ดอยแม่สลอง อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย เป็นดินแดนที่ปลูกชาจนมีชื่อเสียงไปก้องโลก และได้มีการประกวดชาโลกที่ดอยแม่สลองมาแล้ว ผลปรากฎว่าชาที่ปลูกบนดอยแม่สลองได้รางวัลชนะเลิศและพื้นที่ปลูกใบชาบนดอยแม่สลองนี้มีมากมายหลายพันไร่ แต่มีระดับที่ปลูกถึงพันไร่อยู่ ๓ รายด้วยกัน ขึ้นไปบนดอยแม่สลองเวลานี้จะพบร้านจำหน่ายใบชามากมายกว่า ๓๐ ร้าน และหากแวะชิมกันทุกร้านไป เราเข้าไปเขาก็ชงให้ชิมโดยไม่คำนึงว่าจะซื้อชาของเขาหรือไม่ ชิมกันจนตาค้าง แต่หากดื่มตอนร้อน ๆ แล้วท้องจะไม่ผูก เขาแนะนำว่าใบชาจะมีคุณสมบัติพิเศษคือสามารถลดไขมัน ลดระดับคลอเรสโตรอลในเส้นเลือด ลดเบาหวานด้วยการคุมระดับน้ำตาลในเลือด ป้องกันโรคหัวใจและโรคมะเร็ง ยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง ขจัดสารพิษในร่างกาย (เช่นสารนิโคตินในบุหรี่) ควบคุมความดันโลหิต บำรุงสุขภาพ และชลอความชรา (ข้อนี้ชอบเป็นพิเศษ) รวมทั้งต่อสู้กับเชื้อแบคทีเรียในช่องปาก ซึ่งเป็นสาเหตุของฟันผุ เป็นสรรพคุณอันมหัศจรรย์ของชาที่ทั่วโลกยอมรับ ต้นชาจะต้องปลูกบนที่สูงจากระดับน้ำทะเลไม่น้อยกว่า ๑,๓๕๐ เมตร จึงจะเกิดกลิ่นหอมตามธรรมชาติ และมีคุณภาพได้มาตรฐานดังได้กล่าวมาแล้ว

            เมื่อชามาดังบนดอยแม่สลอง จนถึงขั้นมีการประกวดชาโลกขึ้นบนดอยแม่สลองและมีการจัดงาน "มหัศจรรย์ชา ซากุระบาน" ขึ้นบนดอยแม่สลอง ในตอนปลายเดือนธันวาคมคือ จัดงานมหัศจรรย์ชาส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ และจะตรงกับฤดูที่ซากุระบนดอยแม่สลองบาน ซึ่งจะบานกันเต็มที่ก็ปลายเดือนมกราคมไปจนถึงต้นกุมภาพันธ์ แต่เริ่มบานตั้งแต่กลางเดือนธันวาคมแล้ว เมื่อปลายปี ๒๕๔๘ ต่อไปจนถึงต้นปี ๒๕๔๙ มีการจัดงานมหัศจรรย์ซากุระบาน "ครั้งที่ ๑๐ สถานที่จัดงานคือดอยแม่สลอง ในบริเวณอนุสรณ์สถาน อดีตทหารจีนคณะชาติภาคเหนือประเทศไทย" ซึ่งในงานนี้จะมีการแสดงแสง สี เสียง ย้อนรอยดอยแม่สลอง การออกร้านเพื่อจำหน่ายใบชาและสินค้าโอท๊อบ "ร้านอาหารชนเผ่า" การแสดงทางวัฒนธรรมชนเผ่า การประกวดธิดาใบชา การประกวดร้องเพลง พบกับศิลปิน ดารา การแสดงบนเวที
