ครองเมืองกาลจักร วันหนึ่งขึ้นบุษบกไปชมป่าเชิงเขาไกรลาส พบทศกัณฐ์มาร้องจะเอาบุษบก
กุเรปันไม่ยอมให้ เกิดรบกัน กุเรปันแพ้หนีไปหาพระอิศวรบนยอดเขาไกรลาส พระอิศวรถอดงาช้างขว้างไปปักอกทศกัณฐ์
แล้วสาปซ้ำให้งาติดอยู่เช่นนั้นจนตาย
หน้า ๑๔๒๐
๔๘๔.
กุ่ม
เป็นชื่อไม้ต้นขนาดย่อมถึงขนาดกลาง ยอดอ่อนรับประทานได้ ในประเทศไทยมีอยู่
๕ ชนิด
หน้า ๑๔๒๑
๔๘๕.
กุมพล
ยักษ์สีเขียวมงกุฎน้ำเต้ากลม เดิมเป็นที่โปรดปรานของพระอิศวร เกิดกำเริบใจไปลอบหยอกนางนีลมาลีผู้บำเรอพระอิศวร
จึงถูกพระอิศวรเอาจักรขว้างถูกตัวขาดครึ่งท่อน และสาปซ้ำให้ทนทรมานจนกว่าจะพบพระราม
และบอกทิศทางให้ตามนางสีดาแล้วจึงพ้นสาป
๔๘๖.
กุมภกรรณ
ยักษ์ลูกท้าวลัสเตียนกับนางรัษฎา เป็นน้องทศกัณฐ์ เป็นพี่พิเภกและเป็นอุปราชกรุงลงกา
หน้าเขียวไม่มีมงกุฎ มีหอกโมกขศักดิ์เป็นอาวุธ
นิยมความยุติธรรม ได้แนะนำให้ส่งนางสีดาคืนให้พระราม แต่จำใจเจ็บร้อนด้วยพี่
จึงออกรบกับฝ่ายพระราม ครั้งแรกสู้กับสุครีพ ครั้งที่สองไปทำพิธีลับหอกโมกขศักดิ์
แล้วออกรบกับพระลักษมณ์ ครั้งที่สามทำพิธีทดน้ำ แล้วรบกับหนุมาน ครั้งที่สี่รบกับพระราม
ถูกศรพระรามตาย
หน้า ๑๔๒๒
๔๘๗.
กุมภกาศ
รากษสแห่งลงกา ทรงมงกุฎน้ำเต้า ลูกชิวหากับนางสำมนักขา ได้ไปทำพิธีกรรมขออาวุธวิเศษจากพระพรหม
อันสามารถปราบได้ทั้งไตรจักร พระพรหมให้พระขรรค์อันมีอานุภาพปราบได้ทั้งไตรจักร
โดยทิ้งลงมาให้ กุมภกาศไม่พอใจไม่ยอมลุกไปหยิบ พระลักษมณ์ไปพบพระขรรค์นั้นตกอยู่
จึงหยิบขึ้นมากวัดแกว่งเกิดแสงวาบเข้าตา ยักษ์จึงลืมตาขึ้นดูเห็นพระลักษมณ์ก็โกรธ
เข้ารบกัน ถูกพระลักษมณ์เอาพระขรรค์นั้นฆ่าตาย
หน้า ๑๔๒๓
๔๘๘.
กุมภณฑ์
เป็นชื่อยักษ์ตนหนึ่งในเรื่องสุวรรณหงส์
หน้า ๑๔๒๓
๔๘๙.
กุมภวาปี
อำเภอขึ้น จ.อุดรธานี เดิมเป็นบ้านบึงหม้ออยู่ในเขตเมืองหนองหาร ยกขึ้นเป็นเมืองกุมภวาปีในรัชกาลที่ห้า
แล้วยุบเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๒
หน้า ๑๔๒๔
๔๙๐.
กุมภัณฑ์ ๑
ดูกุมพล
หน้า ๑๔๒๖
๔๙๑.
กุมภัณฑ์ ๒
เป็นชื่ออมนุษย์พวกหนึ่ง
หน้า ๑๔๒๖
๔๙๒.
กุมภัณฑ์นุราช
อสูรหน้าแดงเสน ทรงมงกุฎจีบ เดิมเป็นเทวดาชื่อสุนนท์ ถูกพระอิศวรสาปให้ลงไปอยู่ในถ้ำนพมาศ
เมื่อใดที่พระนารายณ์อวตารไปปราบยักษ์ ได้บังคมแล้วจึงพ้นสาป
หน้า ๑๔๒๗
๔๙๓.
กุมารชีวะ
พระเถระอินเดียผู้ลือชื่อองค์หนึ่งในพระพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน เมื่อประมาณปี
พ.ศ.๙๒๖ ถูกทหารจีนจับตัวเป็นเชลยไปไว้ในประเทศจีน เมื่อจีนทำศึกกับธิเบต
ท่านเป็นผู้แปลคัมภีร์มหายานจากภาษาสันสกฤตสู่ภาษาจีนเป็นจำนวนมากประมาณ ๕๐
คัมภีร์ และยังคงใช้อยู่ตามวัดต่าง ๆ ในประเทศจีนมาจนถึงปัจจุบัน
หน้า ๑๔๒๘
๔๙๔.
กุมารทอง
ผีเด็กที่ตายพรายคือตายแต่ในท้องพร้อมกับมารดา ซึ่งมีผู้ใช้คาถาอาคมแหวะเอาร่างออกมาจากครรภ์ศพมารดา
โดยใช้มีดหมอที่ปลุกเสกด้วยคาถาอาคมเป็นเครื่องแหวะ แล้วนำไปประกอบพิธีย่างศพเด็กนั้นในโบสถ์จนศพแห้งสนิทดี
จึงนำมาลงรักปิดทองให้ทั่วตัวเป็นกุมารทอง เจ้าของสามารถใช้ให้ไปทำสิ่งหนึ่งสิ่งใดได้ตามที่ต้องการ
หน้า ๑๔๒๘
๔๙๕.
กุมารสมภพ
เป็นชื่อกาพย์เรื่องหนึ่งของกาลิทาส
กล่าวถึงกำเนิดของการตติเกยะหรือพระขันทกุมาร
หน้า ๑๔๒๙
๔๙๖.
