ยุคประวัติศาสตร์ตอนต้น  เชื่อกันว่าบรรพบุรุษของชาวญี่ปุ่นได้แก่ กลุ่มเผ่าพันธ์หนึ่งที่เรียกว่า เชื้อชาติยามาโต ซึ่งเป็นใหญ่เหนือเผ่าพันธุ์นักรบ และตระกูลอื่น ๆ ในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๘ หรือ ๙ และเป็นที่ยอมรับว่าบรรดาผู้นำของเผ่ายาโมโตคือบรรพบุรุษของพระราชวงศ์ญี่ปุ่น
            ในต้นพุทธศตวรรษที่ ๑๐ ญี่ปุ่นได้รับการพัฒนาด้านฝีมือช่าง ศิลปะและการเรียนรู้จากประเทศจีน และเกาหลี ตลอดจนหลักวิชาการแพทย์ ดาราศาสตร์ และพระพุทธศาสนา
            ในปี พ.ศ.๑๖๒๔ ญี่ปุ่นได้แบบแผนระบบการปกครองจากจีน เมืองนาราเป็นเมืองหลวงแรกสุดของญี่ปุ่น สร้างขึ้นเมื่อกลางพุทธศตวรรษที่ ๑๒ และได้ย้ายไปมาภายในบริเวณเมืองปัจจุบันคือ นารา เกียวโต และโอซากา
            ในปี พ.ศ.๑๘๘๐ ได้สร้างเมืองหลวงใหม่ที่เกียวโต ได้เป็นที่ประทับของจักรพรรดิ์มาเป็นเวลาหลายร้อยปี
            ในปี พ.ศ.๒๒๗๑ เป็นปีเริ่มต้นของการปกครองแบบฟิวตัล (ศักดินา) จึงเป็นการบดบังอำนาจของจักรพรรดิ์กล่าวคือ องค์จักรพรรดิ์ เป็นประมุขเพียงในนามอำนาจการปกครอง เป็นของพวกโชกุน ซึ่งได้ปกครองญี่ปุ่นเป็นระยะเวลาติดต่อกันมาหลายศตวรรษ โดยมีนโยบายไม่ต้องการติดต่อกับโลกภายนอก
            ยุคต่อมาถึงยุคปัจจุบัน  ในกลางพุทธศตววรรษที่ ๒๔ และต้นพุทธศตวรรษที่ ๒๕ ญี่ปุ่นตกอยู่ภายใต้แรงกดดันให้เปิดประเทศ ออกรับโลกภายนอกมากขึ้น
            ในปี พ.ศ.๒๓๙๖ สหรัฐอเมริกาประสบความสำเร็จในการโน้มน้าวฝ่ายญี่ปุ่น ทำให้ทำสัญญามิตรภาพด้วย และต่อมาก็ได้มีการทำสนธิสัญญาทำนองเดียวกันกับรัสเซีย อังกฤษ และเนเธอร์แลนด์ ในปีเดียวกัน จึงนับได้ว่าญี่ปุ่นได้เปิดประเทศติดต่อกับโลกภายนอกอีกครั้งหนึ่ง ผลกระทบของเหตุการณ์ดังกล่าวทำให้เป็นแรงกดดัน ของกระแสสังคมและการเมืองภายในประเทศ และในที่สุดระบบฟิวดัลแห่งรัฐาลโชกุน ก็สิ้นสุดลงในปี พ.ศ.๑๔๑๐ อำนาจอธิปไตยที่สมบูรณ์ ก็กลับคืนมาสู่องค์จักรพรรดิ์อีกครั้ง ในการขึ้นครองอำนาจของจักรพรรดิ์เมจิ ในปี พ.ศ.๒๔๑๑
                สมัยเมจิ (พ.ศ.๒๔๑๑ - ๒๔๕๕)  เป็นระยะที่น่าสนใจระยะหนึ่งของประวัติศาสตร์โลก ญี่ปุ่นได้เริ่มต้นการปรับปรุงประเทศ และสัมฤทธิ์ผลในสิ่งที่ชาวตะวันตก ต้องใช้เวลาเป็นศตวรรษเพื่อพัฒนาภายในเวลา ๑ - ๓ ทศวรรษเท่านั้น นั่นคือการสร้างชาติแบบใหม่ กอร์ปด้วยอุตสาหกรรมสมัยใหม่ สถาบันการเมืองสมัยใหม่ และแบบแผนทางสังคมสมัยใหม่ ก่อนกลางพุทธศตวรรษที่ ๒๕ ญี่ปุ่นได้เข้าเกี่ยวข้องกับสงครามกับจีน ในปี พ.ศ.๒๔๓๗ - ๒๔๓๘ และอีก ๑๐ ปีต่อมาได้ทำสงครามกับรัสเซีย ในปี พ.ศ.๒๔๔๗ - ๒๔๔๘  ซึ่งญี่ปุ่นเป็นฝ่ายชนะทั้งสองครั้ง ในสมัยนี้ได้ย้ายเมืองหลวงจากเกียวโต ไปเมืองเอโด และให้ชื่อใหม่ว่า โตเกียว
