ปลาหว้า
ภาษาพื้นเมืองเรียกว่า ปลามุด
ลำตัวสั้นแบนข้างเล็กน้อยไปทางส่วนท้าย ส่วนหัวค่อนข้างใหญ่ เป็นรูปกรวย ตายกสูงมีขนาดเล็ก
จะงอยปากทู่ ริมฝีปากล่างเป็นชายครุย เกล็ดเล็ก ครีบหางยกสูง ฐานครีบค่อนข้างยาว
และเว้าลึก ครีบอกยกโค้ง ลำตัวด้านบนสีเขียวมะกอก ด้านท้องสีจาง
ขนาดที่พบ ยาว ๗๐ เซนติเมตร อาศัยในแม่น้ำ กินพืชเป็นอาหาร
ปลาหมูสาละวิน
หรือปลาดี่ ลำตัวยาวแบข้างเล็กน้อย ส่วนหัวเป็นรูปกรวย จะงอยปากทู่ ปากเล็กอยู่ปลายสุด
มีหนวดสี่คู่ ฐานครีบหลังยาว ครีบหางเว้าลึก ลำตัวสีเหลืองอมทอง มีบั้งสีคล้ำ
๑๐-๒๐ บั้ง พาดขวางลำตัว บริเวณส่วนหัวมีแถบสีคล้ำตามแนวยาวสองแถบ ส่วนบนลำตัวมีจุดสีดำ
ขนาดที่พบมีความยาว ๑๕ เซนติเมตร เป็นปลาที่หากินหน้าดิน อาศัยอยู่ในแม่น้ำที่ไหลเชี่ยว
และมีพื้นเป็นทราย
ปลารากกล้วย
ลำตัวยาวมาก คอดหางเรียว ส่วนหัวยาวเป็นรูปกรวย ปากเล็ก จะงอยปากแหลม ริมฝีปากเป็นชายครุย
มีหนวดสั้น ๆ สี่คู่ ตาอยู่สูงมีขนาดเล็ก ฐานครีพหลังสั้นครีบหางโค้งเว้า
ลำตัวสีเหลืองทอง ด้านข้างลำตัวสีเงิน ด้านท้องสีจาง ด้านหลังมีแต้มสีคล้ำกระจายตามลำตัว
มีแต้มเป็นแถบยาวถึงโคนครีบหาง
ขนาดที่พบ ยาว ๒๐ เซนติเมตร อาศัยอยู่บริเวณพื้นที่เป็นทรายละเอียด
ปลากดหัวเสียม
เป็นปลาไม่มีเกล็ดขนาดใหญ่ ลำตัวสั้น คอดหางเรียว ส่วนหัวยาวและลาดชัน
ไปสู่จะงอยปาก ตาเล็กอยู่สูงกว่ามุมปาก ปากกว้างอยู่ด้านหน้าสุด ครีบหลังยกสูง
ก้านครีบแข็งปลายหยัก ครีบหางเว้าลึก ลำตัวสั้นสีเงินเหลือบเขียวอ่อน
ขนาดที่พบ ยาว ๑ เมตร เป็นปลากินเนื้อ
ปลากึง ปลากดคัง
รูปร่างเพรียว ลำตัวป้อมแบนข้างไปทางด้านท้าย ส่วนหัวกว้างใหญ่ แบนราบเล็กน้อย
จะงอยปากกว้าง มีหนวดสี่คู่ หนวดริมฝีปากบนยาวถึงฐานครีบก้น ตาเล็กอยู่สูงกว่ามุมปาก
ครีบหลังยกสูง ครีบไขมันมีฐานครีบค่อนข้างยาว ครีบหางเว้า ลำตัวด้านบนสีเขียวมะกอก
ส่วนท้องสีน้ำเงินปนเทา
ขนาดที่พบ ยาว ๑ - ๕ เมตร อาศัยในแม่น้ำที่ไหลเชี่ยว
ปลาชะโอนหนวดสั้น
