อุทยานแห่งชาติปางสีดา  เป็นอุทยาน ฯ แห่งแรกในจังหวัดสระแก้ว มีพื้นที่อยู่ในเขตอำเภอเมือง ฯ อำเภอวัฒนานคร จังหวัดสระแก้ว และอำเภอนาดี จังหวัดปราจีนบุรี มีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ ๘๔๕ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๕๒๘,๐๐๐ ไร่ ลักษณะทั่วไปเป็นเทือกเขาสูงสลับซับซ้อน เป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาบรรทัด ซึ่งทอดยาวมาจากอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ อุทยาน ฯ ทับลาน ต่อไปยังอุทยาน ฯ ตาพระยา จนจรดกัมพูชา สภาพป่าไม้ สัตว์ป่าและทรัพยากรธรรมชาติต่าง ๆ ยังอยู่ในสภาพที่อุดมสมบูรณ์ร้อยละ ๙๕
            อุทยานแห่งชาติปางสีดา เดิมเป็นหน่วยงานในโครงการพัฒนาพื้นที่ราบเชิงเขา จังหวัดปราจีนบุรี ซึ่งเป็นโครงการตามพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีจุดเด่นคือ น้ำตกปางสีดา เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ และเป็นการรักษาป่าต้นน้ำลำธาร และสภาพป่าธรรมชาติโดยรอบ ได้มีการสำรวจและตั้งอุทยานโดยให้ชื่อว่า วนอุทยานปางสีดา เมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๑
            ต่อมาได้มีการสำรวจพื้นที่โดยรอบพบว่ามีสภาพป่าที่สมบูรณ์ มีทิวทัศน์ที่สวยงาม มีน้ำตกหลายแห่งเช่น นำตกปางสีดา น้ำตกโตน นำตกผาตะเคียน น้ำตกแดงมะค่า นำตกถ้ำค้างคาว ฯลฯ และยังเป็นแหล่งกำเนิดของต้นน้ำแม่น้ำบางปะกง
            ได้มีการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๕ นับเป็นอุทยาน ฯ แห่งที่ ๔๑ ของประเทศ
                น้ำตกปางสีดา  อยู่ห่างจากที่ทำการอุทยาน ฯ ประมาณ ๘๐๐ เมตร เป็นน้ำตกทิ้งตัวจากหน้าผาสูงประมาณ ๘ เมตร เบื้องล่างมีแอ่งน้ำขนาดใหญ่ นับเป็นน้ำตกที่สวยงามมากแห่งหนึ่งของจังหวัดสระแก้ว
                นำตกผาตะเคียน  อยู่เหนือน้ำตกปางสีดาขึ้นไปประมาณ ๔ กิโลเมตร เป็นหน้าผาสูงประมาณ ๑๐ เมตร เป็นน้ำตกที่ทิ้งตัวจากหน้าผาสูง เบื้องล่างเป็นแอ่งน้ำขนาดใหญ่ และมีน้ำมากในฤดูฝน
                น้ำตกแดงมะค่า  เป็นน้ำตกที่ใหญ่ที่สุด และงดงามที่สุดในอุทยาน ฯ เป็นน้ำตกสูง ๗๐ เมตร บริเวณใกล้เคียงน้ำตก ยังมีน้ำตกอยู่รวมกันเป็นกลุ่มอีกหลายแห่ง รวมเรียกว่า กลุ่มน้ำตกแควมะค่า ประกอบด้วยน้ำตกสวนมั่น - สวนทอง น้ำตกรากไทรย้อย น้ำตกม่านธารา
                น้ำตกถ้ำค้างคาว  เป็นน้ำตกจากหน้าผาสูง บริเวณน้ำตกมีถ้ำขนาด ๕๐๐ เมตร
                น้ำตกลานแก้ว  อยู่ห่างจากน้ำตกถ้าค้างคาวประมาณ ๓๐๐ เมตร เป็นน้ำตกสามชั้นสวยงามมาก บริเวณรอบ ๆ เต็มไปด้วยเห็ดป่าและกล้วยไม้ป่า
                จุดชมวิว  เป็นจุดที่สามารถชมภูมิประเทศ ทิวเขา และสภาพผืนป่าได้ดี โดยเฉพาะเวลาดวงอาทิตย์ขึ้น และดวงอาทิตย์ตก
