ท่องเที่ยว || เพิ่มข้อมูลสถานที่ท่องเที่ยว|| ดูดวงตำราไทย|| อ่านบทละคร|| เกมส์คลายเครียด|| วิทยุออนไลน์ || ดูทีวี|| ท็อปเชียงใหม่ || รถตู้เชียงใหม่
  dooasia : ดูเอเซีย   รวมเว็บ   บอร์ด     เรื่องน่ารู้ของสยาม   สิ่งน่าสนใจ  
 
สำหรับนักท่องเที่ยว
ตรวจสอบระยะทาง
แผนที่ 77 จังหวัด
คู่มือ 77 จังหวัด(PDF)
จองโรงแรม
ข้อมูลโรงแรม
เส้นทางท่องเที่ยว(PDF)
ข้อมูลวีซ่า
จองตั๋วเครื่องบิน
จองตั๋วรถทัวร์
ทัวร์ต่างประเทศ
รถเช่า
197 ประเทศทั่วโลก
แลกเปลี่ยนเงินสากล
ซื้อหนังสือท่องเทียว
dooasia.com แนะนำ
  เที่ยวหลากสไตล์
  มหัศจรรย์ไทยเแลนด์
  เส้นทางความสุข
  ขับรถเที่ยวตลอน
  เที่ยวทั่วไทย 77 จังหวัด
  อุทยานแห่งชาติในไทย
  วันหยุดวันสำคัญไทย-เทศ
  ศิลปะแม่ไม้มวยไทย
  ไก่ชนไทย
  พระเครื่องเมืองไทย
 
 
ข้อมูลท่องเที่ยวประเทศเกาหลี
ข้อมูลท่องเที่ยวประเทศลาว
ข้อมูลท่องเที่ยวประเทศกัมพูชา
ข้อมูลท่องเที่ยวประเทศเวียดนาม
ข้อมูลท่องเที่ยวประเทศพม่า
ข้อมูลท่องเที่ยวประเทศจีน
 
เที่ยวภาคเหนือ กำแพงเพชร : เชียงราย : เชียงใหม่ : ตาก : นครสวรรค์ : น่าน : พะเยา : พิจิตร : พิษณุโลก : เพชรบูรณ์ : แพร่ : แม่ฮ่องสอน : ลำปาง : ลำพูน : สุโขทัย : อุตรดิตถ์ : อุทัยธานี
  เที่ยวภาคอีสาน กาฬสินธุ์ : ขอนแก่น : ชัยภูมิ : นครพนม : นครราชสีมา(โคราช): บุรีรัมย์ : มหาสารคาม : มุกดาหาร : ยโสธร : ร้อยเอ็ด : เลย : ศรีสะเกษ : สกลนคร : สุรินทร์ : หนองคาย : หนองบัวลำภู : อำนาจเจริญ : อุดรธานี : อุบลราชธานี : บึงกาฬ(จังหวัดที่ 77)
  เที่ยวภาคกลาง กรุงเทพฯ : กาญจนบุรี : ฉะเชิงเทรา : ชัยนาท : นครนายก : นครปฐม : นนทบุรี : ปทุมธานี : ประจวบคีรีขันธ์ : ปราจีนบุรี : พระนครศรีอยุธยา : เพชรบุรี : ราชบุรี : ลพบุรี : สมุทรปราการ : สมุทรสาคร : สมุทรสงคราม : สระแก้ว : สระบุรี : สิงห์บุรี : สุพรรณบุรี : อ่างทอง
  เที่ยวภาคตะวันออก จันทบุรี : ชลบุรี : ตราด : ระยอง

  เที่ยวภาคใต้ กระบี่ : ชุมพร : ตรัง : นครศรีธรรมราช : นราธิวาส : ปัตตานี : พัทลุง : พังงา : ภูเก็ต : ยะลา : ระนอง : สงขลา : สตูล : สุราษฎร์ธานี

www.dooasia.com > จังหวัดราชบุรี >ตลาดน้ำดำเนินสะดวก/DAMNOEN SADUAK FLOATING MARKET 