หรือปลาเนื้ออ่อน ลำตัวแบนข้างเรียวไปทางด้านซ้าย ส่วนหัวแบนราบเล็กน้อย จะงอยปากมน
หนวดสั้น ตาเล็กอยู่ตรงกับระดับมุมปาก ครีบหลังเล็ก ครีบอกมีก้านครีบอ่อน
ครีบหางเล็กเว้าลึก ลำตัวด้านบนสีเขียวมะกอก ด้านข้างและท้องค่อนข้างใส
ขนาดที่พบ ยาว ๔๐ เซนติเมตร อาศัยอยู่ในแม่น้ำที่ไหลเชี่ยว
ปลาแค้ขี้หมู
เป็นปลาแค้ขนาดเล็ก ส่วนหัวโตแบนราบเล็กน้อย เรียวไปทางด้านท้าย จะงอยปากมน
มีหนวดสี่คู่ ปากอยู่ด้านล่าง ตาเล็๋กและยกสูง ก้านครีบอกโค้งยาว ครีบหางเว้าโค้ง
ลำตัวสีเหลืองอมเทา หรือน้ำตาลมีประสีคล้ำ
ขนาดที่พบ ยาว ๕ เซนติเมตร อาศัยในแม่น้ำไหล และมีพื้นเป็นโคลน
ปลาติดหิน
ลำตัวเรียวยาว ส่วนหัวและลำตัวด้านหน้าแบนราบเล็กน้อย ลำตัวด้านท้ายแบนข้าง
ด้านหลังใต้ครีบอกมีแผ่นหนังย่นใช้ดูดเกาะ จะงอยปากมน มีหนวดสี่คู่ ปากกว้าง
และอยู่ด้านหลัง ครีบหลังยกสูงและมีก้านแข็ง ครีบอกมีก้านแข็ง ครีบไขมันเล็ก
ครีบหางเว้าลึก ลำตัวสีดำหรือน้ำตาล มีแถบเหลืองที่กลางหลัง
ขนาดที่พบ ยาว ๑๐ เซนติเมตร อาศัยในน้ำไหลที่มีพื้นเป็นทรายหรือหิน
ปลายะขุ่ย
ลำตัวทรงกระบอกแบนข้างเล็กน้อย หัวทู่ ปากเล็กค่อนด้านใต้ ตาค่อนข้างใหญ่
มีรูม่านตาแคบเหมือนตาแมว มีหนวดสี่คู่ ครีบหลังยกสูง ครีบไขมันเล็ก ครีบหางเว้าลึก
ลำตัวสีเขียวอมทอง มีแต้มสีคล้ำ
ขนาดที่พบ ยาว ๑๐ เซนติเมตร อาศัยอยู่ในน้ำไหลที่มีพื้นเป็นทราย หรือโคลน
ปลาช่อนงูเห่า
ลำตัวทรงกระบอกยาวเรียว ส่วนหัวค่อนข้างใหญ่และแบนลง จะงอยปากมน ปากกว้าง
เกล็ดเล็ก ฐานครีบหลังและครีบก้นยาว ครีบท้องเล็ก ครีบหางเรียวขอบมน ลำตัวสีเขียวมะกอกอมเทา
มีแต้มประสีคล้ำ มีจุดตาขอบไม่เรียบตลอดแนวข้างลำตัว ด้านท้องสีจาง
ขนาดที่พบ ยาว ๑ เมตร อาศัยอยู่ในลำธาร และแม่น้ำสายหลักที่มีพืชขึ้นค่อนข้างหนาแน่น
มีการกระจายพันธุ์กว้าง จากอินเดียถึงลุ่มแม่น้ำโขง
ต้นน้ำลำธารและแล่งน้ำสำคัญ
พื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน ส่วนมากเป็นภูเขา เมื่อฝนตกน้ำฝนจะไหลผ่านไปอย่างรวดเร็ว