กุย ๑
ชนชาติหนึ่งในตระกูลมอญ - เขมร มีภูมิลำเนาอยู่ในภาคอีสาน ใต้แม่น้ำมูลลงมาคือ
ในจังหวัดร้อยเอ็ดตอนใต้ จังหวัดบุรีรัมย์ จังหวัดสุรินทร์ จังหวัดศรีสะเกษ
และจังหวัดอุบลราชธานี ในประเทศเขมรต่อแดนนครจัมปาศักดิ์ก็มีพวกกุยอยู่บ้าง
กุยในภาษาของกุยเองแปลว่าคน ทางภาคอีสานเรียกพวกกุยว่าส่วยคือ พวกที่เสียส่วยให้แก่รัฐบาลแทนการถูกเกณฑ์เป็นทหาร
หน้า ๑๔๒๙
๔๙๗.
กุย ๒
เมืองเก่าใน อ.เมือง จ.ประจวบคีรีขันธ์ เป็นเมืองสร้างสมัยอยุธยาตอนต้น
หน้า ๑๔๓๐
๔๙๘. กุรข่า
เป็นชาวพื้นเมืองของประเทศเนปาล มีเลือดผสมของชาวมองโกลกับชาวฮินดู เคยสมัครเป็นทหาร
ประจำการในกองทัพอังกฤษเป็นจำนวนมาก
เมื่อครั้งอังกฤษปกครองอินเดีย มีชื่อเรียกว่า รบเก่งและกล้าหาญ มีความคล่องแคล่วชำนาญในการใช้มีดโค้ง
หน้า ๑๔๓๐
๔๙๙. กุรุ
มหากษัตริย์จันทรวงศ์ ครองนครหัสดิน (บริเวณกรุงเดลฮี) เป็นบรรพบุรุษของกษัตริย์ที่เรียกว่า
โกรพ และปาณฑพ ผู้ทำสงครามกันเป็นการใหญ่ได้นามว่า มหาภารตยุทธ์
มีเรื่องราวอยู่ในมหาภารต
อีกความหมายหนึ่งเป็นชื่อของชนชาติโบราณในดินแดนกุรุเกษตร และเกี่ยวข้องกับท้าวกุรุ
หน้า ๑๔๓๐
๕๐๐. กุรุเกษตร
เป็นชื่อทุ่งแห่งหนึ่งอยู่ใกล้กรุงเดลฮี อยู่ไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของเมืองถาเนสระ
ทางหมู้บ้านปานิปัต เคยเป็นสนามรบในสงครามใหญ่ ระหว่างพวกโกรพ และปาณฑพ
หน้า ๑๔๓๑
๕๐๑. กุรุรัฐ
เป็นชื่อรัฐโบราณหนึ่งของอินเดียคือ ที่เป็นทุ่งกุรุเกษตรใกล้กรุงเดลฮี มีเมืองหลวงชื่ออินทปัต
พระราชา
แห่งรัฐนี้ว่าสืบเชื้อสายมาจากยุธิฎฐิลโคตร (ยุธิษฐิระ) กษัตริย์แห่งกุรุรัฐ มีกล่าวอยู่ในชาดกต่าง ๆ หลายชาดก
และกล่าวว่าเป็นรัฐใหญ่รัฐหนึ่งในมหาชนบททั้งสิบหก
พระพุทธเจ้าเคยทรงแสดงพระธรรม แก่พวกุรุที่กัมมาสสธัม อันเป็นเมืองหนึ่งของรัฐนี้
กล่าวว่าพระพุทธเจ้าเคยเสด็จมาทรงแสดงธรรม ที่กุรุมหาชนบทนี้หลายคราว
หน้า ๑๔๓๑
๕๐๒. กุเรา - ปลา
เป็นปลาทะเลชนิดหนึ่ง มีรูปร่างเหมือนปลาหนวด พราหมณ์ และจัดอยู่ในวงเดียวกัน
เป็นปลาขนาด กลางและขนาดใหญ่ อาศัยอยู่ตามชายฝั่งทะเลที่เป็นทรายในเขตร้อน
และบางทีอาจจะเข้าในลำน้ำด้วย ใช้เป็นอาหารได้ดี
หน้า ๑๔๓๑
๕๐๓. กุลา กุหล่า
ใช้เรียกชื่อชนชาติต้องสู้ และไทยใหญ่
ที่อยู่ในประเทศไทยโดยเฉพาะทางภาคพายัพ คำนี้ว่าได้มาจากคำว่ากุลา หรือกะลาในภาษาพม่า
ใช้เรียกชนชาติที่เข้ามาประเทศพม่าจากดินแดนในอินเดีย และรวมทั้งเรียกชาวตะวันตกที่มาจากอินเดียด้วย
ถ้าเป็นชาวอินเดียเรียกว่า กุลาดำ
ถ้าเป็นฝรั่งก็เรียกว่า กุลาขาว
หน้า ๑๔๓๒
๕๐๔. กุลาตีไม้
เป็นการเล่นของไทยในสมัยโบราณอย่างหนึ่ง ซึ่งแสดงแต่ในงานสมโภชอันเป็นพระราชพิธีเท่านั้น
การเล่นที่อยู่ในชุดเดียวกันมีห้าอย่างคือ ระเบ็ง โมงครุ่ม กุลาตีไม้ แทงวิสัย
และกระอั้วแทงควาย
การเล่นกุลาตีไม้ น่าจะได้แบบอย่างมาจากการเล่นพื้นเมืองที่ชาวอินเดียนำเข้ามา
ในอินเดียภาคใต้มีการเล่นของชาวพื้นเมืองอย่างหนึ่งเรียกว่า ทัณฑรส (ระบำไม้)
คล้ายกับกุลาตีไม้ของไทยมาก
ในสมัยโบราณไทยเรียกชาวอินเดียที่มีผิวดำว่า แขกกุลา
และเรียกชาวอินเดียภาคตะวันตกเฉียงเหนือ แคว้นคุชราษฎร์ที่มีผิวขาวว่า แขกเทศ
หน้า ๑๔๓๓
๕๐๕. กุลี
คนรับจ้างทำงานหยาบเช่น หาบหาม แต่เดิมคำนี้หมายเฉพาะชาวอินเดีย และชาวจีนที่ไปรับจ้างเป็นคนงานกสิกรรมในเกาะ
