แหล่งอุตสาหกรรม
           เครื่องเคลือบดินเผาบุรีรัมย์โบราณ  เครื่องเคลือบดินเผาที่ผลิตจากเตาเผาบุรีรัมย์ระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๑๕ - ๑๘ มีลักษณะเป็นเครื่องเคลือบเนื้อแกร่งเผาด้วยอุณหภูมิสูง ส่วนใหญ่เคลือบด้วยสีน้ำตาล มักเรียกชื่อว่าเครื่องถ้วยเขมร หรือเครื่องเคลือบลพบุรี ทั้งที่ตามความเป็นจริงแล้วพบว่า เตาเผาเครื่องเคลือบในกัมพูชามีเพียงไม่กี่แห่งที่พนมกุเลน และที่ลพบุรีไม่มีเลย แต่แหล่งใหญ่อยู่ที่บุรีรัมย์มีมากกว่า ๒๐๐ เตา โดยเฉพาะในเขตอำเภอบ้านกรวดและอำเภอละหานทราย เครื่องเคลือบบุรีรัมย์มีเอกลักษณ์ของตนเอง มีรูปแบบหลากหลาย สามารถแบ่งออกเป็น ๑๔ กลุ่มคือ
               -  ไหขนาดใหญ่  มีลักษณะปากเล็ก คอสั้น เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ ๔๐ เซนติเมตร ไหล่ภาชนะกว้างมน ค่อย ๆ สอบลงไปที่ฐาน สูง ๕๐ - ๘๐ เซนติเมตร นิยมตกแต่งด้วยลายขูดขีดเป็นรูปต่าง ๆ เคลือบด้วยน้ำเคลือบสีน้ำตาลดำ สีน้ำตาลเหลือง และแถบไม่เคลือบ ใช้บรรจุน้ำ เหล้า ปลาร้า หรือของมีค่าต่าง ๆ แล้วฝังดินป้องกันขโมย
               -  ไหเล็ก หรือแจกัน  มีลักษณะปากเล็ก บาน คอยาวแคบ ตรงกลางป่องคล้ายรูปไข่ นิยมเคลือบด้วยสีน้ำตาลดำ หรือเคลือบสองสีในใบเดียวกัน
               -  ไหทรงโกศ  มีลักษณะทรงกลมหรือรูปไข่ ความสูงปานกลาง คอดอ่นข้างยาวใหญ่ ส่วนใหญ่ปากผายคล้ายแจกัน ฐานสูงมีเชิง บางครั้งเรียกว่า ไหเท้าช้าง ตกแต่งด้วยสีน้ำตาล
               -  กระปุก  มีลักษณะทรงกลมป้อมเตี้ย และทรงกลมแป้นคล้ายผลจันขนาดไม่ใหญ่นัก ปากแคบ บางใบปั้นเป็นรูปสัตว์ต่าง ๆ เช่น นก ช้า ม้า ฯลฯ เคลือบด้วยสีน้ำตาลดำ เข้าใจว่าไว้ใช้ใส่สุรา
               -  ขวด  มีรูปทรงหลายรูปแบบ เช่น รูปน้ำเต้า หรือคนโทเล็ก หรือทรงรูปไข่ คอยาวแคบ ปากเล็ก เคลือบด้วยน้ำตาล หรือสีขาว หรือเคลือบทั้งสองสีในใบเดียวกัน น่าจะใช้บรรจุน้ำมัน หรือน้ำ
               -  โถ  มีลักษณะเกือบเป็นรูปทรงกระบอก กว้างกว่าส่วนฐานเล็กน้อย มีฝาครอบ
               -  ตลับ  มีลักษณะทรงกลมค่อนข้างแบนเตี้ย ปากกว้างมีฝาปิด ตัวตลับ และฝาทางด้านนอก จะเซาะร่องในแนวตั้งคล้ายผลฟักทอง นิยมเคลือบเฉพาะด้านนอกเป็นสีขาวนวล
               -  คนโทหรือหม้อน้ำ  มีลักษณะคล้ายผลน้ำเต้า บางใบทำเป็นรูปคน หรือรูปสัตว์ต่าง ๆ คอยาว ปากบาน ฐานเล็ก นิยมเคลือบสีน้ำตาล หรือเคลือบสองสีในใบเดียวกัน
