จังหวัดนครพนม ตั้งอยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนของไทย มีอาณาเขตติดต่อกับประเทศลาว ตามแนวฝั่งขวาของแม่น้ำโขง โดยมีแนวแม่น้ำโขงเป็นเส้นกั้นพรมแดน ยาวประมาณ ๑๕๓ กิโลเมตร ทิศเหนือติดต่อกับ จังหวัดหนองคาย ในเขตอำเภอเซกา และอำเภอบึงโขงหลง ภาคตะวันออกติดต่อกับประเทศลาว ตรงข้ามกับแขวงคำม่วนของลาว ทิศใต้ติดต่อกับจังหวัดมุกดาหาร ในเขตอำเภอดงหลวง และอำเภอหว้านใหญ่ ทิศตะวันตกติดต่อกับจังหวัดสกลนคร ในเขตอำเภออากาศอำนวย อำเภอกุสุมาลย์ และกิ่งอำเภอโพนนาแก้ว
สภาพทางภูมิศาสตร์
            ลักษณะภูมิประเทศโดยทั่วไปเป็นพื้นที่ราบลุ่มชายฝั่งแม่น้ำโขง มีภูเขาทางตอนบนด้านทิศเหนือของจังหวัดในเขต อำเภอบ้านแพงติดต่อกับ อำเภอเซกา และอำเภอบึงโขลงหลง จังหวัดหนองคาย มีความสูงจากระดับน้ำทะเล ประมาณ ๑๔๐ เมตร แบ่งได้เป็นเขตพื้นที่ทางเหนือ และทางใต้
            เขตเหนือ  พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่มมีน้ำท่วมถึง ลักษณะเป็นทุ่งกว้างมีป่าไม้สลับ พื้นที่ตอนบนมีเทือกเขาภูลังกา ทอดผ่าน มีแม่น้ำสำคัญที่ไหลผ่านคือ แม่น้ำโขง แม่น้ำสงคราม ลำน้ำอูน ลำน้ำยาม นอกจากนี้ยังมีลำห้วย คลอง ที่มีน้ำไหลจากแหล่งน้ำลงสู่แม่น้ำโขง เช่นห้วยลังกา ห้วยเสียว ห้วยทวย มีแอ่งน้ำขนาดใหญ่ เช่น หนองสาหร่าย หนองนาเพียง เป็นต้น ในเขตนี้มีพื้นที่ครอบคลุมอำเภอบ้านแพง อำเภอศรีสงคราม อำเภอท่าอุเทน อำเภอนาหว้า อำเภอโพนสวรรค์ และอำเภอนาทม
            เขตใต้  ลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบลุ่มมีน้ำท่วมถึงสลับกับเนินดินหรือหิน ทางด้านทิศตะวันตกที่อยู่ห่างจากแม่น้ำโขงออกไปจะเป็นที่สูง พื้นดินส่วนใหญ่เป็นลูกรังปนทราย ป่าไม้เป็นป่าเต็งรัง แม่น้ำที่ไหลผ่านคือ แม่น้ำโขง แม่น้ำก่ำ ลำน้ำปัง มีลำห้วยคลองที่มีน้ำไหลจากแหล่งน้ำลงสู่แม่น้ำโขง เช่น ห้วยหนองเซา ห้วยบางฮวก ห้วยยางคน ห้วยกะเบา มีแอ่งน้ำขนาดใหญ่คือ หนองสังข์ เขตนี้มีพื้นที่ครอบคลุม อำเภอเมือง ฯ อำเภอธาตุพนม อำเภอนาแก อำเภอปลาปาก อำเภอเรณูนคร และกิ่งอำเภอวังยาง มีเทือกเขาภูพานเป็นเส้นแบ่งเขต ระหว่างจังหวัดนครพนมกับจังหวัดมุกดาหาร ในเขตอำเภอนาแก กับอำเภอดงหลวง
            แม่น้ำโขง  ไหลจากเขตจังหวัดหนองคาย เข้าสู่เขตจังหวัดนครพนมและไหลผ่านเขตอำเภอบ้านแพง อำเภอท่าอุเทน อำเภอเมือง ฯ และอำเภอธาตุพนม เป็นระยะทางประมาณ ๑๕๓ กิโลเมตร ตามแนวจากเหนือไปใต้ แล้วไหลเข้าเขตจังหวัดมุกดาหารทางด้านทิศใต้ มีน้ำไหลมากตลอดปี แต่การนำน้ำมาใช้ในการเกษตรยังมีน้อย
            แม่น้ำสงคราม  มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาภูพานในเขต อำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี แล้วไหลขึ้นไปทางทิศเหนือ จากนั้นไหลวกมาทางด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้ ผ่านจังหวัดนครพนมในเขตอำเภอศรีสงคราม เป็นระยะทางประมาณ ๙๐ กิโลเมตร แล้วไหลไปบรรจบแม่น้ำโขงที่บ้านไชยบุรี ทางตอนเหนือของอำเภอท่าอุเทน
            ลำน้ำก่ำ  มีต้นกำเนิดจากหนองหาน จังหวัดสกลนคร แล้วไหลไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ ผ่านเข้าจังหวัดนครพนม ในเขตอำเภอนาแก อำเภอปลาปาก และอำเภอเรณูนคร เป็นระยะทางประมาณ ๖๐ กิโลเมตร แล้วไหลไปบรรจบแม่น้ำโขงที่บ้านน้ำก่ำ อำเภอธาตุพนม
            ลำน้ำอูน  ต้นน้ำเกิดจากหนองหาน จังหวัดสกลนคร แล้วไหลไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ เข้าสู่จังหวัดนครพนมในเขตอำเภอนาหว้า อำเภอศรีสงคราม แล้วไหลไปบรรจบแม่น้ำสงครามในเขต อำเภอศรีสงคราม
           ลำน้ำยาม  ต้นน้ำเกิดในเขตจังหวัดสกลนคร ไหลเข้าสู่จังหวัดนครพนมในเขต อำเภอศรีสงคราม แล้วไหลไปบรรจบแม่น้ำสงครามที่บ้านปากยาม ตำบลสามผง อำเภอศรีสงคราม
ประชากร
          ชาวจังหวัดนครพนม ประกอบด้วยกลุ่มชนพื้นเมืองดั้งเดิมหลายเผ่า ได้แก่เผ่าผู้ไท เผ่าญ้อ เผ่าโส้ เผ่าแสก เผ่ากะเลิง ไทลาว และข่า มีขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของตนเอง ในระยะหลังได้มีชาวจีน และชาวญวน อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานอยู่ด้วย ประชากรส่วนใหญ่ประมาณร้อยละ ๙๖ นับถือศาสนาพุทธ ประมาณร้อยละ ๔ นับถือศาสนาคริสต์ ส่วนศาสนาอื่น ๆ มีอยู่เพียงประมาณร้อยละ ๐.๐๑ แต่ละชนเผ่ามีลักษณะภาษา สำเนียงการพูด การแต่งกาย อาหารตลอดจนวัฒนธรรม ความเชื่อ และประเพณีการดำรงชีวิตเป็นแบบแผนของตนเอง ซึ่งยังคงมีให้เห็นจนถึงปัจจุบัน

| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป | บน |