และดินแดนต่าง ๆ ที่เป็นเมืองขึ้นของชาวตะวันตก
ในอินเดียภาคเหนือคำกุลีหมายถึง คนงานชั้นเลวรับจ้างขนอิฐ ขนดิน คำกุลีว่าเป็นคำมาจากโกลีอันเป็นชื่อชาติ
หรือวรรณะหนึ่งที่อยู่ในอินเดีย เป็นพวกรับจ้างทำงานขนถ่ายสิ่งสกปรก
หน้า ๑๔๓๘
๕๐๖. กุเวร - ท้าว
พระยายักษ์ผู้เป็นเจ้าแห่งขุมทรัพย์ มียักษ์และคุหยกะ (ยักษ์ผู้เฝ้าขุมทรัพย์)
เป็นบริวาร ท้าวกุเวรนั้นบางทีก็เรียกว่า ท้าวไวศรวัน (เวสสุวัณ)
ทมิฬเรียกกุเวรว่า กุเรปัน
ซึ่งมีเรื่องอยู่ในรามเกียรติ์ว่าเป็นพี่ต่างมารดาของทศกัณฐ์
ท้าวกุเวรเป็นโลกบาลประจำทิศเหนือ ตามคติไทยมักเขียนภาพท้าวกุเวร แขวนไว้ที่เปลเด็ก
เป็นเครื่องคุ้มกันภัย เพราะท้าวเวสสุวัณมีคนเป็นพาหนะ สำหรับพระองค์ขี่
หน้า ๑๔๓๕
๕๐๗. กุศ - พระ ตามคัมภีร์รามายณะว่า
เป็นโอรสฝาแฝดของพระราม และนางสีดา อีกองค์หนึ่งคือพระลวะ ในรามเกียรติ์เรียกว่า
พระมงกุฎ
หน้า
๑๔๓๙
๕๐๘. กุศลกรรมบท
แปลว่า กรรมเป็นคลองฝ่ายดี เพื่อความเข้าใจดี
กรรมแปลว่า การกระทำ ซึ่งหมายรวมทั้งการพูดและการคิดด้วย ทั้งนี้เพ่งเอาเจตนาคือ
ความจงใจ กล่าวคือ กรรมหมายถึงตัวเจตนา กรรมอันอาจจัดได้ว่าเป็นบุญ หรือเป็นบาปนั้นอยู่ในเจตนา
การที่จะจัดว่าเป็นกรรมนั้นต้องเป็นการกระทำของคนที่ยังมีกิเลส ถ้าทำดีก็จัดว่าเป็นกุศลกรรมคือบุญ
ถ้าทำชั่วก็จัดเป็นอกุศลกรรม คือบาป และขึ้นชื่อว่ากรรมย่อมมีผล
กุศลกรรมให้ผลเป็นความสุข อกุศลกรรมให้ผลเป็นความทุกข์ ความเดือดร้อน
ส่วนการกระทำของผู้มีใจบริสุทธิ์ หมดจดจากกิเลส อาสวะแล้ว (พระอรหันต์)
ไม่จัดว่าเป็นกรรม แต่จัดเป็นกิริยา
ซึ่งไม่เป็นทั้งกุศลและอกุศล แต่เป็นอัพยากฤต
และไม่ให้ผลต่อไป และไม่แต่งปฏิเสธให้ต้องเวียนว่ายตายเกิดต่อไป
กรรมบท แปลว่ากรรมเป็นคลองมีจำนวนจำกัด ฝ่ายชั่วเรียกว่า อกุศลกรรมบท ๑๐ ฝ่ายดีเรียกว่า
กุศลกรรมบท ๑๐
อกุศลกรรมบท ๑๐
ได้แก่ ฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ ประพฤติผิดในกาม พูดเท็จ พูดส่อเสียด ยุยง ให้เขาแตกร้าวกัน
พูดคำหยาบ พูดเพ้อเจ้อ โลภ อยากได้ทรัพย์สิ่งของผู้อื่น ปองร้ายผู้อื่น และเห็นผิดจากทำนองคลองธรรม
กุศลกรรมบท ๑๐
ได้แก่ เว้นจาก ฆ่าสัตว์ เว้นจากลักทรัพย์ เว้นจากประพฤติผิดในกาม เว้นจากพูดเท็จ
เว้นจากพูดส่อเสียด เว้นจากพูดคำหยาบ เว้นจากพูดเพ้อเจ้อ ไม่โลภอยากได้ทรัพย์สิ่งของผู้อื่น
ไม่พยาบาท และเห็นชอบตามทำนองคลองธรรม
หน้า ๑๔๓๙
๕๐๙. กุษาณ
ชนชาติตาดสาขาหนึ่งในสมัยโบราณ มีภูมิลำเนาอยู่ตอนกลางของทวีปเอเซีย ต่อแดนประเทศจีนทางตะวันตก
ชนชาติกษาณถูกชาติตาด สาขาอื่นรุกราน ต้องถอยร่นเป็นลำดับจนเข้ามาเป็นใหญ่ครอบครองดินแดน
ทางตะวันตกเฉียงเหนือของอินเดีย เมื่อประมาณพุทธศตวรรษที่ห้า และตั้งเป็นอาณาจักรกุษาณขึ้น
มีกษัตริย์ปกครองสืบต่อมาหลายองค์ ที่ลือชื่อคือ พระเจ้ากนิษกะ
พวกกุษาณ เคยติดต่อกับอาณาจักรโรมัน และไปมาค้าขายกัน
หน้า ๑๔๔๔
๕๑๐. กุสตาฟ
เป็นพระนามของกษัตริย์กุสตาฟ สวีเดน มีอยู่สองพระองค์ ที่ทรงบำเพ็ญพระกรณียกิจที่เด่นให้แก่
สวีเดนคือ
๑. พระเจ้ากุสตาฟที่หนึ่ง
ทรงกระทำแข็งเมืองต่อประเทศเดนมาร์ก และประกาศอิสระภาพของสวีเดน เมื่อปี พ.ศ.๒๐๖๖
ทรงเป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์วาซา ครองสวีเดน พ.ศ.๒๐๖๖ - ๒๑๐๓
๒. พระเจ้ากุสตาฟอะดอลฟ์