            การเดินทางไปงานใบชาบนดอยแม่สลอง จากตัวเมืองเชียงรายไปได้ ๒ เส้นทางคือ
                เส้นทางที่ ๑  เมื่อเลยอำเภอแม่จันไปแล้ว ก็เลี้ยวซ้ายขึ้นดอยแม่สลองตรงหลัก กม.๘๖๐ ตรงข้ามปั๊ม ปตท.แล้ววิ่งไปอีก ๓๖ กม. คดเคี้ยวไปตามไหล่เขา ขึ้นไปจนผ่านทางแยกขวาขึ้นพระบรมธาตุศรีนรินทร์ เลยไปอีกนิดก็จะถึงบริเวณงานอยู่ทางซ้ายมือ พื้นที่กว้างขวางพอสมควร แต่ลานจอดรถมีน้อยไปหน่อย ทางเข้าบริเวณงานก็คือทางเข้าอนุสรณ์สถาน ฯ
                เส้นทางที่ ๒  ก่อนถึงตัวอำเภอแม่จัน ๑ กม.จะมีถนนแยกซ้ายไป อ.แม่อาย อ.ฝาง ไปเชียงใหม่ สาย ๑๐๘๙ วิ่งไปตามไหล่เขา ๓๑ กม. ก็จะมีทางแยกขวาตรงป้อมตำรวจไปอีก ๑๓ กม.ก็จะถึงบริเวณจัดงาน ถนนเส้นนี้ช่วงแยกขวา ๑๓ กม.ขยายลาดยางใหม่กว่า ๖๐  แต่จะไกลกว่าเส้นที่ ๑ ประมาณ ๖ กม. เดี๋ยวนี้เวลาขับขึ้นดอยแม่สลองผมจึงขับขึ้นตามเส้นทาง ๒ แล้วขับลงตามเส้นทาง ๑ พอลงสู่ถนนพหลโยธินก็ขับต่อไปเที่ยวแม่สาย ไปสามเหลี่ยมทองคำ ไปหอฝิ่น ไปพระธาตุดอยกิติ ที่เชียงแสน แล้วกลับมาเชียงรายผ่านทางแม่จันกลับมานอนเชียงรายอีกที
                อาหารที่เรียกว่าอาหารชนเผ่าจัดมาจำหน่ายในงานนั้น จัดมาจาก ๑๓ หมู่บ้าน ๙ ชนเผ่า ส่วนร้านชาในงานมี ๓๒ ร้าน งานนี้หากมัวหลงระเริงกับการชิมชาก็คงจะพุงกาง เพราะเต็มไปด้วยน้ำชา หากลองชิมเขาแล้วไม่ว่าร้านไหน ล้วนแต่รสวดี กลิ่นหอมกรุ่น ถ้วยเดียวไม่พอก็แล้วกัน
                ร้านอาหารชนเผ่าจากหมู่บ้านต่าง ๆ มีดังนี้
                หมู่บ้านสันติคีรี ขาหมูหมั่นโถว เป็นอาหารลือชื่อของดอยแม่สลอง
                และยังมีกลุ่มแม่บ้านแม่สลองตั้งแผงขายชาเขียวหมั่นโถว เต้าหู้ยี้ (อร่อยมาก) ไส้กรอกยูนนาน หมู่บ้านนี้หรือชนเผ่าของหมู่บ้านสันติคีรี พื้นเพเดิมคือยูนนาน อาหารจะรสร้อนแรง เผ็ด แต่อาหารที่มาทำกินกันที่บนดอยแม่สลองนี้ลดความรสจัดของอาหารลงไป คลายความเผ็ดลง และเมืองเดิมของเขาจริง ๆ อากาศหนาวกว่าที่นี่ จึงต้องมีการสะสมอาหารไว้ยามฤดูหนาว อาหารยูนนานหลายชนิดจะเก็บไว้ได้นานเช่น ไส้กรอกยูนนาน ซื้อมาแล้วเอาแขวนไว้ได้นานนับเดือน