               -  กุณฑี หรือหม้อน้ำมีพวย  มีลักษณะผสมระหว่างกาน้ำกับคนโท ใช้สำหรับรินน้ำ นิยมเคลือบสีน้ำตาล หรือเคลือบสองสีในใบเดียวกัน
               -  ชาม  มีหลายขนาด และรูปทรง นิยมเคลือบสีเขียว หรือสีขาว
               -  ส่วนประกอบสถาปัตยกรรม  ใช้ตกแต่งประดับอาคาร มีหลายรูปแบบ เช่น กระเบื้องมุงหลังคา กระเบื้องเชิงชาย และบราลี เป็นต้น
               -  ประติมากรรมรูปสัตว์  เป็นประติมากรรมลอยตัว ทำเป็นรูปสัตว์ต่าง ๆ ทั้งสัตว์ปีก และสัตว์น้ำ
               -  เครื่องใช้ ปละเครื่องประดับ  ส่วนใหญ่จะเคลือบด้วยสีน้ำตาล
               -  พระพิมพ์  มีทั้งชนิดเคลือบ และไม่เคลือบ ในบริเวณศาสนสถาน และชุมชนดบราณของจังหวัดบุรีรัมย์เป็นจำนวนมาก
           แหล่งเตาเผา  อยู่ในเขตอำเภอต่าง ๆ รวม ๙ อำเภอด้วยกัน
               -  อำเภอบ้านกรวด  พบ ๘ แหล่งคือ แหล่งเตาเผาบ้านโคกใหญ่ บ้านโนนเจริญ บ้านสวาย บ้านถนนน้อย บ้านสายโท๒ บ้านละหอกตะแบง บ้านไซตะกู และแหล่งบ้านหนองไม้งาม
               -  อำเภอละหานทราย  มีอยู่สามแหล่งด้วยกันคือ  แหล่งเตาเผาบาระแนะ พบกระจายอยู่ประมาณ ๑๐๐ เตา อยู่ใกล้ลำน้ำปะเทีย  แหล่งเตาเผาสระสาม  อยู่บริเวณใกล้ช่องตะกิ่ว มีอยู่ประมาณ ๓๐ เตา และ แหล่งเตาเผาห้วยนาเกลือ
               -  อำเภอเมือง ฯ  พบ ๙ เตาเผา ๙ แหล่ง แหล่งเตาเผาสลักได อยู่ใกล้ห้วยจรเข้ มีอยู่ ๔ - ๕ เตา นอกจากนี้ยังมีแหล่งเตาผเาหนองขาหยั่ง หนองหัววัว หินโคนบ้านรุน หนองไผ่โคกเก่า และแหล่ง ฯ บ้านโบย
               -  อำเภอประโคนชัย  พบเตาเผา ๔ แหล่งคือ  แหล่งเตาเผาบ้านน้อย โคกลอย บ้านปราสาท และแหล่ง ฯ บุญช่วย
               -  อำเภอสตึก  พบเตาเผา ๖ แหล่งคือ  แหล่งเตาเผาบ้านโคกเมือง บ้านยา บ้านกระสัง บ้านร่อนทอง บ้านดงยายเพา และแหล่ง ฯ บ้านชุมแสง
               -  อำเภอหนองกี่  พบเตาเผา ๓ แหล่งคือ แหล่งเตาเผาสระขาม บ้านเสือชะเง้อ และแหล่ง ฯ โคกสว่าง
               -  อำเภอกระสัง  พบเตาเผา ๓ แหล่งคือ  แหล่ง ฯ เมืองไผ่ หนองหัวช้าง และแหล่ง ฯ สีคิ้วสูงเนิน
               -  อำเภอลำปลายมาศ  เตาเผา ๓ แหล่งคือ แหล่ง ฯ บุกันตัง และแหล่ง ฯ สี่เหลี่ยม อยู่ใกล้ห้วยแสลงพันน้อย แหล่ง ฯบุขี้เหล็ก อยู่ใกล้ห้วยฝายพระ
               -  อำเภอแดนดง  พบเตาเผาแหล่งเดียวคือ แหล่ง ฯ บ้านดงพลอง