ครองสวีเดน พ.ศ.๒๑๕๔ - ๒๑๗๕ ทรงแสดงบทบาทสำคัญในสงครามสามสิบปี พ.ศ.๒๑๖๑ -
๒๑๙๑ ช่วยเหลือพวกโปรเตสแตนท์รบพวกคาทอลิก ในเยอรมัน
หน้า ๑๔๔๔
๕๑๑. กุสราช
ราชาครองกรุงกุสาวดีแห่งมัลรัฐ ทรงหยั่งรู้ศิลปศาสตร์ ๑๘ ประการ มีเรื่องอยู่ในสัตตินิบาตชาดก
หน้า ๑๔๔๔
๕๑๒. กุสวาดี
ดูกุสินารา
หน้า ๑๔๔๕
๕๑๓. กุสินารา
เป็นเมืองโบราณในอินเดีย ซึ่งพระพุทธเจ้าดับขันธปรินิพพานอยู่ที่ตรงหมู่บ้านกะเซีย
ปัจจุบันอยู่ห่างเมืองโครักปุระ ไปทางตะวันออกประมาณ ๖๐ กม.เมืองนี้ในกุสชาดกเรียกว่ากุสาวดี
ของพวกมัลละ พระเจ้าอโศก ฯทรงสร้างพระสถูปไว้ที่เมืองนี้สามแห่ง
หน้า ๑๔๔๕
๕๑๔. กุหลาบ
พันธุ์ไม้ที่สวยมาก เป็นไม้พุ่ม บางชนิดก็เป็นไม้เลื้อย ลำต้นมีหนาม
กุหลาบที่นิยมปลูกกันในประเทศไทยได้แก่ กุหลาบจีน กุหลาบมอญ กุหลาบจันทน์
และกุหลาบเทียน
หน้า ๑๔๔๖
๕๑๕. กุแหละหรือ กอแหละ - เรือ
เป็นคำภาษามลายูใช้เรียกเรือประมงขนาดเล็ก หรือขนาดกลางทั่วไป
๕๑๖. กูด ๑
เกาะใน ต.เกาะหมาก อ.แหลมงอบ จ.ตราด อยู่ทางฝั่งตะวันออกของอ่าวไทยตอนใต้
อ่าวตราด และเกาะช้าง ห่างจากฝั่งจุดหลักเขตแดนไทย กับกัมพูชาประมาณ ๓๓ กม.
ภูมิประเทศเป็นภูเขาแทบทั้งเกาะ
หน้า ๑๔๕๐
๕๑๗. กูด ๒
เป็นชื่อเรียกรวม ๆ ของพืชชั้นต่ำกลุ่มหนึ่ง เป็นพรรณไม้ไม่มีดอก กูดบางชนิดใช้รับประทานได้
มักเรียกกันว่า ผัก เช่น ผักกูด
หน้า ๑๔๕๑
๕๑๘. กูเตนเบอร์ก โยฮันส์
(พ.ศ.๑๙๔๑ - ๒๐๑๑) เป็นชาวเยอรมัน เมื่อประมาณปี พ.ศ.๑๙๙๓ ได้ประดิษฐ์เครื่องพิมพ์ที่ใช้ตัวพิมพ์เรียงเป็นตัว
ๆ ทำให้พิมพ์หนังสือได้เร็วกว่าแต่ก่อน
หน้า ๑๔๕๓
๕๑๙. กูโนด์ ชาร์ลส์ ฟรังซัวส์
(พ.ศ.๒๓๖๑ - ๒๔๓๖) เป็นชาวฝรั่งเศสเป็นนักแต่งบทละครมหาอุปรากร และบทเพลงโดยเฉพาะบทเพลงทางคริสศาสนา
ประสพความสำเร็จอย่างงดงามในการแต่งบทละครมหาอุปรากร เรื่องฟาสต์ เมื่อปี
พ.ศ.๒๔๐๒ และเรื่องโรมิโอ และจูเลียต
เมื่อปี พ.ศ.๒๔๑๐
หน้า ๑๔๕๓
๕๒๐. กูมาซี
เป็นชื่อเมืองหลวงของแคว้นอะชันตี ในประเทศกานา ทวีปอัฟริกา
หน้า ๑๔๕๔
๕๒๑. กูรมาวตาร
วิษณุนารายณ์อวตารปางที่สอง ในกฤดายุคหรือสัตยยุค เป็นเต่า เพื่อรองรับเขามนธร
ในเกษียรสมุทรไม่ให้ทะลายลงไป ในขณะที่พวกเทวดา และอสูรร่วมกันกวนเกษียรสมุทร
เพื่อให้เกิดน้ำอมฤต
โดยใช้เขามนธรเป็นเครื่องกวน และใช้พระยานาคเป็นสายชัก
หน้า ๑๔๕๕
๕๒๒. กูริล
เป็นชื่อหมู่เกาะในดินแดนของสหภาพโซเวียต ตั้งอยู่ระหว่างมหาสมุทรแปซิฟิคเหนือ
และทะเลโอกอตสก์ และเรียงรายเป็นแนวยาวตั้งแต่ปลายคาบสมุทรกัมจัตกา จนถึงตอนเหนือของเกาะฮอกไกโดของญี่ปุ่น
มีความยาวประมาณ ๑,๐๔๐ กม. มีเกาะอยู่ประมาณ ๕๐ เกาะ ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากภูเขาไฟ
ชาวฮอลันดามาพบหมู่เกาะนี้ ในปี พ..ศ.๒๑๘๖ ต่อมาญี่ปุ่นได้ขยายอิทธิพลเข้าไปทางตอนใต้
ขณะเดียวกับรัสเซียได้ขยายอิทธิพลเข้าไปทางตอนเหนือ ในปี พ.ศ.๒๓๙๗ ได้มีการตกลงทำสัญญาแบ่งเขตอิทธิพล
ระหว่างรัสเซียและญี่ปุ่น โดยกำหนดเอาช่องแคบลฟริชุ เป็นเส้นแบ่ง ต่อมาในปี
พ.ศ.๒๔๑๘ หมู่เกาะนี้ได้มาอยู่ในปกครองของญี่ปุ่น ทั้งเกาะและกลายเป็นส่วนหนึ่งของมณฑลฮอกไกโด
หลังจากญี่ปุ่นแพ้สงครามเอเซียบูรพา ในปี พ.ศ.๒๔๘๘ รุสเซียได้ส่งกองทหารเข้ายึดครองหมู่เกาะนี้
ต่อมาอีกสองปีก็ได้ประกาศรวมหมู่เกาะนี้ เข้าในดินแดนของสหภาพโซเวียต
หน้า ๑๔๕๕
๕๒๓. กูเลต