                บ้านอาแหละ มียำผักกาด ลาบหมู ใบทอง หมกไข่ใส่หอม
                บ้านเล่าสิน เผ่าเย้า หมูเผา กระบอกไม้ไผ่ หมูม้วนใบชา หมูผัดพริก
                บ้านธาตุ เผ่าลีซู  ไก่ดำต้มสมุนไพร "ต๋อ จิง นา" ไก่ดำผัดยอดใบชาอ่อน "ปาตือแล"
                บ้านจะมูสี เผ่ามูเซอแดง แกงฟักเขียวใส่ไก่ น้ำพริกผักจิ้ม ลาบหมูใส่เปลือกไม้
                บ้านกลาง (จีนกลาง) ไก่ดำตุ๋นยาจีน หมูชุบแป้งทอด ทอดใบชา
                บ้านอาแม  เผ่าอาข่า  เนื้อไก่หมกใบตอง น้ำพริกอาข่า ลาบหมูอาข่า
                บ้านป่าคา  สามัคคี เผ่าอาข่า ยำเห็ดหูหนู ยำไก่ใบชา น้ำพริกอาข่า
                บ้านพนาสวรรค์ เผ่ามูเซอ หมูห่อใบชา หมูพันอ้อย ไก่ตุ๋นตังกุย
                บ้านแม่เต๋อ เผ่าอาข่า เนื้อไก่ยำใบชา ลาบหมู ไส้หมูผัดขิง
ผมทราบจากกรรมกรว่ามี ๑๓ หมู่บ้าน ๙ ชนเผ่า แต่จดมาได้ไม่ครบ เพราะพอเข้าไปในบริเวณงานที่จอดรถเต็มหมดแล้ว ผมไม่ได้ไปตอนมีพิธีเปิดตอนเช้า ๐๙.๐๐ ซึ่งพระองค์เจ้าสิริวรรณวลี ฯ เสด็จมาเป็นประธานในพิธีเปิด ตอนผมไปถึงกำลังเสด็จกลับพอดี รถที่ไม่ได้ตามเสด็จจึงยังคงจอดรอเที่ยวงานอยู่ ลานจอดรถจึงมีรถจอดเต็ม ผมวิ่งเข้าไปข้างในจนถึงหน้าอนุสรณ์สถาน ฯ ถึงอาคารตึกแถวที่สร้างถาวรตลอดไป เป็นร้านค้าถาวรของบริเวณอนุสรณ์สถาน เห็นที่ว่างก็รีบเอารถเข้าไปจอด ปรากฎว่าจอดเอาหน้าร้าน ซึ่งเป็นกรรมการสำคัญและเป็นผู้ที่เชิญผมมาในงานนี้ และร้านนี้ก็คงจะเป็นแหล่งชุมนุมกรรมการทั้งหลาย ที่วนเวียนกันเข้ามา ผมก็เลยไม่ต้องไปไหนกัน แม้แต่อาหารชนเผ่าที่ให้ชิม ตอนนั่งอยู่ที่ร้านใบชานี้ไม่ต้องไปซื้อไปหา มีชนเผ่าแต่งชุดประจำเผ่าของเขาวนเวียนกันเอาอาหารชนเผ่ามาให้ชิม เรียกว่าเกือบอิ่มตั้งแต่ยังไม่ได้ออกเดินตระเวณ พอตอนออกเดินสำรวจนั้นพุงแน่นไปด้วยอาหารชนเผ่า และน้ำชาแล้ว ตอนตระเวนชิม เขาก็ยังเชิญให้ชิมอีก เพราะทำอาหารใส่จานวางไว้ หากนั่งกินสั่งอาหารก็จ่ายเงิน หากแค่จิ้ม หรือตักชิมก็มีให้ชิมฟรี อาหารที่เขาทำมาอร่อยแทบทุกอย่าง  ซื้อหอบหิ้วกลับมาก็มีเช่น ใส้กรอกยูนนาน เพราะติดใจตั้งแต่กินที่ร้านแม่สลองแล้ว อาหารทุกชนเผ่ามีป้ายของกระทรวงสาธารณสุขคือ ป้าย "อาหารปลอดภัย"  ซึ่งปี พ.