พระยาดำรงสุจริตมหิศรภักดี (คอซิมก๊อง ณ ระนอง)  เป็นบุตรพระยาดำรงสุจริต ฯ (คอซูเจียง) ต้นตระกูล ณ ระนอง เริ่มรับราชการในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นที่หลวงศรีโลหภูมิพิทักษ์ ผู้ช่วยเมืองระนอง ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เป็นที่พระยารัตนเศรษฐี เจ้าเมืองระนอง เมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๐ และได้รับโปรดเกล้า ฯ ให้เป็นเทศาภิบาลมณฑลชุมพรคนแรก ในปีเดียวกัน
           ท่านได้เริ่มจัดการปกครอง การรักษาความสงบเรียบร้อย การโยธาธิการ  ก่อสร้างสถานที่ราชการ การศึกษา และการศาสนา การภาษีอากร การศาล แลการส่งเสริมอาชีพของราษฎร
           ระหว่างปี พ.ศ.๒๔๓๙ - ๒๔๔๔ ท่านได้รับแต่งตั้งให้เป็นแม่กองควบคุมการก่อสร้างถนน จากชุมพรไปยังกระบุรี
           หลังจากลาออกจากราชการแล้ว ท่านได้ใช้ชีวิตอยู่ที่เมืองระนอง และได้ถึงแก่อนิจกรรม เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๔
           พระยาจรูญราชโภคากร (คอซิมเต็ก ณ ระนอง)  เป็นบุตรพระยาดำรงสุจริต (คอซูเจียง) เกิดเมื่อปี พ.ศ.๒๓๙๒ ได้ทำการสำรวจหาแร่ดีบุกตลอดเส้นทาง การค้าขายระหว่างเกาะหมาก และหัวเมืองชายฝั่งตะวันตกจนถึงตำบลพะโต๊ะ และพระซงในแขวงเมืองหลังสวน และได้ขออนุญาตเปิดเหมือง ทำการค้าแร่ดีบุก ซึ่งได้สร้างความเป็นปึกแผ่นมั่นคงเกิดผลประโยชน์แก่บ้านเมืองอย่างมาก
           ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระยารัตนเศรษฐีรู้สึกว่าคนชราภาพแล้ว จึงได้กราบถวายบังคมลาจากตำแหน่งผู้ว่าราชการเมืองระนอง และได้รับโปรดเกล้า ฯ ให้เป็นที่พระยาดำรงสุจริต ฯ ตำแหน่งจางวางเมืองระนอง และนายคอซิมเต็กเป็นที่พระจรูญราชโภคากร ดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการเมืองหลังสวน เมื่อปี พ.ศ.๒๔๒๐
           ในปี พ.ศ.๒๔๓๒ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสหัวเมืองปักษ์ใต้ ได้เสด็จถึงเมืองหลังสวนเป็นครั้งแรก ทอดพระเนตรเห็นพระจรูญราชโภคากร ยังมีบรรดาศักดิ์เป็นเพียงพระ จึงได้โปรดเกล้า ฯ ให้มีบรรดาศักดิ์เป็นที่พระยาจรูญราชโภคากร
           ต่อมา เมื่อมีการจัดการปกครองเป็นมณฑลเทศาภิบาล พระยาจรูญ ฯ รู้สึกว่าตนอายุมากแล้ว จึงได้กราบถวายบังคมลาออกจากตำแหน่ง แล้วไปอยู่บ้านเดิมที่เกาะหมาก ต่อมาป่วยเป็นอัมพาต และได้ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อปี พ.ศ.๒๔๗๐
           เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร  บุนนาค)  เป็นเสนาบดีกระทรวงธรรมการคนแรก เกิดเมื่อปี พ.ศ.๒๓๙๒ ที่จังหวัดชุมพร เป็นบุตร สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ เริ่มเรียนในสำนักพระอาจารย์แก้ว ที่วัดประยูรวงศาวาส เมื่อปี พ.ศ.๒๔๐๗ ไปศึกษาต่อ ณ ประเทศอังกฤษ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๑๐  ได้ไปทำหน้าที่ล่ามส่วนตัวให้เจ้าพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์ (วร  บุนนาค) ราชทูตที่ออกไปปฏิบัติงาน ณ ทวีปยุโรป
           พ.ศ.๒๔๑๑ กลับมารับราชการเป็นราชเลขานุการในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ต่อมาได้รับโปรดเกล้า ฯ ให้เป็นว่าที่เจ้าหมื่นศรีสรรักษ์ หัวหมื่นมหาดเล็ก แต่ยังเป็นราชเลขานุการตามเดิม และได้มีส่วนสนองนโยบายใหม่หลายอย่าง ได้แก่ การตั้งสภารัฐมนตรี สภาองคมนตรี
           พ.ศ.๒๔๒๒ เป็นราชทูตพิเศษหลายประเทศในยุโรป ต่อมาได้เป็นอธิบดีกรมพระคลังสวนและจางวางมหาดเล็ก
           พ.ศ.๒๔๓๐ เป็นราชทูตพิเศษไปประเทศญี่ปุ่น เมื่อกลับมาได้เป็นอธิบดีจัดการกรมภาษีร้อยชักสาม (กรมศุลกากร)  ต่อมาได้เป็นปลัดบัญชีกลาง  เสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ  และเสนาบดีกระทรวงธรรมการคนแรกเมื่อปี พ.ศ.๒๔๓๕  และได้รับโปรดเกล้า ฯ ให้เป็ฯที่เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ในปีเดียวกัน นอกจากนั้นยังเป็นองคมนตรีและรัฐมนตรีด้วย เป็นข้าราชการคนเดียวเท่านั้น ที่ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์สูงสุดคือ มหาจักรีบรมราชวงศ์
           เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ ถึงแก่อนิจกรรม เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๓

| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป | บน |