จังหวัดสุราษฎร์ธานี  ตั้งอยู่บบนฝั่งตะวันออกของภาคใต้ของไทย มีพื้นที่ประมาณ ๑๒,๘๙๐ ตารางกิโลเมตร มากเป็นอันดับหกของประเทศไทย มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียง ดังนี้
            ทิศเหนือ  ติดต่อกับจังหวัดชุมพร และอ่าวไทย
            ทิศตะวันออก  ติดต่อกับอ่าวไทย และจังหวัดนครศรีธรรมราช
            ทิศใต้  ติดต่อกับจังหวัดนครศรีธรรมราช และจังหวัดกระบี่
            ทิศตะวันตก  ติดต่อกับจังหวัดพังงาและจังหวัดระนอง
            อาณาเขตทางงด้านทิศเหนือ และทิศใต้ ใช้ลำน้ำเป็นแนวเส้นแบ่งเขตจังหวัด ด้านทิศตะวันออกจดเทือกเขานครศรีธรรมราช ด้านทิศตะวันตก ใช้เทือกเขาภูเก็ตเป็นแนวเส้นแบ่งเขต
            เขตจังหวัดสุราษฎร์ธานี  มีรูปร่างเกือบเป็นวงกลม ด้านทิศตะวันออกนอกชายฝั่งออกไป มีเกาะใหญ่น้อยเรียงรายอยู่เป็นจำนวนมาก เกาะที่สำคัญได้แก่ เกาะสมุย หมู่เกาะอ่างทอง และเกาะพงัน เป็นต้น
            การจัดโครงสร้างวทางกายภาพ สามารถจำแนกลักษณะรูปประเทศออกเป็นเขตต่าง ๆ ได้ดังนี้

            เขตภูเขาสูงทางด้านทิศตะวันตก  ได้แก่ พื้นที่ในเขตอำเภอคีรีรัฐนิคม อำเภอพระแสง บางส่วนของอำเภอพุนพิน อำเภอพนม อำเภอท่าฉาง อำเภอไชยา อำเภอท่าชนะ อำเภอบ้านนาสาร และอำเภอเวียงสระ ลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบสูงทิวเขาสลับซับซ้อน ทิวเขาเหล่านี้เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำลำธารสายสั้น ๆ ที่ส่งน้ำมาหล่อเลี้ยงพื้นที่ส่วนใหญ่ทางด้านตะวันออกของจังหวัด เป็นแหล่งป่าไม้ที่มีค่า เป็นป่าโปร่งและป่าดงดิบ
            เขตที่ราบตอนกลางและริใฝั่งทะเล  ได้แก่ พื้นที่อำเภอเมือง ฯ อำเภอพุนพิน อำเภอเคียนชา อำเภอพระแสง อำเภอบ้านนาเดิม อำเภอท่าชนะ อำเภอไชยา และอำเภอท่าฉาง พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบเหมาะกับการเกษตรกรรม
            เขตพื้นที่ราบสูงด้านตะวันออก  คือ ส่วนที่เป็นสันของเทือกเขานครศรีธรรมราช ทำให้มีพื้นที่ลาดเอียงไปตลอดแนวจังหวัด ได้แก่พื้นที่ในเขตอำเภอดอนสัก อำเภอกาญจนดิษฐ์ และอำเภอเวียงสระ

            เขตพื้นที่เกาะในทะเล  เกาะที่มีคนอยู่อย่างหนาแน่นได้แก่ เกาะสมุย เกาะพะงัน และเกาะเต่า สภาพพื้นที่โดยทั่วไปของเกาะคือ บริเวณตอนกลางเป็นภูเขา ซึ่งเป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร บริเวณชายทะเลเป็นที่ราบ
                -  เกาะสมุย  เป็นที่ตั้งอำเภอเกาะสมุย มีหาดทรายละเอียดและน้ำทะเลที่สวยงาม โดยเฉพาะบริเวณหาดเฉวงและหาดละไม มีหมู่เกาะอ่างทอง ซึ่งอยู่ห่างจากตัวเกาะสมุยออกไปประมาณ ๒๐ กิโลเมตร ประกอบด้วยเกาะต่าง ๆ ประมาณ ๔๐ เกาะ แต่ละเกาะมีหาดทราย และปะการังที่สวยงาม เป็นที่ตั้งตำบลอ่างทอง อำเภอเกาะสมุย
                -  เกาะพะงัน  อยู่ทางด้านเหนือของเกาะสมุย เป็นที่ตั้งของอำเภอเกาะพะงัน
                -  เกาะเต่า  เป็นตำบลหนึ่งของอำเภอเกาะพะงัน อยู่ห่างจากเกาะพะงันออกไปประมาณ ๔๕ กิโลเมตร บริเวณชายหาดต่าง ๆ รอบเกาะมีลักษณะเว้า และเป็นอ่าวใหญ่ประมาณ ๑๑ อ่าว และยังมีเกาะต่าง ๆ เป็นบริวาร ได้แก่ เกาะกงทราย เกาะหางเต่า และเกาะนางยวน ซึ่งมีความสวยงาม และมีแนวปะการังที่สมบูรณ์ เป็นแนวกว้างกว่าเกาะสมุยและเกาะพะงัน
แหล่งน้ำ

            แหล่งน้ำผิวดินประกอบด้วยลุ่มน้ำต่าง ๆ ๑๔ ลุ่มน้ำ ที่สำคัญคือลุ่มน้ำตาปี - พุมดวง  แม่น้ำลำคลองที่สำคัญได้แก่
            แม่น้ำตาปี  ต้นน้ำเกิดจากเขาหลวง ในเขตจังหวัดนครศรีธรรมราช แล้วไหลลงสู่ทะเลในอ่าวไทยที่อ่าวบ้านดอน มีความยาวตลอดสายประมาณ ๒๓๐ กิโลเมตร
            แม่น้ำพุมดวง  ต้นน้ำเกิดจากคลองศก คลองแสง และคลองยัน ไหลผ่านอำเภอบ้านเสาขุน อำเภอคีรีรัฐนิคม อำเภอท่าฉาง แล้วไหลไปบรรจบแม่น้ำตาปี ที่อำเภอพุนพิน มีความยาวประมาณ ๘๐ กิโลเมตร มีปริมาณน้ำเฉลี่ย ๖,๙๐๐ ล้านลูกบาศก์เมตรต่อปี
            คลองท่ากระจาย  มีลำน้ำสาขาสำคัญคือคลองท่าชนะและคลองคันธุลี
            คลองไชยา  มีลำน้ำสายสำคัญคือคลองเสงียด อยู่ในเขตอำเภอไชยา
            คลองท่าฉาง  มีลำน้ำสาขาสำคัญคือ คลองมะลวน อยู่ในเขตอำเภอท่าฉาง และอำเภอพุนพินบางส่วน
            คลองท่าทองหรือคลองสระ  มีลำน้ำสาขาที่สำคัญคือคลองกระแดะ อยู่ในเขตอำเภอกาญจนดิษฐ์และอำเภอดอนสัก

| หน้าต่อไป | บน |