เป็นชื่อรัฐอาหรับที่ปกครองตนเอง ในอารักขาของอังกฤษ ตั้งอยู่ทางชายฝั่งตะวันออกเฉียงเหนือ
ของคาบสมุทรอาหรับบนอ่าวเปอร์เซีย มีเมืองหลวงชื่อเดียวกัน พรมเแดนทางเหนือ
และตะวันตกจดประเทศอิรัก ทางใต้จดประเทศเซาดี อาเรเบีย และมัเขตซึ่งจัดไว้เป็นกลางระหว่างคูเวต
กับเซาดี อาเรเบียด้วย เศรษฐกิจของประเทศขึ้นอยู่กับการขุดน้ำมัน
หน้า ๑๔๕๖
๕๒๔. เกชา
เป็นคำเรียกผู้หญิงญี่ปุ่นที่มีอาชีพเป็นนางบำเรอ ถือว่าเป็นนางงามประดับนคร
ไม่ถือว่าเป็นเรื่องเสื่อมเสียทางสังคม
หน้า ๑๔๕๗
๕๒๕. เกณฑ์เมืองรั้ง
เป็นตำแหน่งในกระทรวงมหาดไทย กรุงเทพ ฯ เรียกว่า เมืองอุทัยราชธานี คนหนึ่ง
เมืองเทพราชธานี คนหนึ่ง เมืองยโสธร (หรือยศสุนทร) คนหนึ่ง เมืองนนท์ราชธานี
คนหนึ่ง
๕๒๖. เกด ๑
เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ เรือนยอดค่อนข้างทึบ นิยมปลูกในบริเวณพระอุโบสถ
เพราะคติทางพระพุทธศาสนาถือว่า เป็นไม้ที่มีประวัติสัมพันธ์กับพระพุทธประวัติ
หน้า ๑๔๖๑
๕๒๗. เกด ๒ - ปลา
ปลาที่เรียกว่า ปลาเกด มีอยู่สองชนิดด้วยกัน คือ ปลาเกด, แดง, เนื้ออ่อน และปลาเกด,
สายยู
หน้า ๑๔๖๑
๕๒๘. เกดพระเจ้า
เป็นพรรณไม้ลำต้นสั้นๆ เกิดขึ้นตามเง่าที่จมอยู่ในดิน บางทีเรียก ศรนารายณ์
หน้า ๑๔๖๓
๕๒๙. เกตตีสเบอร์ก
เป็นชื่อเมืองในรัฐเพนซิลวาเนียตอนใต้ ประเทศสหรัฐอเมริกา มีสุสานที่ฝังศพทหารซึ่งเสียชีวิตในการรบที่เมืองนี้
คราวสงครามกลางเมือง เมื่อปี พ.ศ.๒๔๐๔ - ๒๔๐๘
หน้า ๑๔๖๓
๕๓๐. เกตุมาลา - พระ
พระมหากษัตริย์โบราณองค์หนึ่งของเขมร ต้นปฐมราชวงศ์ของกษัตริย์เขมร ในพุทธศตวรรษที่เจ็ด
หน้า ๑๔๖๔
๕๓๑. เกนสปะระ ๑, โทมัส
(พ.ศ.๒๒๗๐ - ๒๓๓๑) เป็นจิตรกรชาวอังกฤษที่มีชื่อเสียงมากคนหนึ่ง เขาวาดภาพทิวทรรศน์ตามแบบจิตรกรชาววิลันดา
หน้า ๑๔๖๕
๕๓๒. เกนสบระ ๒
เมืองศูนย์กลางการค้าย่อม ๆ ของมณฑลลิงคอล์นเชอร์ ประเทศอังกฤษ
หน้า ๑๔๖๖
๕๓๓. เกเบรียล
เทพชั้นผู้ใหญ่องค์หนึ่ง ซึ่งมีกล่าวอยู่ในวรรณคดีของลัทธิศาสนายูดาย ของชนชาติยิว
ลัทธิศาสนาคริสต์ และลัทธิศาสนาอิสลาม ในศาสนาอิสลามเรียกว่า ยิบราอิล
เมื่อพระเจ้าสร้างมนุษย์หญิงชายคู่แรกชื่อ อาดัม และเอวา ได้จัดให้อยู่ในสวนสวรรค์อีเดน
เทพองค์นี้มีหน้าที่ดูแลสวนไม่ให้ซาตานเข้าไปล่อลวงคนทั้งสอง เมื่อพระเยซูคริสต์จะมาสมภพในโลก
เพื่อประกาศศาสนา เทพองค์นี้เป็นผู้นำข่าวมาบอกแก่นางมาเรียให้ทราบ และเทพองค์นี้ได้นำวจนะของพระอาหล่า
มาแจ้งแก่พระมะหะหมัด เพื่อจะได้ประกาศศาสนาอิสลาม
หน้า ๑๔๖๖
๕๓๔. เกม
เป็นคำในภาษาอังกฤษ ได้ใช้ในภาษาไทยเกี่ยวกับการเล่น การกีฬาอย่างแพร่หลาย
หน้า ๑๔๖๗
๕๓๕. เกย์ลัสซัก ,โจเซฟ หลุยส์
(พ.ศ.๒๓๒๑ - ๒๓๙๓) เป็นปราชญ์ทั้งทางวิทยาศาสตร์เคมีและฟิสิกส์
หน้า ๑๔๖๘
๕๓๖. เกรกอรี
เป็นพระนามของสันตะปาปา ๑๖ องค์ และนามของบุคคลสำคัญที่ปรากฎชื่อในประวัติศาสตร์
อีกหลายคน ส่วนมากเป็นบาทหลวงในคริสตศาสนา
หน้า ๑๔๗๒
๕๓๗. เกรโก, เอล
(พ.ศ.๒๐๘๕ - ๒๑๕๓) เป็นสมญาของจิตรกรชาวสเปญ
หน้า ๑๔๗๔
๕๓๘. เกรแชม, เซอร์โทมัส
(พ.ศ.๒๐๖๒ - ๒๑๒๒) สัญชาติอังกฤษ เป็นผู้ทรงคุณวุฒิมาก ประกอบด้วย เมตตาจิต
และวัฒนธรรม อุทิศทรัพย์สมบัติของตนให้เป็นสาธารณประโยชน์หลายสถาน
หน้า ๑๔๗๔
๕๓๙. เกรย์
เป็นชื่อชาวอังกฤษที่มีบทบาทสำคัญในประวัติศาสตร์ของประเทศตนสองคนคือ
หน้า ๑๔๗๘
๑. ชาร์ล เกรย์
