ประติมากรรมภาพสลักนูนสุงบนแผ่นหิน  คติการสืบทอดรูปแบบการสร้างพระพุทธรูปนูนสูงมาจากแบบคุปตะ แต่มีลักษณะบางประการ ที่แสดงรูปสมัยหลัง เช่น การที่มีชายจีวรพาดผ่านข้อพระหัตถ์ซ้าย แล้วตกทอดไปยังพระโสณี ซึ่งเป็นอิทธิพลของศิลปะอินเดียแบบปาละ ในพุทธศตวรรษที่ ๑๔ - ๑๗  พระะพุทธรูปกลุ่มนี้ได้แก่ ภาพสลักพระพุทธรูปปางสมาธิใต้ต้นโพธิ และภาพสลักพระพุทธรูปปางนาคปรก
                ประติมากรรมโลหะ  พบค่อนข้างน้อยมาก พระพุทธรูปที่สำคัญและโดดเด่นที่สุดในกลุ่มนี้คือ พระนิรันตราย ซึ่งเป็นพระพุทธรูปทองคำ ขุดพบในบริเวณโบราณสถานภูเขาทอง และได้นำขึ้นทูลเกล้า ฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
  สมัยวัฒนธรรมเขมร
            วัฒนธรรมเขมรได้เข้ามาอิทธิพลในเมืองศรีมโหสถ เมื่อประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๘ ดังปรากฏหลักฐานทางสถาปัตยกรรม และประติมากรรมเขมรแบบบายน (พ.ศ.๑๗๒๐ - ๑๗๘๐) ที่โบราณสถานสระมรกต ประติมากรรมที่สำคัญเหล่านี้ได้แก่ ประติมากรรมหินรูปเศียรพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร ประติมากรรมหินรูปพระโพธิสัตว์ ปัทมาปาณี ประติมากรรมพระพุทธรูปปางนาคปรก ประติมากรรมสำริดรูปนางปรัชญาปารมิตา และอื่น ๆ ได้แสดงให้เห็นถึง พุทธศาสนาฝ่ายมหายาน เข้ามาแทนที่ฝ่ายเถรวาท ซึ่งโดยรุ่งเรื่องอยู่ก่อน
            หลังจากสมัยวัฒนธรรมเขมร  วิวัฒนาการของวัฒนธรรมในสมัยต่อมา มีบทบาทไม่เด่นชัด
           โบราณวัตถุที่สำคัญของจังหวัดปราจีนบุรี  ส่วนใหญ่ตั้งแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติปราจีนบุรี พอประมวลได้ดังนี้
                -  พระพุทธรูปปางสมาธิ  ศิลปฟูนัน อายุประมาณ พุทธศตวรรษที่ ๑๒  ทำด้วยหินสูง ๒๗ เชนติเมตร พบที่บ่อน้ำหน้าอาคารรอบพระพุทธบาท โบราณสถานสระมรกต อำเภอศรีมโหสถ
                -  วิษณุจตุรภุช (สีกร)  ศิลปะทวารวดี อายุประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๒ - ๑๓ ทำด้วยหินทราย สูง ๑๖๓ เซนติเมตร พบที่วัดโบสถ์ ตำบลห้วยสร้าง อำเภอเมือง
                -  วิษณุจตุรภุช (สีกร) ศิลปะทวารวดี ทำด้วยหิน สูง ๑๒๓ เซนติเมตร  พลที่บ้านโคกวัด อำเภอศรีมโหสถ
                -  วิษณุจตุรภุช (สีกร) ศิลปะทวารวดี ทำด้วยหินทราย สูง ๑๔๘ เซนติเมตร  ฐานสูง ๒๒๒ เซนติเมตร  พบที่โบราณสถานหมายเลข ๒๕ เมืองศรีมโหสถ
อำเภอศรีมโหสถ
                -  พระกฤษณะยกภูเขาโควรรธนะ  ศิลปทวารดี อายุประมาณต้นพุทธศตวรรษที่ ๑๒ ทำด้วยแผ่นดินเผา ขนาดกว้าง ๒๖ เซนติเมตร ยาว ๓๒ เซนติเมตร
พบที่โบราณสถาน หมายเลข ๑๖ เมืองศรีมโหสถ อำเภอศรีมโหสถ
                -  ศิวลึงค์  ศิลปะทวารวดี  ทำด้วยหินสูง ๒๑ เซนติเมตร ฐานกว้าง ๖๕ เซนติเมตร พบที่อำเภอศรีมหาโพธิ์
                -  ตรีศูล  ศิลปะทวารวดี  อายุประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๒ ทำด้วยหินทราย สูง ๘๘ เซนติเมตร พบที่บ้านโคกวัด ตำบลโคกปีบ อำเภอศรีมโหสถ
