ลักษณะภูมิอากาศ
โดยทั่วไปภาคใต้มีเพียงฤดูฝนและฤดูร้อน อากาศในเขตอุทยานแห่งชาติจึงค่อนข้างเย็น เนื่องจากปกคลุมด้วยป่าดงดิบชื้น ฤดูฝนอยู่ระหว่างเดือนพฤษภาคมถึงเดือนธันวาคม ฝนตกชุกมากในช่วงเดือนตุลาคมถึงเดือนพฤศจิกายน ปริมาณน้ำฝนอยู่ระหว่าง 2,000-2,500 มิลลิเมตร/ปี อุณหภูมิระหว่าง 20-35 องศาเซลเซียส อุณหภูมิเฉลี่ยประมาณ 27 องศาเซลเซียส ระหว่างเดือนมิถุนายนถึงเดือนสิงหาคม เหมาะสำหรับการท่องเที่ยวเพราะเป็นฤดูผลไม้ เช่น มังคุด ลางสาด เงาะ ทุเรียน และสะตอ เป็นต้น

พืชพรรณและสัตว์ป่า
สภาพสังคมพืชในอุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า ส่วนใหญ่มีสภาพเป็นสังคมพืชป่าดิบชื้น พันธุ์ไม้ที่พบ ได้แก่ ตะเคียนทอง หลุมพอ ยาง กระบาก จำปาป่า พิกุล ไข่เขียว นาคบุตร พญาไม้ หลาวชะโอน หมากพน ฉก ฯลฯ พืชพื้นล่างได้แก่ ช้างร้องไห้ หวาย กล้วยไม้ป่า สมุนไพร และว่านชนิดต่างๆ

เนื่องจากอุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า มีอาณาเขตติดต่อกับเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเทือกเขาบรรทัด จึงมีสัตว์ป่าอพยพไปมาอยู่เสมอ จากการสำรวจชนิดของสัตว์ป่าในเขตอุทยานแห่งชาติ พบสัตว์ประเภทต่างๆ ประกอบด้วย

สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ประมาณ 60 ชนิด เช่น เลียงผา สมเสร็จ หมีคน เสือปลา เก้ง กระจงควาย ค่างแว่นถิ่นใต้ ชะมดแปลงลายแถบ หมาไม้ หนูผีจิ๋ว อีเห็นลายพาด พญากระรอกเหลือง พญากระรอกดำ ค้างคาวแม่ไก่ป่าฝน ค้างคาวปีกถุงเคราดำ ฯลฯ นก พบประมาณ 286 ชนิด อาทิเช่น นกยางไฟหัวสีเทา นกคัดคูสีทองแดง นกบั้งรอกปากแดง นกกะเต็นแดง นกเงือกหัวหงอน นกจอกป่าหัวโต นกพญาปากกว้างเล็กนกขมิ้นน้อยสีเขียว นกจาบดินหัวดำ นกกระจิบกระหม่อมแดง นกจับแมลงสีส้ม นกกินปลีกล้วยปากยาว นกกาฝากสีเลือดหมู ฯลฯ

สัตว์เลื้อยคลาน พบประมาณ 67 ชนิด เช่น เต่าจักร ตะพาบน้ำ เห่าช้าง ตุ๊ดตู่ ตะกวด เหี้ย จิ้งเหลนน้อยหางยาว กิ้งก่าบินหัวสีฟ้า ตุ๊กแกป่าใต้ งูดินมลายู งูเห่าทองพ่นพิษ งูคงคาทอง งูใบ้ ฯลฯ

สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก สำรวจพบ กบหงอนมลายู กบชะง่อนหินเมืองใต้ กบเขาหลังตอง กบตะนาวศรี กบว้าก อึ่งกรายลายจุด อึ่งกรายหัวแหลม อึ่งกรายมลายู คางคกแคระ กบหนอง เขียด บัว เป็นต้น

ปลา ในบริเวณแหล่งน้ำพบ ประมาณ 15 ชนิด ได้แก่ ปลาตูหนา ปลามัด ปลาหวด ปลาหลด ปลาซิวควาย ปลาซิวใบไผ่ ปลาอีกอง และปลาชะโอนถ้ำ เป็นต้น

แมลง ประมาณ 70 ชนิด อาทิเช่น ผึ้งหลวง ด้วงดีดหนวดไผ่ ด้วงกว่างห้าเขา จักจั่นงวงมวนแดง ผีเสื้อพ่อมด ผีเสื้อหางติ่งอิศวร ผีเสื้อดาราไพรปักษ์ใต้ ผีเสื้อเจ้าป่า ผีเสื้อกระทกรกสีคล้ำ ผีเสื้อถุงทองปักษ์ใต้ เป็นต้น

อุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า มีการท่องเที่ยวหลากหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็นการเดินป่าศึกษาธรรมชาติระยะใกล้-ไกล เล่นน้ำตก เที่ยวถ้ำและการพักค้างแรมกลางป่า

กรุณาเลือกแหล่งท่องเที่ยวด้านธรรมชาติที่สวยงาม

ถ้ำรื่นเทพนิมิต ถ้ำวังนายผุด น้ำตกเหรียงทอง ถ้ำมัจฉาปลาวน ผาผึ้ง น้ำตกปากแจ่ม น้ำตกน้ำปลิว น้ำตกธาราวารินทร์ น้ำตกควนประ น้ำตกหนานสวรรค์ น้ำตกหนานปลิว ทางเดินศึกษาธรรมชาติ น้ำตกเขาคราม น้ำตกหนานควายพลัด

ถ้ำรื่นเทพนิมิต
อยู่ที่เขาปู่ ในท้องที่หมู่ที่ 11 ตำบลเขาปู่ อำเภอศรีบรรพต จังหวัดพัทลุง เป็นสัญลักษณ์ของตำบลเขาปู่ อยู่ห่างจากสถานีตำรวจภูธร เขาปู่เพียง 1 กิโลเมตร เชื่อกันว่าเป็นภูเขาศักดิ์สิทธิ์เป็นที่สถิตของดวงวิญญาณ “ตาปู่” ซึ่งเป็นเทพกึ่งคนธรรพ์ เป็นที่เคารพกราบไหว้ของชาวเขาปู่และประชาชนทั่วไป

ตามตำนานเล่าว่า เดิมปู่กับย่าเป็นคนธรรมดาได้กระทำแต่ความดี ตั้งมั่นอยู่ในศีลในสัตย์ เมื่อตายไปแล้วกลายเป็นธาตุหิน เกิดเป็นเขาปู่ - เขาย่าเคียงคู่กัน เขาปู่มีลักษณะโค้งเป็นครึ่งวงกลม มองด้านเฉียงคล้ายพญาคชสาร ถ้ำนี้พบโดยนิมิตของครูรื่นซึ่งเจ็บป่วยมาเป็นเวลานานปี คืนหนึ่งนอนฝันว่า มีผู้บำเพ็ญพรตนุ่งขาวมาบอกให้ไปเอายาสมุนไพรที่ถ้ำเขาปู่ในวันที่ 12 สิงหาคม ซึ่งเป็นวันเฉลิมพระชนมพรรษาของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ จึงได้รับขนานนามว่า “ถ้ำรื่นเทพนิมิตร” เป็นถ้ำที่สวยงามประหลาดมาก แบ่งเป็นห้องโถงหลายห้อง คล้ายท้องพระโรง ประดับด้วยหินงอก หินย้อย สีขาวราวเกล็ดมณี ห้องที่สองเป็นที่อยู่ของช้างแก้วมีลักษณะลำตัวเป็นสีเขียวโผล่ออกมาจากผนังถ้ำแค่ครึ่งลำตัว น่าแปลกตรงที่ว่ามีงวงและงา 2 ข้าง ดูคล้ายช้าง
กิจกรรม -เที่ยวถ้ำ/ธรณีวิทยา

ถ้ำวังนายผุด
อยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติประมาณ 70 กิโลเมตร ตั้งอยู่ในท้องที่หมู่ที่ 5 ตำบลวังอ่าง อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นถ้ำที่มีความสวยงามวิจิตรตระการตาด้วยหินงอก หินย้อย ประดับประดา มีความกว้างประมาณ 10 เมตร ความยาว 200 เมตร และมีทางลอดทะลุไปอีกด้านหนึ่งได้ และมีลักษณะพิเศษคือ มีถ้ำขนาดเล็กๆ เป็นหลืบถ้ำอีกเป็นจำนวนมาก เป็นที่อาศัยของค้างคาวจำนวนนับพันๆ ตัว สภาพป่ารอบบริเวณถ้ำก็ยังอุดมสมบูรณ์ ปากทางเข้าถ้ำก็เป็นลานหินกว้างรูปร่างแปลกตา
กิจกรรม -ชมพรรณไม้ - เที่ยวถ้ำ/ธรณีวิทยา

