เดือนหก  มีงานประเพณีปอยจ่าตี่หรือกองมูทราย ปอยบอกไฟ หอยซอมต่อโหลง (มธุปายาส)  งานทำบุญวันเพ็ญเดือนหก วันวิสาขบูชาจะมีการถวายพระเจดีย์ทราย มีการแจกข้าวห่อ แล้วมีการจุดบ้องไฟ ตอนเช้ามีการถวายข้าวมธุปายาส คือ ถวายข้าว ๔๙ ก้อน ถือว่าได้บุญมาก
                    มีเรื่องจากพุทธประวัติว่าในวันขึ้นสิบห้าค่ำเดือนหก นางสุชาดาได้ทำข้าวมธุปายาส คือ ข้าวที่หุ้งด้วยเนยนมอย่างดี แล้วปั้นเป็นก้อนขนาดเท่าไข่นกยูง ๕๐ ก้อน นำมาถวายด้วยคิดว่าเป็นการอุทิศต่อเทวดาอารักษ์ผู้รักษาต้นไทรที่พระพุทธเจ้าประทับอยู่ที่โคนต้นไทร ด้วยเข้าใจว่าเป็นเทพารักษ์ประจำต้นไทร พระพุทธเจ้าทราบดังนั้นจึงนำข้าวก้อนหนึ่งวางไว้ที่ง่ามไม้ไทร ที่เหลืออีก ๔๙ ก้อนในถาดทอง ทรงนำไปยังฝั่งแม่น้ำเนรัญชราแล้วฉันหมดทั้ง ๔๙ ก้อน
                     เมื่อเสร็จภารกิจเช้าแล้ว พระพุทธองค์ก็เสด็จหาที่สงบ เพื่อบำเพ็ญสมณธรรม ณ ต้นโพธิ์ใหญ่จนบรรลุพระโพธิญาณ ด้วยเหตุนี้พุทธศาสนิกชนชาวไต จึงได้ถือเป็นประเพณีทำบุญถวายข้าวมธุปายาส ๔๙ ก้อน ในวันเพ็ญเดือนหก
                    เดือนเจ็ด  เป็นเดือนที่ชาวนาเตรียมทำนา เป็นเดือนที่พระสงฆ์จัดให้มีจ่าแมปอย (ปุจฉา - วิสัชนา) ศึกษาค้นคว้าซักถามในเรื่องพระธรรมคำสอน และวิชาการต่าง ๆ  ตามประวัติกล่าวว่า เดือนเจ็ดเป็นเดือนที่พระพุทธเจ้าทรงไตร่ตรองในหลักโมกขธรรม ที่ตรัสรู้โดยหลักปฏิจจสมุปบาท ตลอดจนหลักความจริงสี่ประการ (อริยสัจสี่) ตลอดเดือนเจ็ด
                    เดือนนี้ชาวนาต้องเตรียมตัวทำนากัน มีการตอกฝาย ทำเหมืองฝาย ขุดลอกร่องน้ำ เพื่อทดน้ำเข้านา จึงว่างเว้นจากงานประเพณี
                    เดือนแปด  เป็นเดือนที่มีน้ำมาก เป็นฤดูที่มีการบรรพชาอุปสมบทกันมาก เป็นเดือนที่พระภิกษุสงฆ์อธิษฐานอยู่จำพรรษาในวันขึ้นสิบห้าค่ำเดือนแปด เป็นวันอาสาฬหบูชาตรงกับวันที่พระพุทธเจ้าแสดงพระธัมมจักรกัปปวัฒนสูตร อันเป็นปฐมเทศนา
                    ตามประเพณีไต ผู้สนใจปฏิบัติธรรมจะพากันไปจำศีลที่วัดเรียกว่า กำศีลนอนทยอง จะไปปฏิบัติในวันพระตลอดฤดูเข้าพรรษาสามเดือน ขณะเดียวกันจะมีการทำบุญในวันโกนวันพระ จะมีเจ้าภาพจัดงานตีฆ้องกลองกันยาว นำดอกไม้ ยารักษาโรค น้ำส้มน้ำหวานไปถวายพระภิกษุสงฆ์ และผู้จำศีลที่เรียกว่าพ่อศีลแม่ศึล พร้อมกับขอนิมนต์พระภิกษุสงฆ์ สามเณรและเชิญผู้จำศีลไป ฉันและกินอาหารเช้าในวันรุ่งขึ้น
