คริสศาสนา  คริสศาสนาในจังหวัดตรังเริ่มแรกจำกัดอยู่ในหมู่ตลาดของเขตตรังเมือง ต่อมาจึงแพร่ขยายไปตามเขตอื่นบ้าง แต่ไม่มากมีไม่ถึงร้อยละหนึ่ง แบ่งออกเป็นสองนิกายคือ
              - นิกายโปรเตสแตนท์  ยึดคัมภีร์ใบเบิลเป็นหลัก ไม่ผูกพันกับอำนาจของสันตปาปาในปี พ.ศ.๒๔๕๓ ได้มีการก่อตั้งสถานีประกาศขึ้น โดยใช้สถานที่โรงพยาบาลทับเที่ยง แล้วตั้งเป็นคริสตจักรในอีกสองปีถัดมา มีสมาชิกเริ่มแรก ๑๐๐ คนเศษ
           ในปี พ.ศ.๒๔๕๖ ได้สร้างโบสถ์แห่งแรกที่ทับเที่ยง บนที่ดินซึ่งซื้อไว้คราวเดียวกับการจัดซื้อที่ทำการคริสเตียน โบสถ์หลังนี้สร้างด้วยไม้ไผ่ ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๕๘ จึงได้สร้างเป็นอาคารถาวร ก่ออิฐถือปูน ลักษณะสถาปัตยกรรมแบบโทชิค
           ในสมัยต้นของการเผยแพร่ศาสนาคริสตชนส่วนใหญ่เป็นหมู่ตลาดเชื้อสายจีน ต้องใช้ภาษาจีนเกือบทุกครั้งในการประชุมนมัสการที่โบสถ์ จนประมาณปี พ.ศ.๒๔๘๐ เวลานั้นการนับถือคริสตศาสนาได้ขยายไปสู่ชาวตรังกลุ่มอื่น ๆ มากขึ้น ชาวตรังเชื้อสายจีนรุ่นใหม่พูดภาษาไทยได้มากขึ้น การประชุมนมัสการ และการเทศนาธรรมจึงเปลี่ยนมาเป็นภาษาไทย
           กิจกรรมของศาสนาเกิดชะงักงันในปี พ.ศ.๒๔๘๕ เพราะผลกระทบของสงครามมหาเอเชียบูรพา แต่ก็ได้รับการฟื้นฟูใหม่ในปี พ.ศ.๒๔๙๔ ด้วยการเกื้อกูลของชาวไต้หวันผู้หนึ่ง ผู้รับภารกิจฟื้นฟูคริสตจักรแถบเอเชียอาคเณย์ จากนั้นก็เจริญเรื่อยมา ในปี พ.ศ.๒๕๒๗ คริสตจักรตรังได้รับโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินที่ตั้งโบสถ์ จากคณะอเมริกันเพรสไปเทอเรียนมิชชั่น แล้วตั้งเป็นคริสตจักรภาคที่ ๑๖ ก่อนจะแยกมาตั้งเป็นคริสตจักรภาคที่ ๑๗ ซึ่งมีพิธีสถาปนาจัดขึ้นที่โบสถ์คริสตจักรตรัง เมื่อปี พ.ศ.๒๕๓๔ ปัจจุบันคริสตจักรภาคที่ ๑๗ มีสมาชิกรวมทั้งสิ้น ๑๒ คริสตจักรอยู่ที่กระบี่ นครศรีธรรมราชและตรัง ในจังหวัดตรังมีคริสตจักรตรัง (ทับเที่ยง) คริสตจักรกันตัง คริสตจักรห้วยยอด คริสตจักรย่านตาขาว คริสตจักรวังวิเศษ คริสตจักรโคกทราย คริสตจักรโคกม่วง คริสตจักรอ่าวดง มีสมาชิกคริสเตียนในภาค ๑๗ รวมประมาณพันคนเศษ
           คริสตจักรนิกายโปรเตสแต็นท์ ศรัทธาในเรื่องความรอดโดยพระคุณและความเชื่อผ่านทางพระเยซู ยึดในศาสนบัญญัติสองประการคือ รักพระเจ้าด้วยสุดใจ สุดจิต สุดกำลัง และสุดความคิด และรักเพื่อนบ้านเหมือนรักตนเอง ประกอบศาสนพิธีโดยถือหลักความบริสุทธิ์แห่งจิตวิญญาณ และพิธีการที่เรียบง่าย มีศาสนพิธีที่สำคัญสองประการที่ถือปฎิบัติคือ พิธีศีลมหาสนิท (Communion)  และพิธีบัพติสม์ (Baptism)
           คริสเตียนชาวตรัง ดำเนินชีวิตอยู่ในกรอบศีลธรรม ตามบทบัญญัติในคัมภีร์ได้ค่อนข้างสมบูรณ์ และได้ประยุกต์ธรรมเนียมปฎิบัติ บางประการให้กลมกลืนกับขนบธรรมเนียมประเพณี ค่านิยมของท้องถิ่น เช่นการประกอบพิธีสมรส บางแห่งจัดให้คู่บ่าวสาวซึ่งต้องเป็นคริสเตียนทั้งคู่ กราบคารวะบิดามารดายกน้ำชาไหว้ญาติผู้ใหญ่ตามแบบจีน หรืออาจมีผูกผ้าแก่คู่บ่าวสาว ในพิธีศพ จะมีการจัดเลี้ยงตามแบบท้องถิ่นด้วย ส่วนพิธีสวดและพิธีฝังจะเป็นแบบคริสเตียน
