๑ สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑  พ.ศ.๑๘๙๓ - ๑๙๑๒
            ๒ สมเด็จพระมาเมศวร (ครั้งที่ ๑) พ.ศ.๑๙๑๒ - ๑๙๑๓
            ๓ สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๑ (ขุนหลวงพะงั่ว) พ.ศ.๑๙๑๓ - ๑๙๓๑
            ๔ สมเด็จพระเจ้าทองลั่น พ.ศ.๑๙๓๑
            ๕ สมเด็จพระมาเมศวร (ครั้งที่ ๒) พ.ศ.๑๙๓๑ - ๑๙๓๘
            ๖ สมเด็จพระรามราชาธิราช พ.ศ.๑๙๓๘- ๑๙๕๒
            ๗ สมเด็จพระนครินทราธิราช พ.ศ.๑๙๕๒ - ๑๙๖๗
            ๘ สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๒ (เจ้าสามพระยา) พ.ศ.๑๙๖๗ - ๑๙๙๑
            ๙ สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ พ.ศ.๑๙๙๑ - ๒๐๓๑
            ๑๐ สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๓ พ.ศ.๒๐๓๑ - ๒๐๓๔
            ๑๑ สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ พ.ศ.๒๐๓๔ - ๒๐๗๒
            ๑๒ สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๔ พ.ศ.๒๐๗๒ - ๒๐๗๖
            ๑๓ สมเด็จพระรัษฎาธิราช พ.ศ.๒๐๗๖ - ๒๐๗๗
            ๑๔ สมเด็จพระชัยราชาธิราช พ.ศ.๒๐๗๗ - ๒๐๘๙
            ๑๕ สมเด็จพระยอดฟ้า พ.ศ.๒๐๘๙ - ๒๐๙๑
            ๑๖ สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ พ.ศ.๒๐๙๑-๒๑๑๑
            ๑๗ สมเด็จพระมหินทราธิราช พ.ศ.๒๑๑๑ - ๒๑๑๒
                    (เสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ ๑ เมื่อ พ.ศ.๒๑๑๒)
            ๑๘ สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช พ.ศ.๒๑๑๒ - ๒๑๓๓
            ๑๙ สมพระนเรศวรมหาราช พ.ศ.๒๑๓๓ - ๒๑๔๘
            ๒๐ สมเด็จพระเอกาทศรถ พ.ศ.๒๑๔๘ - ๒๑๕๓
            ๒๑ สมเด็จพระศรีเสาวภาค พ.ศ.๒๑๕๓
            ๒๒ สมเด็จพระเจ้าทรงธรรม พ.ศ.๒๑๕๓ - ๒๑๗๑
            ๒๓ สมเด็จพระเชษฐาธิราช พ.ศ.๒๑๗๑
            ๒๔ สมเด็จพระอาทิตยวงศ์ พ.ศ.๒๑๗๒
            ๒๕ สมเด็จพระเจ้าปราสาททอง พ.ศ.๒๑๗๒ - ๒๑๙๙
            ๒๖ สมเด็จเจ้าฟ้าชัย พ.ศ.๒๑๙๙
            ๒๗ สมเด็จพระศรีสุธรรมราชา พ.ศ.๒๑๙๙
            ๒๘ สมเด็จพระนารายณ์มหาราช พ.ศ.๒๑๙๙ - ๒๒๓๑
            ๒๙ สมเด็จพระเทพราชา พ.ศ.๒๒๓๑ - ๒๒๔๕
            ๓๐ สมเด็จพระเจ้าเสือ พ.ศ.๒๒๔๕ - ๒๒๕๑
            ๓๑ สมเด็จพระเจ้าท้ายสระ พ.ศ.๒๒๕๑ - ๒๒๗๕
            ๓๒ สมเด็จพระเจ้าบรมโกศ พ.ศ.๒๒๗๕ - ๒๓๐๑
            ๓๓ สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร พ.ศ.๒๓๐๑
            ๓๔ สมเด็จพระเจ้าเอกทัศ พ.ศ.๒๓๐๑ - ๒๓๑๐
                    (เสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ ๒ เมื่อ พ.ศ.๒๓๑๐)
การปกครอง