                -  พระคเณศ  ศิลปะทวารวดี อายุประมาณต้นพุทธศตวรรษที่ ๑๒ ทำด้วยหิน สูง ๑๗๐ เซนติเมตร พบที่โบราณสถานหมายเลข ๒๒ เมืองศรีมโหสถ อำเภอศรีมโหสถ
                -  พระพุทธรูปยืนปางกวักพระหัตถ์  ศิลปะทวารวดี ทำด้วยหิน สูง ๒.๐๐ เมตร พบที่อำเภอศรีมโหาถ เรียกกันว่า หลวงพ่อทวารวดี
                -  พระพุทธรุปปางประทานธรรม  ศิลปะทวารวดี อายุประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๓ - ๑๔ ทำด้วยหิน สูง ๓๓ เซนติเมตร พบที่อำเภอศรีมหาโพธิ
                -  ธรรมจักร  ศิลปะทวารวดี ทำด้วยหิน เส้นผ่าศูนย์กลาง ๗๘ เซนติเมตร พบที่เมืองศรีมโหสถ อำเภอศรีมโหสถ
                -  ภาพสลักพระพุทธรูปปางสมาธิ  สิลปะทวารวดี อายุประมาณพุทธศตวรษที่ ๑๔ - ๑๖ ทำด้วยหิน สูง ๗๙ เซนติเมตร พบที่โบราณสถานหมายเลข ๕ นอกเมืองศรมโหสถ อำเภอศรีมโหสถ
                -  พระนิรันตราย  ศิลปะทวารวดี อายุประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๔ - ๑๖ ทำด้วยทองคำเนื้อหก สูง ๙ เซนติเมตร หนัก ๘ ตำลึง พบที่โบราณสถานหมายเลข ๓ หรือภูเขาทอง อำเภอศรีมโหสถ  พบที่โบราณสถานหมายเลข ๓ หรือภเขาทอง อำเภอศรีมโหสถ
            ได้นำขึ้นทูลเกล้าถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  พระองค์ได้โปรดเกล้า ฯ ให้นำไปประดิษฐานไว้ในหอเสถียรธรรมปริตร ต่อมาเมื่อปี พ.ศ.๒๔๐๓ พระองค์ได้พระราชทานนามพระพุทธรูปองค์นี้ว่า พระนิรันตราย แล้วโปรดเกล้า ฯ ให้สร้างพระพุทธรูปทองคำ หน้าตักห้านิ้วครึ่ง สวมทับพระนิรันตรายองค์เดิมอีกชั้นหนึ่ง และโปรดเกล้า ฯ ให้หล่อด้วยเงินอีกองค์หนึ่งคู่กับองค์ที่หล่อทองคำ ไว้สำหรับประดิษฐานในงานพระราชพิธี ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๑๑ จึงโปรดเกล้าให้หล่อพระพุทธรูปแบบเดียวพระนิรันตรายด้วยทองเหลือกะไหล่ทองคำ มีซุ้มเรือนแก้วอีก ๑๘ องค์ เท่าปีที่ครองราชย์ และพระราชทานไปประดิษฐานไว้ตามพระอารามหลวงฝ่ายธรรมยุติแห่งละองค์ พร้อมทั้งพระราชทานนามเหมือนกันว่า พระนิรันตราย
                -  กรอบคันฉ่อง  ศิลปะเขมรแบบบายน อายุประมาณ พ.ศ.๑๗๓๕ - ๑๗๓๖ ทำด้วยสำริด กว้าง ๒๐ เซนติเมตร สูง ๑๓ เซนติเมตร ได้มาจากโบราณสถานหมายเลข ๑๑ ที่เมืองศรีมโหสถ อำเภอศรีมโหสถ
                -  ขันหรือภาชนะทรงขัน  ศิลปะเขมรแบบบายน อายุประมาณ พ.ศ.๑๗๓๐ ทำด้วยสำริด เส้นผ่าศูนย์กลาง ๒๐ เซนติเมตร พบที่โบราณสถานหมายเลข ๑๑ เมืองศรีมโหสถ อำเภอศรีมโหสถ
                -  เชิงเทียน  สิลปะแบบบายน อายุประมาณ พ.ศ.๑๗๓๕ - ๑๗๓๖ ทำด้วยสำริด สูง ๑๖ เซนติเมตร พบที่โบราณสถานหมายเลข ๑๑ เมืองศรีมโหสถ อำเภอศรีมโหสถ
                -  พระพุทธรูปปางประทานอภัย  ศิลปรัตนโกสินทร์ สร้างเมื่อประมาณปี พ.ศ.๑๗๒๐ - ๑๗๗๓ ทำด้วยสำริด สูง ๔๕ เซนติเมตร พบที่โบราณสถานหมายเลข ๑๑ เมืองศรีมโหสถ อำเภอศรีมโหสถ
                -  พระพุทธรูปปางมารวิชัย (หลวงพ่อคุ้ม)  ศิลปะอู่ทอง สร้างเมื่อสมัยอยุธยาตอนต้น ทำด้วยหินทราย ลงรักปิดทอง ปัจจุบันเป็นพระประทานในอุโบสถวัดบางแตน ตำบลบางแตน อำเภอบ้านสร้าง
แหล่งอุตสาหกรรม