(พ.ศ.๒๓๐๗ - ๒๓๘๘) เป็นนักการเมืองชั้นหัวหน้าของพรรควิก ซึ่งต่อมาเรียกกันว่า
พรรคลิเบอราล ประฌามการรวมเกาะไอร์แลนด์ เข้ากับประเทศอังกฤษ เป็นสหราชอาณาจักร
๒. เลดี เจน เกรย์
(พ.ศ.๒๐๘๐ - ๒๐๙๙) เป็นธิดาของดยุกแห่งซัฟฟอล์ก และเป็นนัดดาของพระเจ้าเฮนรี่ที่เจ็ด
แห่งราชวงศ์ทิวดอร์ ได้รับการประกาศเป็นพระนางครองประเทศอังกฤษ เมื่อปี พ.ศ.๒๐๙๖
แต่ถูกปราบลงภายในสิบวัน
๕๔๐. เกรย์เฮานด์
เป็นชื่อสุนัขพันธุ์ใหม่พันธุ์หนึ่งที่เก่าแก่ที่สุด มีมาแต่โบราณกาล ได้มีขึ้นในโลกอย่างน้อยก็ประมาณ
๔,๐๐๐ ปี ก่อน ค.ศ. เพราะปรากฎว่าภาพสลักของสุนัขพันธุ์นี้ตามสถานที่ฝังศพของชาวอียิปต์
ตามอนุสาวรีย์หรือโบราณวัตถุของชาวอัสสิเรียน มันมีความฉลาด ปราดเปรียว ในการล่าสัตว์
จับสัตว์บนพื้นดิน มีความซื่อสัตย์ จงรักภักดีต่อเจ้าของหรือผู้เลี้ยง
๕๔๑. เกรินบันไดนาค
เป็นเครื่องเลื่อนของหนักขึ้นบนฐานสูงหรือต่ำลง โดยเฉพาะใช้เลื่อนพระโกศขึ้นบุษบก
หรือลงสู่ยามาศ ประกอบด้วยบันไดนาค เกริน และกว้าน
หน้า ๑๔๘๓
๕๔๒. เกริ่นบุษบก
เกรินชนิดนี้ต่อออกมาสองข้างบุษบก เป็นรูปงอนสำหรับปักฉัตร
หน้า ๑๔๘๖
๕๔๓. เกรินราชรถ
คือ บุษบกของราชรถที่ฐานมีเกรินทั้งหน้าทั้งหลัง
หน้า ๑๔๘๖
๕๔๔. เกล็ดถี่นวลจันทร นางเกล็ด พรม ลิง
อิกันลามอด - ปลา รูปร่างคล้ายปลานวลจันทรน้ำจืด
หน้า ๑๔๘๘
๕๔๕. เกลียว
ไม้หรือโลหะรูปทรงกระบอก มีร่องเวียนไปรอบตัวคล้ายก้นหอย ไม้หรือโลหะทรงกระบอก
ซึ่งมีร่องเช่นนี้เรียกว่า เกลียวนอก
ใช้บรรจุลงในช่องไม้หรือโลหะ ซึ่งมีขนาดเดียวกัน และมีผิวเป็นร่องเวียนโดยรอบเช่นกันเรียกว่า
เกลียวใน
หน้า ๑๔๘๘
๕๔๖. เกลือ
คือ สารประกอบโลหะกับอนุมูลกรด แต่เกลือที่สามัญชนรู้จัก และใช้บริโภคหมายถึงเกลือที่ใช้ในการปรุงอาหาร
ซึ่งเป็นสารประกอบของโซเดียมกับคลอรีน หรืออนุมูลกรดคลอไรด์ สารนี้เมื่อบริสุทธิ์เป็นผงสีขาวละเอียดมีรสเค็ม
เกลือที่ได้จากน้ำทะเลเรียกเกลือสมุทร
ส่วนเกลือที่ได้จากใต้ดินเรียกเกลือสินเธาว์
หน้า ๑๔๘๙
๕๔๗. เกลื้อน
เป็นเชื้อโรคผิวหนังเรื้อรังชนิดหนึ่ง เกิดจากเชื้อราจำพวกหนึ่ง พบแพร่หลายทั่วไป
และพบมากในประเทศร้อน
หน้า ๑๔๙๒
๕๔๘. เกวียน
เป็นยานทางบกชนิดหนึ่งคล้ายรถ ที่มนุษย์ได้ใช้เป็นประโยชน์มากมายก่อนสมัยที่มนุษย์ได้คิดทำรถขึ้นใช้ได้
ในสมัยพุทธกาล จะได้ยินเรื่องพ่อค้านำสินค้าจากเมืองหนึ่งไปเมืองหนึ่งด้วยเกวียน
ในประเทศไทยการลำเลียงสินค้า จากเมืองดอนมายังเมืองท่า หรือจากเมืองท่าไปเมืองดอนก่อนที่จะมีทางรถไฟ
ก็ใช้ลำเลียงกันด้วยเกวียน การขนส่งข้าวเปลือกจากท้องนาไปยังแม่น้ำ ลำคลองเพื่อบรรทุกเรือก็ใช้เกวียน
นอกจากที่กล่าวแล้ว เกวียนยังใช้ในการรับส่งคนโดยสารไปยังที่ต่าง ๆ อีกด้วย
เกวียนในประเทศไทยมีรูปลักษณะหลายอย่างต่าง ๆ กันไปตามวิภัติของช่าง แต่รวมลงเป็นสองชนิดคือ
เกวียนวัว และเกวียนควาย
เกวียนวัวเตี้ย และกว้างกว่าเกวียนควาย ใช้ในที่ดอนมากกว่าที่ลุ่ม
มักเรียกกันว่า ระแทะ หรือล้อ
เกวียนควายสูง และยาวกว่าเกวียนวัว ใช้ในที่ลุ่มมากกว่าที่ดอน
หน้า ๑๔๙๔
๕๔๙. เกษตร - กระทรวง
เดิมเป็นกรมนา
ซึ่งเป็นกรมหนึ่งในสี่กรมที่เรียกว่า จตุสดมภ์
คือ
กรมเมือง กรมวัง กรมคลัง และกรมนาเป็นกรมใหญ่ ผู้บังคับบัญชาเป็นตำแหน่งเสนาบดี
ได้มีมาแต่แรกตั้งกรุงศรีอยุธยา (พ.ศ.๑๘๙๓) หรือก่อนนั้นขึ้นไป ต่อมาในรัชสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
