พื้นป่า
            พื้นที่ป่าที่มีอยู่ตามธรรมชาติในเขตจังหวัดสุราษฎรธานี เป็นป่าประเภทไม้ผลัดใบ มีชนิดป่าที่สำคัญได้แก่ ป่าดิบเขา ป่าดิบชื้น และป่าชายเลน พื้นที่ป่าดังกล่าวได้กำหนดตามสถานสภาพแห่งกฎหมายว่าด้วยการป่าไม้
            ป่าไม้ถาวรตามมติคณะรัฐมนตรี  มีอยู่ ๘ ป่า ด้วยกันมีพื้นที่ประมาณ ๑๖๗,๐๐๐ ไร่ แยกได้ดังนี้
                -  ป่าเตรียมการสงวนหมายเลข ๙๒  มีพื้นที่ประมาณ ๒๔,๔๐๐ไร่ อยู่ในเขตอำเภอวิภาวดี อำเภอท่าฉาว และอำเภอบ้านตาขุน
                -  ป่าบ้านหมาก - ปากพัง มีพื้นที่ประมาณ ๑๐,๒๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอชัยบุรี
                -  ป่าไสทอน - คลองโซง  มีพื้นที่ประมาณ ๓,๖๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอชัยบุรี
                -  ป่ายานยาว ป่าเขาวงและป่ากระซุม  มีพื้นที่ประมาณ ๖,๑๐๐ ไร่  อยู่ในเขตอำเภอบ้านตาขุน และอำเภอคีรีรัฐนิคม
                -  ป่าชัยคราม - วัดประดู่  มีพื้นที่ประมาณ ๖๘,๐๐๐ ไร่  อยู่ในเขตอำนาจกาญจนดิษฐ์
                -  ป่าบางเบา - คลองเขียด  มีพื้นที่ประมาณ ๔๘,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำนาจคีรีรัฐนิคม
                -  ป่าเขาแดงราม - เขาราหู  มีพื้นที่ประมาณ ๑,๙๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอคีรีรัฐนิคม
                -  ป่าเกาะพะงัน  มีพื้นที่ประมาณ ๑,๒๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเกาะพะงัน
           ป่าสงวนแห่งชาติ  มีอยู่ ๒๓ ป่า มีพื้นที่ประมาณ ๒,๑๗๗,๐๐๐ ไร่ ดังนี้
                -  ป่าเขาพุทธทอง  มีพื้นที่ประมาณ ๑๓,๘๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอไชยา และอำเภอท่าฉาง
                -  ป่าทุ่งรัง - ควนเสียด - บกไก่ฟ้า - คลองกงวัง  มีพื้นที่ประมาณ ๑๑๑,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอกาญจนดิษฐ์
                -  ป่าคลองสินปูน  มีพื้นที่ประมาณ ๕๐,๓๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอพระแสง และอำเภอชัยบุรี
                -  ป่าคลองเหยียน  มีพื้นที่ประมาณ ๑๖๒,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอพระแสง และอำเภอเคียนซา
                -  ป่าวัดประดู่  มีพื้นที่ประมาณ ๕,๑๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเมือง ฯ และอำเภอพุนพิน
                -  ป่าน้ำตกหินลาด  มีพื้นที่ประมาณ ๑๕๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเกาะสมุย
                -  ป่าเลนดอนสัก  มีพื้นที่ประมาณ ๑๙,๕๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอดอนสัก
                -  ป่าคลองน้ำเฒ่า  มีพื้นที่ประมาณ ๑๘๐,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเวียงสระ และอำเภอบ้านนาสาร
                -  ป่าเขาพลู  มีพื้นที่ประมาณ ๒๔,๓๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเมือง อำเภอพุนพิน และอำเภอบ้านนาเดิม
                -  ป่าเลนน้ำเค็มท่าฉาง  มีพื้นที่ประมาณ ๘,๔๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอท่าฉาง
                -  ป่าบ้านนา ป่าท่าเรือ ป่าเคียนซา  มีพื้นที่ประมาณ ๗๐,๙๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอบ้านนาเดิม อำเภอบ้านนาสาร และอำเภอเคียนซา
                -  ป่าท่าชนะ  มีพื้นที่ประมาณ ๓๖๘,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอท่าชนะและอำเภอไชยา
                -  ป่าชัยคราม ป่าวัดประดู่  มีพื้นที่ประมาณ ๑๐,๕๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอกาญจนดิษฐ์ และอำเภอดอนสัก
                -  ป่าบางเบา ป่าคลองเขียด  มีพื้นที่ประมาณ ๑๖๒,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอคีรีรัฐนิคม และอำเภอพุนพิน
                -  ป่าคลองท่าเนียบ ป่าคลองพุมเรียง  มีพื้นที่ประมาณ ๓,๗๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอไชยา
                -  ป่าทุ่งไสโซ  มีพื้นที่ประมาณ ๕,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอไชยา
                -  ป่าท่าเคย ป่าคลองไทร ป่ามะลวน ป่าบางงอบ  มีพื้นที่ประมาณ ๑๔๒,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอท่าฉาง และอำเภอพุนพิน
                -  ป่าบ้านหมาก ป่าปากพัง  มีพื้นที่ประมาณ ๑๕๖,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอพระแสง และอำเภอชัยบุรี
                -  ป่าคลองสก ป่าคลองพนม  มีพื้นที่ประมาณ ๑๐,๓๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอพนม
                -  ป่าย่านยาว ป่าเขาวง ป่ากระชุม  มีพื้นที่ประมาณ ๕๕๐,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอคีรีรัฐนิคม อำเภอเคียนซา อำเภอพนม อำเภอพระแสง และอำเภอบ้านตาขุน
                -  ป่าไสท้อน ป่าคลองโซง  มีพื้นที่ประมาณ ๑๐๕,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอพระแสง และอำเภอชัยบุรี
                -  ป่าชัยคราม ป่าวัดประดู่  มีพื้นที่ประมาณ ๑๖,๒๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอกาญจนดิษฐ์
                -  ป่าเขาพนม ป่าเขาพลูเดือน  มีพื้นที่ประมาณ ๒,๗๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอพนม
           ป่าอนุรักษ์ตามมติคณะรัฐมนตรี  มีอยู่ ๑๘ ป่า มีพื้นที่ประมาณ ๖๙๐,๐๐๐ ไร่ ดังนี้
                -  ป่าเขาพุทธทอง  มีพื้นที่ประมาณ ๒,๕๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอกาญจนดิษฐ์
                -  ป่าคลองสินปูน  มีพื้นที่ประมาณ ๑๘,๑๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอพระแสง และอำเภอชัยบุรี
                -  ป่าคลองเหยียน  มีพื้นที่ประมาณ ๗,๙๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอพระแสง
                -  ป่าน้ำตกหินลาด  มีพื้นที่ประมาณ ๓,๔๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเกาะสมุย
                -  ป่าคลองน้ำเฒ่า  มีพื้นที่ประมาณ ๒,๒๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอบ้านนาสาร
                -  ป่าเกาะพะงัน  มีพื้นที่ประมาณ ๑,๗๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเกาะพะงัน
                -  ป่าบ้านนา  มีพื้นที่ประมาณ ๒,๒๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอบ้านนาเดิม
                -  ป่าท่าชนะ  มีพื้นที่ประมาณ ๑๑,๙๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอท่าชนะ
                -  ป่าชัยคราม ป่าวัดประดู่  มีพื้นที่ประมาณ ๒๑๗,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอกาญจนดิษฐ์ และอำเภอดอนสัก
                -  ป่าบางเบา ป่าคลองเซียด  มีพื้นที่ประมาณ ๗,๑๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอคีรีรัฐนิคม
                -  ป่าบ้านหมาก ป่าปากพัง  มีพื้นที่ประมาณ ๒๕๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอพระแสง
                -  ป่าคลองสก ป่าคลองพนม  มีพื้นที่ประมาณ ๑๖๙,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอพนม
                -  ป่าย่านยาว ป่าเขาวง ป่ากระซุม มีพื้นที่ประมาณ ๗๖,๘๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเคียนซา คีรีรัฐนิคม บ้านตาขุน และพนม
                -  ป่าไสท้อน ป่าคลองโซง  มีพื้นที่ประมาณ ๑๐,๑๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอพระแสง และชัยบุรี
                -  ป่าชัยคราม ป่าวัดประดู่  มีพื้นที่ประมาณ ๙๐,๖๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอกาญจนดิษฐ์
                -  ป่าเขาพนม ป่าเขาพลูเถื่อน  มีพื้นที่ประมาณ ๔๐,๗๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอพนม
                -  ป่าเขาแดงราม ป่าเขาหน้าราหู  มีพื้นที่ประมาณ ๑๙,๘๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอคีรีรัฐนิคม
           ป่าอนุรักษ์ตามกฎหมาย  มีอยู่ ๑๓ ป่า มีพื้นที่ประมาณ ๒,๔๕๔,๐๐๐ ไร่ เป็นอุทยานแห่งชาติ ๔ ป่า เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ๔ ป่า เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ๒ ป่า ป่าพื้นที่ต้นน้ำชั้น ๑  ชั้น ๒ จำนวน ๒ ป่า

                -  อุทยานแห่งชาติเขาสก  มีพื้นที่ประมาณ ๔๖๒,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอบ้านตาขุน และอำเภอพนม
                -  อุทยานแห่งชาติใต้ร่มเย็น  มีพื้นที่ประมาณ ๒๖๖,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอบ้านนาสาร เวียงสระ และกาญจนดิษฐ์
                -  อุทยานแห่งชาติแก่งกรุง  มีพื้นที่ประมาณ ๓๓๘,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอท่าชนะ ไชยา ท่าฉางและกิ่งอำเภอวิภาวดี
                -  อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะอ่างทอง  มีพื้นที่ประมาณ ๖๓,๘๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเกาะสมุย
                -  เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าคลองพระยา  มีพื้นที่ประมาณ ๙๖,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอพระแสงและอำเภอชัยบุรี
                -  เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าคลองยัน  มีพื้นที่ประมาณ ๓๐๕,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอท่าฉาง คีรีรัฐนิคม บ้านตาขุน และกิ่งอำเภอวิภาวดี
                -  เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าคลองแสง  มีพื้นที่ประมาณ ๗๗๓,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอบ้านตาขุน และกิ่งอำเภอวิภาวดี
                -  เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าคลองนาคา  มีพื้นที่ประมาณ ๓๑,๕๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอบ้านตาขุน
                -  เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองทุ่งทอง มีพื้นที่ประมาณ ๒๔,๓๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเคียนซา
                -  เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาท่าเพชร  มีพื้นที่ประมาณ ๒,๙๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเมือง ฯ
                -  พื้นที่ลุ่มน้ำชั้น ๑ ชั้น ๒  มีพื้นที่ประมาณ ๑๑๖,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอพนม
           สวนป่า  มีอยู่ ๒๕ แห่ง มีพื้นที่ประมาณ ๗๓๓,๐๐๐ ไร่
แหล่งน้ำ

            ภูมิประเทศของจังหวัดสุราษฎร์ธานี เต็มไปด้วยภูเขาและป่าไม้ จึงเป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร มีลุ่มน้ำขนาดต่าง ๆ อยู่ประมาณ ๑๔ ลุ่มน้ำ มีลำน้ำที่สำคัญอยู่สามสายด้วยกันคือ แม่น้ำตาปี แม่น้ำพุมดวง และแม่น้ำท่าทอง
           แม่น้ำตาปี  เดิมชื่อแม่น้ำหลวง ต้นแม่น้ำเกิดจากเขาหลวงในเขตอำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช ไหลผ่านอำเภอฉวาง อำเภอทุ่งใหญ่ จังหวัดนครศรีธรรมราช แล้วไหลเข้าเขตจังหวัดสุราษฎร์ธานี ในเขตอำเภอบ้านนาสาร อำเภอเวียงสระ อำเภอพุนพินและอำเภอเมือง ฯ แล้วไหลออกทะเลที่อ่าวบ้านดอน แม่น้ำตาปีมีความยาวประมาณ ๒๓๐ กิโลเมตร มีคลองสาขาที่สำคัญอยู่หกสายได้แก่
                -  คลองสินปุน  ต้นน้ำอยู่ในเขตจังหวัดกระบี่ แล้วไหลมาบรรจบกับแม่น้ำตาปี ทางฝั่งซ้ายในเขตตำบลสินปุน อำเภอพระแสง
                -  คลองอิปัน  ต้นน้ำอยู่ในเขตอำเภอทับปุด จังหวัดพังงา แล้วไหลมาบรรจบกับแม่น้ำตาปีทางฝั่งซ้ายในเขตตำบลสินปุน อำเภอพระแสง
                -  คลองพุนพิน  แยกออกจากแม่น้ำตาปีทางฝั่งซ้าย ในเขตตำบลท่าข้าม แล้วไหลไปออกทะเลที่อ่าวบ้านดอน
                -  คลองท่ากูบ  ต้นน้ำมาจากบึงขุนทะเล แล้วไหลไปบรรจบแม่น้ำตาปีทางฝั่งขวา
                -  คลองมะขามเตี้ย  ต้นน้ำมาจากบึงขุนทะเล แล้วไหลมาบรรจบแม่น้ำตาปีทางฝั่งขวา ใกล้ตลาดบ้านดอน อำเภอเมือง ฯ
                -  คลองขวาง  แยกจากแม่น้ำตาปีทางฝั่งซ้าย หน้าตลาดบ้านดอน อำเภอเมือง ฯ แล้วไหลไปบรรจบกับคลองพุนพิน ในเขตตำบลจิเล็ด อำเภอพุนพิน

           แม่น้ำพุมดวง  มีอีกชื่อว่าแม่น้ำคีรีรัฐนิคม ต้นน้ำเกิดจากเทือกเขาระหว่างจังหวัดพังงากับจังหวัดสุราษฎร์ธานี ในเขตอำเภอพนม ส่วนของลำน้ำที่เรียกว่าแม่น้ำพุมดวงนั้น  ตั้งต้นจากปากแม่น้ำคลองสก และคลองแสงต่อกัน แล้วไหลผ่านเขตอำเภอพนม อำเภอบ้านตาขุน อำเภอพุนพิน แล้วไปบรรจบแม่น้ำตาปี ทางฝั่งซ้ายในเขตตำบลท่าข้าม อำเภอพุนพิน แม่น้ำพุมดวงยาวประมาณ ๑๒๐ กิโลเมตร มีคลองสาขาที่สำคัญอยู่สามสายด้วยกันคือ
                -  คลองยัน  ต้นน้ำอยู่ในเขตอำเภอกะเปอร์ จังหวัดระนอง แล้วไหลมาบรรจบทางฝั่งซ้ายของแม่น้ำพุมดวง ในเขตตำบลย่านยาว อำเภอคีรีรัฐนิคม
                -  คลองแสง  ต้นน้ำอยู่ในเขตอำเภอตะกั่วป่า จังหวัดพังงา แล้วไหลมาบรรจบแม่น้ำพบดวง ทางฝั่งซ้ายในเขตอำเภอคีรีรัฐนิคม ตรงข้ามกับปากคลองแสง ในเขตอำเภอพนม
                -  คลองสก  ต้นน้ำเกิดจากภูเขาสกซึ่งกั้นเขตแดนจังหวัดสุราษฎร์ธานีกับจังหวัดพังงา ไหลมาบรรจบแม่น้ำพุมดวงทางฝั่งขวาในเขตอำเภอพนม ตรงข้ามกับปากคลองแสง ในเขตอำเภอคีรีรัฐนิคม
            แม่น้ำท่าทอง  หรือแม่น้ำท่าทองอุแท ต้นน้ำเกิดจากเขาเหมืองเกิด ในเขตอำเภอกาญจนดิษฐ์  แล้วไหลผ่านเขตตำบลท่าอุเท ตำบลชัยสงคราม ไหลไปออกอ่าวบ้านดอน ที่ตำบลท่าทองใหม่

            ลำน้ำสายสั้น ๆ ได้แก่ คลองในอำเภอต่าง ๆ คือ
                -  อำเภอเมือง ฯ  ได้แก่ คลองมะขามเตี้ย คลองท่ากูบ คลองขวาง คลองฉนาก คลองบางกล้วย คลองน้อย และคลองริว
                -  อำเภอกาญจนดิษฐ์  ได้แก่ คลองกะแดะ และคลองท่าทอง
                -  อำเภอบ้านนาสาร  ได้แก่ คลองพุนพิน คลองฉวาง คลองบาง คลองยา และคลองพังปูน
                -  อำเภอพุนพิน  ได้แก่ คลองพุนพิน คลองท่าสะท้อน และคลองเสียด
                -  อำเภอคีรีรัฐนิคม  ได้แก่ คลองยัน คลองแสง และคลองมะรุย
                -  อำเภอเวียงสระ  ได้แก่ คลองตาล คลองน้ำเฒ่า คลองทุ่งหลวง และคลองชะนวน
                -  อำเภอพนม  ได้แก่ คลองสก และคลองพนม
                -  อำเภอบ้านนาเดิม  ได้แก่ คลองลำพูน
                -  อำเภอชัยบุรี  ได้แก่ คลองโตรม คลองยวนปลา และคลองสองแพรก
                -  อำเภอดอนสัก  ได้แก่ คลองดอนสัก และคลองคราม
                -  อำเภอไชยา  ได้แก่ คลองไชยา คลองพุมเรียง และคลองตะเคียน
                -  อำเภอท่าชนะ  ได้แก่ คลองท่าขนะ (คลองท่าจาย) และคลองท่าม่วง
                -  อำเภอท่าฉาง  ได้แก่ คลองท่าฉาง และคลองท่าแซะ
                -  อำเภอเกาะสมุย  ได้แก่ คลองหน้าเมือง คลองมะเร็ต คลองสะเกศ และคลองลิปะน้อย
                -  อำเภอเกาะพงัน  ได้แก่ คลองธารเสด็จ คลองแพง คลองวังทอง คลองธารประเวศ
                -  อำเภอบ้านตาขุน  ได้แก่ คลองแส
            นอกจากนี้ยังมีแหล่งน้ำอื่น ๆ ได้แก่ บึงขุนทะเล ในเขตอำเภอเมือง ฯ สระมโนราห์ ในเขตอำเภอเกาะพงัน สระแก้วในเขตอำเภอพระแสง และบึงขนาดใหญ่บ้านทุ่งทอง ในเขตอำเภอเดียนชา

| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป | บน |