           จากการพบแหล่งเตาเผากระจายอยู่ทั่วไปในทุกพื้นที่ของบุรีรัมย์ แสดงว่าชุมชนในแถบนี้ผลิตเครื่องปั้นดินเผาเคลือบได้ ซึ่งเป็นแบบที่ได้รับอิทธิพลจากจีน และนับว่าเป็นแหล่งผลิตเครื่องสังคโลกที่ใหญ่ที่สุด เก่าที่สุดในประเทศไทย
    ภาษา
            บุรีรัมย์เป็นที่รวมกลุ่มชาติพันธุ์สำคัญอยู่ ๔ กลุ่มคือ กลุ่มไทยเขมร กลุ่มไทยโคราช กลุ่มไทยลาว และกลุ่มไทยส่วย
             ภาษาไทยลาวกับภาษาไทยโคราช  มีส่วนใกล้เคียงกัน คือ ใช้คำพูดคำเดียวกัน แต่ออกเสียงต่างกัน
             ภาษาส่วย หรือกวย  มีส่วนใกล้เคียงกับภาษาเขมร บางคำก็ใช้ร่วมกัน พุดกันรู้เรื่องเหมือนไทยกับลาว
             กลุ่มไทยโคราช  เดิมส่วนใหญ่ตั้งถิ่นฐานอยู่ในเขตอำเภอนางรอง จึงเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ไทยนางรอง นอกนั้นตั้งถิ่นฐานอยู่ในเขตอำเภอปะคำ โนนสุวรรณ หนองกี่ และอำเภอเมือง ฯ บางส่วน
             กลุ่มไทยลาว  เดิมตั้งถิ่นฐานอยู่ในเขตอำเภอพุทไธสง สำเนียงพูดจะแตกต่างจากไทยลาวสายอุบล ขอนแก่น ร้อยเอ็ด และศรีสะเกษ
             กลุ่มไทยเขมร  เดิมตั้งถิ่นฐานอยู่ในเขตอำเภอเมือง ฯ กระสัง ประโคนชัย ห้วยราช สตึก และอำเภอพลับพลาชัยบางส่วน
             กลุ่มไทยส่วยหรือไทยกวย  อยู่ในเขตอำเภอสตึก ประโคนชัย หนองกี่ กระสัง และอำเภอพลับพลาชัย พวกไทยส่วยมักกระจายไปปะปนกับชนเผ่าอื่น  มักไม่นิยมพูดภาษาของตนเอง
  จารึก
              จารึกส่วนใหญ่ที่พบในจังหวัดบุรีรัมย์เป็นจารึกบนแผ่นศิลา จารึกบนแผ่นสำริด และจารึกบนแผ่นดินเผา แบ่งออกเป็นกลุ่มอักษรปัลลวะ หลังปัลลวะ และอักษรขอม  แหล่งที่พบจารึกเป็นส่วนใหญ่คือที่ศาสนสถาน เช่น ที่ปราสาทเขาพนมรุ้ง และปราสาทเมืองต่ำ  จารึกบุรีรัมย์ที่เก่าแก่ที่สุดคือจารึกอักษรปัลลวะจากถ้ำเป็ดทอง
              อักษรปัลลวะเผยแพร่จากอินเดียตอนใต้ เข้ามาสู่ดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เมื่อประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๑ - ๑๒ จารึกอักษรปัลลวะที่ปรากฏในประเทศไทย ที่มีศักราชชัดเจนคือจารึกเขาวัง จังหวัดปราจีนบุรี ศักราชที่ระบุคือ ๑๑๘๒
              จารึกอักษรปัลลวะ และหลังปัลลวะ (พุทธศตวรรษที่ ๑๒ - ๑๔)  แบ่งออกเป็นจารึกปัลลวะ ๙ หลัก  จารึกหลังปัลลวะ ๘ หลัก จารึกที่พบในเขตจังหวัดบุรีรัมย์ มีจารึกอักษรปัลลวะ ๓ หลัก และหลังปัลลวะ ๑ หลัก  อักษรปัลลวะได้พัฒนารูปแบบมาเป็นอักษรขอมโบราณ  จารึกบุรีรัมย์ส่วนใหญ่เป็นจารึกอักษรขอม พบที่ปราสาทพนมรุ้ง ๗ หลัก และจารึกด่านประคำ มีจารึกที่น่าสนใจ ดังนี้