(พ.ศ.๑๙๗๑ - ๒๐๓๑) จึงได้ทรงแต่งตั้งเสนาบดีเพิ่มอีกสองตำแหน่งคือเสนาบดีกรมมหาดไทย
ที่สมุหนายก และเสนาบดีกรมพระกลาโหม ที่สมุหกลาโหม ทั้งสองตำแหน่งนี้ มียศเป็นอัครมหาเสนาบดี
เป็นอยู่เช่นนี้จนถึงตอนต้นรัชกาลที่ห้า แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
กรมนานั้น บางแห่งเรียกกรมเกษตราธิการ
บางแห่งเรียกกระทรวงเกษตราธิการ ส่วนตำแหน่งเสนาบดีกรมนานั้น
ในแผ่นดินสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ (อู่ทอง) เรียกขุนเกษตราธิบดี ในแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถเรียกว่า
พระเกษตราธิบดี ในแผ่นดินพระเจ้าปราสาททองเรียกว่าเจ้าพระยาพลเทพ ฯ มีตราตำแหน่ง
๙ ดวง สำหรับใช้ในหน้าที่ต่าง ๆ
ในรัชกาลที่ห้าแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ กรมนาได้รับการปรับปรุงขึ้นเป็นกระทรวงเกษตรพนิชการ
ต่อมาได้ยุบลงเป็นกรมเกษตรากร ขึ้นกับกระทรวงการคลัง เมื่อปี พ.ศ.๒๔๓๙ และเปลี่ยนเป็นกระทรวงเกษตราธิการ
เมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๒
เมื่อเปลี่แปลงการปกครองในปี พ.ศ.๒๔๗๕ ให้รวมกระทรวงเกษตราธิการกับงกระทรวงพาณิชย์
และคมนาคม เป็นกระทรวงเกษตรพาณิชยการ ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนเป็นกระทรวงเศรษฐการ
แล้วแยกออกเป็นสองกระทรวงคือ ทบวงเกษตราธิการ และกระทรวงพาณิชย์และคมนาคม
จนถึงปี พ.ศ.๒๔๗๘ จึงให้ยกฐานะขึ้นเป็นกระทรวงเกษตราธิการตามเดิม และได้เปลี่ยนเป็นกระทรวงเกษตร
เมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๕
หน้า ๑๕๐๔
๕๕๐. เกษตรตกร
คือ ผู้ที่ประกอบอาชีพ หรือผุ้ได้รับการฝึกฝนในทางเกษตรกรรม
หน้า ๑๕๐๗
๕๕๑. เกษตรกรรม
หมายถึง การทำไร่นาหรือเลี้ยงสัตว์ก็ได้
หน้า ๑๕๐๗
๕๕๒. เกษตรวิสัย
อำเภอขึ้น จ.ร้อยเอ็ด เดิมเป็นเมืองสุวรรณภูมิ
ต่อมาถึงปี
พ.ศ.๒๔๕๑ ได้ยุบลงเป็นอำเภอ ในปี พ.ศ.๒๔๖๐ เปลี่ยนเป็นชื่อ อ.หนองแวง ปี พ.ศ.๑๔๘๑
เปลี่ยนกลับมาเป็นชื่อเดิม
หน้า ๑๕๐๘
๕๕๓. เกษตรศาสตร์
หมายถึง ศิลปและวิทยาแห่งการเพราะปลูก หรือเลี้ยงสัตว์ในไร่นา ปัจจุบันเป็นชื่อของมหาวิทยาลัย
และกรมคือ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และกรมมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
หน้า ๑๕๑๐
๕๕๔. เกษตรสมบูรณ์ อำเภอ
ขึ้น จ.ชัยภูมิ แต่เดิมเรียกว่าเมืองเกษตรสมบูรณ์ ต่อมายุบเป็นอำเภอ ขึ้น
อ.ชัยภูมิ ต่อมาลดลงเป็นกิ่งอำเภอขึ้น อ.ภูเขียว แล้วเปลี่ยนเป็นกิ่งอ.บ้านยาง
เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๐ จากนั้นได้ยกขึ้นอำเภอแล้วเปลี่ยนเป็นชื่อเดิม
หน้า ๑๕๑๑
๕๕๕. เกษรา - นาง
ชื่อหญิงในวรรณคดี มีอยู่สองเรื่องคือ
ก. ในคำกลอนเรื่องพระอภัยมณีของสุนทรภู่ นางเกษราเป็นราชธิดาของท้าวทศวงศ์
ผู้ครองเมืองรมจักร ได้อภิเษกสมรสเป็นมเหสีของศรีสุวรรณ มีธิดาชื่ออรุณรัศมี
ข. ในเรื่องราชาธิราช นางเกษรา เป็นธิดาผู้มีตระกูลแห่งเมืองตีกกล้า และเป็นภริยาสมิงนครอินท์
หน้า ๑๕๑๓
๕๕๖. เกษสุริยง
ชื่อนางเอกในเรื่องสุวรรณหงส์ เป็นราชธิดาบุญธรรมของท้าวสุวรรณวิก พญายักษ์ผู้ครองเมืองมัตตัง
พระสุวรรณหงส์ได้พบ และสมสู่กับนาง
หน้า ๑๕๑๔
๕๕๗. เกษียรสมุทร
