พระวอพระตา  เจ้าปางคำ ผู้เป็นพระราชวงศ์ชั้นผู้ใหญ่ของราชวงศ์เชียงรุ้ง ได้อพยพไพร่พลหนีจีนฮ่อมาอยู่ที่เมืองเวียงจันทน์ จากนั้นได้มาสร้างเมืองอยู่ที่ตำบลลุ่มภู บริเวณที่มีหนองน้ำใหญ่ เป็นที่ราบ มีภูเขาเป็นเขื่อนล้อมรอบเป็นกำแพงธรรมชาติป้องกันข้าศึกได้อย่างดี เมื่อสร้างเมืองแล้วได้ให้ชื่อเมืองว่า เมืองนครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน หรือเมืองจำปานครกาบแก้วบัวบาน  เจ้าปางคำเป็นเจ้าผู้ครองนครอิสระเอกราช
               เมื่อเจ้าปางคำพิลาไลยแล้ว เจ้าพระตาขึ้นครองนคร เจ้าพระวอเป็นอุปราชปกครองสืบมา
               ในระยะที่เจ้าเมืองแสนนครครองเมืองศรีสัตนาคนหุตล้านช้างเวียงจันทน์นั้น บ้านเมืองเกิดความไม่สงบ บรรดาเสนาอำมาตย์ที่มีใจเคารพในราชสกุล ก็มาขอให้เจ้าบุญทับที่อยู่กับพระเจ้าวอพระเจ้าตากลับไปครองราชอาณาจักร ในที่สุดก็สามารถยึดได้เวียงจันทน์ ฆ่าพระยาเมืองแสนเสีย แล้วยกเอาเจ้าองค์บุญขึ้นเป็นกษัตริย์กรุงศรีสัตนาคนหุตล้านช้างเวียงจันทน์ มีพระนามว่า พระเจ้าสิริบุญสาร และโดยเหตุที่พระเจ้าวอพระเจ้าตาได้ช่วยให้ขึ้นครองราชย์ พระเจ้าสิริบุญสารจึงขอให้ไปรักษาด่านหินโงมก่อน ยังไม่ให้กลับหนองบัวลุ่มภู
               ต่อมาพระเจ้าสิริบุญสารเกิดระแวงว่าพระเจ้าวอพระเจ้าตาจะคิดแย่งราชสมบัติจึงทำอุบายขอเอาบุตรธิดาพระเจ้าวอ พระเจ้าตา ไปเป็นนางสนมและมหาดเล็ก  พระเจ้าวอพระเจ้าตารู้ทันในอุบายจึงนำไพร่พลของตนกลับเมืองหนองบัวลุ่มภู  เมื่อพระเจ้าสิริบุญสารรู้เข้าก็เคืองพระทัยมาก จึงสั่งให้ยกกำลังพลออกติดตาม และจับตัวมาให้ได้ นับเป็นสงครามครั้งแรก ระหว่างเวียงจันทน์ กับหนองบัวลุ่มภู ในที่สุดกองทัพฝ่ายเวียงจันทน์แตกกลับไป พระเจ้าสิริบุญสารจึงให้ยกทัพไปแก้ตัวใหม่ ก็ถูกตีแตกกลับไปอีก จึงให้เจ้าอุปราชเวียงจันทน์ ยกทัพไปตีเมืองหนองบัวลำภูอีกครั้ง แต่แพ้ ตัวเจ้าอุปราชตายในที่รบ
               การสงครามดำเนินไปถึงสามปี ทางเวียงจันทน์ยังเอาชนะไม่ได้ จึงให้ทูตถือพระอักษรไปขอเอากองทัพจากพม่าที่เมืองเชียงใหม่ ขอให้ยกมาช่วยตีเมืองหนองบัวลุ่มภู ถ้าตีได้จะยอมเป็นเมืองขึ้น  พระเจ้าวอพระเจ้าตารู้ข่าว เห็นว่าจะเป็นศึกกระหนาบ จึงได้เตรียมอพยพไพร่พลออกไปหาที่ตั้งเมืองใหม่ทางตะวันออกเฉียงใต้ตามลุ่มน้ำชีน้ำมูล จนได้ไปสร้างเมืองสิงห์โคก บ้านสิงห์ท่าคายไว้ล่วงหน้า
               ในที่สุดกองทัพหม่าและกองทัพเวียงจันทน์ ก็ยกมาล้อมเมืองหนองบัวลุ่มภู ทั้งสองฝ่ายผลัดกันแพ้ผลัดกันชนะอยู่หลายครั้ง ในที่สุดพระเจ้าตาเสียชีวิตในที่รบ พระเจ้าวอได้ต่อสู้ต่อไปอีกหลายเดือน เห็นว่าเหลือกำลังจึงทิ้งเมืองพาไพร่พลหนีไปอยู่บ้านสิงห์โคก บ้านสิงห์ท่าด่าน ที่ได้ส่งคนออกมาเตรียมไว้ล่วงหน้าดังกล่าวแล้ว เมื่อยกกำลังมาถึงบ้านเสียวน้อยเสียวใหญ่ก็ได้หารือกันว่า ควรจะแยกย้ายกันไปสร้างบ้านแปงเมืองอยู่คนละแห่งเ พื่อให้ช่วยเหลือกันได้เมื่อถูกโจมตี จึงได้แบ่งออกเป็นสามกลุ่มคือ