            อุทยาน ฯ ตาพระยา  ตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ.๒๕๓๙ เป็นพื้นที่ป่าอยู่ในเทือกเขาพนมดงรัก ซึ่งทอดยาวไปตามแนวทิศตะวันออก กับเขตแดนระหว่างที่ราบสูงโคราช ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ กับที่ราบลุ่มภาคกลาง และที่ราบลุ่มในกัมพูชา ที่เรียกกันว่า เขมรต่ำ ครอบคลุมพื้นที่สองจังหวัดคือ จังหวัดบุรีรัมย์ ในเขตอำเภอบ้านกรวด อำเภอโนนดินแดง และอำเภอละหานทราย กับจังหวัดสระแก้ว ในเขตอำเภอตาพระยา มีพื้นที่ประมาณ ๕๙๕ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๓๗๒,๐๐๐ ไร่ ลักษณะภูมิประเทศเป็นภูเขาสลับซ้บซ้อน ในเทือกเขาสันกำแพง ตลอดแนวจนถึงทิวเขาพนมดงรัก สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ ๒๑๐ - ๕๘๐ เมตร ยอดสูงสุดคือ ยอดเขาพรานนุช
            อุทยาน ฯ ตาพระยามีอาณาเขตติดต่อกับผืนป่าของประเทศกัมพูชา และติดต่อกับป่าอนุรักษ์อีกสามแห่ง คือ อุทยาน ฯ เขาใหญ่  อุทยาน ฯ ทับลาน อุทยาน ฯ ปางสีดา รวมเป็นป่าอนุรักษ์ขนาดใหญ่ ทางทิศตะวันออกตอนบนมีพื้นที่รวมกันประมาณ ๕,๗๔๐ ตารางกิโลเมตร
            บริเวณเขาพรานนุชและเขาสะแกกรอง เป็นต้นกำเนิดของลำห้วยขวาง และลำสะโตน ไหลลงสู่ทิศใต้ลงอ่างเก็บน้ำห้วยยาง ตำบลทัพราช อำเภอตาพระยา ส่วนเทือกเขาตามแนวตะวันออ เป็นต้นกำเนิดของลำนางรอง ไหลลงอ่างเก็บน้ำลำนางรอง ลำจังหันไหลลงอ่างเก็บน้ำลำจังหัน ลำปะเทียะ ไหลลงอ่างเก็บน้ำลำปะเทียะ ห้วยตามะเมือง ห้วยแห้ง ห้วยตากิ่ว ห้วยหิน ห้วยดินทราย ห้วยนาน้อย ห้วยสูบ ห้วยพลุ ห้วยโอบก ไหลลงอ่างเก็บน้ำห้วยโอบก และห้วยเมฆาไหลลงอ่างเก็บน้ำห้วยเมฆา จังหวัดบุรีรัมย์
            ในเขตอุทยาน ฯ มีโบราณสถานที่ยังไม่ได้ทำการสำรวจหลายแห่ง มีปราสาทหินขนาดเล็ก ตั้งกระจายอยู่ทั่วไป มีแหล่งตัดหิน เพื่อนำไปทำปราสาทในบริเวณใกล้เคียง
            เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาอ่างฤาไน  ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือเขาพนมกระวาน ซึ่งอยู่ทางภาคตะวันตกของกัมพูชา และภาคตะวันออกของไทย โดยมีปลายสุดของเทือกเขาอยู่ในบริเวณเขาอ่างฤาไน
            เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแห่งนี้ เป็นโครงการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ และสัตว์ป่า อันเนื่องจากพระราชดำริ ในสมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินีนาถ เพื่อให้คงความสมบูรณ์สำหรับแหล่งต้นน้ำลำธาร และรักษาสภาพแวดล้อม ในส่วนของจังหวัดสระแก้ว ในเขตอำเภอวังน้ำเย็น และกิ่งอำเภอวังสมบูรณ์ โดยประกาศตามพระราชกฤษฎีกา เมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๐ และปี พ.ศ.๒๕๓๕ มีพื้นที่ประมาณ ๒๙,๕๐๐ ไร่ เป็นพื้นที่ราบด้านทิศเหนือของเทือกเขาจันทบุรี ซึ่งเป็นส่วนตะวันตกเฉียงเหนือของเทือกเขาพนมกระวานในกัมพูชา มีเขาสอยดาวเหนือ และเขาสองดาวใต้ เป็นยอดเขาที่มีความสมบูรณ์ที่สุด ในภาคตะวันออกเฉียงใต้ของไทย มีความสูงจากระดับน้ำทะล ๑,๖๗๐ เมตร
            สัตว์ป่าในเขตพื้นที่นี้มีความหลากหลายคล้ายคลึงกับสัตว์ป่าที่ปรากฎอยู่ในภูมิภาคอินโดจีน บางส่วนมีความหลากหลายคล้ายคลึงกับสัตว์ป่าที่พบในบริเวณแหลมมลายู มาเลเซียและภาคใต้ของไทย