             จารึกบ้านโคกกลาง  เป็นจารึกด้วยอักษรขอมโบราณเป็นภาษาเขมร เมื่อปี พ.ศ.๑๕๖๕ จารึกลงบนใบเสมาหินทรายขนาดกว้าง ๒๓.๕ เซนติเมตร  ยาว ๔๗ เซนติเมตร หนา ๖.๕ เซนติเมตร  ในจารึกบอกว่าเสนาบดีวัดที่ดินคะอางเวล แลัวปักหลักเขตให้คืนแก่พระคะอางเวล แสดงว่าพระคะอางเวลเป็นเจ้าของที่ดิน แห่งหมู่บ้านคะอางเวล และอาจมีการรุกล้ำที่ดิน
              ด้านที่สองของจารึก กล่าวถึงการมอบหมายหน้าที่ให้บุคคลปฏิบัติเพื่อรักษาวัตถุสิ่งของและหมู่บ้านต่าง ๆ ข้อความดังกล่าว ไม่มีความสัมพันธ์กับข้อความในด้านที่หนึ่งเลย
             จารึกรอบภาชนะเงิน  เป็นจารึกด้วยอักษรขอมโบราณเป็นภาษาเขมร เมื่อปี พ.ศ.๑๖๘๒ จารึกลงบนภาชนะเงินทรงกลมเตี้ย คล้ายขันผิวเรียบ ไม่มีลวดลาย มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง ๕.๗ เซนติเมตร สูง ๑.๗ เซนติเมตร ขุดพบที่บริเวณที่เป็นโคกในที่นาห่างจากปราสาทหนองจองหรือปราสาทหัววัวในเขตอำเภอเมือง ฯ ประมาณสองกิโลเมตรเศษ
              ในจารึกดังกล่าวมีการบอกนามผู้ถวายและเทพเจ้าผู้รับถวาย
             จารึกบนเครื่องเคลือบเผารูปกระดึง  เป็นจารึกด้วยอักษรขอมเป็นภาษาเขมร จารึกเมื่อประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๗ จารึก ลงบนเครื่องเคลือบรูปกระดึง ขนาดกว้าง ๑๐ เซนติเมตร  ยาว ๑๒ เซนติเมตร
             จารึกบ้านโคกเมือง  เป็นจารึกด้วยอักษรขอมโบราณเป็นภาษาเขมร จารึกเมื่อประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๗ จารึกลงบนหินอัคคี ขนาดกว้าง ๙ เซนติเมตร  ยาว ๑๓ เซนติเมตร  หนา ๓ เซนติเมตร  กล่าวถึงกรณีการปักหลักบอกอาณาเขตจากหมู่บ้านหนึ่งไปอีกหมู่บ้านหนึ่ง โดยเกี่ยวข้องกับผู้ที่มีนามว่าจันทราทิตย์
              บ้านโคกเมืองที่พบจารึกนี้ เป็นที่ตั้งปราสาทเมืองต่ำ
  ประติมากรรม
             งานแกะสลักหิน  ในอีสานได้มีการนำหินมาสร้างปราสาทและแกะสลักเป็นรูปเคารพและเครื่องใช้อื่น ๆ เป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะในพุทธศตวรรษที่ ๑๒ - ๑๘  ในระยะต่อมา สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ได้ถูกทอดทิ้งไปเป็นเวลานาน