                ในปี พ.ศ.๒๔๖๙  จักรพรรดิ์ฮิโรฮิโต ขึ้นครองราชย์ และได้นำญี่ปุ่นสู่ยุคสงครามมหาเอเซียบูรพา ในปี พ.ศ.๒๔๘๔ ต่อมาได้ยอมแพ้ต่อฝ่ายสัมพันธมิตร ในปี พ.ศ.๒๔๘๘  และถูกฝ่ายสัมพันธมิตรยึดครอง
                ในปี พ.ศ.๒๔๙๔  ญี่ปุ่นได้ลงนามในสนธิสัญญาสันติภาพกับ ๔๘ ประเทศ และได้เอกราชกลับคืนมาในปี พ.ศ.๒๔๙๕
                ปัจจุบันญี่ปุ่นปรับปรุงประเทศเป็นแบบสมัยใหม่ ทั้งด้านโครงสร้างการเมือง อุดมการณ์ตะวันตกต่าง ๆ ผสมกับลักษณะเฉพาะของสังคมญี่ปุ่น กลายเป็นลักษณะการเมืองและสังคมแบบใหม่
            โครงสร้างของรัฐบาล  เมื่อปี พ.ศ.๒๔๓๓ ญี่ปุ่นได้มีการสถาปนาสภาไดเอ็ดอิมพีเรียลขึ้น นับว่าญี่ปุ่นเป็นประเทศแรกที่นำเอาการเมืองระบบรัฐสภามาไว้ในเอเซีย แต่สภาไดเอ็ดอิมพีเรียลก็ยังเป็นสภาที่จัดตั้งขึ้นด้วย ผู้แทนราษฎรของชนชั้นที่มีสิทธิพิเศษ เช่น พวกขุนนาง และเนื้อหาการปกครองก็ยังคงเป็นแบบสมบูรณาญาสิทธิราช เพราะว่าอำนาจการปกครองอยู่ในมือของจักรพรรดิ์ ประชาชนไม่มีสิทธิ์เสียงทางการเมือง ไม่สามารถเลือกยึดถือลัทธิการเมือง ที่ตนศรัทธาได้
            ต่อมาเมื่อญี่ปุ่นแพ้สงครามโลกครั้งที่สอง ได้มีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันขึ้นในปี พ.ศ.๒๔๘๙ เป็นการนำระบบการปกครองแบบประชาธิปไตยมาใช้ โดยมีสภาไดเอ็ด เป็นสถาบันสูงสุดของการปกครอง มีองค์จักรพรรดิ์เป็นสัญญลักษณ์ของประเทศ อำนาจอธิปไตยอยู่กับประชาชน
            ญี่ปุ่นแบ่งอำนาจการปกครองออกเป็นสามฝ่ายคือ ฝ่ายบริหาร ฝ่ายนิติบัญญัติ และฝ่ายตุลาการ เช่นเดียวกับประเดียวกับประเทศที่ปกครองในระบบรัฐสภาทั่ว ๆ ไป สภาผู้แทนราษฎรสามารถลงมติไม่ไว้วางใจคณะรัฐมนตรีได้ ขณะเดียวกันนายกรัฐมนตรีก็สามารถยุบสภาไดเอ็ดได้
                อำนาจบริหาร  เป็นอำนาจของคณะรัฐมนตรี ประกอบด้วยนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีไม่เกิน ๒๐ คน นายกรัฐมนตรีได้รับการกำหนดตัวโดยรัฐสภา และต้องเป็นสมาชิกรัฐสภา มีอำนาจถอดถอนรัฐมนตรี คณะรัฐมนตรีอย่างน้อยครึ่งหนึ่ง ต้องแต่งตั้งมาจากสมาชิกรัฐสภา และรัฐมนตรีทุกคนต้องเป็นพลเรือน
                อำนาจนิติบัญญัติ  สภาไดเอ็ด เป็นสภานิติบัญญัติแห่งชาติ และเป็นสถาบันแห่งอำนาจสูงสุดของประเทศด้วย สภาไดเอ็ดมีอำนาจหน้าที่ เช่น แก้ไขรัฐธรรมนูญ พิจารณางบประมาณ ให้ความเห็นชอบในเรื่องการทำสนธิสัญญา และแต่งตั้งนายกรัฐมนตรี อภิปรายไม่ไว้วางใจรัฐบาล