น้ำตกเหรียงทอง
อยู่ห่างจากชุมชนบ้านเขาปู่ ประมาณ 2 กิโลเมตร ในท้องที่หมู่ที่ 1 ตำบลเขาปู่ อำเภอศรีบรรพต ชาวบ้านเรียกว่า น้ำตกร้อยชั้น ต้นน้ำเกิดจากเทือกเขาบรรทัดและเทือกเขานครศรีธรรมราช อยู่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 240 เมตร ไหลลดหลั่นลงมาจากผาหินเป็นแนวยาว ชั้นที่ 13 สวยงามที่สุด มีจุดพักชมทิวทัศน์มองเห็นทิวทัศน์เขตห้ามล่าสัตว์ป่าทะเลน้อย และเขาปู่ - เขาย่า ซึ่งตั้งอยู่โดดเด่นกลางที่ราบโอบล้อมด้วยเทือกเขา
กิจกรรม -เดินป่าศึกษาธรรมชาติ - เที่ยวน้ำตก - ชมทิวทัศน์ - ชมพรรณไม้

ถ้ำมัจฉาปลาวน
เป็นถ้ำขนาดกลาง มีห้องโถงใหญ่ถึง 3 ห้อง ภายในถ้ำมีหินงอกหินย้อย มีแอ่งน้ำกว้างประมาณ 100 ตารางเมตร มีฝูงปลามัดอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก นอกจากปลาถ้ำนี้ยังเป็นที่อยู่อาศัยของค้างคาวหลายประเภท อาทิ ค้างคาวหน้ายักษ์ และค้างคาวมงกุฎ เป็นต้น ถ้ำมัจฉาปลาวน อยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติประมาณ 2 กิโลเมตร
กิจกรรม -เดินป่าศึกษาธรรมชาติ - เที่ยวถ้ำ/ธรณีวิทยา

ผาผึ้ง
เป็นผาหินปูนสีขาวสูงชัน ในช่วงฤดูร้อนระหว่างเดือนกุมภาพันธ์-เมษายน ของทุกปี จะมีฝูงผึ้งหลวงมาทำรังบริเวณหน้าผานับร้อยรัง นอกจากนี้ยังเป็นจุดชมทิวทัศน์ที่สามารถมองเห็นผืนป่าปกคลุมทั่วหุบเขากว้าง ผาผึ้งอยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติเพียง 300 เมตร
กิจกรรม -ชมทิวทัศน์ - เดินป่าศึกษาธรรมชาติ

น้ำตกปากแจ่ม
อยู่ในท้องที่หมู่ที่ 3 ตำบลปากแจ่ม อำเภอห้วยยอด จังหวัดตรัง เป็นน้ำตกที่มีความสวยงาม มีน้ำไหลตลอดปี เป็นแหล่งต้นน้ำที่สำคัญของจังหวัดตรังอีกด้วย
กิจกรรม -เที่ยวน้ำตก

น้ำตกน้ำปลิว
อยู่ในท้องที่หมู่ที่ 2 ตำบลหนองปรือ อำเภอรัษฎา จังหวัดตรัง เป็นน้ำตกขนาดเล็ก แต่มีน้ำไหลตลอดปี เหนือน้ำจะเป็นพื้นที่กว้างที่มีต้นประขึ้นหนาแน่น ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า “ดงประ” ช่วงฤดูแล้งใบประจะเปลี่ยนเป็นสีแดงทั้งดง แลดูแปลกตาสวยงามอย่างยิ่ง
กิจกรรม -ชมพรรณไม้ - เที่ยวน้ำตก

น้ำตกธาราวารินทร์
อยู่ในท้องที่หมู่ที่ 1 ตำบลน้ำตก อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นแหล่งน้ำซับขนาดใหญ่ ซึ่งไหลลดหลั่นลงมาเป็นชั้นๆ เลียบลานหินปูน มีความสวยงามมาก
กิจกรรม -เที่ยวน้ำตก

น้ำตกควนประ
อยู่ในท้องที่หมู่ที่ 5 ตำบลน้ำผุด อำเภอเมือง จังหวัดตรัง เป็นน้ำตกที่มีความสวยงาม เกิดจากเทือกเขาบรรทัด ไหลลดหลั่นลงมาเป็นชั้นรวมเป็นลำธารสายใหญ่ ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของคลองลำภูรา
กิจกรรม -เดินป่าศึกษาธรรมชาติ - เที่ยวน้ำตก

น้ำตกหนานสวรรค์
อยู่ในท้องที่หมู่ที่ 5 ตำบลวังอ่าง อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นน้ำตกขนาดเล็ก เกิดจากแหล่งน้ำซับบนเทือกเขาบรรทัด ตกลงมาเป็นแอ่งน้ำน้อยใหญ่ไหลลงสู่อ่างเก็บน้ำห้วยน้ำใส
กิจกรรม -เที่ยวน้ำตก