                   กลุ่มที่หนึ่ง  มีพระเจ้าวอ เจ้าคำผง เจ้าฝ่ายหน้า เจ้าทิศพรม เจ้าก่ำ ถือพลหมื่นหนึ่งยกไปอยู่บ้านสิงห์ท่า และต่อไปได้ไปอยู่ที่บ้านดอนมดแดง บ้านดู่บ้านแค และเมืองอุบล ฯ เป็นที่สุด
                   กลุ่มที่สอง  มีหลวงราชโภชนัย ท้าวนาน ถือพลหนึ่งหมื่นหนึ่งไปตั้งอยู่บ้านดงลำดวนใหญ่ คือ เมืองขุขันธ์ เมืองศรีษะเกษ
                   กลุ่มที่สาม  มีท้าวเชียง ท้าวชม ท้าวสูน ถือพลหนึ่งหมื่น ยกไปอยู่บ้านทุ่ง บ้านดงข้าวสาร คือ เมืองสุวรรณภูมิ เมืองร้อยเอ็ด เมืองมหาสารคาม เมืองขอนแก่น และเมืองชนบท ในเวลาต่อมา
                   ต่อมาทางเมืองนครจำปาศักดิ์ พระเจ้าไชยกุมารองค์หลวง เกิดขัดใจกับพระอนุชาคือ เจ้าอุปราชธรรมเทโว เจ้าไชยกุมารองค์หลวง ได้พาครอบครัวไปอยู่ดอนมดแดงกับเจ้าพระวอ แต่ในที่สุดพระอนุชาก็ขอให้เจ้าไชยกุมารกลับไปครองนครจำปาศักดิ์ดังเดิม แล้วขอให้เจ้าพระวอไปอยู่ที่บ้านดู่ บ้านแด ใกล้เมืองนครจำปาศักดิ์
                   ฝ่ายพระเจ้าสิริบุญสาร ทราบข่าวเจ้าพระวอ  จึงให้กองทัพมาตี แต่เจ้าไชยกุมารขอห้ามไว้ แต่พระเจ้าสิริบุญสารยังแค้นอยู่ จึงให้ยกทัพมาตีอีก โดยที่ทางฝ่ายเจ้าพระวอไม่ทราบข่าวศึกมาก่อน เจ้าพระวอเสียทีเสียชีวิตในการรบ
                   การเสียชีวิตของเจ้าพระวอนี้เป็นเหตุให้เกิดสงคราม ระหว่างเวียงจันทน์กับกรุงธนบุรี จนถึงกรุงเวียงจันทน์ได้เข้าร่วมอยู่ในอาณาจักรกรุงธนบุรี และกรุงเทพ ฯ ตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๓๑๙ จนถึงปี พ.ศ.๒๔๓๖ พระเจ้าสิริบุญสารพาครอบครัวหนีไปอยู่เมืองคำเกิดแดนญวน สมเด็จพระเจ้าตากสินได้โปรดเกล้า ฯ ให้เจ้านันทเสน โอรสองค์ใหญ่ของพระเจ้าสิริบุญสารขึ้นครองกรุงเวียงจันทน์ เป็นพระเจ้านันทเสน
                   หลังเกิดสงครามระหว่างเวียงจันทน์กับกรุงธนบุรี เมืองหนองบัวลำภูกลายเป็นเมืองร้าง มีคนอยู่น้อย ในปี พ.ศ.๒๓๙๖ เจ้าอนุวงศ์แห่งเวียงจันทน์ ได้ยกพลมาตั้งอยู่ที่เมืองหนองบัวลำภู เมื่อพระยาราชสุภาวดียกทัพจากกรุงเทพ ฯ มาปราบจนเจ้าอนุวงศ์หนีกลับไปเวียงจันทน์ เมืองหนองบัวลำภูจึงร้างอีกเป็นครั้งที่สอง ต่อมาได้มีการฟื้นฟูแล้วเปลี่ยนชื่อเป็นเมืองกมุทธาไสย ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๔๙ จึงได้เปลี่ยนชื่อกลับไปเป็นเมืองหนองบัวลำภูตามเดิม และขึ้นอยู่ในปกครองเมืองอุดรธานี และได้ลดฐานะเป็นอำเภอหนองบัวลำภู จนถึงปี พ.ศ.๒๕๓๖ จึงได้ยกฐานะขึ้นเป็นจังหวัดหนองบัวลำภู

| ย้อนกลับ | บน | หน้าต่อไป |