              เมื่อประมาณปี พ.ศ.๒๕๐๐ ได้มีการจำลองพระพุทธรูป และเทวรูป เพื่อทดแทนความต้องการโบราณวัตถุดังกล่าว ซึ่งมีเพิ่มมากขึ้น มีการตั้งศูนย์ศิลปะหัตถกรรมพื้นบ้าน ขึ้นที่บ้านเลขที่ ๑๓๑ หมู่ ๙ ตำบลเสม็ด อำเภอเมือง ฯ ทำการจำลองโบราณวัตถุโดยการแกะสลักหินโดยใช้หินทราย หรือหินทรายเขียวที่มีอยู่ทั่วไปในภูเขาพนมดงรักและเขาสันกำแพง หินทรายจะมีสีชมพู สีเหลืองและสีผสม ตามแหล่งกำเนิด
              งานแกะสลักหินเป็นการจำลองส่วนประดับศาสนสถาน เช่น ทับหลัง และนาค เป็นต้น  นอกจากนั้นจะเป็นรูปลอยตัว เช่น เทพพาหนะ ทวารบาล ฤาษี เทพเจ้าปางต่าง ๆ  ขนาดของงานตั้งแต่ขนาดเล็ก น้ำหนักต่ำกว่า ๑ กิโลกรัม ไปจนถึงงานขนาดใหญ่ที่หนักถึงยี่สิบห้าตัน
              การแกะสลักหินในระยะต่อมาได้กระจายออกไปยังอำเภอต่าง ๆ เช่น อำเภอบ้านกรวด อำเภอปะคำ อำเภอโนนดินแดง อำเภอหนองกี่ และอำเภอละหานทราย เป็นต้น
  สถาปัตยกรรม
             อาคารที่อยู่อาศัย  บ้านแบบเดิมทำด้วยไม้ บ้านกลุ่มไทยลาว ใต้ถุนจะสูงมาก เพราะเป็นที่สำหรับใช้ประโยชน์หลายอย่าง เช่น เป็นที่ทอผ้า ผูกสัตว์เลี้ยง เช่น วัวควาย เลี้ยงไก่ และพักผ่อนตอนกลางวัน ส่วนบ้านกลุ่มไทยเขมร ใต้ถุนบ้านจะสูงน้อยกว่าเพราะมีการใช้ประโยชน์น้อยกว่า สำหรับการจัดภายในห้อง มีความแตกต่างกันบ้าง ตามพื้นฐานทางวัฒนธรรม ปัจจุบันความเชื่อเดิมที่จะไม่อยู่บ้านอิฐยกเว้นพระ ได้เปลี่ยนไป และไม้ได้ขาดแคลนมากขึ้น ทำให้มีบ้านแบบตะวันตกเข้ามาแทนที่
              ลักษณะเรือนไม้ในท้องถิ่น จะมีใต้ถุนสูง หลังคาทรงสูง ผังของเรือนประกอบด้วยหน่วยย่อยที่เรียบง่าย ไม่ซับซ้อน ส่วนใหญ่เปิดโล่ง ลมพัดผ่านได้สะดวก  เป็นเรือนที่สนองตอบผลประโยชน์ในการดำรงชีวิตประจำวันของผู้อยู่อาศัยได้อย่างดี
             อาคารทางศาสนา  ได้แก่ อุโบสถ วิหาร ศาลาการเปรียญ เป็นต้น จะมีรูปแบบเป็นเอกลักษณ์ของตนเอง ตามแต่ละท้องถิ่น  เช่น อุโบสถจะเป็นอาคารต่อด้วยดินดิบ แบบไทยเขมร โดยก่อทึบไม่ยกพื้น แต่ถ้าเป็นแบบไทยลาว จะยกพื้นสูง และด้านหน้าเปิดโล่ง ต่อมาภายหลังเมื่อมีการนำเอาแบบของกรมศาสนามาใช้เป็นมาตรฐาน จึงมีรูปแบบเดียวกันหมด และเหมือนกันทั่วประเทศ
  ศิลปหัตถกรรม
             หม้อบ้านเขว้า  อยู่ในเขตตำบลบ้านจาม อำเภอพุทไธสง ในสมัยก่อน หม้อดินเป็นภาชนะที่ใช้ในการหุงต้มอาหาร โดยทั่วไปมีวิธีปั้นหม้อดินดังนี้