ตลาดน้ำดำเนินสะดวก/ DAMNOEN SADUAK FLOATING MARKET

 ตลาดน้ำดำเนินสะดวก
หรือที่ชาวบ้านนิยมเรียกกันว่า ตลาดน้ำคลองลัดพลี มีมานานกว่า 100 ปีเศษมาแล้ว ตั้งอยู่ห่างจากที่ว่าการ อำเภอไปทางทิศตะวันออก 400 เมตรตลาดน้ำดำเนินสะดวก ตั้งอยู่ที่คลองดำเนินสะดวกเหมาะที่จะไปเที่ยว ชมในเวลาเช้า เนื่องจากแดดไม่ร้อนและมีเรือขายสินค้าเป็นจำนวนมาก คลองดำเนินสะดวกเป็นคลองที่เชื่อม แม่น้ำท่าจีน กับแม่น้ำแม่กลอง เริ่มตั้งแต่ประตูน้ำบางยาง แม่น้ำท่าจีน อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร ถึงประตูน้ำบางนกแขวก แม่น้ำแม่กลอง อำเภอบางคนที จังหวัดสมุทรสงครามทำให้ประชาชนในจังหวัด ราชบุรี สมุทรสาคร และจังหวัดสมุทรสงครามติดต่อถึงกันโดยสะดวกขึ้น ตลอดสองฝั่งคลองดำเนินสะดวก ที่มีความยาว 32 กิโลเมตรนี้ มีคลองซอย คลองเล็ก คลองน้อย แยกออกไปประมาณ 200 คลองเช่น คลอง สี่หมื่น คลองทองหลาง คลองโพธิ์หัก คลองขุน-พิทักษ์ คลองศรีราษฎร์ คลองลัดราชบุรี คลองฮกเกี้ยน ฯลฯ

ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ตลาดน้ำดำเนินสะดวก

 ตลาดน้ำดำเนินสะดวก หรือที่รู้จักกันทั่วไปในนามตลาดน้ำคลองต้นเข็ม เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงมากของราชบุรี อยู่ห่างจากกรุงเทพฯราว 80 กิโลเมตร ในราวปี พ.ศ. 2409 รัชกาลที่ 4 โปรดเกล้าฯ ให้ขุดคลองดำเนินสะดวกระยะทางกว่า 32 กิโลเมตร เชื่อมแม่น้ำแม่กลองที่บางนกแขวกกับแม่น้ำท่าจีนที่ประตูน้ำบางยาง และมีคลองซอยเล็ก ๆ มากมาย ทำให้ชาวบ้านในราชบุรี สมุทรสงคราม และสมุทรสาคร สามารถติดต่อกันทางน้ำได้สะดวก

ตลาดน้ำดำเนินสะดวก เปิดตัวสู่สายตาชาวโลกในฐานะแหล่งท่องเที่ยวครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2510 ในภาพของตลาดลอยน้ำที่คราคร่ำไปด้วยเรือพายลำย่อม บรรทุกสินค้าที่จำเป็นต่อการครองชีพ พ่อค้าแม่ค้าสวมเสื้อผ้าโทนสีเข้มแบบชาวสวน ใส่หมวกงอบใบลาน พายเรือเร่ขายแลกเปลี่ยนสินค้าในยามที่เส้นทางคมนาคมทางน้ำเป็นหัวใจหลัก ตลาดน้ำดำเนินสะดวกเริ่มค้าขายตั้งแต่เช้าตรู่ไปจนถึงช่วงประมาณ 12.00 น. ส่วนตลาดน้ำวัดปราสาทสิทธิ์ซึ่งเป็นตลาดน้ำที่ยังคงวิถีชีวิตเดิม ๆ อยู่มากจะเริ่มตั้งแต่เช้าตรู่ และจะวายตั้งแต่ก่อน 08.00 น. สอบถามเพิ่มเติมได้ที่ ศูนย์ประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวอำเภอดำเนินสะดวก โทร. 0 3224 1023, 0 3234 6161 หรือที่เว็บไซต์ www.damnoensaduak.com
 