ทะเลน้ำนมอยู่ทางทิศตะวันออกของเขาพระสุเมร ไตรภูมิเรียกขีรสาครคู่กับนิลสาคร
หรือโลณสาคร อยู่ทางทิศใต้
เกษียรสมุทร เป็นทะเลที่ประทับของพระวิษณุนารายณ์เหนือหลังพระยาเศษนาค
ทะเลนี้เทวดาและอสูรเคยร่วมกันกวน เพื่อให้เกิดน้ำอมฤต เรียกกันว่า กวนเกษียรสมุทร
หน้า ๑๕๑๕
๕๕๘. เกสร - นาง
เป็นชื่อนางเอกในนิทานคำกลอนเรื่องลักษณวงศ์ของสุนทรภู่ เรียกเต็มว่า นางทิพเกสร
นางเกิดในดอกสัตตบงกช มีเนื้อหอม พระฤษีมหาเมฆเก็บมาเลี้ยงไว้ ต่อมานางได้เป็นชายาของพระลักษณวงศ์
ที่ได้มาเรียนวิชากับพระฤาษี
หน้า ๑๕๑๕
๕๕๙. เกสรสุมณฑา - นาง
เป็นพระธิดาท้าวธรรมจักร และนางลักขยะสุวรรณ แห่งเมืองปัญจาล ในเรื่องสังข์ศิลปชัย
หน้า๑๕๑๗
๕๖๐. เกอเต, โยฮาน โวลฟ์กาง ฟอน
(พ.ศ.๒๒๙๒ - ๒๓๗๕) จินตกวีเอกของเยอรมัน เขาเป็นผู้ที่มีความรู้กว้างขวาง
สนใจในการศึกษาหาความรู้ทุกอย่าง ในวรรณคดีได้จัดให้เกอเต อยู่ในระดับชั้นเดียวกันกับเชกส์เปียร์ของอังกฤษ
ดันเตของอิตาลี และโฮเมอร์ของกรีก คืออยู่ในงานชั้นหนึ่งของโลก
หน้า ๑๕๑๗
๕๖๑. เกอเบลส์ โยเซฟ
(พ.ศ.๒๔๔๐ - ๒๔๘๘) เป็นักการเมืองและบุคคลสำคัญชั้นแนวหน้า ของพรรคนาซีเยอรมัน
ในสมัยก่อนสงคราม และระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง ร่วมกับเกอริงและฮิตเลอร์
เป็นผู้สร้างวิธีการโฆษณของเยอรมัน ที่เรียกว่า สงครามประสาท
หน้า ๑๕๒๑
๕๖๒. เกอร์กิซสถาน
เป็นสาธารณรัฐอยู่ในสหภาพโซเวียตรุสเซีย อยู่ตอนกลางของทวีปเอเชีย ทางเหนือจดสาธารณรัฐกาซากสถาน
ทางตะวันตกจดสาธารณรัฐอุซเบกิสถาน ทางตะวันตกเฉียงใต้จดสาธารณรัฐทาคซิสถาน
และทางตะวันออกเฉียงใต้ จดแคว้นซิ่นเกียงของจีน เมืองชื่อ ฟรุนเซ ภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นภูเขา
ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาเทียนชาน พลเมืองส่วนใหญ่เป็นชาวเกอร์กิซ ซึ่งมีเชื้อสายมาจากเตอร์กและมองโกล
หน้า ๑๕๒๒
๕๖๓. เกอริง,แฮร์มาน วิลเฮ็ลม์
(พ.ศ.๒๔๓๖ - ๒๔๘๙) เป็นนักการเมือง และบุคคลสำคัญชั้นแนวหน้า
ในพรรคนาซีของเยอรมัน ในสมัยก่อน และระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง ได้ดำรงตำแหน่งสำคัญทั้งในทางการเมือง
และการทหารหลายตำแหน่ง เป็นตัวรองของฮิตเลอร์ ผู้นำประเทศเยอรมันพรรคนาซี
หน้า ๑๕๒๓
๕๖๔.เกาถาน - อาณาจักร
เป็นภาคหนึ่งของอาณาจักรจัมปา ซึ่งแบ่งออกเป็นปานราน เกาถาน และวิชัย ตั้งอยู่ในเขตเวียดนามตอนใต้
ตอนฝั่งทะเลตะวันออกแถวเมืองบินห์ดินท์ เป็นเมืองท่าชายทะเล ชาวเมืองเดิมนับถือพระอิศวร
ต่อมานับถือพระพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน
หน้า ๑๕๒๕
๕๖๕. เการพ
ดู โกรพ
หน้า ๑๕๒๖
๕๖๖. เกาลัด
เป็นชื่อเรียกพรรณไม้ต่างประเทศสองชนิดด้วยกัน คือ มีถิ่นกำเนิดในประเทศจีน
หน้า ๑๕๒๖
๕๖๗. เกาลูน
เป็นดินแดนส่วนหนึ่งของเกาะฮ่องกง เดิมเป็นอาณานิคมของอังกฤษ ตั้งอยู่บนแหลมเกาลูน
ในภาคตะวันตกเฉียงใต้ ของผืนแผ่นดินใหญ่จีน ตรงข้ามเกาะฮ่องกง ห่างกัน ๑.๖
กม. เป็นย่านการค้าแห่งหนึ่งของฮ่องกง อังกฤษได้ดินแดนส่วนนี้มารวมกับฮ่องกง
โดยอาศัยสนธิสัญญาซึ่งอังกฤษลงนามกับจีน เมื่อปี พ.ศ.๒๔๐๓ ต่อมาโดยอาศัยอนุสัญญาที่ได้ลงนามกับจีน
เมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๑ อังกฤษก็ได้เช่าดินแดนรอบเกาลูน เป็นเวลา ๙๙ ปี ซึ่งเรียกว่า
ดินแดนใหม่
หน้า ๑๕๒๘
๕๖๘. |