           ในด้านการศึกษาและถ่ายทอดหลักศาสนาทุกวันอาทิตย์ในการประชุมนมัสการที่โบสถ์ ศาสนาจารย์ ผู้ปกครองหรือศิษยาภิบาลจะหนุนใจคริสเตียน และให้ความรู้เกี่ยวกับข้อคัมภีร์ ประมาณครึ่งหนึ่งของคริสตชนในตรังสนใจประกอบกิจสม่ำเสมอ ขณะเดียวกันก็มีกลุ่มอาสาสมัครเปิดสอนรวีวารศึกษา (Sunday
School)  แก่เด็ก ๆ มีการประชุมกลุ่มย่อยเพื่อหนุนใจและสอนคัมภีร์ตามบ้าน ธรรมศาลา และโรงเรียนคริสเตียนต่าง ๆ ด้วย นับเป็นการเติบโตโดยต่อเนื่อง และเป็นธรรมชาติ
           คริสตศาสนานิกายโปรเตสแตนท์ในจังหวัดตรัง มีกิจกรรมบริการสังคมด้านการแพทย์และการศึกษาโดยมีโรงพยาบาลทับเที่ยง โรงเรียนอนุกูลทับเที่ยง และโรงเรียนยุวราษฎร์วิทยา (ปัจจุบันได้รวมกันเป็นโรงเรียนตรังคริสเตียนศึกษา) เป็นเครือข่ายให้บริการแก่ชุมชนชาวตรังจนเป็นที่ยอมรับ
               - นิกายคาทอลิก  ได้เริ่มที่ตรังในปี พ.ศ.๒๔๙๕ หลังสงครามคอมมิวนิสต์ในประเทศจีน คณะบาทหลวงมิชชันนารีสติกมาตินชาวอิตาลี จำนวน ๕ คน ได้เดินทางจากประเทศจีน เนื่องจากถูกรัฐบาลจีนขับไล่ออกจากประเทศ คณะบาทหลวงได้เดินทางมาเผยแพร่ศาสนาคริสต์ในเขตมิสซังคาทอลิกราชบุรี แลได้จัดให้มีกิจการโบสถ์และโรงเรียนขึ้นในพื้นที่ที่มีคณะทำงานในแต่ละจังหวัด ที่จังหวัดตรังมีโบสถ์คาทอลิกนักบุญฟรังซิสเซเวียร์ และโรงเรียนดรุโณทัย
           ปัจจุบันมีคริสตชนคาทอลิกในจังหวัดตรังประมาณ ๒๐๐ คน
           พราหมณ์  สกุลพราหมณ์ในจังหวัดตรังมีอยู่สองสกุลคือ รังษีกับสังขพราหมณ์ เป็นตระกูลที่มีบรรพบุรุษเป็นพราหมณ์จากตำบลควนหาด จังหวัดพัทลุง เข้ามาตั้งรกรากที่ตำบลเกาะเบี้ยว อำเภอย่านตาขาว ต่อมามีบางส่วนได้แยกย้ายไปอยู่ที่ตำบลหนองครุด อำเภอเมือง ฯ และตำบลโคกยาว อำเภอกันตัง
           พราหมณ์ในจังหวัดตรัง ได้รับยกย่องจากทางบ้านเมืองให้เป็นผู้ร่วมประกอบพิธีทั้งรัฐพิธีและราชพิธี หัวหน้าพราหมณ์ได้รับแต่งตั้งจากทางบ้านเมือง ให้มีบรรดาศักดิ์และทำหน้าที่ปกครองดูแลพวกพราหมณ์ด้วยกัน หัวหน้าพราหมณ์คนแรกของเมืองตรังคือ ขุนไชยสงคราม ต่อมาเป็นขุนชำนาญพิธี ขุนพรหมสมัย ซึ่งได้รับมอบหมายให้ปกครองดูแลหมู่พราหมณ์ในจังหวัดพัทลุง นครศรีธรรมราช และสุราษฎร์ธานีด้วย
           การเป็นพราหมณณ์ต้องสืบทอดโดยตรงทางสายเลือดและมีคำสั่งจากบิดาให้เป็นพราหมณ์ แต่ไม่ได้บังคับ เดิมพราหมณ์ที่จังหวัดตรัง ต้องไปทำพิธีบวชที่จังหวัดพัทลุง ต่อมาได้มีสถานที่ทำพิธีแห่งเดียวที่โบสถ์พราหมณ์ เสาชิงช้า กรุงเทพฯ ผู้ที่บวชพราหมณ์แล้วจะเป็นพราหมณ์ไปตลอดชีวิต
           หลักการปฏิบัติของพราหมณ์และผู้ที่ศรัทธาในลัทธินี้จะถือศีลห้าเช่นเดียวกับพุทธศาสนา เว้นการเสพมังสังสิบประการ เดิมนิยมสมรสในหมู่พราหมณ์ด้วยกัน ประเพณีเกี่ยวกับการตายนั้น ถือว่าการสิ้นลมปราณในอาการนั่งเป็นการถูกต้องและเป็นบุญ ส่วนพิธีศพอนุโลมจัดตามประเพณีท้องถิ่น
           พราหมณ์ในจังหวัดตรังได้สืบทอดความเป็นพราหมณ์มาประมาณ ๔ - ๕ ชั่วคน ในปี พ.ศ.๒๕๐๕ มีพราหมณ์รุ่นสุดท้ายอยู่สี่คน เป็นพราหมณ์ในตระกูลรังษี ที่เกาะปิยาสามคน พราหมณ์ตระกูลสังขพราหมณ์ที่หนองตรุดหนึ่งคน ปัจจุบันที่อำเภอย่านตาขาว มีพราหมณ์เพียงคนเดียวที่ยังคงสืบทอดการประกอบพิธีต่าง ๆ

| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป | บน |