ล่องคลองชมตลาดน้ำดำเนินสะดวก

ตลาดน้ำดำเนินสะดวก มีบริการเรือเช่านำเที่ยว เรือพาย ราคา 300 บาท เรือหางยาว ราคา 600 บาท นั่งได้ประมาณ 8 คน พาไปดูสวน การทำน้ำตาลสด ใช้เวลาประมาณ 45 นาที สอบถามเพิ่มเติมได้ที่ ท่าเรือยุวันดา โทร. 0 3224 1392, 0 6668 9471, 0 9161 0909

การเดินทาง

รถยนต์  จากกรุงเทพฯสามารถเดินทางไปตลาดน้ำดำเนินสะดวกได้ 2 เส้นทาง คือ

1. เดินทางไปตามถนนเพชรเกษม (ทางหลวงหมายเลข 4) ผ่านบางแค สวนสามพราน นครชัยศรี นครปฐม เลยกิโลเมตรที่ 83 ไปเล็กน้อย จะพบแยกบางแพ เลี้ยวซ้ายมือไปตามทางหลวงหมายเลข 325 อีกประมาณ 25 กิโลเมตร ข้ามสะพานธนะรัชต์เลยไป 200 เมตร แล้วแยกขวาเข้าไปอีก 1  กิโลเมตร

2. เดินทางไปตามสายธนบุรี-ปากท่อ (ทางหลวงหมายเลข 35) ระยะทาง 63 กิโลเมตร  เลี้ยวขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 325 ผ่านตัวเมืองสมุทรสงคราม แล้วเลี้ยวเข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 325 ไปประมาณ 12 กิโลเมตร  ทางเข้าตลาดน้ำอยู่ก่อนถึงสะพานธนะรัชต์ 200 เมตร และแยกซ้ายเข้าไปอีก 1 กิโลเมตร

รถโดยสารประจำทาง มีรถโดยสารปรับอากาศสายกรุงเทพฯ-ดำเนินสะดวก ออกจากสถานีขนส่งสายใต้ ถนนบรมราชชนนี เที่ยวแรกออกตั้งแต่เวลา 05.00 น. ใช้เวลาเดินทางประมาณ  2 ชั่วโมง ลงรถบริเวณตลาดเชิงสะพานธนะรัชต์  จากนั้นสามารถโดยสารรถสองแถวบริเวณตลาดเชิงสะพานธนะรัชต์ เข้าไปถึงตลาดน้ำดำเนินสะดวกเป็นระยะทางอีก 1 กิโลเมตร สอบถามรายละเอียดได้ที่ สถานีขนส่งสายใต้ (ห้องจำหน่ายตั๋วดำเนินสะดวก) โทร. 0 2435 5031 (ห้องจำหน่ายตั๋วราชบุรี) โทร. 0 2435 5036

นอกจากนั้น นักท่องเที่ยวสามารถเดินทางไปกับรถโดยสารสายอื่นได้ เช่น สายกรุงเทพฯ-ราชบุรี, กรุงเทพฯ-เพชรบุรี (สายเก่า) แล้วลงตรงสี่แยกบางแพ ต่อจากนั้นต่อรถสองแถวซึ่งวิ่งระหว่างทางแยกบางแพไปดำเนินสะดวก มีรถออกทุก 10 นาที

 

ขอหยิบยกข้อมูลของเว็บพี่เล็กจาก http://www.geocities.com/lek111.geo/ และขอขอบคุณอย่างสูงมา ณ. ที่นี้

• ตลาดน้ำดำเนินสะดวก

ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ๏ พี่ดำเนิน เดินนำ สู่ลำน้ำ
น้องก็จ้ำ น้ำก็จ้อง เที่ยวมองหา
เช่าเรือเล่น เช่นเรือเรา เช่าเขามา
ล่องธารา น้องใคร อยู่ในคลอง ๚ 

ชีวิตหนอชีวิต ... ทำไมถึงเพลิดเพลินได้ขนาดนี้ ... อ๋อ! เพราะเราเกิดเป็นคนไทยนั่นเอง ในสมัยก่อนนั้นว่ากันว่าคนไทยเรานิยมสัญจรกันก็ทางน้ำ โดยใช้แม่น้ำลำคลองเป็นถนน อืมม์ ... น้องๆ อย่าเพิ่งงงนะครับ คงไม่ได้ขี่ช้างม้าวัวควายหรือเกวียนลงคลองหรอกนะจ๊ะ แต่รุ่นคุณปู่คุณย่า(คุณตาคุณยาย) ท่านใช้เรือเป็นพาหนะน่ะครับ น้อยคนนักที่จะบุกเข้าพง