            การปกครองสมัยอยุธยาเป็นระบอบสมบูรณาญาสิทธิราช เนื่องจากได้รับลัทธิเทวราชของขอม และรับคัมภีร์พระธรรมศาสตร์จากมอญ ซึ่งรับจากอินเดียมาอีกต่อหนึ่ง พระมหากษัตริย์จึงทรงมีฐานะเทียบเท่าพระศิวะ หรือองค์อวตารของพระนารายณ์ ทำให้เกิดมีระเบียบพิธีการที่เคร่งครัดและศักดิ์สิทธิ์เพื่อให้สอดคล้องกับฐานะ ต่อคัมภีร์พระธรรมศาสตร์แบบพราหมณ์ ได้รับอิทธิพลจากพระพุทธศาสนาจนกลายเป็นคัมภีร์กฎหมายทางพระพุทธศาสนา ดังนั้น พระมหากษัตริย์สมัยอยุธยาจะเป็นทั้งพระเจ้าแผ่นดิน และเป็นพระธรรมราชาด้วย พระมหากษัตริย์จะต้องทรงบำเพ็ญทศพิธราชธรรมสิบประการ ราชจริยานุวัตรสี่ประการ และจักรวรรดิวัตรสิบสองประการ
            พระราชวังหลวง เป็นทั้งศูนย์กลางทางการเมืองและการปกครอง มีความสง่างามยิ่งใหญ่ เสมือนที่ประทับของเทพเจ้าผู้เป็นใหญ่ สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ (พระเจ้าอู่ทอง) โปรดให้สร้างพระราชวังในบริเวณที่ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของวัดพระศรีสรรเพชญ์ ประกอบด้วยพระที่นั่งห้าองค์ ต่อมาเมื่อปี พ.ศ.๑๙๘๓ ได้เกิดอัคคีภัยเสียหาย สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ (พ.ศ.๑๙๙๑-๒๐๓๑) ทรงยกพื้นที่ส่วนนี้ให้เป็นเขตพุทธาวาส แล้วโปรดให้สร้างพระราชวังขึ้นใหม่ ทางด้านทิศเหนือของพระราชวังเดิม และได้มีการสร้าง และปฏิสังขรณ์เพิ่มเติมสืบมาตามลำดับ พระราชวังหลวงแบ่งออกเป็นเจ็ดเขต คือ เขตพระราชฐานชั้นใน ชั้นกลาง และชั้นนอก เขตพระคลังมหาสมบัติ เขตสวนองุ่น เขตสวนกระต่าย และเขตวัดพระศรีสรรเพชญ์ ในสมัยต่อมาได้สร้างวังหน้า และวังหลังเพิ่มขึ้นด้วย
            กฎหมายและการศาล  ในรัชสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ ทรงตรากฎหมายออกใช้ประมาณ ๑๐ ฉบับ เช่น กฎหมายลักษณะรับฟ้อง กฎหมายลักษณะลักพา กฎหมายลักษณะอาญาราษฎร กฎหมายลักษณะอาญาหลวง และกฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จว่าด้วยที่ดิน เป็นต้น
            ในรัชสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ได้มีการตรากฎหมายที่สำคัญ อีกหลายฉบับ เช่น กฎหมายว่าด้วยการเทียบศักดินา ทั้งศักดินาพลเรือน ศักดินาทหารหัวเมือง และกฎหมายว่าด้วยกฎมณเฑียรบาล เป็นต้น
            กฎหมายในสมัยอยุธยามีทั้งที่กำหนดสิทธิ และหน้าที่ของประชาชน ทั้งที่บัญญัติเกี่ยวกับการพิจารณาตัดสินอรรถคดี  รวมทั้งกฎหมายปกครองแผ่นดินหลายลักษณะ รวมเป็นบทมาตราทั้งสิ้นถึง ๑,๖๐๓ บท มากพอสำหรับใช้บังคับคดีได้ครอบคลุมทุกกรณี
            ระบบการศาล  อาศัยพราหมณ์ผู้เชี่ยวชาญพระธรรมศาสตร์ที่เรียกว่า ลูกขุน ณ ศาลหลวง เป็นที่ปรึกษา ตรวจสำนวนและตัดสินให้ แต่ไม่มีอำนาจบังคับคดี คดีใดตรงกับหน้าที่ของกรมใด ก็ส่งไปยังกรมนั้น ๆ การตัดสินลงโทษผู้กระทำผิดเป็นหน้าที่ของขุนนางไทย
            ระบบการปกครอง สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ โปรดให้ใช้ระบบการปกครองแบบ จตุสดมภ์ ซึ่งมีเสนาบดีสี่ตำแหน่ง เป็นหลักดูแลการบริหารราชการคือ