ศ.๒๕๔๘ - ๒๕๔๙  นั้น  "สธ"  ตั้งให้ผมเป็นฑูตอาหารปลอดภัย พอดีเลยได้สำรวจความสะอาด ความปลอดภัยของอาหารไปด้วย แสดงว่างานนี้เจ้าหน้าที่สาธารณสุขมาสำรวจก่อนแล้ว ตอนที่ผมนั่งชิมอยู่ในร้านใบชา ก็มีเจ้าหน้าที่ของสาธารณสุข (น่าจะเป็นแพทย์)  ของ อ.แม่ฟ้าหลวง  มาตรวจพอดี  เมื่อผมออกเดินสำรวจบ้าง คนแน่นแย่งชิงกันชิมอาหารชนเผ่า คงจะจดตก ๆ หล่น ๆ ไปบ้าง มาทบทวนทีหลังหาเผ่าม้งไม่พบ
            ได้แนะนำกรรมการไปว่า นักท่องเที่ยวสนใจอาหารชนเผ่ากันมาก  ควรจะจัดอาหารถาวรที่มีหลายห้องนี่แหละ แบ่งเอามาสัก ๒ ห้อง แล้วตั้งแผงขายอาหารชนเผ่า แผงละเผ่าหรือแผงละหมู่บ้าน ขายกันเป็นการถาวรไปเลย ไม่เช่นนั้นนักท่องเที่ยวที่มาไม่ตรงกับเทศกาลงานชา จะอดชิม ทางกรรมการเขาก็เห็นด้วย  รวมทั้งการให้เช้าชมอนุสรณ์สถานฟรี ๆ ไปสักระยะหนึ่งด้วย
            จบจากเที่ยวงานชา  หนาวหน้ายังขับรถขึ้นดอยไหว อาจจะไปเที่ยวอีกเพราะยังติดใจ ปีนี้มีเวลาอยู่ในงานน้อยไป และไปชนิดเขารู้จักตัว ตระเวณชิมไม่สะใจ  คนชวนชิมแยะเกินไป ลงจากดอยแม่สลอง กลับสู่ถนนพหลโยธิน ตรงหลัก กม.๘๖๐  ซึ่งเลย อ.แม่จันมาแล้ว ก็เลี้ยวซ้ายมายัง อ.แม่สาย ตลาดชายแดน หากเป็นวันหยุดจะยิ่งหาที่จอดรถยากมาก ถ้าวันธรรมดาพอหาที่จอดรถได้  แต่หากเราเช่ารถไป สมัยนี้คนขับรถมีโทรศัพท์มือถือกันทั้งนั้น  พอเขาจอดส่งเราแล้ว ก็ขอเบอร์มือถือของเขาไว้ เขาไปตระเวนหาที่จอดรถได้เอง ได้เวลากลับก็โทรให้เขามารับ แต่หากขับรถไปเอง ให้ไปจนจวนจะถึงด่านจะมีทางแยกซ้าย ถนนแคบ ๆ พอรถเข้าได้ สองฟากร้านค้าเต็มไปหมด เป็นทางไปยังพระธาตุดอยวา หากเลี้ยวซ้ายเข้าซอยไปพระธาตุ จะมีลานจอดรถข้าง ๆ อุโบสถ (พระธาตุต้องเดินขึ้นดอยไปอีก หรือไปมอเตอร์ไซด์มีรับจ้าง พาขึ้นไปไหว้พระธาตุ)  ด้านหลังของอุโบสถ มีสถานที่สำคัญของนักท่องเที่ยวปูนผมคือ ห้องสุขา (ที่นี่แบบผสม ดีพอใช้)  ไปไหนต้องมองหาไว้ตลอด (ผมพึ่งไปลาวมา สุขาตามจุดท่องเที่ยวของลาวดูจะนำหน้าไทยไปแล้ว) จอดรถแล้ว