ที่ราชบุรีนี้ก็เช่นกัน พื้นที่แต่เดิมก็เป็นลำคลองต่างๆ มากมายทั้งคลองเล็กคลองใหญ่นับร้อย เนื่องจากชาวบ้านทำสวนทำไร่และทำนา ครือส่วนใหญ่จะเป็นเกษตรกรปลูกพืชผักเลี้ยงชีพ ดังนั้นการนำพืชไร่ออกมาค้าขายก็ต้องอาศัยคลองน้อยใหญ่ เพื่อเป็นหนทางในการเดินทาง เมื่อมีคนมากขึ้น แต่แม่น้ำลำคลองเท่าเดิม การจราจรก็ติดขัด ก็คงเหมือน “รถติด”ในสมัยนี้ ซึ่งคงต้องมีการขยับขยายเหมือนการสร้างทางด่วน แต่ต่างกันที่ว่าไม่ได้ “ลอยฟ้า” เท่านั้น

ย้อนไปถึงสมัยอยุธยาก็มีการขุดคลองบางกอกใหญ่ คลองมหาชัยและคลองลัดเกร็ดกันไปแล้ว พอมาถึงสมัยรัตนโกสินทร์ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ พระองค์ทรงมีพระราชดำริที่จะขุดคลองเพื่อเชื่อมโยงแม่น้ำท่าจีนกับแม่น้ำแม่กลองเข้าด้วยกัน โดยผ่านท้องที่ต่างๆ ถึงสามจังหวัด โดยเริ่มจากประตูน้ำบางยาง แม่น้ำท่าจีน อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร  ผ่านไปยังอำเภอดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี ไปเชื่อมกับแม่น้ำแม่กลอง ที่ประตูน้ำบางนกแขวกอำเภอบางคนที จังหวัดสมุทรสงคราม เพื่อความสะดวกในการสัญจร

ดังนั้น ในปีพุทธศักราช ๒๔๐๙ พระองค์จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระปราสาทสิทธิ์ ซึ่งในกาลต่อมาคือสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) ที่พระสมุหกลาโหม เป็นผู้อำนวยการในการขุดคลองครั้งนี้ เพื่อเชื่อมสามจังหวัดเข้าด้วยกัน ดังกล่าวในข้างต้น โดยใช้แรงงานเป็นลูกจ้างชาวจีน ขุดด้วยกำลังคนล้วนๆ ใช้เวลาประมาณ ๒ ปี จึงแล้วเสร็จ สิ้นงบประมาณเป็นเงิน ๑,๔๐๐ ชั่ง หรือ ๑๑๒,๐๐๐ บาท โดยมีขนาดกว้าง ๖ วา ลึก ๖ ศอก รวมระยะทางทั้งสิ้น ๓๒ กิโลเมตร  ทรงพระราชทานนามคลองนี้ว่า “คลองดำเนินสะดวก”

เนื่องจากคลองดำเนินสะดวกมีระยะทางยาวถึง ๓๒ กิโลเมตร  จึงอาจเป็นปัญหาได้ เช่น มีคำถามว่าบ้านอยู่ไหน? แล้วได้รับคำตอบว่า ‘บ้านอยู่ริมคลองดำเนินสะดวก’ ถ้าได้รับคำตอบเพียงเท่านี้เวลาจะไปมาหาสู่กันคงพายเรือกันจนเมื่อยกว่าจะเจอ ดังนั้นจึงมีการแบ่งระยะทางออกเป็นช่วงๆ ด้วยการปัก “หลักเขต” ทั้งหมด ๘ หลัก โดยหลักที่ศูนย์จะอยู่ที่ประตูน้ำบางยางส่วนหลักที่ ๑ ถึง ๕ จะอยู่ในอำเภอบ้านแพ้ว หลักที่ ๖ และ ๗ จะอยู่ที่อำเภอดำเนินสะดวก ส่วนหลักที่ ๘ จะอยู่ที่อำเภอบางคนที

