...จะเลี้ยงดูผู้รู้วิชาสารพรรณ |
ให้ควรกันกับความชอบประกอบการ |
ประการหนึ่งซึ่งรู้ตำหรับ |
เป็นแม่ทัพทำศึกฝึกทหาร |
รู้กลแก้แพ้ชนะรู้ประมาณ |
รู้รอนรานราวีให้มีไชย |
อนึ่งเรียนกลอุบายให้คายจิตต์ |
ปัจจามิตรลุ่มหลงไม่สงสัย |
รู้แอบอ้อมปลอมพลสกลไกร |
อันเป็นไส้ศึกสังหารผลาญไพรี |
รู้ย่องเบาเป่ามนต์ให้คนหลับ |
ลอบฆ่าแต่แม่ทัพแล้วกลับหนี |
รู้ทายลางทั้งหลายจะร้ายดี |
รู้แผนที่ทิศทางต่างตำบล |
หนึ่งรู้ดูชาตาโหราศาสตร์ |
รู้จักคาลเวลาลมฟ้าฝน |
หนึ่งเรียนรู้สู้ณรงค์อยู่คงทน |
รู้แต่งพลโรมรันไม่อันตราย |
หนึ่งเรียนรู้ดูดาวสำแดงเหตุ |
รู้มนต์เวทปลุกเสกเมฆฉาย |
รู้ดูถิ่นที่จะดีร้าย |
รู้อุบายเกลี้ยกล่อมให้พร้อมใจ |
รู้สืบข่าวเรื่องบ้านเมืองอื่น |
หนึ่งคนตื่นแซงแซ่รู้แก้ใข |
หนึ่งผู้รู้ดูลักษณะแน่ |
เป็นหมอแก้เจ็บป่วยช่วยรักษา |
รู้อุบายหลายอย่างฝึกช้างม้า |
มีวีชาเป็นต่างๆ
กัน |
รู้จักการบ้านเมืองเครื่องประดับ |
รู้ตำรับดีร้ายทำนายฝัน |
รู้สังเกตุเท็จจริงทุกสิ่งอัน |
รู้แก้กันผีสางขับรางควาญ |
หนึ่งรู้เรียนเขียนหนังสือลายมือเอก |
ลูกคิดเลขคิดประมูลคิดคูณหาร |
รู้วิไสยไตรภูมิพงศาวดาร |
รู้จักว่านยาสิ้นระบิดไม้ |
หนึ่งผู้รู้อักษรกาพย์กลอนกล่าว |
เรียบเรียงราวเรื่องความตามวิไสย |
รู้กฎหมายฝ่ายขุนนางฝ่ายข้างใน |
รู้พิไชยสงครามตามกระทรวง |
รู้ตั้งค่ายหลายชั้นป้องกันศึก |
รู้ตื้นลึกแลคะเนทะเลหลวง |
รู้แปลความตามภาษาทั้งปวง |
รู้ล่อลวงราวีให้มีไชย |
หนึ่งชำนาญปืนใหญ่ยิงไวแน่ |
แก้อาถรรพ์ผันแปรแก้คุณไสย |
รู้เล็ดลอดสอดแนมสืบความใน |
ทำนาได้ผลดีรู้ที่ทำ |
อันวิชาห้าสิบประการนี้ |
ผู้ใดมีเราจะชุบอุปถัมภ์ |
แต่อย่างเดียวเจียวถ้าแม้นรู้แม่นยำ |
ดังคัดคำเขียนหมึกจารึกไว้ |
จะรางวัลนั้นให้ควรแก่ความชอบ |
แม้รู้รอบหลายประการชำนาญไฉน |
จะให้เจียดเกียรติยศปรากฎไป... |
|
...อันพระหน่อวรนาถชาติกษัตริย์ |
รู้จักจัดเกลี้ยกล่อมซ้อมทหาร |
เลี้ยงคนดีมีปัญญาวิชาชาญ |
คิดทำการต้องที่ผู้มีบุญ |
เมื่อเกิดเข็ญเช่นนึกมีศึกเสือ |
ช่วยส่งเกลือข้าวกินดินกระสุน |
เที่ยวตรวจตราธานีนั้นมีคุณ |
ด้วยแรกรุ่นรู้รอบเห็นชอบกล |
ให้อยู่วังดังสตรีแม้มีศึก |
ที่ตื้นลึกไม่สันทัดจะขัดสน |
เสด็จไปได้สังเกตเขตตำบล |
ที่ชุมพลกลศึกได้ฝึกปรือ |
จะหนีทุกข์ยุคเข็ญเหมือนเช่นว่า |
อยู่ใต้ฟ้าหนีฝนจะพ้นหรือ |
แม้เมืองใดใช้คนดีมีฝีมือ |
จะเลื่องชื่อลือเลิศประเสริฐชาย... |