น้ำตกหนานปลิว
อยู่ในท้องที่หมู่ที่ 9 ตำบลลานข่อย อำเภอป่าพะยอม จังหวัดพัทลุง เป็นน้ำตกที่เกิดจากเทือกเขาบรรทัด มีความสูงมาก ตกลงมาจากหน้าผาลดหลั่นกันลงมาเป็นชั้นๆ ไหลลงสู่คลองน้ำใสและลงคลองชะอวด บริเวณน้ำตกเป็นป่าดิบขึ้นอยู่ที่อุดมสมบูรณ์

ทางเดินศึกษาธรรมชาติ
อยู่บริเวณที่ทำการอุทยานแห่งชาติ มีทั้งหมด 2 เส้นทาง แต่ละเส้นทางมีจุดเด่นน่าสนใจ และความยาวแตกต่างกันไป เหมาะสำหรับการเดินศึกษาธรรมชาติ การค้นคว้า และศึกษาด้านพรรณไม้และสัตว์ป่า นอกจากนี้ยังมีเส้นทางเดินป่าระยะไกลเส้นทางห้วยยอดสู่เขาหินแท่น ใช้เวลา 2 วัน 1 คืน สนใจติดต่อเจ้าหน้าที่ที่หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ขป.6 (บ้านในเตา)
กิจกรรม -แค็มป์ปิ้ง - ชมพรรณไม้ - เดินป่าระยะไกล - เดินป่าศึกษาธรรมชาติ

น้ำตกเขาคราม
อยู่ในบริเวณป่าเขาคราม ตำบลบ้านนา อำเภอเมืองพัทลุง ห่างจากถนนเพชรเกษมประมาณ 7 กิโลเมตร มีน้ำตก 9 ชั้น สูงราว 700 เมตร หน้าผาสวยงาม ผาหินลาดกว้าง ในลำธารมีฝูงปลาโสด ปลาหวด ปลาโทง ปลาแก้มช้ำ มาแหวกว่ายวนเวียนอยู่ ประกอบกับความเย็นฉ่ำจากละอองน้ำตก ทำให้เกิดบรรยากาศน่ารื่นรมย์ยิ่งนัก
กิจกรรม -เที่ยวน้ำตก

น้ำตกหนานควายพลัด
อยู่ในท้องที่หมู่ที่ 5 ตำบลน้ำผุด อำเภอเมือง จังหวัดตรัง เป็นน้ำตกที่เกิดจากเทือกเขาบรรทัด ไหลลดหลั่นกันลงมาเป็นชั้นๆ รวมเป็นลำธารสายใหญ่ ซึ่งเป็น ต้นน้ำลำธารสายใหญ่ ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของคลองลำภูรา

สถานที่ติดต่อ
อุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า
60 หมู่ 9 ต.เขาปู่ อ. ศรีบรรพต จ. พัทลุง 93190
โทรศัพท์ 0 7461 9674-5 

การเดินทาง
รถยนต์
อุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า อยู่ห่างจากตัวจังหวัดพัทลุง 37 กิโลเมตร สามารถเดินทางได้โดยรถโดยสารประจำทาง หรือรถไฟมาลงที่อำเภอเมืองพัทลุง แล้วนั่งรถโดยสารสายพัทลุง-เขาปู่-เขื่อน มาลงที่ที่ทำการอุทยานแห่งชาติ หรือถ้าเป็นรถยนต์ส่วนตัวก็สามารถมาได้ 2 เส้นทาง ดังนี้
• จากทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 41 ระยะทางประมาณ 20 กิโลเมตร เลี้ยวซ้ายเข้าทางหลวงจังหวัดหมายเลข 4164 (ควนขนุน-เขาปู่) หรือที่รู้จักในชื่อ “สี่แยกโพธิ์ทอง” ไปประมาณ 17 กิโลเมตร ถึงบ้านห้วยหนาวจะมีทางแยกซ้ายไปอีก 4 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติซึ่งอยู่ในท้องที่หมู่ที่ 9 ตำบลเขาปู่ อำเภอศรีบรรพต จังหวัดพัทลุง
• จากทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 บริเวณสามแยกควนดินสอ เลี้ยวไปทางเขาปู่ประมาณ 27 กิโลเมตร จะถึงชุมชนเขาปู่ เลี้ยวขวาไปอีก 3 กิโลเมตร จะเห็นป้ายอุทยานแห่งชาติ เลี้ยวขวาเข้าไปอีกประมาณ 4 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติ