ลักษณะภูมิอากาศ
สภาพภูมิอากาศของอุทยานแห่งชาติใต้ร่มเย็น โดยทั่วไปอยู่ภายใต้อิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ อุณหภูมิโดยเฉลี่ยของพื้นที่ในแต่ละช่วงของปีเปลี่ยนแปลงไม่มากนัก อุณหภูมิสูงสุดในเดือนเมษายน อุณหภูมิต่ำสุดในเดือนมกราคมและกุมภาพันธ์ และมีค่าเฉลี่ยตลอดปีประมาณ 26 อวศาเซลเซียส ปริมาณน้ำฝนรายปีไม่น้อยกว่า 1,600 มิลลิเมตรโดยปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยรายเดือนมากที่สุดในเดือนพฤศจิกายน ช่วงเดือนที่มีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยต่ำสุด คือ เดือนกุมภาพันธ์

พืชพรรณและสัตว์ป่า
พื้นที่อุทยานแห่งชาติใต้ร่มเย็นประกอบด้วย สามารถจำแนกสังคมพืชออกได้เป็น 3 ประเภทหลัก ได้แก่
ป่าดิบชื้น เป็นสังคมพืชส่วนใหญ่ของอุทยานแห่งชาติใต้ร่มเย็น ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 325 ตารางกิโลเมตร หรือร้อยละ 75 ของพื้นที่ โดยจะอยู่ตั้งแต่บริเวณที่เป็นฟื้นที่ราบหรือที่มีความสูงของพื้นที่ไม่มากนัก ตั้งแต่ 300-1,000 จากระดับน้ำทะเลปานกลาง เป็นป่าที่อยู่ในบริเวณที่มีความชื้นสูง โดยมากพบตามหุบเขาและริมห้วย และอาจแบ่งเป็นสังคมย่อยได้ตามลักษณะของความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางของพื้นที่ และชนิดของพืชพรรณที่ขึ้นอยู่ได้ 2 ลักษณะ คือ ป่าดิบชื้นในพื้นที่ต่ำ ขึ้นอยู่ในบริเวณที่เป็นพื้นที่ราบริมห้วยและหุบเขา พื้นที่อยู่สูงจากสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางประมาณไม่เกิน 300 เมตร โครงสร้างของป่ามีอยู่ 3 ระดับ ชั้นเรือนยอด เรือนยอดชั้นบนสูง 30-50 เมตร พันธุ์ไม้สำคัญที่พบได้แก่ ยาง ตะเคียนทอง ไข่เขียว ตะเคียนทราย พะยอมทราย และหลุมพอ เรือนยอดไม้ชั้นสอง มีความสูงตั้งแต่ 15-30 เมตร พันธุ์ไม้ที่พบได้แก่ ยางแรด ส้านขน เรือนยอดไม้ชั้นสามมีความสูงประมาณ 5-15 เมตร พันธุ์ไม้ที่พบได้แก่ ชมพู่ป่า คอแลน ไฟกา และชก พืชพื้นล่างประกอบด้วยพืชในวงศ์ขิงข่า หวาย ชนิดต่างๆ เช่น หวายกำพวน หวายแดง หวายเล็ก และ ป่าดิบชื้นเชิงเขา เป็นป่าที่เกิดอยู่ในบริเวณที่สูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง มากกว่า 300 เมตร แต่ไม่เกิน 1,000 เมตร โครงสร้างของป่ามีอยู่ 3 ระดับชั้นเรือนยอด เรือนยอดชั้นบนสูง 30-50 เมตร พันธุ์ไม้สำคัญที่พบได้แก่ ยางปาย ยางแดง และยางเสี้ยน เรือนยอดไม้ชั้นสองมีความสูงตั้งแต่ 15-30 เมตร พันธุ์ไม้ที่พบได้แก่ พญาไม้ ก่อเรียน ก่อเล็ก และสังเกียด เรือนยอดไม้ชั้นสามมีความสูงประมาณ 5-15 เมตร พันธุ์ไม้ที่พบได้แก่ ส้นโหลก และกะเบาลิง พืชพื้นล่างประกอบด้วย พืชในวงศ์เฟิน ขิงข่า หวายชนิดต่างๆ เช่น หวายปู่เจ้า หวายขี้ไก่ หวายผึ้ง หวายขี้เสี้ยน และหวายแส้ม้า

ป่าดิบเขา เป็นพื้นที่ป่าที่อยู่เหนือระดับน้ำทะเลปานกลางตั้งแต่ 1,000 เมตร ขึ้นไป ส่วนใหญ่อยู่บริเวณตอนกลางและบริเวณสันเขาด้านตะวันออกของอุทยานแห่งชาติ ความสูงของพื้นที่ในระดับนี้จะขึ้นถึงยอดเขาที่มีเมฆหมอกปกคลุมอยู่เกือบตลอดปี คือ บริเวณยอดเขาหนอง มีความสูงประมาณ 1,530 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง เป็นบริเวณที่มีความชื้นสูง อุณหภูมิต่ำ สังคมไม้ที่พบมักมี ลำต้นเตี้ยและคดงอ ชั้นเรือนยอดจะเสมอเป็นระดับเดียวกัน ตามลำต้นมีมอสและเฟินเกาะอยู่หนาแน่น

ป่ารุ่นหรือป่าเหล่า เป็นสังคมพืชที่เกิดจากการทดแทนสภาพธรรมชาติเดิม ภายหลังการถูกทำลาย ส่วนใหญ่อยู่บริเวณเขตอุทยานแห่งชาติทางด้านทิศตะวันตก พันธุ์ไม้ที่สำคัญเป็นพืชเบิกนำจำพวก ปอหูช้าง ทุ้งฟ้า หัวกา พังแหรใหญ่ ล่อ และกะลอขน เป็นต้น

อุทยานแห่งชาติใต้ร่มเย็นเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าจำนวนไม่น้อย แต่เนื่องจากพื้นที่โดยรอบอุทยานแห่งชาติได้ถูกทำลาย เปลี่ยนสภาพเป็นพื้นที่เกษตรกรรม และชุมชนอยู่อาศัย ทำให้สัตว์ป่าถูกล่าและแหล่งที่อยู่อาศัยถูกจำกัด สัตว์ป่าขนาดใหญ่หลายชนิดสูญพันธุ์และที่กำลังจะสูญพันธุ์ สัตว์ที่เหลืออยู่ส่วนมากจึงเป็นสัตว์ขนาดกลางจนถึงขนาดเล็กซึ่งสามารถจำแนกชนิดออกได้เป็น

สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ชนิดพันธุ์สัตว์ที่พบประเภทนี้ได้แก่ ช้างป่า สมเสร็จ ซึ่งเป็นสัตว์ขนาดใหญ่ที่ยังหลงเหลืออยู่ สัตว์ขนาดกลางจำพวก เสือ เลียงผา หมีควาย แมวป่า ชะนี เก้ง กระจง หมูป่า และสัตว์ขนาดเล็ก เช่น กระรอก อ้นเล็ก เม่นหางพวง และอีเห็นข้างลาย เป็นต้น

นก สำรวจพบประมาณ 133 ชนิด เช่น นกตะขาบทุ่ง นกกก เหยี่ยวรุ้ง นกกระปูดใหญ่ นกเงือกปากดำ นกเงือกหัวหงอก นกแซงแซวหางบ่วงเล็ก นกเขียวคราม นกตีทอง นกบั้งรอกแดง นกอีวาบตั๊กแตน นกหัวขวานแดงลาย นกหว้า และนกเขาเขียว เป็นต้น

สัตว์เลื้อยคลาน ที่พบในพื้นที่อุทยานแห่งชาติ ได้แก่ เต่าหวาย เต่านา เต่าหก เต่าเหลือง ตะพาบแก้มแดง ตระกวด เหี้ย กิ้งก่าบินปีกสีส้ม กิ้งก่าบินคอดำ กิ้งก่าหัวแดง จิ้งเหลนดินจุดดำ จิ้งเหลนบ้าน จิ้งจกหางแหลม ตุ๊กแกบ้าน งูสิงหางดำ งูเขียว หัวจิ้งจก งูเขียวบอน และงูเหลือม เป็นต้น

สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก ส่วนใหญ่พบเห็นได้ง่ายในช่วงฤดูฝน ในช่วงหน้าแล้งมักหลบซ่อนหรือจำศีล ที่พบได้แก่ กบทูด กบหนอง จงโคร่ง เขียดตะปาด เขียดจิก อึ่งกราย คางคกเล็ก และอึ่งอ่างบ้าน เป็นต้น

แหล่งท่องเที่ยว
อุทยานแห่งชาติใต้ร่มเย็นมีพื้นที่ครอบคลุมท้องที่อำเภอบ้านนาสาร อำเภอกาญจนดิษฐ์ และอำเภอเวียงสระ จังหวัดสุราษฎร์ธานี สภาพป่าส่วนใหญ่เป็นป่าดงดิบชื้น มีสภาพป่าที่อุดมสมบูรณ์ เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่านานาชนิด และมีจุดเด่นตามธรรมชาติที่สวยงาม เช่น หน้าผา ถ้ำ น้ำตก ตลอดจนมีหลักฐานทางด้านประวัติศาสตร์การสู้รบที่เหลืออยู่ เช่น ค่าย บังเกอร์ อุโมงค์ มีแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจ ได้แก่

 ค่าย 180
เป็นค่ายที่ผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์เคยใช้วางกำลังสำหรับซุ่มโจมตีทหาร จุกองกำลังได้ถึง 300 คน สภาพพื้นที่เป็นป่าไผ่ มีหน้าผาหินเตี้ยๆ เป็นเพิงถ้ำ ปัจจุบันยังพอมีร่อยรอยในอดีตหลงเหลืออยู่บ้าง เช่น ร่องรอยการระเบิดหินเพื่อขยายเพิงถ้ำที่พัก ค่าย 180 ตั้งอยู่ที่ คลองน้ำเฒ่า ตำบลบ้านส้อง อำเภอเวียงสระ ควรติดต่อขอเจ้าหน้าที่นำทาง

น้ำตกดาดฟ้า
เป็นน้ำตกที่มีขนาดใหญ่และสูงที่สุดในจังหวัดสุราษฎร์ธานี มี 22 ชั้น ชั้นสูงสุดมีหน้าผาสูงชันประมาณ 80 เมตร ในฤดูฝนน้ำตกจะมีน้ำมากไหลพรั่งพรูเต็มหน้าผาดูราวกับไหลลงมาจากฟากฟ้า จึงได้ชื่อว่า “น้ำตกดาดฟ้า” ตั้งอยู่ในท้องที่ หมู่ที่ 7 ตำบลลำพูน อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี บริเวณน้ำตกดาดฟ้าเป็นป่าดิบชึ้นสภาพสมบูรณ์ มีต้นไม้สูงใหญ่จำนวนมาก ส่วนตามพื้นล่างก็มีเฟิน หวาย ขึ้นหนาแน่น

น้ำตกเหมืองทวด
เป็นน้ำตกที่รู้จักกันแพร่หลายในเขตอำเภอบ้านนาสาร มี 7 ชั้น ชั้นสูงสุดสูงประมาณ 20 เมตร บริเวณน้ำตกร่มรื่นมีแอ่งน้ำสวยงาม ตั้งอยู่ในท้องที่บ้านเหมืองทวด หมู่ที่ 1 ตำบลเพิ่มพูนทรัพย์ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี

น้ำตกสามห้าเจ็ด
เป็นน้ำตกที่สวยงามมาก มี 5 ชั้น ชั้นสูงสุดสูงประมาณ 44 เมตร มีน้ำไหลตลอดปี ต้องเดินเท้าเข้าไป 3 กิโลเมตร น้ำตกตั้งอยู่ใกล้กับค่าย 357 อดีตเป็นค่ายพักของผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ตั้งอยู่บริเวณหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ รย.3 (คลองตาล) ในท้องที่หมู่ที่ 17 ตำบลบ้านส้อง อำเภอเวียงสระ จังหวัดสุราษฎร์ธานี

น้ำตกเพชรพนมวัฒน์
เป็นน้ำตกที่สวยงาม มี 2 ชั้น ชั้นสูงสุดประมาณ 30 เมตร บริเวณน้ำตกมีหน้าผาหิน เป็นหินชั้นมีลักษณะแปลกตาดูงดงาม ต้องเดินเท้าเข้าไป 300 เมตร ตั้งอยู่บริเวณหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ รย.4 (เพชรพนมวัฒน์) ในท้องที่ หมู่ที่ 4 ตำบลป่าร่อน อำเภอกาญจนดิษฐ์ จังหวัดสุราษฎร์ธานี

น้ำตกคลองน้ำเฒ่า
เป็นน้ำตกที่สวยงามมากมีน้ำไหลตลอดปี สูงประมาณ 35 เมตร บริเวณน้ำตกมีหน้าผาหิน เป็นหินชั้นกว้างมีลักษณะแปลกตาดูงดงามต้องเดินเท้าเข้าไปประมาณ 900 เมตร ลักษณะคลองน้ำเฒ่า มีจำนวน 2 ชั้น ชั้นที่ 2 มีน้ำไหลลาดลงมาเป็นสามสายสวยงามมาก ตั้งอยู่ที่หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติชั่วคราว (พรุกำ) ในท้องที่หมู่ที่ 14 ตำบลบ้านส้อง อำเภอเวียงสระ จังหวัดสุราษฎร์ธานี

น้ำตกคลองคันเบ็ด
เป็นน้ำตกที่สวยงามมาก มีจำนวน 7 ชั้น ชั้นสูงสุดสูงประมาณ 20 เมตร บริเวณน้ำตกมีหน้าผาหินเป็นชั้น ๆ มีลักษณะงดงามตา ต้องเดินเท้าเข้าไปประมาณ 500 เมตร ตั้งอยู่บริเวณหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติชั่วคราว (พรุกำ) ในท้องที่ หมู่ที่ 14 ตำบลบ้านส้อง อำเภอเวียงสระ จังหวัดสุราษฎร์ธานี

 ถ้ำปลา
เป็นถ้ำหินปูนขนาดใหญ่ เป็นถ้ำน้ำลอดทะลุใต้ภูเขา ยาวประมาณ 1 กิโลเมตร ทะลุจากภูเขาด้านตะวันออกสู่ด้านตะวันตก มีคูหาขนาดใหญ่ที่มีหินงอกหินย้อยสวยงาม อยู่ใกล้กับถ้ำขมิ้น

 ถ้ำเหม็น (ถ้ำขมิ้น)
หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ถ้ำขมิ้น เป็นถ้ำหินปูน มีขนาดกว้างใหญ่มาก มีหินงอกหินย้อยที่สวยงาม และเป็นที่อยู่อาศัยของค้างคาวจำนวนมาก ภายในถ้ำได้จัดเส้นทางศึกษาธรรมชาติ ระยะทาง 1,250 เมตร ถ้ำขมิ้นตั้งอยู่บริเวณหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ รย.5 (ถ้ำขมิ้น) ในเขตเทศบาลตำบลนาสาร อำเภอนาสาร

 เขาหนอง
เป็นภูเขาที่สูงที่สุดในจังหวัดสุราษฎร์ธานี สูงประมาณ 1,530 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง มีอากาศหนาวเย็น เมฆหมอกปกคลุมยอดเขาตลอดปี พันธุ์ไม้เป็นป่าดิบชื้นและป่าดิบเขา มีมอสและตะไคร่น้ำเกาะตามลำต้นไม้ บนยอดเขามีพันธุ์ไม้หายาก เช่น บัวแฉกใบใหญ่

 สันเย็น
เป็นแนวสันเขาด้านตะวันออกของอุทยานแห่งชาติ กั้นระหว่างจังหวัดสุราษฎร์ธานีและจังหวัดนครศรีธรรมราช มีความยาวประมาณ 40 กิโลเมตร มองจากระยะไกลจะเป็นแนวเขาเรียบเสมอเป็นทิวยาว บนสันเขามีระดับความสูง 1,000 - 1,300 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง มีสัตว์ป่าและพันธุ์พืชหลายชนิดที่ไม่สามารถพบเห็นตามป่าเบื้องล่าง

เดินป่าศึกษาธรรมชาติ
เส้นทางศึกษาธรรมชาติเขาหนามเตย
อยู่บริเวณที่ตั้งโครงการจุฬาภรณ์พัฒนา 8 จุดเริ่มต้นเส้นทางเดินอยู่บริเวณด้านหลังศาลาทรงงานไปสิ้นสุดที่บริเวณค่ายพักแรมจุฬาภรณ์ ระยะทางประมาณ 2 กิโลเมตร จะได้ศึกษาระบบนิเวศของป่าดิบชื้นซึ่งมีความหลากหลายทางชีวภาพสูง มีพันธุ์ไม้ เช่น ยาง ตะเคียน ไข่เขียว มะไฟ หวาย ระกำ เฟิน ฯลฯ และบริเวณนี้จะมีโอกาสได้เห็นช้างป่าโดยง่าย ใช้เวลาเดินประมาณชั่วโมงครึ่ง นอกจากนี้ยังมีเส้นทางเดินป่าระยะไกล ระยะทางประมาณ 15 กิโลเมตร ซึ่งต้องพักแรมในป่า 1 คืน การเดินทางจากจังหวัดสุราษฎร์ธานีใช้ทางหลวงจังหวัดหมายเลข 4009 ก่อนถึงอำเภอบ้านนาสารจะมีทางแยกซ้ายไปที่ตั้งโครงการระยะทางประมาณ 13 กิโลเมตร