            กรมเมือง  ปครองดูแลความสงบเรียบร้อยของบ้านเมือง
            กรมวัง  ดูแลกิจการในพระราชวัง
            กรมคลัง  จ่ายและเก็บรักษาพระราชทรัพย์ และการเงินของประเทศ สมัยต่อมาดูแลการค้า และการต่างประเทศด้วย
            กรมนา  ดูแลควบคุมเรื่องเรือกสวนไร่นา และเก็บหางข้าว (ข้าวที่จ่ายเป็นค่านา) ขึ้นฉางหลวง
            การปกครองส่วนภูมิภาคแบ่งเป็นเมืองหน้าด่านสี่ทิศ โปรดให้เชื้อพระวงศ์ขึ้นไปครอง
                -   หัวเมืองชั้นใน เป็นเมืองใกล้ราชธานี หรือเมืองหน้าด่านขึ้นตรงต่อเมืองหลวง
                -   หัวเมืองชั้นนอก หรือเมืองพระยามหานคร เป็นเมืองที่ตั้งอยู่ไกลออกไปจากราชธานี มีเจ้าเมืองปกครองโดยการสืบเชื้อสาย หรือมิฉะนั้นทางเมืองหลวงก็แต่งตั้งออกไป
                -   หัวเมืองประเทศราช เป็นชนต่างชาติ เจ้าประเทศราชปกครองกันเอง แต่ต้องส่งบรรณาการให้ราชธานีตามกำหนด
            สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ทรงปฏิรูปการปกครองโดยรวมอำนาจเข้าสู่ศูนย์กลางการปกครอง ทรงแยกการบริหารราชการแผ่นดินออกเป็นสองฝ่าย คือ ฝ่ายทหารมีสมุหพระกลาโหม รับผิดชอบ ฝ่ายพลเรือนมี สมุหนายก รับผิดชอบ และควบคุมจตุสดมภ์ ซึ่งโปรดให้เปลี่ยนชื่อเป็นนครบาล ธรรมาธิกรณโกษาธิบดี และเกษตราธิการ
            การปกครองส่วนภูมิภาค โปรดให้ยกเลิกเมืองหน้าด่าน ส่วนหัวเมืองชั้นในทรงแต่งข้าราชการไปปกครอง เรียกว่า ผู้รั้ง ขึ้นตรงกับเจ้ากระทรวงในราชธานี หัวเมืองชั้นนอกแบ่งออกเป็นเมืองเอก เมืองโท และเมืองตรี พระมหากษัตริย์ทรงแต่งตั้งพระราชวงศ์ หรือข้าราชการชั้นสูงไปปกครอง ส่วนเมืองประเทศราชเจ้าเมืองจะต้องกราบบังคมทูลขอให้พระมหากษัตริย์อยุธยาโปรดเกล้า ฯ แต่งตั้งต้องส่งเครื่องราชบรรณาการ และต้องมาช่วยในราชการสงคราม
            การปกครองส่วนท้องถิ่น แบ่งเขตการปกครองเป็นหมู่บ้าน มีผู้ใหญ่บ้านปกครองหลาย ๆ หมู่บ้านรวมกันเป็นตำบลมีพันปกครอง ปลาย ๆ ตำบลรวมกันรวมเป็นแขวงมีหมื่นแขวง ปกครอง หลาย ๆ แขวงรวมกันเป็นเมืองมีผู้รั้งปกครอง
            หลักใหญ่ของระบบการปกครองในรัชสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถได้ใช้สืบทอดกันมา จนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ก่อนที่พระองค์จะปฏิรูปการปกครองเป็นระบบกระทรวงเช่นที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน
ระบบเศรษฐกิจ
            พระมหากษัตริย์ทรงเป็นผู้ควบคุมปัจจัยการผลิตอันได้แก่ ที่ดิน และแรงงาน ราษฎรมีพันธะต้องใช้แรงงาน และแบ่งผลผลิตส่วนหนึ่งให้รัฐ ผลผลิตเหล่านี้จะเข้าสู่ท้องพระคลังของรัฐ