                สภาไดเอ็ด ประกอบด้วย สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจำนวน ๕๑๑ คน และสภาที่ปรึกษา (วุฒิสภา) ๒๕๒ คน
                สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร มีวาระในตำแหน่ง ๔ ปี เขตเลือกตั้งมี ๑๓๐ เขต แต่ละเขตมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ๓ - ๕ คน ตามจำนวนประชากรในเขต
                สมาชิกสภาที่ปรึกษามาจากการเลือกตั้งเช่นกัน มีวาระดำรงตำแหน่ง ๖ ปี ทุก ๓ ปี จะมีการเลือกตั้งสมาชิกจำนวนครึ่งหนึ่ง สมาชิก ๑๐๐ คน ได้รับเลือกตั้งจากเขตเลือกตั้งต่าง ๆ สมาชิกอีก ๑๕๒ คน ได้รับเลือกจากเขตจังหวัด ๔๗ แห่ง สภาที่ปรึกษามีอำนาจรองจากสภาผู้แทนราษฎร โดยสภาผู้แทนราษฎรใช้เสียงข้างมาก ๒ ใน ๓ ผ่านพระราชบัญญัติที่สำคัญได้ แม้ว่าจะถูกสภาที่ปรึกษาคัดค้านก็ตาม
                อำนาจตุลาการ  ฝ่ายตุลาการ มีอิสระเต็มที่แยกจากฝ่ายบริหารและนิติบัญญัติ โดยมีศาล ๕ ชนิด คือ ศาลฎีกา ศาลอุทธรณ์ ศาลจังหวัด ศาลครอบครัว และศาลแขวง
                ศาลฎีกา  ประกอบด้วย ประธานศาลฎีกา ๑ คน และผู้พิพากษาศาลฎีกาอีก ๑๔ คน ประธานศาลฎีกาได้รับการแต่งตั้งจากองค์จักรพรรดิ์ ตามคำแนะนำของคณะรัฐมนตรี ส่วนผู้พิพากษาอีก ๑๔ คน ได้รับแต่งตั้งโดยคณะรัฐมนตรี ผู้พิพากษาศาลในระดับอื่น ๆ ได้รับการแต่งตั้งโดยคณะรัฐมนตรี ตามที่ศาลฎีกาเสนอ
            แหล่งกำเนิดของอำนาจที่แท้จริง  รัฐบาลญี่ปุ่นส่วนใหญ่มาจากสมาชิกพรรคการเมือง ที่มีเสียงข้างมากในสภาผู้แทนราษฎร ดังนั้น การเลือกตั้งของญี่ปุ่น จึงมีความหมายมาก รัฐบาลจะบริหารประเทศ ตามนโยบายของพรรคการเมืองที่ชนะการเลือกตั้ง
                พรรคเสรีประชาธิปไตย  เป็นพรรคการเมืองที่ใหญ่ที่สุดในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง มีนโยบายอนุรักษ์นิยมและได้รับชัยชนะในการเลือกตั้งตลอดมา จึงสามารถครองอำนาจเป็นรัฐบาล ติดต่อกันมานานที่สุดในโลกพรรคหนึ่ง ดังนั้นวิถีทางการเมืองและนโยบายที่สำคัญของญี่ปุ่น จะเป็นอย่างไร จึงขึ้นอยู่กับพรรคเสรีประชาธิปไตย
                พรรคการเมืองของญี่ปุ่น ประกอบด้วยกลุ่มผลประโยชน์หลายกลุ่ม แต่ละกลุ่มจะมีกองทุนเป็นอิสระ มีนายทุน เช่น บริษัทกลุ่มธุรกิจอุตสาหกรรมใหญ่ ๆ หนุนหลัง แต่ละกลุ่มก็พยายามช่วงชิงความเป็นใหญ่อิทธิพล และการนำภายในพรรคระหว่างกันอยู่ตลอดเวลา