                    ที่มาของประเพณีนี้มีอยู่ว่า ในเดือนแปด พระพุทธเจ้าได้เสด็จไปมฤคทายวันเพื่อโปรดปัญจวัคคีย์ พระพุทธเจ้าอยู่จำพรรษาในมฤคทายวัน พอถึงพรรษาที่สอง พระพุทธองค์ทรงบัญญัติการเข้าพรรษาไว้ให้พระภิกษุสงฆ์อยู่จำพรรษาตลอดเวลาสามเดือน
                    เดือนเก้า  เป็นเดือนที่ทำสลากภัตร ที่มาของประเพณีมีอยู่ว่า ในสมัยพระพุทธเจ้าทรงพระนามว่าวิปัสสี มีหน่อพุทธางกูร ที่ตกทุกข์ได้ยาก ถือกำเนิดในตระกูลมหาทุคคตะ ในเมืองพาราณสี ในสมัยนั้นคนเมืองทั้งหลายนิยมทำบุญสลากภัตร แต่เขาผู้นี้เจ้าหน้าที่ลืมจดชื่อเขาไว้ พระภิกษุสงฆ์ที่รับนิมนต์ก็หมดสิ้นแล้ว เหลืออยู่เพียงพระพุทธเจ้าองค์เดียวยังไม่ได้รับนิมนต์ มหาทุคคตะจึงได้ไปนิมนต์พระพุทธเจ้าไปยังเรือนของตน เมื่อฉํนเสร็จแล้วพระพุทธองค์ก็ทรงอนุโมทนา แล้วเขาก็อุ้มบาตรตามส่งเสด็จพระพุทธองค์จนถึงวัด เมื่อกลับมาถึงบ้านเรือนของตน พระอินทร์จึงเนรมิตฝนเงินฝนทองและฝนแก้วเจ็ดประการตกลงมารอบ ๆ
เรือนของเขา พระราชาทราบเรื่องดังกล่าวจึงมอบตำแหน่งเศรษฐีให้ ต่อมาในสมัยพระโคดมพุทธเจ้า เขาได้มาเกิดเป็นมนุษย์ ได้บรรพชาในพระพุทธศาสนา สามารถบรรลุมรรคผลเมื่ออายุได้เจ็ดขวบ ได้ชื่อว่าสามเณรบัณฑิต
                    เดือนเก้าเป็นฤดูกาลที่ชาวนาออกไปทำนาตลอดทั้งวันตั้งแต่เช้าถึงค่ำ ผู้คนส่วนใหญ่ไม่มีเวลาเตรียมภัตตาหารไปถวายพระภิกษุสงฆ์ที่วัด ดังนั้นในบางหมู่บ้านจึงได้กำหนดเวรส่งข้าวซอมพระในหมู่ผู้ที่ไม่ต้องไปทำนา โดยใช้กระบอกไม้ไผ่ เป็นสัญญาณตกลงกันว่า ถ้ากระบอกนี้ตกอยู่บ้านใคร บ้านนั้นต้องเป็นธุระนำภัตตาหารไปถวายพระภิกษุสงฆ์ในวันรุ่งขึ้น
                    เดือนสิบ  ที่มาของประเพณีมีอยู่ว่า ในสมัยพุทธกาล นางวิสาขามหาอุบาสิกาได้ออกเรือนไปเป็นสะใภ้เศรษฐี ก่อนออกเดินทางในวันเพ็ญเดือนสิบ นางได้จัดทำบุญครั้งยิ่งใหญ่คือ จัดให้ทำบุญข้าวสารล้นบาตร น้ำผึ้งล้นบาตร น้ำมันล้นบาตร ด้วยเหตุนี้พอถึงวันเพ็ญเดือนสิบ บรรดาพุทธบริษัทจะจัดให้มีการทำบุญ ซอมต่อหลวง (พุทธมหาบิณฑบาตร) มีการถวายภัตตาหารแด่พระภิกษุสงฆ์ สามเณร ตลอดจนทำบุญตักบาตรแบบข้าวสารล้นบาตร เป็นงานยิ่งใหญ่ในรอบปี