พี่เล็กเคยขับรถจากวัดดอนยายหอม จังหวัดนครปฐม ไปทางบ้านแพ้ว แล้วมีโอกาส ได้ไปไหว้พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ “หลวงพ่อโตวัดหลักสี่” ซึ่งอยู่ริมคลองดำเนินสะดวก ส่วนข้อมูลข้างต้นก็ได้มาจากหนังสือของวัดหลักหกรัตนาราม อ.ดำเนินสะดวก ราชบุรี ซึ่งจะสังเกตเห็นว่ามีการตั้งชื่อวัดตามหลักเขตด้วย เช่น วัดหลักสี่ และวัดหลักหกฯ โดยที่วัดยังทำหน้าที่เป็นศูนย์รวมจิตใจและเป็นแหล่งความรู้ของชาวบ้านเสมอมา

อนึ่ง ที่กรุงเทพมหานคร ก็มีเขต “หลักสี่” ซึ่งมาจากหลักบอกระยะทางเช่นกัน โดยจะมีการปักหลักไว้ริมคลอง “เปรมประชากร” ทุก ๆ ระยะทาง ๑๐๐ เส้น ซึ่งคลองนี้จะเป็นคลองขุดในสมัยรัชกาลที่ ๕ เพื่อเป็นเส้นทางลัดไปสู่อยุธยา

เมื่อทราบประวัติเรื่องคลองดำเนินสะดวกกันมาพอสังเขปแล้วก็ขอเชิญลงคลอง เดี๋ยวนะครับ น้องๆ ศรีธนนไชยอย่าเพิ่งกระโดดลงไปนะครับ เพราะมีเรือให้เช่า สนนราคาเรือพาย (พร้อมฝีพาย) ก็ประมาณ ๓๐๐ บาทต่อหนึ่งรอบ (ทั่วตลาด) ซึ่งอยากจะแวะตรงไหน ซื้ออะไรก็บอกกับฝีพายได้เลย เช่น แวะซื้อก๋วยเตี๋ยว น้ำดื่ม หรือผลไม้ก็ซื้อมารับประทานในเรือได้เลย ได้สีสันเพิ่มรสชาติดีนะครับ

ลืมบอกไปว่าตลาดน้ำที่ดำเนินสะดวกนี้แต่เดิมเป็นศูนย์รวมในการค้าขาย พืชผักและผลไม้ตามฤดูกาลจากเรือกสวนไร่นาของเกษตรกรในย่านนั้น แต่ในระยะหลังนี้ เน้นไปที่การท่องเที่ยว จึงมีสินค้าอื่นๆ ไว้ขายมากมาย เช่นของที่ระลึก แต่ก็ยังมีสินค้าเช่นผลไม้จากชาวสวน เช่นส้มโองามๆ และผลไม้อื่นๆ มาขายในราคาที่ไม่แพงเพราะมาจากชาวสวนโดยตรง

บริเวณตลาดน้ำดำเนินสะดวกในวันนี้ เป็นกึ่งตลาดบกและตลาดน้ำ กล่าวคือมีของขายทั้งบนบกและในเรือ คนซื้อก็ซื้อได้ทั้งบนบกและในเรือ แต่ถ้ามัวเดินอยู่บนบก ก็จะอยู่ได้เห็นและชื่นชมเฉพาะ “ตลาดใน” เท่านั้น ส่วน “ตลาดนอก” จะอยู่ตามลำคลองซึ่งต้องเช่าเรือ เพื่อล่องเรือพายไปดู โดยสองฟากของลำน้ำจะมีร้านขายของที่ระลึกตลอดทางน่าชมอย่างยิ่ง แล้วระหว่างทาง ก็จะมีเรือจากแม่ค้าและชาวสวนต่างๆ มาขายของด้วย สิบปากว่าไม่เท่าตาเห็น ก็ขอเชิญทัศนาภาพถ่ายจากตลาดน้ำได้เลยครับ