                อนาคตของพรรคการเมืองในญี่ปุ่น  เนื่องจากพรรคการเมืองอื่น ๆ ไม่เคยมีโอกาสเข้าบริหารงานรัฐบาล ประชาชนจึงขาดความเชื่อมั่นที่จะมอบความไว้วางใจ ประกอบกับพรรคเสรีประชาธิปไตยมีผลงานชัดแจ้ง ในการนำญี่ปุ่นสู่ความเจริญก้าวหน้าโดยสำคัญตลอดมา
            นโยบายในประเทศและต่างประเทศ
                การเมืองในประเทศ  เมื่อญี่ปุ่นแพ้สงครามในสงครามโลกครั้งที่สอง ชนชั้นปกครองเดิมคือ ทหารและกลุ่มธุรกิจได้ถูกโค่นล้มไป เปิดโอกาสให้นักการเมืองรุ่นใหม่ขึ้นมาเป็นผู้นำ โดยขบวนการประชาธิปไตยยุคใหม่
                รัฐธรรมนูญใหม่ที่สหรัฐอเมริกาช่วยร่างให้ ได้ระบุสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชนไว้อย่างกว้างขวางและชัดแจ้ง ไม่มีการจำกัดสิทธิความเชื่อถือในลัทธิการเมือง แม้กระทั่งลัทธิคอมมิวนิสต์ และพรรคคอมมิวนิสต์ก็สามารถดำเนินการได้ตามกฎหมาย ความเสมอภาคในทางกฎหมาย เป็นหลักการสำคัญในสังคมญี่ปุ่นสมัยปัจจุบัน
                การปกครองของญี่ปุ่นใช้รูปแบบของการแบ่งแยกอำนาจเหมือนกับประเทศต่าง ๆ คือมีสถาบันทางการเมืองสามฝ่ายคือ ฝ่ายบริหาร ฝ่ายนิติบัญญัติ และฝ่ายตุลาการแยกจากกัน การเลือกตั้งเป็นวิธีการสำคัญที่สุดในการเข้าสู่อำนาจบริหาร รัฐบาลต้องมาจากการเลือกตั้ง นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีต้องเป็นสมาชิกรัฐสภา รัฐบาลจะดำเนินการบริหารประเทศตามนโยบายของพรรคการเมือง ที่ชนะการเลือกตั้ง อย่างจริงจัง
                รัฐสภาของญี่ปุ่นมีสองสภาคือ สภาผู้แทนราษฎร (สภาล่าง) และวุฒิสภา (สภาสูง)  สมาชิกของทั้งสองสภามาจากการเลือกตั้งทั้งคู่
                พรรคการเมืองของญี่ปุ่น เพิ่งมีการจัดตั้งกันอย่างแท้จริงภายหลังสงครามโลกครั้งที่สอง เริ่มแรกมีพรรคการเมืองจำนวนมาก ต่อมา พรรคต่าง ๆ ได้รวมตัวกันเข้าจนเหลือพรรคใหญ่หลัก ๆ เพียง ๓ - ๔ พรรค พรรคที่ครองอำนาจติดต่อกันยาวนานที่สุด จนถึงปัจจุบันคือ พรรคเสรีประชาธิปไตย
                ในปี พ.ศ.๒๕๐๑ ได้เริ่มมีการเคลื่อนไหวต่อต้านการต่อสัญญา "อำโป" กับสหรัฐอเมริกา ไม่ให้รัฐบาลต่อสัญญาการป้องกันประเทศร่วมกับสหรัฐอเมริกา หลังจากนั้นก็ได้มีการนำญี่ปุ่นเข้าสู่ยุคใหม่โดยการประกาศนโยบายเศรษฐกิจ "แผนการเพิ่มรายได้เป็นสองเท่า" ทำให้ญี่ปุ่นก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว
                นโยบายต่างประเทศ  การตกอยู่ในความยึดครองของสหรัฐอเมริกาทำให้ญี่ปุ่นรับอิทธิพลทั้งในด้านเศรษฐกิจ การปกครอง และวัฒนธรรมจากสหรัฐอเมริกา และประเทศตะวันตกอย่างมาก เป็นเหตุให้ชาวญี่ปุ่นส่วนมาก คิดว่าตนเองเป็นชาวตะวันตกมากกว่าชาวเอเชีย อันเป็นปัจจัยสำคัญอย่างหนึ่ง ในการดำเนินนโยบายต่างประเทศของญี่ปุ่น ที่จะมุ่งสนใจผลประโยชน์ และความร่วมมือไปยังประเทศตะวันตกมากกว่าประเทศเอเชียด้วยกัน
                สหรัฐอเมริกาเป็นประเทศค่ายทุนนิยมที่มีอิทธิพลต่อญี่ปุ่นมากที่สุด และกลายเป็นประเทศคู่ค้าที่สำคัญที่สุดของญี่ปุ่น
                    ความร่วมมือทางด้านการทหารกับสหรัฐอเมริกา  สัญญาอัมโประหว่างญี่ปุ่นกับสหรัฐอเมริกา ทำให้สหรัฐอเมริกา สามารถรักษากองทัพของตนไว้ในญี่ปุ่นได้ต่อไป จึงเป็นการคุมญี่ปุ่นมากกว่าการร่วมมือป้องกันญี่ปุ่น  อาจกล่าวได้ว่าสัญญาอำโป
มีส่วนก่อความเจริญให้แก่ญี่ปุ่นอีกทางหนึ่ง เนื่องจากประเทศญี่ปุ่นไม่ต้องจ่ายเงินงบประมาณไปในด้านการป้องกันประเทศ
                    ท่าทีของญี่ปุ่นต่อประเทศยุโรป  ชาวญี่ปุ่นมีทัศนคติที่ดีต่อประเทศในทวีปยุโรป โดยเฉพาะเยอรมัน อังกฤษ ฝรั่งเศส อิตาลี สวิตเซอร์แลนด์ และกรีก โดยมีความสนใจ และยอมรับความเจริญทางด้านการปกครอง วัฒนธรรม วิทยาศาสตร์ และความสวยงามของธรรมชาติ ส่วนสหภาพโซเวียตนั้น คนญี่ปุ่นมีทัศนคติในทางปฏิปักษ์ เนื่องจากผลประโยชน์ของประเทศขัดแย้งกันในด้านการเมือง และกรรมสิทธิ์เหนือหมู่เกาะทางตอนเหนือของเกาะฮอกไกโด ซึ่งสหภาพโซเวียตยึดครองอยู่
                   ท่าทีของญี่ปุ่นต่อประเทศจีน  ญี่ปุ่นพยายามดำเนินนโยบายต่างประเทศ ที่ประนีประนอมกับจีนอย่างมาก โดยเล็งเห็นผลประโยชน์ทางด้านการค้า การตลาดและการลงทุนในจีน เป็นอันดับสองรองลงมาจากสหรัฐอเมริกา
                   ท่าที่ของญี่ปุ่นต่ออาเซียน  เมื่อมีการตั้งองค์การ "อาเซียน" ในปี พ.ศ.๒๕๑๐ ญี่ปุ่นได้ให้การสนับสนุนอาเซียนอย่างจริงจังในเกือบทุกเรื่อง เรียกได้ว่ากลุ่มอาเซียนเป็นมิตรที่ใกล้ชิดที่สุดในเอเชีย
                    ญี่ปุ่นเสียเปรียบดุลการค้าแก่อินโดนีเซีย และมาเลเซีย โดยการซื้อน้ำมันและแก๊ส แต่ได้เปรียบดุลการค้ากับไทยฟิลิปปินส์ และสิงคโปร์อย่างมาก
                แนวนโยบายเกี่ยวกับประเทศไทย  การลงทุนในประเทศไทยของญี่ปุ่นมีแนวโน้มที่จะมากเป็นอันดับหนึ่งของอาเซียน เนื่องจากเห็นว่าไทยเป็นศูนย์กลางของภูมิภาคเอเชียอาคเนย์ มีทรัพยากรธรรมชาติและแรงงานที่มีคุณภาพเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศอาเซียนอื่น ๆ  นอกจากนั้นยังมีปัจจัยพื้นฐานอย่างเพียงพอ
การคมนาคมขนส่ง