จังหวัดพระนครศรีอยุธยา  ตั้งอยู่ในเขตภาคกลางตอนล่างของประเทศไทย มีพื้นที่ประมาณ ๒,๕๔๘,๐๐๐ ไร่ หรือประมาณ ๒,๕๔๘ ตารางกิโลเมตร ทิศเหนือติดต่อกับจังหวัดอ่างทอง และจังหวัดลพบุรี ทิศตะวันออกติดต่อกับ จังหวัดสระบุรี ทิศใต้ติดต่อกับ จังหวัดปทุมธานี จังหวัดนนทบุรี และจังหวัดนครปฐม ทิศตะวันตกติดต่อกับ จังหวัดนครปฐมและ จังหวัดสุพรรณบุรี
            สภาพทั่วไปของพื้นที่จังหวัดเป็นที่ราบลุ่มน้ำท่วมถึงทั้งหมดในฤดูน้ำหลาก และจะขังอยู่ในท้องทุ่งนานถึงสี่เดือน ระหว่างเดือนแปดถึงเดือนสิบเอ็ด ไม่มีภูเขา และไม่มีป่าไม้ มีแม่น้ำสำคัญสี่สายไหลผ่านคือ แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำป่าสัก แม่น้ำลพบุรี และแม่น้ำน้อย แม่น้ำได้ไหลพัดพาเอาเศษหิน ดิน ทราย และตะกอนมาทับถมกันเป็นเวลานานจนกลายเป็นที่ราบอันกว้างใหญ่ บริเวณดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำเจ้าพระยา ที่ตั้งตัวเมืองมีสายน้ำล้อมรอบเรียกว่าเกาะเมือง
            แม่น้ำเจ้าพระยา  เป็นแม่น้ำที่สำคัญที่สุดของจังหวัด ทั้งในด้านเกษตรกรรม และการคมนาคมขนส่ง แม่น้ำเจ้าพระยาไหลมาจาก จังหวัดอ่างทองเข้าเขต จังหวัดพระนครศรีอยุธยาทางด้านทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ผ่านอำเภอบางบาล อำเภอพระนครศรีอยุธยา อำเภอบางปะอิน และอำเภอบางไทร แล้วไหลเข้าสู่จังหวัดปทุมธานี รวมความยาวที่ไหลผ่านจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ประมาณ ๕๕ กิโลเมตร
            แม่น้ำลพบุรี  เป็นแม่น้ำที่แยกจากแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งซ้าย ที่อำเภอเมือง จังหวัดสิงห์บุรี ไหลผ่านจังหวัดลพบุรี เข้าเขตจังหวัดพระนครศรีอยุธยาที่อำเภอ บ้านแพรก อำเภอบางปะหัน และอำเภอพระนครศรีอยุธยา แล้วไหลไปบรรจบกับแม่น้ำป่าสักที่หน้าวัดตองปุ ในเขตอำเภอพระนครศรีอยุธยา รวมความยาวที่ไหลผ่านจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ประมาณ ๖๓ กิโลเมตร
            แม่น้ำป่าสัก  ต้นน้ำเกิดจากทิวเขาเพชรบูรณ์ในเขตจังหวัดเลย แล้วไหลลงทางใต้ ผ่านจังหวัดเพชรบูรณ์ จังหวัดลพบุรี จังหวัดสระบุรี เข้าเขตจังหวัดพระนครศรีอยุธยาที่ อำเภอท่าเรือ แล้วไหลผ่านอำเภอนครหลวง ไปบรรจบกับแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งซ้ายในเขต อำเภอพระนครศรีอยุธยาที่หน้าวัดพนัญเชิง รวมความยาวที่ไหลผ่านจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ประมาณ ๕๒ กิโลเมตร
            แม่น้ำน้อย  แยกจากแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งขวาที่ อำเภอเมือง ฯ จังหวัดชัยนาท ไหลผ่านจังหวัดชัยนาท จังหวัดสิงห์บุรี จังหวัดอ่างทอง เข้าเขตจังหวัดพระนครศรีอยุธยาที่อำเภอผักไห่ อำเภอเสนา แล้วไปบรรจบกับคลองบางบาล ซึ่งเป็นแม่น้ำเจ้าพระยาเดิมที่บ้านสีกุก แล้วไหลไปบรรจบแม่น้ำเจ้าพระยาที่ตำบลราชคราม อำเภอบางไทร รวมความยาวที่ไหลผ่านจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ประมาณ ๓๐ กิโลเมตร
            นอกจากแม่น้ำดังกล่าวแล้ว ยังมีคลองต่าง ๆ เชื่อมโยงกันเกือบทั่วพื้นที่ของจังหวัด ที่สำคัญได้แก่ คลองเจ้าเจ็ด แยกมาจากแม่น้ำน้อยในเขต อำเภอเสนา คลองบางคลี แยกมาจากแม่น้ำน้อยในเขตอำเภอผักไห่ คลองพระยาบรรลือ แยกจากแม่น้ำเจ้าพระยาที่อำเภอบางไทร และคลองระพีพัฒน์ ในเขตอำเภอท่าเรือ

| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป | บน |