ข้อมูลส่วนหนึ่งได้มาจากหนังสือ “ประวัติคลองดำเนินสะดวก” โดย ท่านพระครูสิริวรรณวิวัฒน์ (วรรณะ วณฺโณ) เจ้าอาวาส วัดหลักหกรัตนาราม ต.ศรีสุราษฎร์ อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี

เมื่อกลางเดือน ต.ค. ๔๕ ผมได้มีโอกาสพบท่านพระครูสิริวรรณวิวัฒน์ เจ้าอาวาสวัดหลักหกฯ จึงได้กราบนมัสการขออนุญาตท่านนำเนื้อหาบางส่วนจากหนังสือของท่านมาเผยแพร่บนเว็บไซท์ ซึ่งท่านมีเมตตาจิตสูง อนุญาตให้เผยแพร่ได้โดยไม่ซักถามรายละเอียดแต่ประการใดเลย กระผมจึงขอกราบอนุโมทนาในความอนุเคราะห์ของท่านมา ณ ที่นี้อีกครั้งหนึ่ง ... เล็ก อิศรา  
ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ตลาดน้ำดำเนินสะดวก
ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ตลาดน้ำดำเนินสะดวก

 

 
ราชบุรี/Information of RATCHABURI

  DAMNOEN SADUAK FLOATING MARKET ตลาดน้ำดำเนินสะดวก
The Damnoen Saduak District of Ratchaburi first showed itself to the eyes of the tourist world in 1967 when
pictures were seen of a market trading on water. Where paddle boats loaded with all of life's necessities
plied their trade up and down the river. The various vendors are often dressed in dark clothing, similar to
that worn by workers in the fields, their faces shielded from the strong rays of the sun by hats made from
bamboo and palm leaves. They paddle up and down the waterway selling and bartering their merchandise.
It is generally known as Klong Ton Khem Floating Market or Damnoen Saduak Floating Market. Nowadays,
the market buses with activity from very early in the morning until about 11.00 am. However, at Wat Prasart
Sit Floating Market, which has maintained its old style and traditions the market operates from very early in
the morning, but begins to wind down before 8.00 am.

 
เชิญแนะนำการเดินทาง ที่พัก ร้านอาหาร สถานที่ท่องเที่ยว ความประทับใจ

เชิญแนะนำการเดินทาง ที่พัก ร้านอาหาร สถานที่ท่องเที่ยว ความประทับใจ

ชื่อ / Email
ข้อความ
  

ราชบุรี
อำเภอดำเนินสะดวก
อำเภอบ้านโป่ง
อำเภอสวนผึ้ง


โป่งยุบ
PONG YUB
(ราชบุรี)
อำเภอเมือง


เขาน้อย

Noi Hill
(ราชบุรี)


เขาหลวง

Luang Hill
(ราชบุรี)


เขาวัง

Khao Wang
(ราชบุรี)
อำเภอโพธาราม
แผนที่จังหวัดราชบุรี/map of RATCHABURI
โรงแรมจังหวัดราชบุรี/Hotel of RATCHABURI

 
 
dooasia.com
สงวนลิขสิทธิ์ © 2550 ดูเอเซีย    www.dooasia.com

เว็บท่องเที่ยว จองที่พัก จองตั๋วเครื่องบินออนไลน์ ข้อมูลท่องเที่ยว ไทย ลาว กัมพูชา เวียดนาม แผนที่ การเดินทาง ที่พัก ร้านอาหาร จองที่พักและโรงแรมออนไลน์ผ่านอินเตอร์เน็ตทั่วโลก คลิปวีดีโอ ไทย ลาว เวียดนาม กัมพูชา สถานที่ท่องเที่ยวในประเทศไทย ลาว เวียดนาม ขอขอบคุณข้อมูลจาก การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย การท่องเที่ยวลาว การท่องเที่ยวกัมพูชา การท่องเที่ยวเวียดนาม มรดกไทย กรมป่าไม้
dooasia(at)gmail.com ใช้สัญญาอนุญาตของครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลง 3.0 ประเทศไทย. สัญญาอนุญาตของครีเอทีฟคอมมอนส์