เข้าห้องสุขา เดินขึ้นดอยไปสัก ๕๐ เมตร  ไหว้พระสังขกัจจายน์ หากขึ้นไหว้พระธาตุก็ขึ้นรถมอเตอร์ไซด์ตรงนี้ได้คนละ ๑๐ บาท  ตลาดแม่สาย สารพัดของขายส่วนใหญ่มาจากจีน ขอแนะนำว่าอยากจะซื้ออะไรก็ซื้อฝั่งไทยนี่แหละ อย่าคิดข้ามไปต่างประเทศฝั่งพม่าเลย ของขายก็น้อยกว่าฝั่งไทย และแม่ค้ามาขายส่วนใหญ่ก็ข้ามมาจากฝั่งพม่า ยิ่งเอารถขับข้ามไปยิ่งไม่ควรข้าม พม่า ลาว เขมร ญวน ล้วนขับรถจราจรขวาทั้งสิ้น พลาดพลั้งถูกปรับแรงมาก และพม่าออกจะกลัวไทย อย่างน้อยก็กลัวความเจริญที่ไปไกลกว่าเขาสัก ๓๐ ปี  เขาจึงพยายามสร้างอนุสาวรีย์บุเรงนองไว้ตามชายแดน ให้หันหน้ามาทางไทย เช่นที่ท่าขี้เหล็ก  ฝั่งตรงข้ามแม่สาย หรือที่วิคตอเรีย ฝั่งตรงข้ามกับระนอง เป็นต้น ตลาดแม่สายขยายออกไปหลายเท่า ผมไม่ได้ไปแค่ ๒ ปี ซอกเล็ก ซอกน้อย กลายเป็นตลาดขายสินค้าไปหมดแล้ว  ซื้อสินค้าตลาดชายแดนสินค้าราคาถูก คุณภาพและราคาอยู่ที่ "ตา" ของเรา  รู้ราคามาก่อนก็จะต่อรองได้ เพราะส่วนใหญ่เขาบอกผ่านมาก ผมซื้ออะไรกับเขาไม่ค่อยได้  เพราะต่อรองไม่เป็นนอกจากสินค้าที่รู้ราคามาก่อน  ถามราคาถูกกว่าที่เคยซื้อมาก ๆ จึงซื้อ
            อาหารแปลกย่านนี้คือ ข้าวฟืนถั่ว  ลองถามดูตรงไหนมีขาย เพราไม่ได้มีขายทั่วไป  มีอาหารจีนยูนนานหลายร้าน วันนี้ไม่ได้ชิม เพราะชิมยูนนานมาจากดอยแม่สลองเสียเต็มพุง และร้านจานเด่น ๆ ของแม่สายค่อนข้างจะหายาก วันนี้หาร้านมื้อกลางวันได้มาร้านหนึ่งอร่อยใช้ได้  อาหารพื้นเมือง หากจ่ายกันจนสะใจแล้วกลับหันหลัง วิ่งกลับมาสัก ๕๐๐ เมตร  ซอยเทศบาล ๑๔  ปากซอยมีคลีนิคศรีบุรินทร์  เลี้ยวซ้ายเข้าซอยไปสัก ๒๐ เมตร แล้วเลี้ยวขวาบ้านจะอยู่ทางซ้ายมือ ชิมแล้วไม่ผิดหวัง สั่งมาชิมดังนี้ ขนมจีนน้ำเงี้ยว ข้าวซอยน้ำเงี้ยว มีผักดอง ถั่วงอกดิบ  "ยอดถั่วลันเตา"  มะนาวฝาน ไม่เคยเห็นที่ไหนที่เอายอดถั่วลันเตามาเป็นเครื่องเคียง อร่อยแปลกดี  สั่งมาอีกมีลาบเหนือคั่ว ส้มตำ คอหมูย่าง แก่งอ่อม  มีจานผักมาอีกจานแนมลาบคือ  ใบโหระพา ยอดถั่วลันเตา ใบมะกอก ถั่งฝักยาว ผักชีฝรั่ง อาหารดี ทุกอย่างราคาถูก หรือถูกมาก