พิธีบวชนาคและจุดบั้งไฟ  เมื่อเสร็จพิธีเวียนเทียนแล้วก็เริ่มพิธีบวชนาคที่พระอุโบสถในบริเวณวัดพระธาตุศรีสองรักต่อไป พร้อมกับจุดบั้งไฟพร้อม ๆ กันด้วย ซึ่งปกติเริ่มภายหลังพระฉันเพลแล้ว การบวชนาคนี้ในปีหนึ่ง ๆ มีหลายรูป เพราะมีผู้นิยมกันว่าผู้ใด ได้บวชที่วัดพระธาตุศรีสองรักมีอานิสงส์แรงมาก เมื่อบวชแล้วก็แยกย้ายไปอยู่ตามวัดต่าง ๆ เพราะที่วัดพระธาตุศรีสองรักไม่มีพระภิกษุประจำอยู่เลย ส่วนบั้งไฟที่จุดนั้นได้จากดินประสิว ที่แสนสุขบอกบุญขอเงินไปซื้อ แล้วแจกจ่ายให้ช่างตามละแวกหมู่บ้านไปจัดทำ และได้จากหมู่บ้านต่าง ๆ ที่ผู้มีจิตศรัทธาทำขึ้นแล้วนำมาร่วมงานนี้
                    พิธีคารวะธาตุ  เมื่อเสร็จพิธีดังกล่าวข้างต้นแล้ว ก่อนจะกลับบ้าน เจ้ากวนแสน นางเทียม นางแต่งและผู้ที่มาร่วมงาน ซึ่งยังไม่ได้กลับบ้านจะมานั่งร่วมชุมนุมกันรอบ ๆ องค์พระเจดีย์ กราบไหว้องค์พระธาตุ จากนั้นแสนคนใดคนหนึ่งกล่าวคำขอขมาพระธาตุเจดีย์ ซึ่งมีแบบคำกล่าวโดยเฉพาะ เมื่อกล่าวจบแล้วผู้ร่วมพิธีกราบอีกครั้ง เป็นอันเสร็จพิธีสมโภช และนมัสการพระธาตุศรีสองรัก
            พิธีดังกล่าวทำเฉพาะกลางวัน เริ่มประมาณ ๙ นาฬิกา และทำติดต่อกันไปจนเสร็จพิธี ซึ่งก็จะเป็นเวลาบ่าย บางปีเกือบค่ำก็มี
            พิธีกรรมและความเชื่อ  ในจังหวัดเลยมีพิธีกรรมและความเชื่อของกลุ่มชนต่าง ๆ ดังนี้
                พิธีกรรมแซปางชาวไทดำ  เป็นพิธีกรรมที่แสดงความเคารพต่อหมอมดประจำหมู่บ้านของชาวไทดำ บ้านนาป่าหนาด ตำบลเขาแก้ว อำเภอเชียงคาน ในวันขึ้นหนึ่งค่ำ เดือนสามและเดือนหก
                ในการประกอบพิธีจะมีเครื่องดนตรีคือ ปี่  บั้งบู (กระบอกไม้ไผ่)  พาดฮาดมีลักษณะเหมือนฆ้องทองเหลืองของพม่า กระทุ้งให้จังหวะอันมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว มีหมอมดเป็นผู้นำในการทำพิธีโดยจะสวมเสื้อฮี (เสื้อแขนยาวสีดำ)  สวมซิ่นดำ ถือดาบ จะขับร้องร่ายมนต์เป็นทำนองเพื่อเชิญผีสางเทวดามารับเครื่องเซ่นที่ต้นปาง (เป็นพุ่มนำมาปักไว้ตรงกลางพิธีแล้วนำอาหารเสื้อผ้ามาห้อยประดับ) โดยหมอมดจะร่ายรำไปรอบ ๆ ต้นปาง พร้อมกับผู้เข้าร่วมพิธีซึ่งแต่งกายชุดประจำเผ่า