              อุปกรณ์ที่ใช้ได้แก่ ดินเหนียวเนื้อละเอียด แกลบสำหรับผสมหัวเชื้อ ตะแกงตาถี่สำหรับร่อนหัวเชื้อ หินตุ ไม้ลายเหมือนไม้พาย แต่ด้ามสั้นใช้คู่กับหินตุในการแต่งรูปร่างของหม้อ และไม้สักคอสำหรับทำลวดลายที่คอหม้อ
              วิธีปั้นหม้อ ใช้ดินเหนียวเนื้อละเอียดมาคลุกกับแกลบ แล้วปั้นเป็นก้อนรูปวงรี ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ ๔-๕ นิ้ว แล้วนำไปตากแดดให้แห้ง จากนั้นนำไปเผาไฟให้ดินสุกเป็นสีเหลืองอมส้ม แล้นำมาโขลกให้ละเอียด แล้วนำเอาไปร่อนด้วยตะแกรงตาถี่ ตักเอาผงละเอียดไปใช้เป็นตัวเชื้อในการปั้นหม้อ
                 -  นำหัวเชื้อที่ร่อนแล้วคลุกเคล้ากับดินเหนียวที่จะใช้ปั้นหม้อ นวดให้เข้ากันดี ผสมน้ำให้ดินอ่อนพอเหมาะ
                 -  นำดินจำนวนหนึ่งที่จะปั้นหม้อมากน้อยตามขนาดที่จะปั้นทากลิ้งบนแท่นที่เตรียมไว้เป็นรูปทรงกระบอกตัน
                 -  ใช้มือดันให้เป็นโพรงหนึ่งด้าน (เท่าปาก) ขนาดของโพรงเป็นไปตามขนาดของหม้อ ทำเป็นหม้อทรงหยาบ
                 -  นำดินที่ขึ้นรูปแล้วนั้นมาตั้งบนแท่นสูงประมาณ ๗๐ เซนติเมตร เพื่อทำสันปากหม้อ คือ ทำการบีบปากและคอหม้อก่อนโดยใช้ใบสับปะรด หรือแผ่นพลาสติก เป็นอุปกรณ์ ใช้หัวแม่มือจับด้านในอีกสี่นิ้วจับด้านนอก วนถอยหลังไปรอบ ๆ ถ้าดินเริ่มแข็งก็ใช้น้ำแตะให้ลื่น เมื่อตกแต่งจนสวยงามตามต้องการแล้ว นำไปผึ่งแดดพอหมาด ๆ แล้วนำไปปั้นต่ออีก
                 -  เมื่อคอหม้อแห้งพอหมาด ๆ ก็นำมาแต่งตัวหม้อต่อไป โดยใช้หินตุแต่งด้านใน และใช้ไม้ลายแต่งด้านนอก ตีหม้อให้หนาหรือบางเป็นทรงต่าง ๆ ตามประเภทของหม้อที่ต้องการเช่น หม้อหุงข้าว หม้อนึ่ง โอ่งน้ำ กาละมัง และกระถางปลูกต้นไม้
                 -  เมื่อปั้นได้ขนาดและรูปร่างตามต้องการแล้ว จึงนำไปผึ่งแดดให้แห้งพอหมาด จากนั้นนำมาตกแต่งผิวให้เรียบอีกครั้ง แล้วนำไปผึ่งลมไว้
                 -  นำหม้อที่ผึ่งจนได้ที่แล้วนำไปเผาจนสุก
             ผ้าไหมลายมัดหมี่พื้นเมือง  การทอผ้ามัดหมี่ของชาวบุรีรัมย์ใช้ลายเก่าแก่ดั้งเดิม ที่สืบทอดกันต่อมา ได้มีการพัฒนาลายใหม่ ๆ ขึ้นมากตามความเหมาะสม และความต้องการของตลาด
              ลายมัดหมี่พื้นเมือง  มีที่มาแตกต่างกันพบว่ามีต้นแบบมาจากพืช,สัตว์,และเครื่องมือเครื่องใช้ในครัวเรือน ซึ่งบางอย่างสูญหายไปแล้ว แต่ยังปรากฎต้นเค้าอยู่บนลายมัดหมี่ ซึ่งมีลายและต้นแบบดังนี้