ลำน้ำต่าง ๆ มีกระแสน้ำไหลเชี่ยวและแรง กักเก็บไว้ได้ยาก ต้องลงทุนสูงในการทำฝายหรือทำเขื่อน
แม่น้ำปาย
ต้นน้ำอยู่บริเวณรอยต่อระหว่างทิวเขาถนนธงชัย บรรจบกับทิวเขาแดนลาว ในเขตอำเภอปาย
ลำน้ำไหลลงมาทางทิศใต้ ผ่านอำเภอปายและหักไหลไปทางทิศตะวันตก ผ่านอำเภอเมือง
ฯ ไปบรรจบกับแม่น้ำสาละวิน (แม่น้ำคง) ในเขตรัฐคะยา ในประเทศพม่า ความยาวในเขตประเทศไทยประมาณ
๑๓๕ กิโลเมตร มีน้ำไหลตลอดปี ลำน้ำสาขามีหลายสาย เช่น ห้วยปู ห้วยแม่สะอา
น้ำแม่ของ น้ำแม่ละมาด ห้วยแม่สา ฯลฯ
แม่น้ำยวม
ต้นกำเนิดจากทิวเขาถนนธงชัยกลาง ด้านทิศตะวันออกของอำเภอขุนยวม ไหลผ่านอำเภอขุนยวมไปทางทิศตะวันออก
แล้วหักไปทางทิศใต้ ผ่านอำเภอแม่ลาน้อย อำเภอแม่สะเรียง แล้ววกกลับไปทางทิศตะวันตก
ไหลไปบรรจบแม่น้ำเมยที่อำเภอสบเมย มีความยาวประมาณ ๒๑๕ กิโลเมตร มีน้ำไหลตลอดปี
มีลำน้ำและลำห้วยต่าง ๆ ที่เป็นสาขาอยู่หลายสายด้วยกัน เช่น แม่น้ำเงา น้ำแม่ปอน
น้ำแม่ลาหลวง น้ำแม่ลาน้อย น้ำแม่สะเรียง น้ำแม่ปุ๋ย น้ำแม่อูคอ ฯลฯ
แม่น้ำสาละวิน
หรือแม่น้ำคง ไหลมาจากธิเบตผ่านประเทศพม่า ส่วนหนึ่งของแม่น้ำสายนี้ยาวประมาณ
๑๒๗ กิโลเมตร เป็นเส้นกั้นเขตแดนระหว่างประเทศไทยกับประเทศพม่า เริ่มจากเขตอำเภอแม่สะเรียง
จนถึงแม่น้ำเมยในเขตอำเภอสบเมย
แม่น้ำเมย
ต้นน้ำอยู่ในเขตจังหวัดตาก ไหลผ่านอำเภอแม่สอด อำเภอบ้านตาก อำเภอท่าสองยาง
จังหวัดตาก ผ่านอำเภอสบเมย ไปบรรจบกับแม่น้ำสาละวิน ในเขตอำเภอสบเมย
หนองน้ำบึง
ในเขตจังหวัดแม่ฮ่องสอน มีแหล่งน้ำธรรมชาติประเภทหนอง บึง หรือสระ อยู่หลายแห่ง
มีน้ำตลอดอยู่ประมาณร้อยละ ๘๑ มีน้ำเฉพาะในฤดูฝนอยู่ประมาณร้อยละ ๑๙ แหล่งน้ำดังกล่าวกระจายอยู่ตามตำบลต่าง
ๆ ๘ ตำบล ใน ๕ อำเภอ รวม ๒๖ แห่ง ใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง ตามสภาพพื้นที่
เช่น เป็นแหล่งกักเก็บน้ำไว้ใช้ในฤดูแล้ง เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลา เป็นที่พักผ่อนหย่อนใจ
ฯลฯ โดยเฉพาะหนองจองคำ ในเขตเทศบาลเมืองแม่ฮ่องสอน เป็นหนองน้ำขนาดใหญ่อยู่ใจกลางเมือง
|