                การเสี่ยงเคราะห์  เป็นพิธีกรรมของไทเลยที่เชื่อกันว่า หากผู้ใดจะต้องประสบเคราะห์หามยามร้าย ไม่ว่าจะเป็นเคราะห์ปี เคราะห์เดือน เคราะห์วัน หรือเคราะห์ยามก็ตาม มักจะมีลางบอกเหตุล่วงหน้า เช่น นึ่งข้าวเป็นเลือด (ข้าวมีสีเข้ม) ได้ยินเสียงนกเค้าแมว เสียงนกถึดทือ กลองดังขึ้นโดยไม่มีคนตี ไก่เกิดมามีสี่ขา สุนักออกลูกบนเรือน ไก่เถื่อนบินเข้าบ้าน ไก่ตัวเมียงส่งเสียงขัน เห็ดงอกขึ้นกลางเตาไฟ ฝันว่าได้ฟ้อนรำขับประโคน ฝันว่าแต่งกายด้วยผ้าสีดำ หรือสีหลาดสี ฝันว่าฟันหัก ฝันว่าเห็นไฟไหม้บ้าน หรืออ้างว่าตกอยู่ในสภาพพระศุกร์เข้งพระเสาร์แทรก จะถึงระยะชะตาขาด หรือทาสสูญ เป็นต้น ผู้ใดมีลางสังหรณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นก็เชื่อว่า เคาระห์ร้ายกำลังจะมาถึง
                การสะกัดกั้นเคราะห์ดังกล่าวที่ชายไทเลยนิยมทำกันมากที่สุดคือ การบวงสรวงเทวดา มีกายบูชาเทวดาประจำวันด้วย ข้าวดำ ข้าวแดง แกงส้ม แกงหวาน บรรจุลงในกระทงเก้าหลัก เก้าปัก และเก้าห้อง ต้องปั้นหุ่นของสัตว์ประจำทิศต่าง ๆ
                ในการทำพิธีหมอพราหมณ์ จะนั่งทางด้านทิศเหนือ ผู้เสียเคราะห์จะนั่งทางด้านทิศใต้ หันหน้าเข้าหากัน โดยมีกระทง และเครื่องเซ่นไหว้อยู่ตรงกลาง ใช้สายสิญจน์เก้าเส้น เวียนรอบกระทงสามรอบ แล้วผ่านผู้เสียเคราะห์ไปยังพาเสื้อพาผ้า แล้วหมอพราหมณ์จะทำพิธีบริกรรมคาถา พร้อมกับประพรมน้ำส้มป่อย (น้ำมาต์) ให้ผู้เสียเคราะห์ เสร็จแล้วให้ผู้เฒ่าผู้เแก่ ญาติมิตร ผูกข้อมือให้ผู้เสียเคราะห์ เพื่อเรียกขวัญกลับมา และให้พ้นเคราะห์เป็นอันเสร็จพิธี
                พิธีแห่นางแมวขอฝน  เป็นพิธีท้องถิ่นอีสาน ปรากฎอยู่ทั่วไปในภาคอีสานแทงทุกหมู่บ้าน มีความเชื่อว่าทำพิธีแล้วฝนจะตก
                ช่วงเวลาแห่นางแมว จะเป็นช่วงปลายเดือนเจ็ด ถึงต้นเดือนแปด อุปกร์มีชะลอมใส่แมว พร้อมขันห้า
(เทียนห้าคู่ ดอกไม้ห้าคู่)  แคนและหมอแคน กลองและคนตีกลอง
                เริ่มพิธี มีการชุมนุมเทวดา จากนั้นแคนและกลองก็จะเริ่มบรรเลงเป็นจังหวะช้า ๆ  ผู้เฒ่าถือขันห้าเดินนำหน้า สองคนหามชะลอมแมวเดินตาม ผู้นำเซิ้งและลูกเสียง (ผู้ร้องตาม) รวมทั้งชาวบ้านทั้งหมดเดินร่วมด้วย

|ย้อนกลับ |บน |หน้าต่อไป |