สถานที่ติดต่อ
อุทยานแห่งชาติใต้ร่มเย็น
อ. บ้านนาสาร จ. สุราษฏร์ธานี 84120
โทรศัพท์ 0 7734 4633 โทรสาร 0 7734 4633 

การเดินทาง
รถยนต์
จากจังหวัดสุราษฎร์ธานี ไปตามเส้นทางหลวงจังหวัดหมายเลข 4009 (สุราษฎร์ธานี - บ้านนาสาร) ระยะทาง 33 กิโลเมตร ถึงบ้านเฉียงพร้าตรงข้ามโรงเรียนควนสุบรรณ เลี้ยวซ้ายไปตามถนน รพช. อีก 15 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติและน้ำตกดาดฟ้า ซึ่งตั้งอยู่ในท้องที่หมู่ที่ 7 ตำบลลำพูน อำเภอนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี

เครื่องบิน
โดยสายการบินของ บริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) จากกรุงเทพฯ–สุราษฎร์ธานี ใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง 15 นาที จากนั้นเดินทางสู่อุทยานแห่งชาติใต้ร่มเย็นโดยรถรับจ้างหรือรถโดยสารประจำทาง

รถไฟ
จากสถานีรถไฟกรุงเทพฯ มีบริการเดินรถทุกวัน ผู้โดยสารต้องเดินทางไปลงที่สถานีรถไฟพุนพินซึ่งห่างจากตัวจังหวัดสุราษฎร์ธานีประมาณ 13 กิโลเมตร จากนั้นเดินทางสู่อุทยานแห่งชาติโดยรถรับจ้างหรือรถโดยสารประจำทาง หรือลงที่สถานีรถไฟนาสาร จากนั้นเดินทางสู่อุทยานแห่งชาติโดยรถรับจ้าง

ที่พักแรม/บ้านพัก
• อุทยานแห่งชาติได้จัดเตรียมบ้านพักไว้ให้บริการในบริเวณที่ทำการอุทยานแห่งชาติ จำนวน 2 หลัง
• โครงการจุฬาภรณ์พัฒนา 8 มีบ้านพักนักท่องเที่ยวให้บริการ จำนวน 17 หลัง โดยติดต่อได้ที่องค์การบริหารส่วนตำบลลำพูน โทร.0 7734 4218

สถานที่กางเต็นท์/เต็นท์
• อุทยานแห่งชาติได้จัดเตรียมสถานที่กางเต็นท์ไว้บริการ อยู่บริเวณที่ทำการอุทยานแห่งชาติ พื้นที่ประมาณ 3,200 ตารางเมตร สามารถรองรับได้ประมาณ 80 คน โดยนำเต็นท์มากางเองหรือติดต่อเช่าเต็นท์ได้ที่ศูนย์บริการนักท่องเที่ยว
• โครงการจุฬาภรณ์พัฒนา 8 มีสถานที่กางเต็นท์ให้บริการ พร้อมมีเต็นท์ให้เช่า โดยติดต่อได้ที่องค์การบริหารส่วนตำบลลำพูน โทร.0 7734 4218

ศูนย์บริการนักท่องเที่ยว
มีศูนย์บริการนักท่องเที่ยว 2 แห่ง อยู่ที่ที่ทำการอุทยานแห่งชาติ (น้ำตกดาดฟ้า) และโครงการจุฬาภรณ์พัฒนา 8 ให้บริการข้อมูลเกี่ยวกับอุทยานแห่งชาติ สามารถเข้ามาขอรับบริการข้อมูลได้ทุกวัน ไม่เว้นวันหยุดราชการ ระหว่างเวลา 8.00 - 16.30 น.