            การค้าภายในราชอาณาจักรนั้น พระคลังสินค้า เป็นองค์กรใหญ่ที่ควบคุมการค้าภายในประเทศกับต่างประเทศ มีพระยาโกษาธิบดี (พระคลัง) เป็นผู้ควบคุมการคลัง และการค้าสำเภา ตลอดจนจัดการดูแลปกครองชาวต่างประเทศที่เข้ามาอาศัยในพระราชอาณาจักร นอกจากนี้ยังได้มีหน่วยงานเรียกว่า กรมท่า แบ่งออกเป็นกรมท่าซ้าย และกรมท่าขวา กรมท่าซ้ายขึ้นกับพระยาโชฎึกราชเศรษฐี มีหน้าที่ปกครองดูแลชาวจีน กรมท่าขวาขึ้นกับพระยาจุฬาราชมนตรีดูแลชาวแขก อันได้แก่ แขกอินเดีย แขกเปอร์เซีย แขกอาหรับ และแขกมัวร์ ที่เข้ามาค้าขาย
            การค้าในสมัยอยุธยาไทยมักจัดเรือสำเภาไปค้ากับจีนมากที่สุด พ่อค้าจีนนิยมนำสินค้ามาขายยังกรุงศรีอยุธยาและเมืองท่าทางภาคใต้จนถึงมะละกา นอกจากจีนแล้วไทยยังนำสินค้าไปขายที่ชวา สุมาตรา ลังกา เขมร ญวน มาเก๊า เกาหลี และญี่ปุ่น สินค้าส่วนมากมาจากส่วยที่เหลือใช้ในราชการ ผลผลิตจากแรงงาน และการซื้อสินค้าต้องห้าม ได้แก่ฝาง ไม้จันทน์ ไม้เนื้อหอม ไม้กฤษณา กระวาน กานพลู พริกไทย งาช้าง นอระมาด ทองคำ เงิน ช้าง พลอย ข้าว น้ำตาล หมาก หนังสัตว์ เกลือ ตะกั่ว น้ำมันมะพร้าว และเหล็ก เป็นต้น
            พวกพ่อค้ามุสลิมนอกจากมีบทบาททางการค้าแล้ว ยังมีบทบาททางการเมืองด้วย เช่นในรัชสมัยพระเจ้าทรงธรรมมีออกญาเฉกฮะหมัดรัตนราชเศรษฐีเป็นเจ้ากรมท่าขวา และต่อมาได้เลื่อนขึ้นเป็นสมุหนายก ในรัชสมัยพระเจ้าปราสาททองมีพระคลังเป็นมุสลิม และในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ออกญาพระศรีเนาวรัตน์ชาวมุสลิมเป็นสมุหนายก และเป็นผู้สนับสนุนให้พวกมุสลิมเป็นเจ้าเมืองชายฝั่งทะเลของไทย ตั้งแต่เมืองตะนาวศรี เมืองมะริด เมืองสงขลา เมืองปราณบุรีและเมืองเพชรบุรี อิทธิพลของชาวมุสลิมค่อยลดน้อยลงเมื่อมีฝรั่งชาวตะวันตก เข้ามาค้าขายกับไทย และหลังจากเกิดกบฏ แขกมักกะสัน ในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
            ในสมัยอยุธยาตอนกลาง การค้าขายกว้างขึ้น เมื่อฝรั่งโปรตุเกสเป็นชาติแรกเข้ามาในรัชสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ ตามด้วย ฮอลันดา สเปน ในรัชสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช อังกฤษในรัชสมัยสมเด็จพระเอกาทศรถ และฝรั่งเศสในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช การที่ฝรั่งชาวตะวันตกเข้ามาค้าขายกับราชอาณาจักรไทยสมัยอยุธยา ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางการค้าที่สำคัญคือการค้าภายใต้ระบบราชการ ซึ่งมีลักษณะในรูปแบบของการทำสัญญาค้าขาย และขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้มีสิทธิตั้งห้างค้าขายที่อยุธยา และเมืองท่าต่าง ๆ นอกจากนั้นยังมีระบบผูกขาดสินค้าโดยมีพระคลังสินค้าเป็นตัวจักรใหญ่ คือรัฐบาลเป็นผู้กำหนดสินค้าต้องห้าม ที่ต้องขายให้รัฐบาลเท่านั้น กำหนดราคาซื้อขาย และกำหนดสิทธิในการเลือกซื้อสินค้าต่างประเทศก่อน ทำให้รัฐเป็นผู้ประกอบการค้ารายใหญ่ และมั่งคั่งที่สุดในแผ่นดิน
ความสัมพันธ์กับชาวต่างประเทศ